ပှၤသးစၢ်သ့ၣ်ဧၢ မ့ၢ်နသးစၢၢ်ဆၢလၢ နီၢ်သးအဖီတၢၣ်ဧါ
“တလ့ၣ်နမၤတၢ်တဖၣ်လၢ ယွၤအလိၤတက့ၢ်, ဒီးနကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤတၢ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်လီၤ.”—ကတိၤဒိ ၁၆:၃.
၁-၃. (က) ပှၤသးစၢ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်သးဒ်လဲၣ်, ဒီးပထိၣ်သတြီၤအီၤဒီး တၢ်မနုၤသ့ဝဲလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.) (ခ) ဖဲပှၤသးစၢ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤအခါ တၢ်မနုၤကမၤစၢၤအီၤလဲၣ်.
ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အဒိတခါတက့ၢ်. နကလဲၤလၢ မူးပွဲလၢအရ့ဒိၣ်တခါလၢ သဝီလၢအယံၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးနလဲၤကတုၤအဂီၢ် နဘၣ်လဲၤဒီးဘၢး(စ်)ကါ လီၤ. လၢဘၢး(စ်)ကါ သန့န့ၣ်ပှၤအိၣ်ဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ် ဒီးဘၢး(စ်)ကါ အိၣ်ဝဲအါမးအဃိ နခိၣ်နူာ်ကဘံဘူလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လီၢ်လၢနကလဲၤ ဒီးနကဘၣ်ဒိးကါဖဲလဲၣ်တခိၣ်လဲၣ်န့ၣ် နသ့ၣ်ညါလီၤ. အဃိနတဒိးထီၣ်ကြီကါ တခိၣ်ဂ့ၤတခိၣ်ဂ့ၤဘၣ်. နမ့ၢ်ဒိးထီၣ်ကြီကါန့ၣ် နကလဲၤတုၤလၢတၢ်လီၢ်အဂၤလီၤ.
၂ ပတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤ တခါအသိးစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဒီးပှၤသးစၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤဂာ်ဒ် ပှၤအါအါဂီၢ်ဂီၢ် လၢအအိၣ်လၢဘၢး(စ်)ကါ သန့န့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ် လၢနတၢ်အိၣ်မူအပူၤ တၢ်ဃုထၢလၢနကဘၣ်မၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲအါမးအဃိ နခိၣ်နူာ်ကဘံဘူလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ နအဲၣ်ဒိးလဲၤဖဲလဲၣ်န့ၣ် နကဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ်အဂီၢ် ကညီထီၣ်ဝဲလီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ် နကြၢးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ တၢ်မၤလိအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်သံကွၢ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ စ့ၢ်ကီး ပှၤသးစၢ်တဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကသးစၢၢ်ဆၢဒီးဖီတၢၣ်လၢ ကမၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသးန့ၣ်လီၤ. အခီပညီန့ၣ် နကဘၣ်မၤထွဲယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ နတၢ်အိၣ်မူကိးသနၢၣ်ဒဲးအပူၤ ဒ်သိးဒီးတၢ်ဃုထၢ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့, တၢ်ဖံးတၢ်မၤ, တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ဒီးတၢ်ဟံးဖိဟံးလံၤန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် နမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိး နကတုၤလၢ နနီၢ်သးဖီတၢၣ်န့ၣ် နကဘူးထီၣ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤလီၤ. နမ့ၢ်သးစၢၢ်ဆၢဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ အဝဲကဆိၣ်ဂ့ၤနၤ ဒီးကမၤစၢၤနၤ ဒ်သိးနတၢ်မၤ ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်လီၤ.—ဖး ကတိၤဒိ ၁၆:၃ တက့ၢ်.
ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်ပာ်လီၤနီၢ်သးဖီတၢၣ်လဲၣ်
၄. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၄ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး နီၢ်သးအဖီတၢၣ်န့ၣ်ဂ့ၤဝဲလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်သၢခါလီၤ. အဆိကတၢၢ်ခံခါန့ၣ် ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါထီၣ်လၢ နမ့ၢ်ဂုၢ်ကျဲးစၢး မၤလၢပှဲၤနနီၢ်သးအဖီတၢၣ်န့ၣ် နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤကဂၢၢ်ကျၢၤဝဲလီၤ. သၢခါတခါန့ၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ဖဲနသးစၢ်ဒံးအခါ နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး နီၢ်သးဖီတၢၣ်န့ၣ်ဂ့ၤဝဲလဲၣ်.
၅. တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တထံၣ်လၢ ပကဘၣ်ပာ်လီၤနီၢ်သးဖီတၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၅ တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တထံၣ်လၢ ပကဘၣ်ပာ်လီၤ နီၢ်သးဖီတၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒ်သိး ပကစံးဘျုးယဟိဝၤယွၤ လၢအတၢ်အဲၣ် ဒီးတၢ်လၢအမၤန့ၢ်ပှၤတဖၣ်အဃိလီၤ. ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤတဂၤ တဲဝဲလၢ “ပစံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤ, . . . န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဂ့ၤ . . . အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, နဒုးသးခုယၤလၢ နမၤတၢ်အဃိ, ယွၤဧၢ, လၢတၢ်လၢနမၤလၢ နစုတဖၣ်အဃိန့ၣ် ယကသူၣ်ဖှံသးညီလီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၂:၁, ၄) ဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ခဲလၢာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤနၤ ဒ်သိးဒီးသးသမူ, တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်, လံာ်စီဆှံ, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ နကအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ပၤရဒံစူးအပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်ပာ်လီၤနီၢ်သးအဖီတၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်နပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နစံးဘျုးစံးဖှိၣ်ယဟိဝၤယွၤလၢ အဟ့ၣ်နၤတၢ်တဖၣ်အံၤအဃိလီၤ. ဒီးနမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤကဘူးထီၣ်လီၤ.
၆. (က) နီၢ်သးဖီတၢၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢနတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲနနီၢ်ဆံးဒံးအခါ နပာ်လီၤဖီတၢၣ် မနုၤတဖၣ်သ့ဝဲလဲၣ်.
၆ တၢ်ဂ့ၢ်ခံထံၣ်တထံၣ်န့ၣ် ဖဲနဂုာ်ကျဲးစၢးမၤလၢပှဲၤ နနီၢ်သးဖီတၢၣ်လၢ နကမၤတၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသးအခါ နကဘူးထီၣ်ဒီးအီၤလီၤ. တၢ်မၢဖိပီလူး အၢၣ်လီၤဝဲလၢ “ယွၤတမ့ၢ်ဘၣ် ပှၤတတီတလိၤဘၣ်လၢ အကသးပ့ၤနီၣ်သုတၢ်မၤ, ဒီးသုတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလၢ သုအဲၣ်အမံၤ, ဒီးသုတၢ်မၤစၢၤတ့ၢ်, ဒီးသုမၤစၢၤဒံးပှၤစီဆှံန့ၣ်, အဂ့ၢ်ဘၣ်.” (ဧ့ၤဘြံၤ ၆:၁၀) ပှၤဖိသၣ်တဖၣ်ဒၣ်လဲာ် ပာ်လီၤဖီတၢၣ်သ့လီၤ. အဒိ, ခရံာ်စတံန့ၣ် ဖဲအသးအိၣ်အနံၣ် ၁၀ အခါ အဝဲပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ကဖးဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဖၣ် အတၢ်အိၣ်မူတၢ်လဲၤခီဖျိ အဂ့ၢ်ထီဘိလီၤ. ဒီးထိဘံၤန့ၣ် ဖဲအသးအိၣ် ၁၂ နံၣ်အခါပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ တချုးလၢအဝဲဒိးဘျၢထံဒံးဘၣ်န့ၣ် ကဖးဝဲလံာ်စီဆှံ တုၤအဝံၤဒီဘ့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် မဲၣ်ကစံ(မ်)န့ၣ် ဖဲအသးအိၣ် ၁၁ နံၣ် ဒီးအဒ့မုၣ် န့ၤဧိမံၤ အသးအိၣ်အနံၣ် ၁၀ အခါအဝဲသ့ၣ်ဒိးဘျၢထံလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤလၢာ် ပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ကလဲၤမၤတၢ်လၢ ဘ့ၤသ့လးလီၤ. ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကသးစၢၢ်ဆၢဒီး အဖီတၢၣ်အဂီၢ် ကျးထီၣ်ဝဲ ဘ့ၤသ့လးလံာ်ပတံထီၣ်လၢ အဟံၣ်ဒူၣ်ကပၤလီၤ. မ့မ့ၢ်နၤမီၤ. မ့ၢ်နပာ်လီၤဖီတၢၣ် ဒီးနစးထီၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤလၢပှဲၤနဖီတၢၣ်ကသ့ဧါ.—ဖး ဖံလံးပံၤ ၁:၁၀, ၁၁ တက့ၢ်.
နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးဖီတၢၣ်န့ၣ် နဆၢတဲာ်တၢ် ကညီထီၣ်ဝဲလီၤ
၇, ၈. (က) နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး ဖီတၢၣ်န့ၣ် နဆၢတဲာ်တၢ် ကညီထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤသးစၢ်တဂၤ တဃုထၢလၢ ကလဲၤထီၣ်ဖၠၣ်စိမိၤဘၣ်လဲၣ်.
၇ တၢ်ဂ့ၢ်သၢထံၣ်တထံၣ်လၢ နကပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ နသးစၢ်ဒံးအခါန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဖဲနသးစၢ်အခါ နကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်အါမးလီၤ. နကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ နကဃုတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ အပတီၢ်ထဲလဲၣ်, တၢ်ဖံးတၢ်မၤဒ်လဲၣ်တကလုာ်လဲၣ် ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. နတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်အံၤ လီၤဂာ်ဒ်နလဲၤတုၤလၢကျဲဖးဒ့ ဒီးနကဘၣ်ဃုထၢကျဲတဘိဘိလၢ ကလဲၤတုၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢနအဲၣ်ဒိးလဲၤန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲး တၢ်လီၢ်လၢနကလဲၤန့ၣ် နဃုထၢကျဲကညီဝဲလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးဖီတၢၣ်န့ၣ် နဆၢတဲာ်တၢ် ကညီထီၣ်ဝဲလီၤ. ကတိၤဒိ ၂၁:၅ တဲဝဲလၢ “ပှၤအခုအကူၣ်ထီၣ်တၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်ထဲတၢ်အါထီၣ်လီၤ.” နမ့ၢ်ပာ်လီၤနဖီတၢၣ်လၢ အဆိအချ့န့ၣ် နကတုၤလၢနဖီတၢၣ်လၢ အဆိအချ့လီၤ. ဒဲမရဲး(စ်) စ့ၢ်ကီး ဖဲအသးစၢ်အခါ အဝဲဘၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒ်န့ၣ်လီၤ.
၈ ဒဲမရဲး(စ်)န့ၣ် ဖဲအဝဲဖျိထီၣ်တီၤထီကၠိအခါ အမးဂ့ၤမးလီၤ. အဃိအဝဲမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလဲၤထီၣ် ဖၠၣ်စိမိၤလၢ ပီၢ်ရီအဂီၢ်န့ၣ် အဝဲတလိၣ်ဟ့ၣ်စ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဃုထၢဝဲလၢ ကလဲၤမၤတၢ်လၢ စ့တၢးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢဖဲအနီၢ်ဆံးဒံးအခါ အဝဲပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ကမၤပှၤလဲၤလၢညါအဃိလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “ဒ်သိးယမၤပှၤလဲၤလၢညါ ကန့ၢ်အဂီၢ်ယကဘၣ်မၤ တၢ်မၤလၢနၣ်ရံၣ်တပှဲၤဘၣ်လီၤ. ယမ့ၢ်ထီၣ်ဖၠၣ်စိမိၤလၢ ပီၢ်ရီအဂီၢ်န့ၣ် ယကန့ၢ်စ့ဒီဒူၣ် ဘၣ်ဆၣ် ယကဃုတၢ်မၤလၢ နၣ်ရံၣ်တပှဲၤဘၣ်န့ၣ် တညီဝဲဘၣ်.” ဒဲမရဲး(စ်)န့ၣ် မၤဝဲပှၤလဲၤလၢညါန့ၢ်ဝဲ အနံၣ်၂၀ လံ. မ့ၢ်အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အဖီတၢၣ်ဒီးအတၢ်ဆၢတဲာ် လၢအမၤဝဲဖဲအသးစၢ်ဒံးအခါန့ၣ် အကမၣ်ဧါ. အဝဲတတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ ဖဲအမၤတၢ်လၢ စ့တၢးအခါထံၣ်ဘၣ်ဒီး ပီၢ်ရီအါဂၤလီၤ. အဝဲစ့ၢ်ကီးမ့ၢ်လဲၤထီၣ်ဘၣ် ဖၠၣ်စိမိၤလၢပီၢ်ရီအဂီၢ်န့ၣ် ကဘၣ်မၤတၢ်ဒ် ပီၢ်ရီတဖၣ်အံၤအသိးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်အါဂၤန့ၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခုလၢ အတၢ်မၤပူၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဒဲမရဲး(စ်)န့ၣ် မၤပှၤလဲၤလၢညါတၢ်မၤအဃိ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးခုအါမးလီၤ. ဒီးအဝဲတထံၣ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်အ့န့သးအ့န့ ဒ်ပီၢ်ရီတဖၣ်အံၤအသိးဘၣ်.
၉. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤသးစၢ်တဖၣ် လီၤစံးပတြၢၤဒိၣ်မးလဲၣ်.
၉ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ပှၤသးစၢ်လၢ အကထိတဖၣ် လီၤစံးပတြၢၤဒိၣ်မးလီၤ. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ပာ်ဒိၣ်ဝဲ တၢ်ရ့လိာ်အသးဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးအနီၢ်သးအဖီတၢၣ်အဃိလီၤ. ပှၤသးစၢ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်အိၣ်မူပှဲၤဒီးသးခုလီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤထွဲဝဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဖဲအဃုထၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့, တၢ်ဖံးတၢ်မၤ, တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဟံးဖိဟံးလံၤအခါန့ၣ်လီၤ. စီၤၡလိၤမိၤ တဲဝဲလၢ “သန့ၤနသးလၢယွၤလၢ နသးဒီဖျၢၣ်ညါတက့ၢ်.” ဒီးဆဲးတဲကဒီးဝဲလၢ “သ့ၣ်ညါယွၤလၢ နကျဲခဲလၢာ်အပူၤတက့ၢ်. ဒီးအဝဲဒၣ်ကမၤလိၤနကျဲလီၤ.” (ကတိၤဒိ ၃:၅, ၆) ပှၤသးစၢ်သ့ၣ်ဧၢ, ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်သုဒိၣ်မး ဒီးသုမ့ၢ်ပှၤလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢအဂီၢ်အဃိ အဝဲကဒီသဒၢ, ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးကဆိၣ်ဂ့ၤသုလီၤ.
ဒ်သိးနကတဲပၠးပှၤဂၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်အဂီၢ် အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤနသး ဂ့ၤဂ့ၤတက့ၢ်
၁၀. (က) တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကဘၣ်မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ ပဂီၢ်လဲၣ်. (ခ) ဒ်သိးနတဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤဂၤလၢ နတၢ်နာ်အဂ့ၢ် ကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် နမၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၀ လၢနတၢ်အိၣ်မူအပူၤ နမ့ၢ်သးစၢၢ်ဆၢလၢ နကမၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသးန့ၣ် နကအဲၣ်ဒိးတဲဘၣ် ပှၤဂၤလၢအဂ့ၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်တဲဝဲလၢ “တၢ်သးခုအကစီၣ်န့ၣ် ကဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤဆိအီၤ” လီၤ. (မၢ်ကူး ၁၃:၁၀) တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်အဃိ ပကြၢးပာ်ဒိၣ်အီၤလၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ. မ့ၢ်နပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ နကမၤအါထီၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဧါ. မ့ၢ်နမၤပှၤလဲၤလၢညါကသ့ဧါ. နဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် မ့ၢ်တမုာ်အါအါဘၣ်န့ၣ် နကမၤဒ်လဲၣ်. ဒ်သိးနတဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤဂၤလၢ နတၢ်နာ်အဂ့ၢ်ကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် နမၤကသ့ဒ်လဲၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်ခံမံၤအံၤ ကမၤစၢၤနၤလီၤ. ကတဲာ်ကတီၤနသးဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်လၢ နသ့ၣ်ညါတဖၣ်န့ၣ် တဲဘၣ်ပှၤဂၤတက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် လၢခံနစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ကမုာ်ထီၣ်ဝဲလီၤ.
ဒ်သိးနကတဲပၠးပှၤဂၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်အဂီၢ် နအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤနသးဒ်လဲၣ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၁, ၁၂)
၁၁, ၁၂. (က) ဒ်သိးနကတဲပၠးပှၤဂၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်အဂီၢ် နအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤနသး ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သးစၢ်တဂၤ ဒ်သိးအကတဲဘၣ် အတံၤသကိးလၢကၠိတဖၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ကသ့အဂီၢ် ဟံးန့ၢ်ဝဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဒ်လဲၣ်.
၁၁ အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤနသး ဒ်သိးနကစံးဆၢ တၢ်သံကွၢ်လၢ နတံၤသကိးလၢကၠိတဖၣ် ကသံကွၢ်ဝဲန့ၣ်တက့ၢ်. အဒိ, နသကိးမ့ၢ်သံကွၢ်နၤ “ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်နာ်ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်” န့ၣ်နဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်စံးဆၢလၢ jw.org အပူၤသ့ဝဲလီၤ. နမ့ၢ်နုာ်လီၤလၢ လံာ်လဲၢ်တဖၣ် > တၢ်ဂီၤမူ > ပှၤသးစၢ်တဖၣ် > န့ၣ်နကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဂီၤမူလၢအခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ “နသကိးသးစၢ်တဖၣ်စံးဝဲ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်နာ်ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်” လီၤ. တၢ်ဂီၤမူအံၤကမၤစၢၤနၤ ဒ်သိးနကကတဲာ်ကတီၤနသးလၢ နကစံးဆၢက့ၤပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ. နဃုထၢပာ်စၢၤ လံာ်စီဆှံအဆၢတနီၤသ့ဝဲလီၤ. အဒိ, ဒ်သိးနတဲပၠးပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤကသ့အဂီၢ် နသူလံာ်စီဆှံအဆၢ ဒ်သိးဒီး ဧ့ၤဘြံၤ ၃:၄, ရိမ့ၤ ၁:၂၀ ဒီး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၉:၁၄ သ့ဝဲလီၤ. နမ့ၢ်သူတၢ်ဂီၤမူတဖၣ်အံၤန့ၣ် ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နစံးဆၢက့ၤပှၤဂၤ အတၢ်သံကွၢ်ကသ့အဂီၢ်လီၤ.—ဖး ၁ ပ့းတရူး ၃:၁၅ တက့ၢ်.
၁၂ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ နတံၤသကိးတဖၣ်လၢ ကနုာ်လီၤကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ jw.org အပူၤတက့ၢ်. လူခးမၤဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီလၢ အတီၤပူၤန့ၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်တဲသကိးဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂ့ၢ်အခါ လူခးထံၣ်ဝဲလၢ လံာ်တဘ့ၣ်အပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အဂ့ၢ်လၢ တမ့ၢ်တတီဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လူခးန့ၣ် ပျံၤတၢ်ဘၣ်ဆၣ် တဲဘၣ်အသရၣ်မုၣ်လၢ အဝဲအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ဂ့ၢ်လၢလံာ်အံၤအပူၤတဖၣ် ကမၣ်ဝဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အသရၣ်မုၣ်ဟ့ၣ်အီၤအခွဲးလၢ ကတဲဖျါထီၣ် အတၢ်နာ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကပၠးဝဲပှၤလၢအတီၤပူၤတဖၣ်လၢ ပှာ်ယဲၤသန့န့ၣ်လီၤ. ဒီးသရၣ်မုၣ်မၢဝဲကၠိဖိတဖၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်က့ၤလၢအဟံၣ်အခါ ကကွၢ်ဝဲတၢ်ဂီၤမူလၢအမ့ၢ် ပတသူ ပစုခိၣ်သၣ် သနာ်က့ ပမၤနၢၤ ပှၤလၢအမၤနၢၤအီၣ်ပှၤသ့ န့ၣ်လီၤ. လူခးတဲဘၣ် အတံၤသကိးလၢကၠိတဖၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်အဃိ ကသးခုဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်.
၁၃. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲဒၣ်လဲာ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတကြၢးဟ့ၣ်ၡူလဲၣ်.
၁၃ ဖဲနထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ တဘၣ်သးဟးဂီၤတဂ့ၤ. ဆဲးဂုာ်ကျဲးစၢး ဒ်သိး နကတုၤလၢ နဖီတၢၣ် အဂီၢ်တက့ၢ်. (၂ တံၤမသ့း ၄:၂) ခဲၤသရံနၤ မၤဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲအသးအိၣ် ၁၇ နံၣ်အခါ အဝဲပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ အတံၤသကိးတဖၣ်လၢ အတၢ်မၤလီၢ်န့ၣ်လီၤ. အသကိးတဂၤ တဲဆါအီၤတဘျုးဘျီညါ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲတဟ့ၣ်အၡူဘၣ်. ခီဖျိလၢ အတၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်အဃိ ထုးန့ၢ်ဝဲအသကိး ဟဲၤ(စ်) အသးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဟဲၤ(စ်) စးထီၣ်ဖးဝဲပလံာ်လဲၢ်တဖၣ်, မၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးဒိးဘျၢထံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခဲၤသရံနၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲလဲၤသုးအသးလၢ တၢ်လီၢ်အဂၤအဃိ အဝဲတသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဘၣ်. ပူၤကွံာ် ၁၃ နံၣ်အလီၢ်ခံ ဖဲခဲၤသရံနၤ ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် လဲၤထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ဟဲၤ(စ်) ဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဃိ အဝဲကမၢကမၣ်ဝဲဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲတဟ့ၣ်ၡူးအသးလၢ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ပှၤလၢအတၢ်မၤလီၢ်တဖၣ်အဃိ အဝဲသးခုဝဲဒိၣ်မးလီၤ.
တဘၣ်သးပ့ၤနီၣ်နဖီတၢၣ်တဂ့ၤ
၁၄, ၁၅. (က) ဖဲပှၤဂၤမၢဆူၣ်နၤလၢ နကမၤပိာ် အဝဲသ့ၣ်အခံအခါ နကြၢးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ဖဲပှၤဂၤမၢဆူၣ်နၤလၢ နကမၤပိာ် အဝဲသ့ၣ်အခံအခါ ဒ်သိးနသုတမၤပိာ် အခံတဂ့ၤအဂီၢ် နကဘၣ်ပလီၢ်နသးဒ်လဲၣ်.
၁၄ တၢ်ဂ့ၢ်လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤန့ၣ် ဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်နၤလၢ နကမၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသး ဒီးနကပာ်လီၤ နနီၢ်သးအဖီတၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤသးစၢ်ဒ်သိးသုအါတက့ၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးလူၤဝဲ တၢ်မုာ်တၢ်ပၠီၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် ကကွဲမုာ်နၤလၢ နကမၤဒ်အဝဲသ့ၣ်အသိးလီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ မုၢ်ကအိၣ်ဝဲတနံၤ နကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါ အဝဲသ့ၣ်လၢနဖီတၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လၢနဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တဘၣ်ပျဲ ပှၤဂၤမၤတံာ်တာ်နၤ တုၤလၢနကသးပ့ၤနီၣ်ကွံာ် နဖီတၢၣ်တဂ့ၤ. ဒ်ပတဲတ့ၢ်လၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးအသိး ဖဲနအိၣ်လၢ ဘၢး(စ်)ကါ သန့အခါ နမ့ၢ်ထံၣ်လၢပှၤအိၣ်လၢကါပူၤတဖၣ် ပှဲၤဒီးတၢ်သးခုဘၣ်ဆၣ် ကါတခိၣ်အံၤမ့ၢ်တလဲၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢ နအဲၣ်ဒိးလဲၤဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်နကဒိးထီၣ်အီၤဧါ. တမ့ၢ်လၢနကမၤဒ်န့ၣ်ဘၣ်.
၁၅ ဖဲပှၤဂၤ မၢဆူၣ်နၤလၢ နကမၤပိာ် အဝဲသ့ၣ်အခံအခါ ဒ်သိးနသုတမၤပိာ် အခံတဂ့ၤအဂီၢ် နကဘၣ် ပလီၢ်နသးဒ်လဲၣ်. ဟးဆှဲးတၢ်အိၣ်သးလၢ အကကဲထီၣ်တၢ်လ့ပစီလၢ နဂီၢ်တက့ၢ်. (ကတိၤဒိ ၂၂:၃) ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဘၣ်ဃး နမ့ၢ်မၤတၢ်ကမၣ်န့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. (ကလၤတံ ၆:၇) လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤ တူၢ်လိာ်လၢနလိၣ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအဂ့ၤတက့ၢ်. ဒိကနၣ် နမိၢ်နပၢ်ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ် အတၢ်ကတိၤတက့ၢ်.—ဖး ၁ ပ့းတရူး ၅:၅, ၆ တက့ၢ်.
၁၆. တၢ်ဆီၣ်လီၤသး မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ် ခရံာ်စတိ အတၢ်လဲၤခီဖျိ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၆ ခရံာ်စတိအိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးအဃိ မၤစၢၤအီၤလၢ ကတူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအဂ့ၤလီၤ. အဝဲဘျၢထံဝံၤတယံာ်ဘၣ်ဒီး စးထီၣ်လဲၤလိာ်ကွဲလၢ တၢ်လိာ်ကွဲအလီၢ်ထီဘိလီၤ. ဒီးပှၤသးစၢ်အဂၤလၢ အလိာ်ကွဲဖဲန့ၣ်တဖၣ် ကွဲမုာ်အီၤလၢ ကနုာ်လီၤလိာ်ကွဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အကျါလီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် အဝဲတဲပၠးဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤလီၤ. ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် မၢအဆိကမိၣ်ထံဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤလၢ တၢ်လိာ်ကွဲအံၤ ကဲထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် ဒ်သိးတၢ်အဲၣ်ဒိးမၤနၢၤတၢ် ဒီးတၢ်ပြၢလိာ်သးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခရံာ်စတိ နုာ်လီၤလိာ်ကွဲဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အကျါလီၤ. လၢခံအဝဲပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲလၢ တၢ်လိာ်ကွဲအံၤ ပှၤလိာ်ကွဲဝဲဆူၣ်ဆူၣ်ကိၤကိၤအဃိ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်လၢ အသးသမူအဂီၢ်လီၤ. ဖဲအဝဲလဲၤဃ့ကဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အအိၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. ခရံာ်စတိ တဲဝဲလၢ “ယဟိဝၤယွၤ ဆှၢလီၤန့ၢ်ယၤ ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤတဖၣ် ဒီးယတဒိကနၣ်အီၤတဘျီဃီ ဘၣ်ဆၣ် လၢခံယဒိကနၣ်အီၤလီၤ.” မ့ၢ်နအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးလၢ နကတူၢ်လိာ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအဂ့ၤဧါ.
၁၇, ၁၈. (က) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤသးစၢ်တဖၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ဖဲနသးပှၢ်ထီၣ်အခါ ဒ်သိးနသုတအိၣ်ဒီး တၢ်သးအုးတဂ့ၤအဂီၢ် နမၤတၢ်မနုၤသ့လဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၁၇ လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “ဖိၣ်သၣ်ခွါ [မ့တမ့ၢ် မုၣ်ကနီၤ] ဧၢ, လၢနဖိၣ်သၣ်ခွါအဖၢမုၢ်ဒီး, သးခုတက့ၢ်. ဒီးမၤမုာ်နသးလၢ နဖိၣ်သၣ်ခွါ အမုၢ်နံၤအတီၢ်ပူၤ” တက့ၢ်. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁၁:၉) ဖဲနသးစၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ နကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုလီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ နသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဒ်သိးနကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုအဂီၢ် နကဘၣ်သးစၢၢ်ဆၢ နနီၢ်သးဖီတၢၣ် ဒီးမၤထွဲယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် လၢနတၢ်အိၣ်မူကိးသနၢၣ်ဒဲးအပူၤလီၤ. နမ့ၢ်မၤဒ်အံၤလၢအဆိအချ့န့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ, အတၢ်ကဟုကယာ် ဒီးအတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ် လၢအဆိအချ့လီၤ. ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်နၤ ခီဖျိအကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံ ဒီးမၤထွဲအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအမ့ၢ် “လၢနသးစၢ်ဒံးအမုၢ်နံၤန့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ပှၤလၢအတ့လီၤနၤတက့ၢ်.”—စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁၂:၁.
၁၈ ပှၤသးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒိၣ်ထီၣ်ချ့မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်အါဂၤန့ၣ် သးအုးဝဲဒိၣ်မး မ့ၢ်လၢဖဲ အသးစၢ်ဒံးအခါ ပာ်လီၤဝဲအဖီတၢၣ်လၢ အကမၣ် ဒီးတနီၤနီၤန့ၣ် အဖီတၢၣ် တအိၣ်ဘၣ်အဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲနသးစၢ်အခါ နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးနီၢ်သးဖီတၢၣ်န့ၣ် တုၤနသးပှၢ်ထီၣ်ဒၣ်လဲာ် နကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် မံၤရံၤယါနၤ တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအသးစၢ်ဒံးအခါ အဝဲလိာ်ကွဲဖၠဲးမးအဃိ ပှၤကွဲမုာ်အီၤလၢ ကနုာ်လီၤပြၢတၢ်လၢ အိၣ်လၣ်ပ့း (Olympic Games) လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဃုထၢဝဲလၢ ကမၤကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤလၢ ဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤလီၤ. အဝဲဒီးအဝၤန့ၣ် မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလၢ ဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤန့ၢ်အနံၣ် ၃၀ ဘျဲၣ်လံ. အဝဲတဲဝဲလၢ ပှၤလၢအအဲၣ်ဒိးအမံၤဟူသၣ်ဖျါ, တၢ်အလီၢ်အလၤ, တၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒီးအဲၣ်ဒိးကဲဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုနီၢ်ကီၢ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ဖီတၢၣ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ ဒီးမၤစၢၤပှၤဂၤလၢ ကသ့ၣ်ညါထီၣ်ယွၤအဂ့ၢ်လီၤ.
၁၉. ဖဲနသးစၢ်အခါ နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးနီၢ်သးဖီတၢၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိဂ့ၤဝဲလဲၣ်.
၁၉ ပှၤသးစၢ်သ့ၣ်ဧၢ, သုထံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ် ဒီဒူၣ်ဘၣ်ဆၣ် သုမၤနၢၤကွံာ်အီၤ ဒီးသုသးစၢၢ်ဆၢလၢ သုကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် သုပာ်လီၤနီၢ်သးအဖီတၢၣ်, ပာ်ဒိၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤလၢ သုတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ဒီးသုတပျဲလၢ ပှၤဂၤကမၤတံာ်တာ်သုလၢ ကမၤလၢပှဲၤသုဖီတၢၣ်အဃိ ပပတြၢၤသုဒိၣ်မးလီၤ. သုနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ သုတၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးန့ၣ် တကဲထီၣ်တၢ်ကလီကလီဘၣ်. သုအိၣ်ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လၢ အအဲၣ် ဒီးဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤသုန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ “တလ့ၣ်နမၤတၢ်တဖၣ်လၢ ယွၤအလိၤတက့ၢ်, ဒီးနကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤတၢ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်လီၤ.”
