တၢ်မၤလိ ၁၈
“ဃ့ၢ်” တုၤအကတၢၢ်
“တၢ်ဃ့ၢ်န့ၣ်ယဃ့ၢ်” တုၤအကတၢၢ်လံ.—၂ တံၤမသ့း ၄:၇.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၂၉ ပကဆဲးအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤတုၤလၢအကတၢၢ်
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ပဝဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ပကဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်.
နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါလၢ နကဘၣ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ် ကီကီခဲခဲ လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဖဲနအိၣ်တဆူၣ်ဘၣ် မ့တမ့ၢ် ဖဲနလီၤဘှံးလီၤတီၤအခါ မ့ၢ်နကအဲၣ်ဒိးဃ့ၢ်ပြၢတၢ်ဒံးဧါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နတအဲၣ်ဒိး ဃ့ၢ်ပြၢတၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၢဖိပီလူးတဲဝဲလၢ ခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီ ကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ဘၣ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၁) ဒီးပဝဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ပသးပှၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, သးစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပဂံၢ်ဆူၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပဂံၢ်စၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ခိၣ်ဖးလၢယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်ပှၤန့ၣ် ပကဘၣ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ် တုၤလၢအကတၢၢ်လီၤ.—မးသဲ ၂၄:၁၃.
၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပီလူးတဲဝဲ တၢ်ကတိၤဖဲ ၂ တံၤမသ့း ၄:၇, ၈ အပူၤသ့လဲၣ်.
၂ စီၤပီလူး တဲဝဲလၢ “တၢ်ဃ့ၢ်န့ၣ်ယဃ့ၢ်လံ.” (ဖး ၂ တံၤမသ့း ၄:၇, ၈ တက့ၢ်.) ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲဃ့ၢ်တုၤလၢ အကတၢၢ်လံအဃိ အတဲဝဲဒ်န့ၣ်သ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပီလူး အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်ဃ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်
၃. တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ် လၢစီၤပီလူး တဲဝဲန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ တဘျီတခီၣ် ဒ်သိးစီၤပီလူး ကသိၣ်လိပှၤ တၢ်မၤလိလၢ အရ့ဒိၣ်တဖၣ်အဂီၢ် အဝဲသူဝဲ တၢ်အဒိလၢ ဘၣ်ဃးဒီး လၢပျၢၤကြံး(စ်) အတၢ်လိာ်ခိၣ်လိာ်ကွဲတဖၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၉:၂၅-၂၇; ၂ တံၤမသ့း ၂:၅) အါဘျီန့ၣ် အဝဲထိၣ်သတြီၤဝဲ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူ ဒ်ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်အသိးလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၉:၂၄; ကလၤတံ ၂:၂; ဖံလံးပံၤ ၂:၁၆) ဖဲပှၤတဂၤ ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးဒိးဘျၢထံအခါန့ၣ် လီၤဂာ်ဒ် အဝဲစးထီၣ် “ဃ့ၢ်” ပြၢတၢ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၃:၂၁) အဝဲဃ့ၢ်ပြၢတၢ် ကကတၢၢ်ဝဲဖဲ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအီၤ တၢ်မူအထူအယိာ်န့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၂၅:၃၁-၃၄, ၄၆; ၂ တံၤမသ့း ၄:၈.
၄. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤန့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၄ တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လၢ တၢ်ဒ့ၣ်စၢၤအယံၤ ဒီးခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် လီၤဂာ်လိာ်အသးဒ်လဲၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အလီၤဂာ်လိာ်အသးန့ၣ် အိၣ်ဝဲအါမံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤလီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အဆိကတၢၢ်တမံၤန့ၣ် ပကဘၣ် ဃ့ၢ်လၢကျဲလၢ ပှၤပာ်ပနီၣ်ဃာ်အပူၤ, ခံမံၤတမံၤန့ၣ် ပကဘၣ်သးစၢၢ်ဆၢ ပဖီတၢၣ် ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤတမံၤန့ၣ် ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်တၢ်ခဲတဖၣ်ဒၣ်လဲာ် ပကဘၣ်ဆဲးဃ့ၢ်လၢ တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအပူၤလီၤ.
ဃ့ၢ်လၢကျဲလၢ ပှၤပာ်ပနီၣ်ဃာ်အပူၤ
ပဝဲကိးဂၤဒဲး ပကဘၣ်အိၣ်မူဒ် ခရံာ်ဖိအသိး (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၅-၇) *
၅. ပကြၢးဃ့ၢ်လၢ ကျဲဒ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၅ ဖဲပှၤတဂၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်အခါ ဒ်သိးအကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ခိၣ်ဖးအဂီၢ် အဝဲကဘၣ်ဃ့ၢ်ဝဲ ဒ်ကျဲလၢ ပှၤပာ်ပနီၣ်ဃာ်အီၤအသိးလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိး န့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖး လၢအမ့ၢ် တၢ်မူအထူအယိာ်န့ၣ် ပကဘၣ် ဃ့ၢ်လၢတၢ်မူအကျဲ မ့တမ့ၢ် အိၣ်မူဒ်ခရံာ်ဖိအသိးလီၤ. (မၤတၢ် ၂၀:၂၄; ၁ ပ့းတရူး ၂:၂၁) ဘၣ်ဆၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒီးပှၤလၢအကွၢ်လိမၤဒိးအီၤတဖၣ်န့ၣ် တအဲၣ်ဒိးလၢ ပကအိၣ်မူဒ် ခရံာ်ဖိအသိးအသိးဘၣ်, အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ဒိးလၢပက “ဃ့ၢ်ဃုာ်ဒီးအီၤ” လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၄:၄) အဝဲသ့ၣ် ဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢပှၤ ဒီးတဲဝဲလၢ ကျဲလၢအဝဲသ့ၣ်လဲၤဝဲန့ၣ် ကဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်သဘျ့ ဒီးဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ကျဲလၢပလဲၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တဲဝဲန့ၣ် တဘၣ်ဘၣ်.—၂ ပ့းတရူး ၂:၁၉.
၆. နမၤလိန့ၢ် တၢ်မနုၤလၢ ဘြါယၢၤအအိၣ်လဲၣ်.
၆ ပှၤလၢအအိၣ်မူဒ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ် ဒ်မုၣ်ကီၤလံၢ်တဖၣ်အသိးန့ၣ် လၢခံအဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ အတဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သဘျ့ဘၣ်, လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ်ကဲထီၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်အကုၢ် ဒီးအနီၢ်ကစၢ် အတၢ်သူၣ်လီသးကွံအကုၢ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၆:၁၆) ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဘြါယၢၤ အဒိအတဲာ်တက့ၢ်. အမိၢ်အပၢ် ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢ အကအိၣ်မူဒ် ခရံာ်ဖိအသိးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အခါ အဝဲဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်အိၣ်မူဒ် ခရံာ်ဖိအသိးန့ၣ် မ့ၢ်အကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုနီၢ်ကီၢ်ဧါန့ၣ်လီၤ. ဘြါယၢၤ ပာ်လီၤအသးလၢ အကအိၣ်မူဒ် ပှၤလၢအအိၣ်မူ ဒ်မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ဘျၢအသိးလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “ယသ့ၣ်ညါထီၣ် ကယီကယီလၢ ကျဲလၢယဆိကမိၣ်လၢ အကဟ့ၣ်ယၤ တၢ်သဘျ့န့ၣ် ဆှၢယၤလၢ ယကအဲၣ် တၢ်လၢအတဂ့ၤတဖၣ်လီၤ. ယသူကသံၣ်မူၤဘှီး အါတလၢ, အီလုၣ်ကိသံး ဒီးယလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လီၤရၢၢ်လီၤ. ဒီးလၢခံစှၤကိာ်နံၣ်န့ၣ် ယစွဲကသံၣ်မူၤဘှီး တဘျုးကလုာ် . . . ယစးထီၣ်ဆါ ကသံၣ်မူၤဘှီးတဖၣ် လၢယတၢ်အိၣ်မူအံၤအဂီၢ်လီၤ.” ဒီးလၢခံန့ၣ် ဘြါယၢၤပာ်လီၤအသးလၢ အကအိၣ်မူဒ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအသိးလီၤ. အဝဲဆီတလဲ အတၢ်အိၣ်မူ ဒီးဒိးဘျၢထံဖဲ ၂၀၀၁ လီၤ. ခီဖျိလၢ အဝဲအိၣ်မူဒ် ခရံာ်ဖိတဂၤအသိးအဃိ ခဲအံၤအသးခု နီၢ်ကီၢ်လီၤ. *
၇. မးသဲ ၇:၁၃, ၁၄ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ကျဲမနုၤခံဘိအဂ့ၢ်လဲၣ်.
၇ ပကဘၣ် ဃ့ၢ်လၢကျဲလၢအဘၣ်တဘိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ် တအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဆဲးဃ့ၢ်လၢ ကျဲအအံၣ် လၢကဆှၢပှၤ “ဆူတၢ်မူ” န့ၣ်ဘၣ်. အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဃ့ၢ်လၢ ကျဲလၢအလဲၢ် လၢပှၤအါဂၤ ဃ့ၢ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ကျဲတဘိအံၤန့ၣ် ပှၤပိာ်ဘၣ်အီၤညီ ဒီးပှၤပိာ်အီၤ အါမးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အကဆှၢပှၤ “ဆူတၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ” လီၤ. (ဖး မးသဲ ၇:၁၃, ၁၄ တက့ၢ်.) ဒ်သိးပကဆဲးဃ့ၢ် လၢကျဲလၢအဘၣ် ဒီးပှၤကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပှၤ သုတန့ၢ်တဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ် သန့ၤပသး လၢယဟိဝၤယွၤ ဒီးဒိကနၣ် အကလုၢ်လီၤ.
ဆဲးသးစၢၢ်ဆၢ ဖီတၢၣ် ဒီးဟးဆှဲး တၢ်မၤလီၤဃံၢ်ပှၤဂၤ
ပဆဲးသးစၢၢ်ဆၢ ဖီတၢၣ် ဒီးဟးဆှဲး တၢ်မၤလီၤဃံၢ်ပှၤဂၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၈-၁၂) *
၈. ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်တဂၤ မ့ၢ်လီၤဃံၢ်န့ၣ် ကမၤဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၈ ပှၤလၢဃ့ၢ်ပြၢတၢ် လၢတၢ်ဃ့ၢ်ပြၢလၢအယံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကွၢ်တၢ်လၢ အမဲာ်ညါအဃိ အဝဲသ့ၣ် အခီၣ်တဘၣ်တိၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လၢတၢ်တပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သးအပူၤ အဝဲသ့ၣ် အခီၣ်ဘၣ်တိၢ်ဒီးပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်ဖိအဂၤ မ့တမ့ၢ် အခီၣ်လီၤဖှိးလၢ တၢ်ပူၤသ့ဝဲလီၤ. အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်လီၤဃံၢ်ဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ် ဆၢထၢၣ်က့ၤ ဒီးဆဲးဃ့ၢ်ဝဲလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် တသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်လၢအမၤလီၤဃံၢ်အီၤတဖၣ်ဘၣ် ဘၣ်ဆၣ်သးစၢၢ်ဆၢဝဲ အဖီတၢၣ် ဒီးခိၣ်ဖးလၢ အကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲလီၤ.
၉. ပမ့ၢ်လီၤဃံၢ်န့ၣ် ပကြၢးမၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၉ ဒ်ပမ့ၢ် ခရံာ်ဖိတဂၤအသိး ဖဲပဃ့ၢ်ပြၢတၢ်အခါ ပကလီၤဃံၢ်အါဘျီ ခီဖျိလၢပတဲကမၣ် မ့တမ့ၢ် မၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်လီၤ. မ့တမ့ၢ် ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်ဖိလၢ အဂၤတဖၣ် ကမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် ဒီးမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ပှၤလီၤ. တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသး ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပတကြၢးကမၢကမၣ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢပဝဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ပတလၢတပှဲၤဘၣ် ဒီးပဂုာ်ကျဲးစၢး ဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လၢ ကျဲအံၣ်အံၣ်ဖိတဘိဃီ လၢကဆှၢပှၤဆူ တၢ်မူအဃိလီၤ. အဃိ ပမၤ “ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး” လိာ်ဘၣ်ပသးသ့လီၤ. စီၤပီလူး တဲဝဲလၢ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပကမၤ “ကမၣ်” လိာ်ဘၣ်ပသးလီၤ. (ကလီးစဲ ၃:၁၃) ဘၣ်ဆၣ် လၢပကသးစၢၢ်ဆၢ တၢ်လၢကမၤလီၤဃံၢ်ပှၤအလီၢ် မ်ပကသးစၢၢ်ဆၢ ပဖီတၢၣ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်လီၤဃံၢ်ဒၣ်လဲာ် မ်ပကဆၢထၢၣ်က့ၤ ဒီးဆဲးဃ့ၢ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်သးထီၣ်တၢ်, သးဘၣ်ဒိ ဒီးပမ့ၢ်တဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤဘၣ်န့ၣ် ပတတုၤလၢ ပဖီတၢၣ်ဘၣ် ဒီးပတဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးလၢၤဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ပကကဲထီၣ် တၢ်ဘၣ်တိၢ်အလီၢ်လၢ ပှၤလၢအဃ့ၢ်လၢ ကျဲလၢအအံၣ် လၢအမ့ၢ် တၢ်မူအကျဲန့ၣ်လီၤ.
၁၀. ပဟးဆှဲး တၢ်လၢအကကဲထီၣ် “တၢ်ဘၣ်တိၢ်အလီၢ်” လၢပှၤဂၤအဂီၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၀ ပဟးဆှဲး တၢ်လၢကကဲထီၣ် “တၢ်ဘၣ်တိၢ်အလီၢ်” လၢပဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဂီၢ်သ့ ခီဖျိလၢ ပတမၢဆူၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ကမၤဒ်ပတၢ်ဘၣ်သးအသိးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် မ့ၢ်သ့န့ၣ် ပကပျဲလၢ အဝဲသ့ၣ် ကမၤဝဲဒ် အတၢ်ဘၣ်သးအိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၄:၁၃, ၁၉-၂၁; ၁ ကရံၣ်သူး ၈:၉, ၁၃) ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပတလီၤဂာ်ဒ် ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ် လၢနီၢ်ခိတကပၤအသိးဘၣ်. ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လၢ နီၢ်ခိတကပၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ပြၢလိာ်အသး တဂၤဒီးတဂၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲ ဒ်သိးအကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ခိၣ်ဖးလၢအနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်လီၤထဲ အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဂုာ်ကျဲးစၢး ဆီၣ်ဖျိးကွံာ်ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်အဂၤ ဒ်သိးအကအိၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်မဲာ်ညါကတၢၢ်အဂီၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ပတပြၢလိာ်ပသး တဂၤဒီးတဂၤဘၣ်. (ကလၤတံ ၅:၂၆; ၆:၄) တသ့ဖဲအသ့ ပအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤပှၤဂၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကလဲၤတုၤလၢဖီတၢၣ် ဒီးကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ခိၣ်ဖးအဂီၢ်လီၤ. အဃိ ပမၤထွဲ စီၤပီလူး အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအမ့ၢ် “သုတကွၢ် တဂၤလၢအတၢ်ဒၣ်ဝဲ, တဂၤလၢအတၢ်ဒၣ်ဝဲတဂ့ၤ. မ်အကွၢ်တဂၤလၢ ပှၤဂၤအတၢ်, တဂၤလၢ ပှၤဂၤအတၢ်စ့ၢ်ကီးတက့ၢ်.”—ဖံလံးပံၤ ၂:၄.
၁၁. ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်တဂၤန့ၣ် သးစၢၢ်ဆၢဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၁၁ အဂၤတမံၤန့ၣ် ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်တဂၤ မ့ၢ်ကွၢ်တၢ် လၢအမဲာ်ညါန့ၣ် အဝဲကသးစၢၢ်ဆၢ အဖီတၢၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်တထံၣ်ဘၣ်ဝဲ အဖီတၢၣ် လၢအမဲာ်ချံဘၣ်သနာ်က့ အဝဲထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ အဃ့ၢ်တုၤလၢအကတၢၢ် ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးသ့လီၤ. အဃိ အဝဲဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးဆူၣ် သ့ခီဖျိ အဆိကမိၣ်ထံဝဲ ခိၣ်ဖးလၢ အကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲအဂ့ၢ် ထီဘိလီၤ.
၁၂. ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤပှၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၂ ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ အခ့အပှၤတဖၣ် မ့ၢ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ်တုၤလၢ အကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ခိၣ်ဖးလၢမူခိၣ် မ့တမ့ၢ် လၢဟီၣ်ခိၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်အံၤအဃိ ပထံၣ်တမှံကွၢ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်အံၤအဂ့ၢ် သ့ဝဲလီၤ. ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်အံၤထီဘိန့ၣ် ပကဆၢတဲာ်လီၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤ လၢပကဆဲးဃ့ၢ် လၢတၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအပူၤလီၤ.
နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်ဒၣ်လဲာ် ဆဲးဃ့ၢ်ထီဘိ
ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲဒၣ်လဲာ် ပကဘၣ်ဆဲးဃ့ၢ်ပြၢတၢ် လၢသးသမူအဂီၢ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၃-၂၀) *
၁၃. ပအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လၢ နီၢ်ခိတကပၤ ဒ်လဲၣ်.
၁၃ ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လၢ လၢပျၢၤကြံး(စ်) အတၢ်လိာ်ကွဲတဖၣ်အပူၤန့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်သိးဒီး တၢ်လီၤဘှံးလီၤတီၤ ဒီးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ကၠီးလိဃာ်အသးဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလီၤ. ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သိၣ်လိ လၢပကဘၣ်ဃ့ၢ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လၢ နီၢ်ခိတကပၤလီၤ. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးအတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါတခါအံၤန့ၣ် လၢာ်ဝဲတသ့ နီတဘျီဘၣ်. ပမ့ၢ်သန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အဝဲအၢၣ်လီၤပှၤလၢ အကသိၣ်လိပှၤ တကးဒံးဘၣ် အကဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလီၤ.—၁ ပ့းတရူး ၅:၁၀.
၁၄. ၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၉, ၁၀ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၄ စီၤပီလူး ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမးလီၤ. ပှၤဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢအီၤ, မၤအၢမၤနးအီၤ ဒီးတဘျီတခီၣ် အဝဲအဂံၢ်အဘါလီၤစၢ် ဒီးအထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးလၢ အလီၤဂာ်ဒ် ‘တၤဆှုၣ်အိၣ် လၢအဖံးအညၣ်အကျါ’ လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၇) ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ခီဖျိလၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဃိ အကြၢးပတုာ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်န့ၣ်ဘၣ်. အဝဲထံၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်အသးတဖၣ်အံၤ ဒ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လၢအကသန့ၤအသး လၢယဟိဝၤယွၤလီၤ. (ဖး ၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၉, ၁၀ တက့ၢ်.) မ့ၢ်လၢစီၤပီလူးအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒ်အံၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤ ဒ်သိးအလဲၤခီဖျိ တၢ်မၤကွၢ် တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ.
၁၅. ပမ့ၢ်ကွၢ်လိမၤဒိး စီၤပီလူးန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၅ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ခီဖျိလၢ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤကဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢပှၤ ဒီးမၤအၢမၤနးပှၤလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤဘၣ် ဒီးပသးအဂံၢ်ဘါ ကလီၤစၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ကွၢ်လိမၤဒိး စီၤပီလူးန့ၣ် ပကထံၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤ ဒ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လၢပကထံၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ဒီးအတၢ်အဲၣ်လီၤ.
၁၆. နတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ မ့ၢ်တဂ့ၤဘၣ်သနာ်က့ နမၤတၢ်မနုၤသ့လဲၣ်.
၁၆ မ့ၢ်နဘၣ်အိၣ်လၢ လီၢ်မံခိၣ် မ့တမ့ၢ် နဘၣ်ဟးလၢ လ့ၣ်ဆီၣ်ဧါ, မ့ၢ်နခီၣ်လ့ၢ်ခိၣ်ဆါ မ့တမ့ၢ် နမဲာ်ချံ တဆးလၢၤဘၣ်ဧါ. နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးဒ်အံၤတဖၣ် သနာ်က့ နဆဲးဃ့ၢ်ဃုာ်ဒီး ပှၤသးစၢ် ဒီးပှၤလၢအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဂ့ၤတဖၣ် သ့ဒံးလီၤ. ပှၤသးပှၢ်အါဂၤ ဒီးပှၤလၢအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ တဂ့ၤဘၣ်အါဂၤန့ၣ် ဆဲးဃ့ၢ်လၢ တၢ်မူအကျဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် တဃ့ၢ်ဝဲလၢ အနီၢ်ကစၢ် အဂံၢ်အဘါဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ခီဖျိအဒိကနၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ လီတဲစိ မ့တမ့ၢ် ကွၢ်ဝဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လၢတၢ်ဂီၤမူပူၤလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤ လၢခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်အတၢ်မၤ ခီဖျိစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ကသံၣ်သရၣ်, ပှၤကွၢ်ထွဲပှၤဆါတဖၣ်, ဒီးအဘူးအတံၢ်တဖၣ်လီၤ.
၁၇. ပှၤလၢအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ တဂ့ၤဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒ်လဲၣ်.
၁၇ နမၤတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် ဒ်နမုၢ်လၢ်အသိးမ့ၢ်တသ့ဘၣ် သနာ်က့ တဘၣ်သးဟးဂီၤဒီး ဆိကမိၣ်လၢ နဃ့ၢ်ပြၢတၢ် တုၤလၢအကတၢၢ်တသ့ဘၣ် န့ၣ်တဂ့ၤ. ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်နၤ ခီဖျိလၢနနာ်န့ၢ်အီၤ ဒီးတၢ်ခဲလၢာ်လၢ နမၤတ့ၢ်လၢအဂီၢ်အဃိလီၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ နလိၣ်ဘၣ်အတၢ်မၤစၢၤ အါန့ၢ်ဒံးလၢညါ ဒီးအဝဲတပာ်တ့ၢ်နၤဘၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉:၁၀) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲကသုးဘူးအသး ဆူနအိၣ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤဘၣ်တဂၤ တဲဝဲလၢ “မ့ၢ်လၢယတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ နးထီၣ်နးထီၣ်အဃိ ယထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယကစံၣ်တဲၤတဲလီၤပှၤဂၤန့ၣ် စှၤလီၤတစဲးဘၣ်တစဲးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယသ့ၣ်ညါလၢ ယမၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ မ့ၢ်န့ၢ်ထဲ တစဲးဖိဒၣ်လဲာ်န့ၣ် ယတၢ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါန့ၣ် မၤသးခုယဟိဝၤယွၤအသး ဒီးယတူၢ်ဘၣ် မုာ်ဒိၣ်မးလီၤ.” ဖဲနသးဂံၢ်ဘါလီၤစၢ်အခါ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ နတအိၣ်ထဲတဂၤဘၣ်. ဆိကမိၣ်ကွၢ် စီၤပီလူးအဒိအတဲာ် ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် အတၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ဘၣ်ယသးလၢ ယဂံၢ်စၢ်ယဘါစၢ်အပူၤ, . . . အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တုၤယဂံၢ်စၢ်ယဘါစၢ်ဒီး, ယအိၣ်ဒီးယစိယကမီၤလီၤ.”—၂ ကရံၣ်သူး ၁၂:၁၀.
၁၈. ပှၤတနီၤန့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤလဲၣ်.
၁၈ ပှၤလၢအဃ့ၢ် လၢတၢ်မူအကျဲတနီၤန့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အဂၤတမံၤဒံးလီၤ. အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးအနီၢ်ကစၢ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ပှၤဂၤတထံၣ်ဘၣ် ဒီးတနၢ်ပၢၢ်အီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ အဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ် တၢ်သးဟးဂီၤတၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ် ကသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ် အါတလၢလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အဝဲသ့ၣ် သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် ကတူၢ်ဘၣ်တၢ် နးဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ဖဲပှၤတဂၤ အစုကၢ် မ့တမ့ၢ် အဘၣ်အိၣ်လၢ လ့ၣ်ဆီၣ်လိၤအခါ ပှၤဂၤတဖၣ် ကထံၣ်အတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးကအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤအီၤလီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါ လၢအလၢပူၤတဖၣ်န့ၣ် ဖျါလၢအဝဲသ့ၣ် တဘၣ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်လီၤ. နီၢ်ကီၢ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်သးန့ၣ် ကီထဲသိးဒီး ပှၤလၢအစုဃံခီၣ်ဃံ ကၢ်တဂၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢပှၤတထံၣ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲဘၣ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤတပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်ဒီးတၢ်ကဟုကယာ် လၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်ဘၣ်.
၁၉. ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိလၢ စီၤမဖံဘိၤၡ့းအအိၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၉ နမၤမ့ၢ်တကဲအါအါဘၣ် ဒီးနမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပှၤနၢ်ပၢၢ်ကမၣ်နၤန့ၣ် စီၤမဖံဘိၤၡ့း အဒိအတဲာ် ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢနဂီၢ်သ့လီၤ. (၂ ၡမူၤအ့လး ၄:၄) အဝဲမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အနီၢ်ခိအဂံၢ်ဘါစၢ် ဒီးစီၤပၤဒၤဝံး စံၣ်ညီၣ်ကမၣ်အီၤလီၤ. စီၤမဖံဘိၤၡ့း တူၢ်ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် တမ့ၢ်လၢအတၢ်ကမၣ်အဃိဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ အဝဲတသးထီၣ်တၢ်ဘၣ်. အဝဲပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်လၢ တၢ်အဂ့ၤတဖၣ် လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ လၢအတၢ်အိၣ်မူပူၤလီၤ. အဝဲပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်လၢ စီၤဒၤဝံးအဖီခိၣ် ခီဖျိလၢ စီၤဒၤဝံး မၤစၢၤတ့ၢ်အီၤအဃိလီၤ. (၂ ၡမူၤအ့လး ၉:၆-၁၀) ဖဲစီၤဒၤဝံး စံၣ်ညီၣ်ကမၣ်အီၤအခါ အဝဲဆိကမိၣ်ထံ တၢ်အိၣ်အသးခဲလၢာ်လီၤ. ဒီးအဝဲတသးဆါ စီၤဒၤဝံးဘၣ်. ဒီးအဝဲတပာ်တၢ်ကမၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအလိၤ ခီဖျိလၢ စီၤဒၤဝံး မၤအီၤဒ်န့ၣ်အဃိဘၣ်. အဝဲသးစၢၢ်ဆၢဝဲလၢ အကဘၣ် မၤစၢၤဝဲ စီၤပၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒိးဖှူအီၤတဂၤအံၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (၂ ၡမူၤအ့လး ၁၆:၁-၄; ၁၉:၂၄-၃၀) ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လီၤဝဲ စီၤမဖံဘိၤၡ့းအဂ့ၢ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ ဒ်သိးပကဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိ လၢအအိၣ်အဂီၢ်လီၤ.—ရိမ့ၤ ၁၅:၄.
၂၀. တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤန့ၣ် မၤဘၣ်ဒိဝဲပှၤတနီၤဒ်လဲၣ်, ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် နာ်န့ၢ်တၢ်မနုၤသ့လဲၣ်.
၂၀ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတနီၤန့ၣ် ခီဖျိလၢ အသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ် အါတလၢအဃိ လၢတၢ်အိၣ်သးလၢ မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤအပူၤဒၣ်လဲာ် ဖဲအဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးပှၤအဂၤအခါ အသးကနိး ဒီးအမဲာ်ဆှးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်ကီလၢအဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်လၢ ပှၤအါဂၤအကျါဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ် ဆဲးလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်, ကဝီၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ကတဲတၢ်ဒီးပှၤဂၤန့ၣ် တညီလၢ အဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤပှၤဂၤလီၤ. အဃိ နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်တၢ် ဒ်န့ၣ်န့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ထဲနၤတဂၤဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ပှၤအါဂၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်တၢ် ဒ်သိးဒီးနၤလီၤ. ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ နတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ လၢနသးဒီဖျၢၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. နဆဲးလဲၤတၢ်သ့န့ၣ် မ့ၢ်လၢကစၢ်ယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤနၤ ဒီးဟ့ၣ်နၤ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ နလိၣ်ဘၣ်အဃိလီၤ. * (ဖံလံးပံၤ ၄:၆, ၇; ၁ ပ့းတရူး ၅:၇) နနီၢ်ခိအဂံၢ်ဘါမ့ၢ်စၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ သးအတၢ်တူၢ်ဘၣ် တကပၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ခီဖျိလၢ နဆဲးမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအဃိ နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကသးခုဒိၣ်မးလီၤ.
၂၁. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ ပမၤတၢ်မနုၤ ကန့ၢ်လဲၣ်.
၂၁ တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ် လၢနီၢ်ခိတကပၤ ဒီးတၢ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လၢ စီၤပီလူးတဲဝဲန့ၣ် တၢ်လီၤဆီလိာ်သး အိၣ်ဝဲအဃိ မ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤသးခုဒိၣ်မးလီၤ. လၢပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်တဖၣ်အကျါန့ၣ် ထဲဒၣ်ပှၤလၢ အနၢၤတဂၤ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်ခရံာ်ဖိလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီ လၢအဃ့ၢ်ပြၢတၢ်တုၤလၢ အကတၢၢ်ကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ခိၣ်ဖးလၢအမ့ၢ် တၢ်မူအထူအယိာ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၃:၁၆) ဒီးပှၤဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လၢ နီၢ်ခိတကပၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ကဘၣ်ဂ့ၤလီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကမၤနၢၤတၢ်အဂီၢ် တညီဘၣ်. မ့မ့ၢ် ပဝဲသ့ၣ်အါဂၤန့ၣ် ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ တဂ့ၤအါအါဘၣ်သနာ်က့ ပဆဲးဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၄:၁၆) ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ ပဃ့ၢ်တုၤလၢ အကတၢၢ် ကန့ၢ်ဝဲလီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၄၄ ကွၢ်ဆူခိၣ်ဖးထီဘိ
^ လံာ်အဆၢ. 5 မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤအါဂၤန့ၣ် ခီဖျိလၢအသးပှၢ်ထီၣ် မ့တမ့ၢ် အအိၣ်တဆူၣ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် အဂံၢ်အဘါလီၤစၢ် ဒီးထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ် ပဝဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ပလီၤဘှံးလီၤတီၤလီၤ. အဃိ ပမ့ၢ်ဘၣ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ်န့ၣ် တညီလၢပဂီၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ် တၢ်မၢဖိပီလူး တဲဝဲလၢ ပကဘၣ်ဃ့ၢ်ပြၢတၢ် လၢသးသမူအဂီၢ်လီၤ. ဒီးပကတဲသကိးစ့ၢ်ကီး ပဃ့ၢ်ပြၢတၢ်လၢ တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအပူၤ တုၤလၢပဖီတၢၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 6 ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမ့ၢ် “The Bible Changes Lives” in the January 1, 2013, issue of The Watchtower အပူၤတက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 20 JW တၢ်ဂီၤမူ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ လါမ့ၤ ၂၀၁၉ အပူၤန့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ပှၤလၢအထံၣ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤအဂီၢ် ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိလၢ ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤလၢအလဲၤခီဖျိဝဲ အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ န့ၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. စံၢ်လီၤလၢ လံာ်လဲၢ်တဖၣ် > JW တၢ်ဂီၤမူ တက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 63 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးပှၢ်တဂၤ ဆဲးဃ့ၢ်ပြၢတၢ် ဒ်ခရံာ်ဖိတဂၤအသိး ခီဖျိဆဲးပၣ်ဃုာ် လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 65 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ပမၤလီၤဃံၢ်ဘၣ်ပှၤဂၤသ့ ခီဖျိပမၢဆူၣ်ပှၤဂၤ လၢကအီအါထီၣ်သံး မ့တမ့ၢ် ပအီသံးအါတလၢအဃိ.
^ လံာ်အဆၢ. 67 တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ဘၣ်အိၣ်လၢ လီၢ်မံခိၣ် လၢတၢ်ဆါဟံၣ် ဘၣ်ဆၣ်အဝဲ ဆဲးဃ့ၢ်ပြၢတၢ် ဒ်ခရံာ်ဖိတဂၤအသိး ခီဖျိစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤလၢအကွၢ်ထွဲအီၤတဖၣ်.
