တၢ်မၤလိ ၃၆
နကဲထီၣ် ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤလံဧါ
“ပျံၤတၢ်တဂ့ၤ. တုၤအံၤဆူညါန့ၣ်, နကဖီၣ်န့ၢ်ပှၤကညီလီၤ.”—လူၤကၣ် ၅:၁၀.
တၢ်သးဝံၣ် ၇၃ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ယ့ၣ်ၡူးကွဲမုာ်ဝဲ ပှၤမၤညၣ်ဖိလွံၢ်ဂၤလၢ ကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ် လၢအမ့ၢ် စီၤပ့းတရူး, စီၤအၣ်ဒရ့း, စီၤယၤကိာ် ဒီးစီၤယိၤဟၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤမၤညၣ်ဖိလီၤ. ထံၣ်တမှံကွၢ်ဖဲ ယ့ၣ်ၡူးကွဲမုာ် အဝဲသ့ၣ်လၢ “ပိာ်ယခံတက့ၢ်. ဒီးယကပာ်သုလၢ ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီ” * အခါ အဝဲသ့ၣ်ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဟးသဒၣ်စၤတဖၣ်န့ၣ် တကီၢ်ခါ, ဒီးပိာ်ထီၣ်အခံလီၤ.” (မးသဲ ၄:၁၈-၂၂) အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤ ဆီတလဲကွံာ် အတၢ်အိၣ်မူခဲလၢာ်လီၤ. လၢအဝဲသ့ၣ် ကဖီၣ်ဝဲညၣ်အလီၢ် ခဲအံၤ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ် “ဖီၣ်န့ၢ်ပှၤကညီလီၤ.” (လူၤကၣ် ၅:၁၀) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယ့ၣ်ၡူးဆဲးကွဲမုာ်ဝဲ ပှၤလၢအသူၣ်ဘျၢသးဘျၢတဖၣ်လၢ အအဲၣ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀) မ့ၢ်နကတူၢ်လိာ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကွဲမုာ်လၢ နကကဲထီၣ် ပှၤမၤညၣ် ပှၤကညီတဂၤဧါ.
၂. တချုးလၢ ပကဲထီၣ် ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံအီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလဲၣ် ဒီးဒ်သိးပဆၢတဲာ်တၢ် ကသ့အဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်.
၂ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နမၤလိလံာ်စီဆှံ ကန့ၢ်တတီၤဖိလံ ဒီးနဆီတလဲဝဲ နတၢ်အိၣ်မူလီၤ. ခဲအံၤ နပာ်လီၤနသးလၢ နအဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်ဖိတဂၤလီၤ. နမ့ၢ်သးဒ့ဒီလၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကွဲမုာ်နၤန့ၣ် တဘၣ်သးဟးဂီၤတဂ့ၤ. နတၢ်သးဒ့ဒီန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ နသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်ကွဲမုာ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ စီၤပ့းတရူးဒီး အတံၤသကိးတဖၣ် ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်ဝဲ ပှၤမၤညၣ်အစၤတဖၣ် တဘျီဃီလီၤ. ဖဲအပူၤကွံာ် ဃုလါဘျဲၣ်န့ၣ် စီၤပ့းတရူးဒီး အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ သ့ၣ်ညါဒီးတူၢ်လိာ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် မ့းၡံအၤ အဃိ အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ထံဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဝံၤမး ပိာ်ထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအခံလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁:၃၅-၄၂) ဒ်န့ၣ်အသိး ခီဖျိလၢ နမၤလိဘၣ် ယဟိဝၤယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ် အါမးလံအဃိ နအဲၣ်ဒိးသုးဘူး အါထီၣ်နသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တချုးလၢ နပာ်လီၤသးလၢ နကကဲထီၣ် ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိန့ၣ် နကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံအီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. စီၤပ့းတရူး, စီၤအၣ်ဒရ့း ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ် ဒ်သိးကဆၢတဲာ်တၢ် ကသ့အဂီၢ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်လဲၣ်.
၃. တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါမနုၤတဖၣ် ကမၤစၢၤနၤလၢ နကတူၢ်လိာ်ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ကွဲမုာ်န့ၣ်လဲၣ်.
၃ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ် အဆိကတၢၢ်တဖၣ် သ့ၣ်ညါအတၢ်မၤဂ့ၤဂ့ၤ, အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးတၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသးလီၤ. တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ကကဲထီၣ် ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိလၢ အဂ့ၤတဖၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိအံၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်လၢ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကကဲထီၣ် ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိ ဒီးသိၣ်လိပှၤဂၤ ကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ.
မၤအါထီၣ် နတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်
စီၤပ့းတရူးဒီး အတံၤသကိးတဖၣ်ကဲထီၣ် ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီန့ၣ်လီၤ. တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအံၤ ဆဲးဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး ပစိၤခဲအံၤဒံးလီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၄-၅)
၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပ့းတရူး မၤအီၣ်ညၣ်မုာ်ဒိၣ်မးလဲၣ်.
၄ စီၤပ့းတရူး လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ တၢ်မၤအီၣ်ညၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်မၤတခါအံၤ အမၤဝဲမုာ်ဒိၣ်မးလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၂၁:၃, ၉-၁၅) ဒီးတၢ်မၤညၣ် ပှၤကညီစ့ၢ်ကီး စီၤပ့းတရူးမၤဝဲ မုာ်ဒိၣ်မးလီၤ. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤအဃိ စီၤပ့းတရူးကဲထီၣ် ပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ အဂ့ၤတဂၤလီၤ.—မၤတၢ် ၂:၁၄, ၄၁.
၅. ဒ် လူၤကၣ် ၅:၈-၁၁ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပ့းတရူးပျံၤတၢ်လဲၣ် ဒီးပလဲၤခီဖျိ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်အံၤ ကန့ၢ်အဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်.
၅ ပတၢ်အဲၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်အဂီၢ်လီၤ. ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် တအိၣ်ဘၣ် သနာ်က့ ပတၢ်အဲၣ် ယဟိဝၤယွၤအံၤ ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကတဲဘၣ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူး ကွဲမုာ်ဝဲ စီၤပ့းတရူးလၢ ကကဲထီၣ် ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီအခါ ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ်အီၤလၢ “ပျံၤတၢ်တဂ့ၤ” လီၤ. (ဖး လူၤကၣ် ၅:၈-၁၁ တက့ၢ်.) ခီဖျိလၢ စီၤပ့းတရူး ကဲထီၣ်ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်အဃိ တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်သးဒီးအီၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ အတပျံၤတၢ် နီတမံၤဘၣ်. စီၤပ့းတရူး ကမၢကမၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမၤန့ၢ်အီၤ ညၣ်အါမးလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ညါလၢ ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ တၢ်လီၤလးတခါအံၤအဃိ အဝဲတူၢ်ဘၣ်လၢ အတကြၢးမၤသကိးတၢ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်. ဒ်စီၤပ့းတရူးအသိး နၤစ့ၢ်ကီး နကပျံၤတၢ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ နမ့ၢ်ကဲထီၣ်ဘၣ် ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်န့ၣ် နကဘၣ်မၤတၢ် အိၣ်ဝဲအါမးလီၤ. နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် နတၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ, ယ့ၣ်ၡူးဒီး ပှၤလၢနဃၢၤတဖၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်မး နကသးအိၣ်တူၢ်လိာ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကွဲမုာ်လၢ နကကဲထီၣ် ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီလီၤ.—မးသဲ ၂၂:၃၇, ၃၉; ယိၤဟၣ် ၁၄:၁၅.
၆. တၢ်မနုၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤ ထီၣ်ပှၤလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လဲၣ်.
၆ ပကတဲသကိး ကျဲအဂၤတဘိလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပအဲၣ်ဒိး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢပအဲၣ်ဒိး ဒိကနၣ်ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်မၤလိာ်လၢ “လဲၤဒုးကဲထီၣ်ပှၤ . . . လၢယပျဲၢ်ယဘီၣ်” အဃိလီၤ. (မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀) ပှၤလၢ “တၢ်ဘှံးအဝဲသ့ၣ်အသး, ဒီးလီၤပြံလီၤပြါ” တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢအတသ့ၣ်ညါဒံး တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဃိ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်သ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီး ဘီမုၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၉:၃၆) ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခဲလၢာ် ကသ့ၣ်ညါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒီးကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤလီၤ.—၁ တံၤမသ့း ၂:၄.
၇. ဒ် ရိမ့ၤ ၁၀:၁၃-၁၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် အရ့ဒိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၇ ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤပူၤဖျဲး ပှၤဂၤအသးသမူအဃိ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံအီၤန့ၣ် ပကအဲၣ်ဒိး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤမၤညၣ်ဖိန့ၣ် ညၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်န့ၢ်ဝဲန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဆါဝဲဒီး အီၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်လၢ ပဝဲတခီန့ၣ် ပ “ဖီၣ်န့ၢ်” ပှၤကညီဒ်သိး ပကမၤပူၤဖျဲးအဝဲသ့ၣ် အသးသမူအဂီၢ်လီၤ.—ဖး ရိမ့ၤ ၁၀:၁၃-၁၅ တက့ၢ်; ၁ တံၤမသ့း ၄:၁၆.
မၤဂ့ၤထီၣ် နတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ
၈-၉. ပှၤမၤအီၣ်ညၣ်ဖိတဂၤ သ့ၣ်ညါဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၈ လၢယ့ၣ်ၡူးအစိၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အမၤအီၣ်ညၣ်တဂၤ ကဖီၣ်န့ၢ်ညၣ်ဒ်လဲၣ် တကလုာ်လဲၣ်န့ၣ် အသ့ၣ်ညါဝဲ ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁၁:၉-၁၂) ဒီးညၣ်အိၣ်ဝဲမုာ် တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ် အသ့ၣ်ညါဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. ညၣ်အါတက့ၢ်န့ၣ် ညီနုၢ်အိၣ်မုာ်လၢ ထံလၢအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ ဒီးဃုအီၣ်ဘၣ် အဆၣ်ညီလီၤ. ပှၤမၤညၣ်ဖိတဂၤ ကလဲၤဃုအီၣ်ညၣ် အခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မး လၢအဂီၢ်လီၤ. မံးၡ့ၣ်နရ့ၣ်တဂၤလၢ အလဲၤအိၣ်လၢ ကီးပစံးဖံးန့ၣ် သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤဃုအီၣ်ညၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးအခ့အခါလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ဖဲန့ၣ်တဂၤ ကွဲမုာ်အီၤလၢ ကလဲၤတခွဲအီၣ်ညၣ်ဒီးအီၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ အတဲဝဲလၢ “ယကထံၣ်လိာ်သးဒီးနၤ ခဲမုၢ်ဆ့ၣ်ဂီၤခီ ခွံနၣ်ရံၣ်နီၤ.” ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါန့ၣ် တဲဆၢက့ၤအီၤလၢ “နတသ့ၣ်ညါဧီၤ. ပကဘၣ်လဲၤဃုညၣ်လၢ ညၣ်ဟဲထီၣ်အဆၢကတီၢ်, တမ့ၢ်လၢ ပအဲၣ်ဒိးလဲၤအခါမး ပလဲၤဘၣ်.”
၉ ဒ်န့ၣ်အသိး ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ အကဲထီၣ်ပှၤမၤညၣ် ပှၤကညီစ့ၢ်ကီး အဝဲသ့ၣ်လဲၤဝဲလၢ “ညၣ်” အိၣ်အလီၢ် ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖဲ ပှၤချုးအခါန့ၣ်လီၤ. အဒိ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢတၢ်လုၢ်ဟံၣ် ဒီးဘူၣ်ဘျီၣ်အပူၤ, တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ် ဒီးပှၤဆါတၢ်ပှ့ၤတၢ်အလီၢ်လီၤ. (မၤတၢ် ၅:၄၂; ၁၇:၁၇; ၁၈:၄) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢ ပှၤလၢပလီၢ်ကဝီၤအပူၤတဖၣ် ချုးလၢအဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ် ဒီးအိၣ်ဟံၣ်လၢ အခါဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ် ပကဘၣ်ဆီတလဲ ပတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဒ်သိးပစံၣ်တဲၤတဲလီၤပှၤဂၤ ကသ့အဂီၢ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၉:၁၉-၂၃.
ပှၤမၤညၣ်ဖိလၢ အဖၠဲးန့ၣ် . . . ၁. ဒ်သိးကမၤန့ၢ်ညၣ်အဂီၢ် ညၣ်ထီၣ်အခါဖဲလဲၣ် ဒီးညၣ်အိၣ်မုာ် တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ် အသ့ၣ်ညါဝဲဂ့ၤဂ့ၤလီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၈-၉)
၁၀. ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၀ ပှၤမၤအီၣ်ညၣ်ဖိန့ၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီး အတၢ်ပီးတၢ်လီ ဒီးသူဝဲကဘၣ်သ့ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ဒ်သိးပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ပီးတၢ်လီန့ၣ်လီၤ. ဒီးဒ်သိးပသူအီၤ ကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် ပကသ့ၣ်ညါအီၤလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ အကဘၣ်စိာ် တၢ်မနုၤလဲၣ်, ကဘၣ်လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖဲလဲၣ် ဒီးကဘၣ်တဲ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၁၀:၅-၇; လူၤကၣ် ၁၀:၁-၁၁) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်ပီးတၢ်လီလၢ တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်အဂီၢ် လၢအကဲဘျုးလၢ ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. * ဒီးတၢ်ကရၢကရိ သိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်သူ တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အံၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သိၣ်လိအံၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကသ့ထီၣ်ဘၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတကပၤ ဒီးပကကဲထီၣ် ပှၤသိၣ်လိတၢ် လၢအဂ့ၤတဂၤလီၤ.—၂ တံၤမသ့း ၂:၁၅.
ပှၤမၤညၣ်ဖိလၢ အဖၠဲးန့ၣ် . . . ၂. အသ့ၣ်ညါသူဝဲ အတၢ်ပီး တၢ်လီဂ့ၤဂ့ၤလီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၀)
မၤအါထီၣ် တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ
၁၁. ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလဲၣ်.
၁၁ ပှၤမၤအီၣ်ညၣ်ဖိန့ၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလီၤ. တဘျီတခီၣ် အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ပီၣ်လဲၣ်ပူၤလီၤ. ညီနုၢ်အဝဲသ့ၣ် လဲၤမၤအီၣ်ညၣ် လၢမုၢ်နၤခီ ဒီးလၢတၢ်တမုၢ်လၢ်အပူၤ ကလံၤမုၢ်ဟဲဘၣ် အဝဲသ့ၣ်သ့လီၤ. ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီစ့ၢ်ကီး လိၣ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူလီၤ. ဖဲပစးထီၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးတဲလီၤသးလၢ ပမ့ၢ်ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်ဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အတၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါ, ပှၤကဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢပှၤ ဒီးတနီၤန့ၣ် တအဲၣ်ဒိးဒိကနၣ် ပတၢ်ကစီၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်အံၤန့ၣ် ပတဘၣ်ကမၢကမၣ်အီၤဘၣ်. မ့ၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးမၢလီၤ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ပှၤလၢအထီဒါတၢ်တဖၣ် အကျါအဃိလီၤ.—မးသဲ ၁၀:၁၆.
၁၂. ယိၤၡူ ၁:၇-၉ န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤအါထီၣ် ပတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူဒ်လဲၣ်.
၁၂ နမၤအါထီၣ် နတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ကသ့ဒ်လဲၣ်. အဆိကတၢၢ် နကဘၣ်နာ်သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢမူခိၣ်ဒီး ဆဲးဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအံၤလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၆:၃၃; လီၣ်ဖျါ ၁၄:၁၄-၁၆) ဆဲးမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် နတၢ်နာ် ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ အကကွၢ်ထွဲနၤန့ၣ်တက့ၢ်. (မးသဲ ၆:၃၂-၃၄) နတၢ်နာ်မ့ၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်န့ၣ် နတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ကအါထီၣ်ဝဲလီၤ. စီၤပ့းတရူး ဒီးအတံၤသကိးတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်နာ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်ပိာ်ထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအခံ ဒီးပာ်တ့ၢ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်မၤအီၣ်ညၣ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအခါန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ဖဲနတဲဘၣ် နဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ နမၤလိလံာ်စီဆှံဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ဒီးနလဲၤထီၣ် အဝဲသ့ၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါန့ၣ် နပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် နဆီတလဲ နလုၢ်လၢ်သကဲးပဝး ဒ်သိးနကအိၣ်မူမၤထွဲဒ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. နကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ် နကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်နာ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဖဲနဆဲးမၤအါထီၣ် နတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအခါ နသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ “ယွၤနကစၢ်အိၣ်ဒီးနၤ ဖဲနလဲၤတၢ်တပူၤလၢ်လၢ်လီၤ.”—ဖး ယိၤၡူ ၁:၇-၉ တက့ၢ်.
ပှၤမၤညၣ်ဖိလၢ အဖၠဲးန့ၣ် . . . ၃. တၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်တဂ့ၤဘၣ်သနာ်က့ ဆဲးမၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤလီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၁-၁၂)
၁၃. တၢ်ဆိကမိၣ်ထံတၢ် ဒီးတၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤအါထီၣ် ပတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၃ နမၤအါထီၣ် နတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ကသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ နကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူတက့ၢ်. (မၤတၢ် ၄:၂၉, ၃၁) ယဟိဝၤယွၤ ကစံးဆၢ နတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးအဝဲတပာ်တ့ၢ်နၤ နီတဘျီဘၣ် ဒီးအကမၤစၢၤနၤ ထီဘိလီၤ. တကးဒံးဘၣ် နဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤတ့ၢ် ပှၤလၢညါတဖၣ် အဂ့ၢ်သ့ဝဲလီၤ. ဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤတ့ၢ်နၤလၢ နလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၢ်ဒ်လဲၣ် ဒီးအဟ့ၣ်နၤ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ နဆီတလဲနတၢ်အိၣ်မူသ့ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ယွၤလၢအဆှၢဝဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ပီၣ်လဲၣ်ဂီၤန့ၣ် အမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကဲထီၣ်ခရံာ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဂၤ ကသ့အဂီၢ်လီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၁၄:၁၃) နအိၣ်ဒီးတၢ်နာ် ယဟိဝၤယွၤ ဒ်ပှၤကွဲးထါ စံးထီၣ်ပတြၢၤလၢ အတဲဝဲ “ယွၤအိၣ်လၢ ယအိၣ်တခီလီၤ. ပှၤကညီကမၤယၤ ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယတဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၈:၆.
၁၄. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် မါစဲး ဒီး ထိၤမါယိၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၄ ကျဲအဂၤတဘိလၢ ပကမၤအါထီၣ် ပတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပသ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤဝဲ ပှၤလၢအမဲာ်ဆှးတဖၣ် ဒ်သိးကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပကတဲသကိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် မါစဲး အတၢ်လဲၤခီဖျိလီၤ. အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ အမဲာ်ဆှးသ့ ဒီးအတဲဖျါထီၣ် အတၢ်နာ်လၢ ပှၤဂၤအမဲာ်ညါတဘူၣ်ဘၣ်. အဝဲမ့ၢ်ဘၣ်တဲတၢ်ဒီး ပှၤလၢအတသ့ၣ်ညါဝဲန့ၣ် ကီလၢအဂီၢ်ဒိၣ်မးဒီး တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ လီၤဂာ်ဒ် တၢ်ဒူၣ်ဖးထီတခါ လၢအထီၣ်ဝဲ တပးဘၣ်အသိးလီၤ. အဃိ အဝဲဘၣ်မၤဒိၣ်ထီၣ် အတၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပှၤလၢအဃၢၤတဖၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲဆိကမိၣ်ထံဝဲလၢ ခဲအံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအရ့ဒိၣ် ဒိၣ်မးလၢ အဝဲကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ အဝဲဃ့ဘါထုကဖၣ် ဒ်သိးအသးကဆူၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ အမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ အတမဲာ်ဆှးလၢၤဘၣ် ဒီးအမၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤဝဲ ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိ အသီတဖၣ်လၢ ကအိၣ်ဒီး တၢ်သးဒူစ့ၢ်ကီးလီၤ. ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ထိၤမါယိၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိတက့ၢ်. ဖဲအဝဲ လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ် အဆိကတၢၢ်တဘျီအခါ ဟံၣ်ကစၢ်ကိးဃါအီၤလၢ “ယတအဲၣ်ဒိး တဲတၢ်ဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး နီတစဲးဘၣ်.” ဒီးအဝဲပံာ်ကွံာ် အတြဲၤဆူၣ်ဆူၣ်လီၤ. လၢတၢ်သးဒူအပူၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ထိၤမါယိၤ တဲဘၣ်အတံၤသကိးလၢ “နနၢ်ဟူမ့ၢ်ဧါ. ယမးတတဲဘၣ်တၢ် နီတဖျၢၣ်ဒံးဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ညါလၢ ယမ့ၢ်ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလံ. ယသးခုညါ.” ခဲအံၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ထိၤမါယိၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤလဲၤလၢညါတဂၤလီၤ.
မၤအါထီၣ် တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသး
၁၅. တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသးန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်လဲၣ်.
၁၅ ပှၤမၤညၣ်ဖိလၢ အဖၠဲးတဂၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသးလီၤ. တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသး အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “နအိၣ်ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ နမၤဝံၤတၢ်လၢ နကဘၣ်မၤအီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.” ပှၤမၤညၣ်ဖိတဂၤန့ၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသး ဒ်သိးကဂဲၤဆၢထၢၣ်ဂီၤဂီၤ ဒီးမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ မ့ၢ်တဂ့ၤဒၣ်လဲာ် အကဘၣ်မၤတၢ်တုၤလၢ အတၢ်မၤဝံၤဝဲတစုလီၤ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသး ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ တုၤလၢပတၢ်မၤဝံၤတစုလီၤ.—မးသဲ ၁၀:၂၂.
၁၆. ပမၤအိၣ်ထီၣ် တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသး ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၆ ဖဲပအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အခါ ပတအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်လၢ ပမၤဘၣ်အီၤညီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တဘျီတခီၣ် တၢ်လၢပကဘၣ် မၤအီၤတဖၣ်န့ၣ် တညီဝဲထီဘိဘၣ်. ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်ပၢၤသးအဂီၢ် ပကဘၣ်ကီၤသူၣ်ကီၤသးစ့ၢ်ကီးလီၤ. အဃိ ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသး ဒ်သိးပကမၤလိ သ့ထီၣ်ပသးလၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤပှၤခီဖျိ အသးစီဆှံလီၤ.—ကလၤတံ ၅:၂၂, ၂၃.
၁၇. ဖဲ ၁ ကရံၣ်သူး ၉:၂၅-၂၇ န့ၣ် တၢ်မၢဖိပီလူး တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဘၣ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါဒ်သိး အကမၤအါထီၣ် တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသးဒ်လဲၣ်.
၁၇ တၢ်မၢဖိပီလူးန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအိၣ်ဒီး တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဘၣ် “မၤနၢၤမၤဃၣ်” အနီၢ်ခိ ဒ်သိးကမၤတၢ်လၢ အဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. (ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၉:၂၅-၂၇ တက့ၢ်.) အဝဲဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤဂၤလၢ ကအိၣ်ဒီးတၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသး ဒီးမၤတၢ်ခဲလၢာ် “ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်, တဂ့ၢ်တဂ့ၢ်” န့ၣ်လီၤ (၁ ကရံၣ်သူး ၁၄:၄၀) ပကဘၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်ဒ်သိး ပကဆဲးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးသိၣ်လိပှၤဂၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီထီဘိန့ၣ်လီၤ.—မၤတၢ် ၂:၄၆.
တဘၣ်ထုးယံာ်ထုးနီၢ်သးတဂ့ၤ
၁၈. ဒ်သိးယဟိဝၤယွၤ ကထံၣ်ပှၤလၢ ပမ့ၢ်ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိလၢ အဖၠဲးတဂၤန့ၣ် ပကဘၣ်မၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၈ ပှၤမၤညၣ်ဖိ လၢအဖၠဲးန့ၣ် ဖီၣ်န့ၢ်ညၣ်အါမးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် လီၤဆီဝဲလီၤ. အဃိ ပမၤတၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်န့ၣ် တဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ ပမၤစၢၤဘၣ် ပှၤပှဲၤဂၤလဲၣ်လၢ ကကဲထီၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးန့ၣ်ဘၣ်. (လူၤကၣ် ၈:၁၁-၁၅) ပမ့ၢ်ဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဒီးသိၣ်လိပှၤဂၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤကထံၣ်ပှၤဒ် ပမ့ၢ်ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖိလၢ အဖၠဲးတဂၤလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢ ပဆဲးဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤဒီးယ့ၣ်ၡူး အကလုၢ်အဃိလီၤ.—မၢ်ကူး ၁၃:၁၀; မၤတၢ် ၅:၂၈, ၂၉.
၁၉-၂၀. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် အခဲအံၤလဲၣ်.
၁၉ ထံကီၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် ပှၤဟ့ၣ်ဝဲအခွဲးလၢ ပှၤမၤညၣ်န့ၢ်ထဲ စှၤကိာ်လါလီၤ. တၢ်လီၢ်ဒ်န့ၣ်တဖၣ် ပှၤမၤညၣ်ဖိ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်မၤညၣ်အဆၢကတီၢ် တချုးလၢာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ကမၤန့ၢ်ဝဲညၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဒ်ပမ့ၢ်ပှၤမၤညၣ် ပှၤကညီအသိး ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ် အကတၢၢ်လံအဃိ ပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဆူၣ်ဆူၣ်လီၤ. ဒ်သိး ပကမၤပူၤဖျဲးပှၤဂၤ အသးသမူအဂီၢ် ပတၢ်ဆၢကတီၢ် အိၣ်တ့ၢ်ထဲ တစဲးဖိလီၤ. အဃိ တဘၣ်ထုးယံာ်ထုးနီၢ်နသး ဒ်သိးနကအိၣ်ခိး တၢ်ဆၢကတီၢ် အဂ့ၤလၢနဂီၢ်မး နကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်န့ၣ်တဂ့ၤ.—စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁၁:၄.
၂၀ ခဲအံၤ မၤအါထီၣ် နတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်, မၤလိအါထီၣ် လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ, မၤအါထီၣ် တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးတၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသးန့ၣ်တက့ၢ်. မၤသကိးဃုာ်တၢ်ဒီး ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီ ဃိးကကွဲၢ်ဘျဲၣ်လၢ အစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါန့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးနကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုလၢ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤနၤလီၤ. (နဃ့မယၤ ၈:၁၀) အဃိ ပာ်လီၤနသးလၢ နကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တုၤလၢယဟိဝၤယွၤတဲနၤလၢ တၢ်မၤအံၤ ဝံၤလံန့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး ကျဲသၢဘိလၢ ကမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ် ဒ်သိးပကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအဘီအမုၢ် တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၆၆ ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ တၢ်သးခုကစီၣ်
^ လံာ်အဆၢ. 5 ပှၤမၤညၣ်ဖိလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးတဖၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးကွဲမုာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကကဲထီၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်လီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယ့ၣ်ၡူးဆဲးကွဲမုာ်ဝဲ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤလၢ ကကဲထီၣ် ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီလီၤ. တၢ်မၤလိအံၤ ပကတဲသကိးဘၣ်ဃးဒီး ပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ အထုးယံာ်ထုးနီၢ်အသးတဖၣ် လၢကတူၢ်လိာ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကွဲမုာ်န့ၣ် ကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 1 တၢ်ကတိၤအခီပညီ– တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ပှၤမၤညၣ်ပှၤကညီ” န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤလၢအစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ် ဒီးသိၣ်လိပှၤဂၤလၢ ကကဲထီၣ် ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 10 ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂ့ၢ်လၢ “သိၣ်လိတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ” လၢ တၢးထီခိးတၢ် လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၀၁၈, လံာ်အဆၢ ၉-၁၅ န့ၣ်တက့ၢ်.
