တၢ်မၤလိ ၄၃
ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤ
“ယွၤနကစၢ်န့ၣ် နဘၣ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤ, ဒီးနဘၣ်မၤထဲ အဝဲဒၣ်အတၢ်ဧိၤလီၤ.”—မးသဲ ၄:၁၀.
တၢ်သးဝံၣ် ၅၁ ပဟ့ၣ်လီၤပသး ဆူယွၤအအိၣ်
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ် ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤလဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ တ့လီၤပှၤ ဒီးဟ့ၣ်လီၤပှၤ သးသမူအဃိ ပကြၢးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ အီၤတဂၤဧိၤလီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၄:၁၁) ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢအကမၤစှၤလီၤ ပတၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအကမၤတံာ်တာ် ပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤန့ၣ် အိၣ်ထီၣ်ဝဲ လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤသ့လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးပှၤဒ်အံၤ သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ပကဘၣ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ထဲယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤန့ၣ် အခီပညီ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် န့ၣ်တက့ၢ်.
၂. ဒ် မးသဲ ၄:၁၀ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပမ့ၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်မးန့ၣ် ပတမၤတၢ်မနုၤဘၣ်လဲၣ်.
၂ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်မးန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤ ထဲတဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤဒိၣ်မးန့ၣ် ပတပျဲလၢ ပှၤတဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ ကကဲထီၣ် တၢ်အရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးအီၤန့ၣ်ဘၣ်.—ဖး မးသဲ ၄:၁၀ တက့ၢ်.
၃. ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တမ့ၢ်ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် မူသူတၢ်ဘၣ်လဲၣ်.
၃ ဖဲပမၤလိဘၣ်ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်အခါ ပဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လီၤ. ဒီးပသ့ၣ်ညါထီၣ် ဒီးပတူၢ်လိာ် တၢ်လၢကစၢ်ယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ ဒီးသးဟ့ဝဲတဖၣ်လီၤ. ပသ့ၣ်ညါထီၣ် အတၢ်တိာ်ပာ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ် ဒီးပဆီၣ်ထွဲအတၢ်တိာ်ပာ်လီၤ. ဒီးအဝဲဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လၢပကကဲထီၣ်ဘၣ် အတံၤသကိးအဃိ ပတူၢ်ဘၣ်လၢ အပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤပှၤလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၅:၁၄, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) တၢ်ဂ့ၢ်ကိးမံၤဒဲးလၢ ပမၤလိဘၣ်အီၤ လၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်န့ၣ် ထုးန့ၢ်ပသးအဃိ ပအဲၣ်ဒိး သုးဘူးပသးဆူအအိၣ်လီၤ. (ယၤကိာ် ၄:၈) မ့ၢ်လၢပသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်ဝံၤမး ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤအဃိ ပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤန့ၣ် တမ့ၢ်ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် မူသူတၢ်ဘၣ်.
၄. (က) ဒ်သိးပတၢ်အဲၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကစှၤလီၤအဂီၢ် မုၣ်ကီၤလံၢ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
အ့းဖ့းစူး ၂:၁-၃; ၁ ယိၤဟၣ် ၅:၁၉) ဒ်သိးပသုတအဲၣ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤ တဂ့ၤအဂီၢ် အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ပကအဲၣ်တၢ်အဂၤတဖၣ်လီၤ. ပကတဲသကိး ကျဲခံဘိလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် သူဝဲန့ၣ်လီၤ. ကျဲတၢတဘိန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢး လ့ပစီပှၤဒ်သိး ပကအဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့ ဒီးကျဲခံဘိတဘိန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢး လ့ပစီပှၤဒ်သိး ပကဃုထၢ တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် လၢအတဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.
၄ မုၣ်ကီၤလံၢ် ပၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤအဃိ အဝဲသူဝဲ တၢ်အိၣ်လၢဟီၣ်ချၢတဖၣ် ဒ်သိးပကပာ်ဆိ တၢ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလီကီဝဲတဖၣ် ဒီးပကမၤဒိၣ်ထီၣ် တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီလၢ အတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. (ဟးဆှဲး တၢ်အဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့
၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသး ဒ်သိးပသုတစးထီၣ် အဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့ တဂ့ၤအဂီၢ်လဲၣ်.
၅ ပဝဲခဲလၢာ်န့ၣ် ပအဲၣ်ဒိးကူဘၣ်သိးဘၣ်, အိၣ်ဘၣ်အီၣ်ဘၣ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသးဒ်သိး ပသုတစးထီၣ် အဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့ တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. လၢပစိၤခဲအံၤ ပှၤအါဂၤန့ၣ်မ့ၢ် “ပှၤသးကွံစ့” ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ တၢ်လၢပှၤပှ့ၤအီၤလၢစ့သ့တဖၣ်လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၃:၂) ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤကွၢ်လၢအမ့ၢ် တၢ်အဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “ပှၤမၤတၢ်အခ့အပှၤအတၢ်မၤ လၢကစၢ်ခံဂၤအဂီၢ် တသ့နီတဂၤဘၣ်. ကအဲၣ်ဝဲတဂၤ ဒီးကသးဟ့ဝဲတဂၤလီၤ. ကတီဝဲဒီးကစၢ်တဂၤ ဒီးကကွၢ်တလီၤဝဲအတဂၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ ဒီးကျိၣ်စ့အတၢ်မၤ ခံမံၤလၢာ်တသ့ဘၣ်.” (မးသဲ ၆:၂၄, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) ပှၤတဂၤမ့ၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးတကတီၢ်ဃီန့ၣ် အဝဲမ့ၢ်သူဝဲအတၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးအတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါအါမးလၢ ကကဲထီၣ်ပှၤထူးပှၤတီၤအဂီၢ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိး အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးကဲဝဲ ကစၢ်ခံဂၤအကုၢ်လီၤ. အဃိ တမ့ၢ်အဝဲဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ထဲယဟိဝၤယွၤ တဂၤဧိၤလၢၤဘၣ်.
၆. ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤလၢ အတဲဘၣ် လီၤဒံၤကံတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ်လဲၣ်.
၆ တချုးဖဲ ခ.န. ၁၀၀ န့ၣ်ပှၤလၢအအိၣ်လၢ လီၤဒံၤကံ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် တဲဂ့ၤလီၤအသးလၢ “ယမ့ၢ်ပှၤအထူးအတီၤ, ဒီးယစုလီၢ်ယခီၣ်ခိၣ် အါထီၣ်လံ, ဒီးယကန့ၢ်ဘၣ်ဒံး တၢ်တမံၤမံၤအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်” လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးထံၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒ်အမ့ၢ်လီၣ်ဖျါ ၃:၁၄-၁၇) ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလီၤပသးလၢ ပစးထီၣ်အဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့န့ၣ် ပကဘၣ် ဘှီဘၣ်ထီၣ်က့ၤ ပတၢ်ဆိကမိၣ်ချ့ချ့လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၆:၇, ၈) ပမ့ၢ်တမၤဒ်န့ၣ်ဘၣ်န့ၣ် ပကစးထီၣ်အဲၣ် တၢ်အဂၤတဖၣ် ဒီးယဟိဝၤယွၤ တတူၢ်လိာ် ပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤလၢၤဘၣ်. ကစၢ်ယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢပကအဲၣ်အီၤလၢပ “သးဒီဖျၢၣ်” လီၤ. (မၢ်ကူး ၁၂:၃၀) ဘၣ်ဃးဒီး ကျိၣ်စ့န့ၣ် ပတၢ်ထံၣ်လၢ အကြၢးအဘၣ် လီၤမၢ်ကွံာ် သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
ပှၤလၢအ ‘ဘၣ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်, ဒီးတၢ်သးကညီၤအီၤအလီၢ်အိၣ်, ဒီးအဘၣ်တၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ်, ဒီးအမဲာ်ဘျီၣ်, ဒီးအအိၣ်ဘ့ၣ်ဆ့’ လီၤ. တမ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ပှၤကဲဒိၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်ပလီၢ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်အဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်ပလီၢ် အဝဲသ့ၣ်လီၤ. (၇-၉. နန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိမနုၤလၢ ဒ့ဘ့းလၢအမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်လဲၣ်.
၇ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဒ့ဘ့းအဒိအတဲာ်တက့ၢ်. အဝဲအိၣ်လၢ ကီၢ်အမဲရကၤ ဒီးမ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အမၤတၢ်ဆူၣ်တဂၤလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ အမ့ၢ်ပှၤလၢ အမၤတၢ်မၤဆူၣ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. လၢခီပနံာ်လၢ အဝဲမၤတၢ်အလီၢ်န့ၣ် ပှၤဟ့ၣ်အီၤတၢ်မၤလၢ အဂ့ၤန့ၢ်အလီၢ် ဒီးပှၤဟ့ၣ်အါထီၣ်အီၤကျိၣ်စ့လီၤ. ဒီးဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤလၢအမၤဝဲန့ၣ် ပှၤထံၣ်အီၤ ဒ်အပၣ်ဃုာ်လၢ ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်အကျါ လၢအထံကီၢ်ပူၤလီၤ. ဒ့ဘ့းတဲဝဲလၢ “ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ယဆိကမိၣ်လၢ တၢ်လၢယန့ၢ်ဘၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤယၤအဃိလီၤ.” မ့ၢ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ဟဲလၢယဟိဝၤယွၤအိၣ် အနီၢ်ကီၢ်ဧါ.
၈ ဒ့ဘ့းသ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲ ကယီကယီလၢ အတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “ဖဲယထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးယဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါဒၣ်လဲာ် ယဆိကမိၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ယတၢ်မၤအပူၤတဖၣ်လီၤ. ယန့ၢ်ဘၣ်စ့အါမး ဘၣ်ဆၣ် ယတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤအါထီၣ် ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ထီၣ်လၢ ယတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီအပူၤလီၤ.”
၉ ဒ့ဘ့း သ့ၣ်ညါလီၤအသးလၢ အကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ အကပာ်ဆိ တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “ယဆၢတဲာ်လီၤယသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤ လၢယကမၤဘၣ်ထီၣ်က့ၤ ယတၢ်အိၣ်သးလီၤ.” ဒ့ဘ့းအဲၣ်ဒိးဆီတလဲ အတၢ်မၤအဆၢကတီၢ် ဒီးအဝဲလဲၤတဲတၢ်ဒီး အမးသဲ ၆:၃၁-၃၃.
တၢ်မၤခိၣ်လီၤ. အဃိ အဝဲဘၣ်ဟးထီၣ်ကွံာ်တၢ်မၤလီၤ. ဒီးအဝဲ ဆဲးမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ “လၢခံတနံၤန့ၣ် ယတီၣ်ထီၣ်လံာ်လၢ ယကမၤပှၤလဲၤလၢညါ မၤစၢၤတၢ်လီၤ.” ဒ်သိး ဒ့ဘ့းဒီးအမါ ကလုၢ်အီၣ်အသးသမူအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် မၤပှၤမၤကဆှီတၢ် အတၢ်မၤလီၤ. ဒီးတယံာ်ဘၣ်န့ၣ် ဒ့ဘ့းစးထီၣ်မၤ ပှၤလဲၤလၢညါ ဒီးလၢခံအမါစ့ၢ်ကီး မၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါလီၤ. ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤအံၤ မၤတၢ်မၤလၢ အပတီၢ်ဖုၣ်သနာ်က့ တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ် လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် အကျိၣ်စ့ ဟဲနုာ်လီၤစှၤန့ၢ် လၢအပူၤကွံာ် အစးတဆံဘၣ်ဆၣ် တလါဘၣ်တလါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ယၢအီၣ်ယၢလီၤ. အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ဒိးပာ်ဆိ ယဟိဝၤယွၤလၢနီၣ်ဂံၢ်တၢ ဒီးအဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤ အံးထွဲကွၢ်ထွဲ ပှၤလၢအပာ်ဆိ အဘီအမုၢ် လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢန့ၣ်လီၤ.—၁၀. ပကဘၣ် ပလီၢ်ပသးဒ်လဲၣ်.
၁၀ ပကျိၣ်ပစ့ မ့ၢ်အိၣ်အါမ့ၢ်ဂ့ၤ စှၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသးလီၤ. တဘၣ်ပျဲလၢ နတၢ်အဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့ ကအါထီၣ်တဂ့ၤ. ဒီးတဘၣ်ပျဲလၢ နတၢ်မၤတဖၣ် ကကဲထီၣ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤန့ၣ်တဂ့ၤ. တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးနၤ ဒ်န့ၣ်န့ၣ် နသ့ၣ်ညါလီၤနသး ကသ့ဒ်လဲၣ်. သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ‘ဖဲယလဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မ့တမ့ၢ် ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ မ့ၢ်ယဆိကမိၣ် ယတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂ့ၢ် တလီၢ်လီၢ်ဧါ. ထီဘိန့ၣ် မ့ၢ်ယဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ ယကအိၣ်ဒီး ကျိၣ်စ့လၢလၢလီၢ်လီၢ် လၢခါဆူညါအဂီၢ်ဧါ. ခီဖျိလၢ ကျိၣ်စ့ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်အဃိ တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ထီၣ်လၢ ယနီၢ်ကစၢ် ဒီးယသးသမူတံၤသကိးအဂီၢ်ဧါ. ဒ်သိးယမၤအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤကန့ၢ်အဂီၢ် မ့ၢ်ယသးအိၣ်မၤ တၢ်မၤလၢအပတီၢ်ဖုၣ်ဧါ.’ (၁ တံၤမသ့း ၆:၉-၁၂) ဖဲနဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤအခါ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ပှၤ ဒီးအဝဲအၢၣ်လီၤအီလီၤဝဲ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် အီၤထဲတဂၤဧိၤတဖၣ်လၢ “ယတညိကွံာ်ဘၣ်နၤဘၣ်, ယတလဲၤသဒၣ်ဘၣ်နၤဘၣ်” လီၤ. အဃိတၢ်မၢဖိပီလူး ကွဲးဝဲလၢ “သုမၤတၢ်ဖံးတၢ်န့ၣ်, မ်အထူၣ်ဖျဲးဒီး တၢ်အဲၣ်ကျိၣ်ဧိၤစ့ဧိၤတက့ၢ်.”—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၅, ၆.
ဃုထၢတၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ်ဒီး တၢ်အဂၤတဖၣ် လၢတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ် လၢတၢ်ကူၣ်သ့အပူၤ
၁၁. တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် လၢတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ်န့ၣ် ကဲဘျုး မ့တမ့ၢ် မၤဘၣ်ဒိပှၤဂၤ သ့ဒ်လဲၣ်.
၁၁ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်အိၣ်မူ ကပှဲၤဒီးတၢ်သးခုလီၤ. ဒီးတၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ်ဒီး တၢ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုအဂီၢ်သ့လီၤ. ကစၢ်ယွၤကလုၢ်ကထါတဲဝဲလၢ “ပှၤကညီအီၣ်တၢ်ဒီးအီတၢ် ဒီးမုာ်လၤတၢ်ဂ့ၤလၢ အမၤတၢ်အပူၤန့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤကတၢၢ်လၢအဂီၢ်လီၤ.” (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၂:၂၄) သနာ်က့ တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ အါတက့ၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် လၢကအိၣ်ဒီး တၢ်သကဲာ်ပဝးလၢအလီၤရၢၢ် ဒီးကတူၢ်လိာ် မ့တမ့ၢ် ကဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ တၢ်လၢကစၢ်ယွၤ သးဟ့တဖၣ်လီၤ.
၁၂. ဒ် ၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၂၁, ၂၂ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဃုထၢ တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် လၢတၢ်ကူၣ်သ့အပူၤလဲၣ်.
၁၂ ပအဲၣ်ဒိး ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤအဃိ၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၂၁, ၂၂ တက့ၢ်.) နမ့ၢ်အီၣ်သကိးတၢ်ဒီးပှၤတဂၤဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ပနီၣ်လၢ နဒီတံၤဒီသကိးဒီးအီၤလီၤ. ပမ့ၢ်ဃုထၢ တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် လၢအပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိး, တၢ်ဝံတၢ်နါ, တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ မ့တမ့ၢ် ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်သူၣ်လီသးကွံ ဒီးအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ အဂၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ် ပအီၣ်သကိးတၢ်ဒီး ကစၢ်ယွၤ အဒုၣ်အဒါ ဒီးပအီၣ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကတဲာ်ကတီၤဝဲတဖၣ်လီၤ. အဃိ ကမၤဘၣ်ဒိပှၤ တကးဒံးဘၣ် ကမၤဘၣ်ဒိ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ စ့ၢ်ကီးလီၤ.
ပ “အီၣ်တၢ်လၢ ကစၢ်အမ့ၤလၣ်, ဒီးတၢ်နါအမ့ၤလၣ် တသ့ဘၣ်.” (ဖး၁၃-၁၄. ဒ် ယၤကိာ် ၁:၁၄, ၁၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဖဲပဃုထၢ တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသးလဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၁၃ တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်လိာ်အသးဒီး တၢ်အီၣ်တၢ်အီ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဖဲပအီၣ်တၢ်အဆၢကတီၢ် ပကထၢနုာ် တၢ်မနုၤလၢ ပကိာ်ပူၤလဲၣ်န့ၣ် ပဃုထၢသ့ ဘၣ်ဆၣ် တုၤမ့ၢ်ပယုၢ်လီၤတၢ်အီၣ်လံန့ၣ် တၢ်အီၣ်တဖၣ် ကကဲဘျုး မ့တမ့ၢ် ကမၤဘၣ်ဒိပနီၣ်ခိဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပဃုထၢတသ့လၢၤဘၣ်. တၢ်အီၣ်တၢ်အီ လၢအန့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါန့ၣ် ကမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ အတန့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါဘၣ်န့ၣ် ကမၤဘၣ်ဒိ ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ် ကဲဘျုးလၢပနီၢ်ခိအဂီၢ် မ့တမ့ၢ် မၤဘၣ်ဒိ ပနီၢ်ခိဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါအီၤ တဘျီဃီဘၣ်. ပကသ့ၣ်ညါထီၣ်အီၤ လၢခံလီၤ.
၁၄ ဒ်န့ၣ်အသိး တချုးလၢ ပကွၢ်, ဖး မ့တမ့ၢ် မၤတၢ်အဂၤ တမံၤမံၤဒံးဘၣ်အခါ ပကထၢနုာ် တၢ်မနုၤလၢ ပတၢ်ဆိကမိၣ်အပူၤလဲၣ်န့ၣ် ပဃုထၢသ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပကွၢ်, ဖး မ့တမ့ၢ် မၤတၢ်အဂၤ တမံၤမံၤဝံၤအခါ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကမၤဘၣ်ဒိ မ့တမ့ၢ် ကကဲဘျုးလၢပတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးပတၢ်တူၢ်ဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤလၢ အဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်သ့လီၤ. မ့မ့ၢ်တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤ လၢအတဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ် ကမၤဘၣ်ဒိပှၤလီၤ. (ဖး ယၤကိာ် ၁:၁၄, ၁၅ တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ် တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤဘၣ်ဒိပှၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါ တဘျီဃီဘၣ်. ပကသ့ၣ်ညါထီၣ်အီၤ လၢခံလီၤ. အဃိလံာ်စီဆှံ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤလၢ “သုတလီလီၤသုသးတဂ့ၤ. ယွၤတတူၢ်လိာ်ဘၣ်တၢ်တရီတပါဘၣ်. ကယဲၢ်တၢ်လၢ ပှၤကညီဖှံဝဲတမံၤမံၤန့ၣ်, ကကူးအဝဲန့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ပှၤလၢအဖှံတၢ် ဘၣ်ဃးဒီးအညၣ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်, ကကူးတၢ်အုၣ်သံဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ညၣ်” လီၤ. (ကလၤတံ ၆:၇, ၈) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ ပကဟးဆှဲး တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် လၢအပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ သးဟ့ဝဲတဖၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၇:၁၀.
၁၅. ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ဟ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.
၁၅ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအါဂၤန့ၣ် ကွၢ်ဝဲ JW တၢ်ဂီၤမူ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ မုာ်မးလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် မဲရၢၤလဲ(န်) တဲဝဲလၢ “JW တၢ်ဂီၤမူ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ မၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ ဒီးတၢ်လၢအပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ခဲလၢာ်န့ၣ် အဂ့ၤလၢယဂီၢ်အဃိ ယကွၢ်အီၤသ့ ကိးမံၤဒဲးလီၤ. ဖဲယအိၣ်သယုၢ် မ့တမ့ၢ် ယသူၣ်အုးသးအုးအခါ ယဃုကွၢ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ မ့တမ့ၢ် ဂီၤခီတၢ်ဘါလၢ JW တၢ်ဂီၤမူအပူၤလီၤ. အဃိ ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယဘူးထီၣ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိလီၤ. JW တၢ်ဂီၤမူတဖၣ်န့ၣ် ဆီတလဲန့ၢ်ယတၢ်အိၣ်မူ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့လီၤ.” မ့မ့ၢ်နၤမီၤ, မ့ၢ်နဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ဧါ. လၢ JW တၢ်ဂီၤမူ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤန့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဂီၤမူအသီလၢ ပှၤတီၣ်ထီၣ်အီၤတလါတဘျီတဖၣ် တကးဒံးဘၣ် တၢ်ကလုၢ် ဒီးတၢ်သးဝံၣ်လၢ အကကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါတဖၣ်လီၤ. နကွၢ်ဒီးဒိကနၣ် တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ သ့ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးလီၤ.
၁၆-၁၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသး ဘၣ်ဃးဒီး ပသူပတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် လၢတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ် ဒီးပမၤအီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၆ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် လၢတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသးလၢ တၢ်လၢပဃုထၢအီၤတဖၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသး ဘၣ်ဃးဒီး ပသူပတၢ်ဆၢကတီၢ် ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်တပလီၢ် ပသးဘၣ်န့ၣ် ပကသူဘၣ် ပတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အဂီၢ် အါန့ၢ်ဒံး ပသူအီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. ပှၤအါဂၤန့ၣ် ဘၣ်ဃးဒီးအဝဲသ့ၣ်သူ အတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် တညီလၢ အဝဲသ့ၣ် ကပၢၤအသးအဂီၢ်ဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် အဘံၤကဲ(လ်) လၢအသးအိၣ် ၁၈ နံၣ်န့ၣ်တဲဝဲလၢ “ဖဲယဖံးတၢ်မၤတၢ်ဒီတနံၤကျၢၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ယမ့ၢ်ကွၢ် TV န့ၣ်ယသးဖှံထီၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယမ့ၢ်တပလီၢ်ယသးဘၣ်န့ၣ် ယကွၢ်ဘၣ်အီၤ အနၣ်ရံၣ်အါမးလီၤ.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ စဲမၠိၤတဲဝဲလၢ “လၢအ့ထၢၣ်နဲးအပူၤန့ၣ် ယကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ ဖုၣ်ဖုၣ်ဖိတဖၣ် အါမးလီၤ. လၢအခီၣ်ထံးန့ၣ် ယစးထီၣ်ကွၢ်တခါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်
ဖဲယသ့ၣ်နီၣ်ယသးအခါန့ၣ် ယတၢ်ဆၢကတီၢ် လၢာ်သၢနၣ်ရံၣ်, လွံၢ်နၣ်ရံၣ်လံ.”၁၇ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် လၢတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ်န့ၣ် နသူနတၢ်ဆၢကတီၢ် ဖဲအကြၢးအဘၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဘၣ်ဃးဒီး နသူနတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အဂီၢ် ထဲလဲၣ် ဒီးမၤနီၣ်ဃာ်အီၤ လၢတနွံအတီၢ်ပူၤတက့ၢ်. နမၤဒ်န့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. နကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ, နကွၢ်တၢ်လၢ အ့ထၢၣ်နဲးအပူၤ, နလိာ်ကွဲက့(မ်) ပှဲၤနၣ်ရံၣ်လဲၣ်န့ၣ် ကွဲးလီၤအီၤလၢ လံာ်နံၣ်လံာ်လါအပူၤတက့ၢ်. ဝံၤဒီး နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်လၢ နသူနတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အဂီၢ် အါတလၢန့ၣ် ပာ်လီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နကမၤဆိ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖၣ်ဝံၤမး နတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အအိၣ်တ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ် သူအီၤလၢနကကွၢ် တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်. ဒီးဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤနၤလၢ နဆဲးမၤထွဲဒ် နရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤပာ်စၢၤတၢ်အသိး ကသ့အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဒ်သိးနကမၤ နီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ, ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ, ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်, စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်အဂီၢ် နတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီး နတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ကအိၣ်ဝဲလီၤ. ဒီးမ့ၢ်လၢ နပာ်ဆိ ယဟိဝၤယွၤအဃိ ဖဲနသူနတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်အဂီၢ်အခါ နကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခု အါထီၣ်လီၤ.
ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤထီဘိ
၁၈-၁၉. ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤ တဂၤဧိၤန့ၣ် ပပာ်ဖျါထီၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၈ တၢ်မၢဖိပ့းတရူး ကွဲးဝဲဘၣ်ဃးဒီး မုၣ်ကီၤလံၢ် အဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ကတၢၢ် ဒီးဟီၣ်ခိၣ်သီ လၢအကဟဲ အဂ့ၢ်ဝံၤ အဝဲတဲဝဲလၢ “ပှၤလၢတၢ်အဲၣ်အီၤသ့ၣ်ဧၢ, မ့ၢ်သုကွၢ်လၢ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ်အကျဲဒီး, ကျဲးစၢးလၢအကထံၣ်န့ၢ်သုလၢ သုတမဲၣ်သူတမဲၣ်ဂီၤဘၣ်, ဒီးတသံၣ်သူတမီၢ်ကျာ်ဘၣ်လၢ တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအပူၤတက့ၢ်.” (၂ ပ့းတရူး ၃:၁၄) ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အံၤ ဒီးတသ့ဖဲအသ့ ပမ့ၢ်အိၣ်မူဒီး ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒ်ကျဲလၢ ကစၢ်ယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲအသိးန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤ တဂၤဧိၤလီၤ.
၁၉ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကဆဲးလ့ပစီပှၤ ဒ်သိးပကပာ်ဆိတၢ်အဂၤ လၢယဟိဝၤယွၤ အမဲာ်ညါလီၤ. (လူၤကၣ် ၄:၁၃) ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပတပျဲလၢ ပှၤတဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ ကကဲထီၣ် တၢ်အရ့ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်ဘၣ်. ထဲဒၣ်ယဟိဝၤယွၤ တဂၤဧိၤန့ၣ် ကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ် ပတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤအဃိ ပပာ်လီၤပသးလၢ ပကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ အီၤတဂၤဧိၤလီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၃၀ ယသကိး, ယပၢ်, ယယွၤ
^ လံာ်အဆၢ. 5 ပအဲၣ်ဒိးမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ အီၤတဂၤဧိၤဧါ. ပတၢ်ဆၢတဲာ် လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤတဖၣ်န့ၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သံကွၢ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢလီၤ. တၢ်မၤလိအံၤ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဆိကမိၣ်က့ၤ ပတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးကျိၣ်စ့ ဒီးတၢ်ဃုထၢ တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ်ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် လၢတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါလီၤပသးလၢ မ့ၢ်ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤဧါ မ့တမ့ၢ် ပတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤ ထဲတဂၤဧိၤဧါန့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 53 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ပတအဲၣ်ဒိးအီၣ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ ပှၤကတဲာ်ကတီၤအီၤလၢ ဖၣ်ကပူၤလၢ အဘၣ်အၢန့ၣ်ဘၣ်. ဒ်န့ၣ်အသိး ပတကြၢးကွၢ် တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်လၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိး, တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဝံတၢ်နါတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်.