တၢ်မၤလိ ၄၀
ဆဲးမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ဒ်စီၤပ့းတရူးအသိး
“ကစၢ်ဧၢ, ယမ့ၢ် ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဃိ ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ယအိၣ်တက့ၢ်.”—လူၤ ၅:၈.
တၢ်သးဝံၣ် ၃၈ ကစၢ်ကမၤဆူၣ်ထီၣ် နဂံၢ်ဘါ
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် a
၁. စီၤပ့းတရူး မၤန့ၢ်ညၣ်ဒီဒူၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အတဲယ့ၣ်ၡူးဒ်လဲၣ်.
စီၤပ့းတရူး ဖီၣ်ညၣ်ဒီတနၤကျၢၤ ဒီးအတမၤန့ၢ်ညၣ် နီတဘ့ၣ်ဘၣ်. အဃိ ယ့ၣ်ၡူးတဲအီၤလၢ “သုးဃီၤချံဆူထံယိာ် ဒီးကွံာ်လီၤသုစၤ ဒ်သိးသုကဖီၣ်ညၣ်အဂီၢ် တက့ၢ်.” (လူၤ ၅:၄) စီၤပ့းတရူး ဆိမိၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်အဖီၣ်ညၣ်ကန့ၢ်တဘ့ၣ်ဘ့ၣ် စ့ၢ်ကီးဧါ. သနာ်က့ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ အမၤဝဲ ဒ်ယ့ၣ်ၡူးမၢအီၤအသိး. အဃိ စီၤပ့းတရူး ဒီးပှၤလၢအမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤတဖၣ် ကွံာ်လီၤစၤ ဒီးမၤန့ၢ်ဝဲညၣ်ဒီဒူၣ် တုၤလၢ အစၤညာ်ဝဲညါ. အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲ တၢ်လီၤလးအဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤန့ၢ်ညၣ်အါမး. အဃိ စီၤပ့းတရူး ဒီးအသကိးတဖၣ် “ကမၢကမၣ်ဝဲဒိၣ်မး.” ဒီးဖဲန့ၣ် စီၤပ့းတရူးတဲ ယ့ၣ်ၡူးလၢ “ကစၢ်ဧၢ, ယမ့ၢ် ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဃိ ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ယအိၣ်တက့ၢ်.” (လူၤ ၅:၆-၉) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤပ့းတရူး ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အတကြၢးအိၣ်ဒီး ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်.
၂. ပမ့ၢ်ဆိမိၣ်ထံ စီၤပ့းတရူးအဂ့ၢ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.
၂ စီၤပ့းတရူးန့ၣ် အကဲ “ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ” အဃိ အတဲယ့ၣ်ၡူးဒ်န့ၣ်န့ၣ် အဘၣ်ဝဲ. လံာ်စီဆှံအဆၢတနီၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် စီၤပ့းတရူး ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး ခီဖျိလၢ တၢ်လၢအတဲကမၣ်ဘၣ်ဝဲ ဒီးမၤကမၣ်ဘၣ်ဝဲ. အဃိ နၤစ့ၢ်ကီး ဒ်စီၤပ့းတရူးအသိး တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးနၤ ဒ်န့ၣ်တဘျီဘျီဧါ. နတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်လၢ နအဲၣ်ဒိးမၤနၢၤကွံာ်အီၤ မ့တမ့ၢ် နကျဲးစၢးမၤနၢၤကွံာ်အီၤ ဖၣ်ယံာ်လံန့ၣ် အိၣ်တမံၤမံၤဧါ. မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် စီၤပ့းတရူးအဒိအတဲာ် မၤစၢၤနၤသ့. အကမၤစၢၤနၤဒ်လဲၣ်. ဆိမိၣ်ကွၢ် ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်တမၢ ပှၤကွဲးလီၤ စီၤပ့းတရူး အတၢ်ကမၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤဘၣ်န့ၣ်သ့. ဘၣ်ဆၣ် အမၢလၢ ပှၤကွဲးလီၤ စီၤပ့းတရူး အတၢ်ကမၣ်အဂ့ၢ် ဒ်သိးကကဲထီၣ် တၢ်မၤလိလၢပဂီၢ်. (၂ တံၤ ၃:၁၆, ၁၇) ဖဲအံၤ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ စီၤပ့းတရူးစ့ၢ်ကီး အမၤကမၣ်တၢ် ဒီးအအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒ်သိးဒီးပှၤ. အဃိ စီၤပ့းတရူး အဒိအတဲာ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အတမုၢ်လၢ် တၢ်လၢတၢ်ပှဲၤ လၢပအိၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးဝဲလၢ ပကကျဲးစၢးမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ထီဘိ.
၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ကျဲးစၢး မၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ထီဘိလဲၣ်.
၃ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ကျဲးစၢး မၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ထီဘိလဲၣ်. ပှၤတဲညီနုၢ်ဝဲလၢ ဖဲနမၤတၢ်တမံၤမံၤအခါ နမ့ၢ်ကၠီးလိနသးမၢ်မၢ်န့ၣ် နမၤတၢ် ဂ့ၤထီၣ်မၣ်ဂ့ၤထီၣ်. အဒိ ပှၤတဂၤ မ့ၢ်ဘၣ်သး ကဲထီၣ်ပှၤဒ့တၢ်သ့ မူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် အကဘၣ်ကၠီးလိအသး တဘျုးနံၣ်ညါ. ဒီးအဒ့တၢ် မ့ၢ်သ့ဂ့ၤဂ့ၤလံ သနာ်က့ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် အဒ့တၢ်ကမၣ်သ့ဒံး. ဘၣ်ဆၣ် အမ့ၢ်ဆဲးကၠီးလိအသး မၢ်မၢ်န့ၣ် အဒ့တၢ် ကဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်မၣ်ဒိၣ်ထီၣ်. ဒ်န့ၣ်အသိး တဘျီတခီၣ် ပမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် တခါခါန့ၢ်လံ သနာ်က့ လၢခံ ပက့ၤမၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်တခါန့ၣ်ဒံး. အဃိ ပကဘၣ် ဆဲးမၤနၢၤကွံာ်အီၤထီဘိ. ပဝဲခဲလၢာ်န့ၣ် ပတဲတၢ် ဒီးမၤတၢ် တမံၤမံၤလၢ အမၤဘၣ်ဒိက့ၤပသး ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ကျဲးစၢး မၤဂ့ၤထီၣ်ပသး ထီဘိန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပဆဲးမၤနၢၤကွံာ် ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ကန့ၢ်. (၁ ပ့း ၅:၁၀) ခဲအံၤ ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး စီၤပ့းတရူး မၤနၢၤကွံာ် အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်. ပမ့ၢ်ကွၢ် စီၤပ့းတရူးန့ၣ် အမၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်သနာ်က့ ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးကညီၤ လၢအဖီခိၣ်ဒံး. ဒီးပမ့ၢ်မၤလိ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် အကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ကန့ၢ်ထီဘိ.
စီၤပ့းတရူး ဆဲးမၤနၢၤ အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်အဃိ အန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ
၄. ဖဲလူၤကၣ် ၅:၅-၁၀ န့ၣ်စီၤပ့းတရူး ကိးလီၤအသးဒ်လဲၣ် ဒီးယ့ၣ်ၡူးတဲအီၤဒ်လဲၣ်.
၄ ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပ့းတရူး ကိးလီၤအသးလၢ “ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ” လဲၣ် ဒီးအမၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ တပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်. (ဖး လူၤကၣ် ၅:၅-၁၀.) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤပ့းတရူး မၤကမၣ်တၢ် ဖးဒိၣ်တခါ အဃိ ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အပျံၤတၢ် ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အကဆိမိၣ်လီၤသးလၢ အတကဲပှၤအဂ့ၤ တဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးလၢ စီၤပ့းတရူး ကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီ အဃိ ယ့ၣ်ၡူးတဲတၢ်ဒီးအီၤ မုာ်မုာ် ဒီးတဲအီၤ လၢ “ပျံၤတၢ်လၢၤတဂ့ၤ.” ယ့ၣ်ၡူးနာ်အီၣ်အီၤအဃိ လၢခံ စီၤပ့းတရူး ဆီတလဲကွံာ် အတၢ်အိၣ်မူ. တကးဒံးဘၣ် စီၤပ့းတရူး ဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ စီၤအၣ်ဒရ့း ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်ဝဲ ပှၤမၤညၣ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒီးပိာ်ထီၣ်ယ့ၣ်ၡူးအခံ လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအဂီၢ်. အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ်အါမး.—မၢ် ၁:၁၆-၁၈.
၅. စီၤပ့းတရူး မၤနၢၤကွံာ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ် လၢအတဂ့ၤဘၣ် ဒီးအပိာ် ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် အခံအဃိ အန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ မနုၤလဲၣ်.
၅ ဖဲစီၤပ့းတရူး ပိာ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်ခံအခါ အထံၣ်ဘၣ် တၢ်လီၤလးအါမး. စီၤပ့းတရူးထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးမၤဘျါက့ၤ ပှၤဆူးပှၤဆါ, နီဟးထီၣ်ကွံာ် တၢ်ဝံတၢ်နါ ဒီးမၤသမူထီၣ်က့ၤပှၤသံ. b (မး ၈:၁၄-၁၇; မၢ် ၅:၃၇, ၄၁, ၄၂) စီၤပ့းတရူး ထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ ဘၣ်ဃးဒီး ခါဆူညါ ယ့ၣ်ၡူးကကဲထီၣ်စီၤပၤ လၢယွၤအဘီအမုၢ်အပူၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ထံၣ်လၢညါခီတခါအံၤ စီၤပ့းတရူး တသးပ့ၤနီၣ်ဝဲ နီတဘျီဘၣ်. (မၢ် ၉:၁-၈; ၂ ပ့း ၁:၁၆-၁၈) နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် စီၤပ့းတရူး မ့ၢ်တပိာ် ယ့ၣ်ၡူးအခံဘၣ်န့ၣ် အတထံၣ်ဘၣ် တၢ်လီၤလးတဖၣ်အံၤဘၣ်. ခီဖျိလၢ စီၤပ့းတရူး မၤနၢၤကွံာ်ဝဲ အတၢ်တူၢ်ဘၣ် လၢအတဂ့ၤဘၣ် အဃိ အသးခုဖးဒိၣ် ဒီးအန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါမး.
၆. စီၤပ့းတရူး မၤနၢၤကွံာ် အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် န့ၢ်တဘျီဃီဧါ.
၆ စီၤပ့းတရူးထံၣ်ဘၣ် ဒီးနၢ်ဟူဘၣ်တၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိဝဲတဖၣ်သနာ်က့ အဘၣ်ဆဲးမၤနၢၤကွံာ် အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တဖၣ်ဒံး. ပကကွၢ်သကိး အဒိတနီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူး ၡဲပၠးဝဲလၢ ဒ်သိးအကမၤလၢပှဲၤထီၣ် ဝံအတၢ်စံးပာ်အဂီၢ် ပှၤကမၤနးမၤဖှီၣ်အီၤ ဒီးအကဘၣ်သံအခါ စီၤပ့းတရူးတဲအီၤလၢ တၢ်တဘၣ်ကဲထီၣ်အသးဒီးနၤ ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. (မၢ် ၈:၃၁-၃၃) တကးဒံးဘၣ် စီၤပ့းတရူး ဒီးတၢ်မၢဖိအဂၤတဖၣ် တဲအါလိာ်သး ဘၣ်ဃးဒီး မတဂၤမ့ၢ် ပှၤအဒိၣ်ကတၢၢ်လဲၣ်န့ၣ် တဘျုးဘျီညါ. (မၢ် ၉:၃၃, ၃၄) ဒီးတချုးဖဲ ယ့ၣ်ၡူးသံဒံးဘၣ်တနၤန့ၣ် စီၤပ့းတရူး ထုးထီၣ်အနး ဒီးကျီတဲာ်ဝဲ ပှၤတဂၤအနၢ်ကု. (ယိၤ ၁၈:၁၀) ဒီးဖဲတၢ်တနၤဃီန့ၣ် စီၤပ့းတရူး ပျံၤတၢ် ဒီးအတဲဝဲလၢ အတသ့ၣ်ညါယ့ၣ်ၡူးဘၣ်န့ၣ် သၢဘျီညါ. (မၢ် ၁၄:၆၆-၇၂) အဃိ စီၤပ့းတရူး အသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မး ဒီးအဟီၣ်ဝဲနးမး.—မး ၂၆:၇၅.
၇. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဟ့ၣ်စီၤပ့းတရူး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် မနုၤလဲၣ်.
၇ ယ့ၣ်ၡူး တပာ်တ့ၢ်ကွံာ် အတၢ်မၢဖိလၢ အသးလီၤစၢ်ဒိၣ်မး တဂၤအံၤဘၣ်. ဖဲယ့ၣ်ၡူး ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဟ့ၣ်စီၤပ့းတရူး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဒ်သိး စီၤပ့းတရူး ကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ မ့ၢ်အအဲၣ်အီၤဒံးဧါ. အဃိ ယ့ၣ်ၡူးမၢ စီၤပ့းတရူး ကွၢ်ထွဲအသိဖိတဖၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ. (ယိၤ ၂၁:၁၅-၁၇) စီၤပ့းတရူး မၤထွဲဝဲ ဒ်ယ့ၣ်ၡူးတဲအီၤအသိး. ဒီးဖဲပှၤမၤဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤ လၢဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်န့ၣ် စီၤပ့းတရူးအိၣ်ဖဲန့ၣ် ဒီးအပၣ်ဃုာ်လၢ ပှၤဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢသးစီဆှံ အဆိကတၢၢ်တဖၣ်အကျါ.
၈. ဖဲစီၤပ့းတရူးအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်အခါ အမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ် မနုၤလဲၣ်.
၈ စီၤပ့းတရူး ကဲထီၣ် ပှၤဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဂၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ သနာ်က့ အဘၣ်ဆဲးမၤနၢၤဝဲ အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ဒံး. ဖဲ ခ.န ၃၆ နံၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤမၢ စီၤပ့းတရူးလဲၤလၢ စီၤကန့လံးအအိၣ်. စီၤကန့လံးန့ၣ် အတကဲ ပှၤယူဒၤဖိဘၣ်. သနာ်က့ ကစၢ်ယွၤ ဒိးဖှူအီၤ လၢ အသးစီဆှံ. တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်အ “တကွၢ်ဒိၣ်ဆံး အါစှၤတၢ်ဘၣ်.” ဒီးပှၤကလုာ်တဖၣ်လၢ အတကဲပှၤယူဒၤဖိဘၣ်န့ၣ် နုာ်လီၤလၢ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤသ့. (မၤတၢ် ၁၀:၃၄, ၄၄, ၄၅) ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ စီၤပ့းတရူး စးထီၣ်အီၣ်ဃုာ်တၢ်ဒီး ပှၤကလုာ်တဖၣ်. လၢညါစီၤပ့းတရူး တအီၣ်ဃုာ်တၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် နီတဘျီဘၣ်. (ကလၤ ၂:၁၂) ဘၣ်ဆၣ် ပှၤယူဒၤဖိလၢ အကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတနီၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် တကြၢးအီၣ်ဃုာ်တၢ်ဒီး ပှၤကလုာ်တဖၣ်ဘၣ်. အဃိ ဖဲပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်ဒ်န့ၣ်တဖၣ် ဟဲတုၤလၢ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်အခါ စီၤပ့းတရူး တအီၣ်ဃုာ်တၢ်ဒီး ပှၤကလုာ်တဖၣ်လၢၤဘၣ်. ဒီးခီဖျိလၢ စီၤပ့းတရူးပျံၤဝဲ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်အဃိ အထုးဖးအသးဒီး ပှၤကလုာ်တဖၣ်. တၢ်မၢဖိပီလူးထံၣ်ဝဲလၢ စီၤပ့းတရူးမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ အဘှီဘၣ်ထီၣ် စီၤပ့းတရူး ဒီးသိၣ်အီၤလၢ ပှၤခဲလၢာ်အမဲာ်ညါ. (ကလၤ ၂:၁၃, ၁၄) စီၤပ့းတရူး မၤကမၣ်တၢ်ဒ်အံၤ သနာ်က့ အဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤ ထီဘိ. အကမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဂီၢ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤလဲၣ်.
တၢ်မနုၤမၤစၢၤ စီၤပ့းတရူးလၢ အကဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလဲၣ်
၉. ဒ်ယိၤဟၣ် ၆:၆၈, ၆၉ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး စီၤပ့းတရူးအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီဒ်လဲၣ်.
၉ စီၤပ့းတရူးန့ၣ် အအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီ ဒီးအကဆဲးပိာ် ယ့ၣ်ၡူးအခံအဂီၢ် အတပျဲလၢ တၢ်ကမၤတံာ်တာ်အီၤ နီတမံၤဘၣ်. အဒိ ဘၣ်တဘျီ ယ့ၣ်ၡူးတဲ တၢ်ဂ့ၢ်တခါလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်အါဂၤ တနၢ်ပၢၢ်ဝဲဘၣ်. (ဖး ယိၤဟၣ် ၆:၆၈, ၆၉.) ဒီးအဝဲသ့ၣ်အါဂၤ တဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် တပိာ်ယ့ၣ်ၡူးအခံလၢၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်စီၤပ့းတရူးန့ၣ် အတပာ်တ့ၢ် ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်. အအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ဒီးအတဲ ယ့ၣ်ၡူးလၢ “တၢ်ကတိၤလၢ အဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မူအထူအယိာ်” န့ၣ်အိၣ်ဒီးနၤ.
၁၀. ယ့ၣ်ၡူးနာ်န့ၢ် စီၤပ့းတရူးန့ၣ် အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)
၁၀ ယ့ၣ်ၡူး တပာ်တ့ၢ် စီၤပ့းတရူးဘၣ်. ဖဲယ့ၣ်ၡူး အိၣ်မူလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ အလီၢ်ခံကတၢၢ်တနၤန့ၣ် အသ့ၣ်ညါဝဲလၢ စီၤပ့းတရူး ဒီးတၢ်မၢဖိအဂၤတဖၣ် ကပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အီၤ. သနာ်က့ ယ့ၣ်ၡူးနာ်ဝဲလၢ စီၤပ့းတရူး ကဟဲက့ၤကဒါ ဒီးကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီ. (လူၤ ၂၂:၃၁, ၃၂) ယ့ၣ်ၡူး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ စီၤပ့းတရူးအ “သးန့ၣ်ဆူၣ်ဝဲ ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်နီၢ်ခိန့ၣ် အဂံၢ်အဘါစၢ်ဝဲ.” (မၢ် ၁၄:၃၈) အဃိ စီၤပ့းတရူး တဲဝဲလၢ အတသ့ၣ်ညါ ယ့ၣ်ၡူးဘၣ် သနာ်က့ ယ့ၣ်ၡူး သးတလၢာ်အီၤဒံးဘၣ်. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူး ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ ဖဲစီၤပ့းတရူး အိၣ်ထဲတဂၤအခါ အလီၣ်ဖျါထီၣ်အသးလၢ စီၤပ့းတရူး အမဲာ်ညါ. (မၢ် ၁၆:၇; လူၤ ၂၄:၃၄; ၁ ကရံၣ် ၁၅:၅) စီၤပ့းတရူး သးဘၣ်ဒိဒိၣ်မး ခီဖျိလၢ တၢ်လၢအမၤဘၣ်ဝဲလၢ အပူၤကွံာ်အဃိ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအထံၣ်ဘၣ် ယ့ၣ်ၡူးအခါ အသးဆူၣ်ထီၣ်က့ၤ ဖးဒိၣ်ညါ.
၁၁. ဒ်သိး စီၤပ့းတရူး ကနာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအီၤအဂီၢ် ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၁ ယ့ၣ်ၡူးမၤမုာ်ထီၣ် စီၤပ့းတရူးအသး ဒီးတဲဘၣ်အီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအီၤ ဒီးမၤလၢပှဲၤန့ၢ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ် လၢနီၢ်ခိတကပၤ. တကးဒံးဘၣ် ဖဲစီၤပ့းတရူး ဒီးတၢ်မၢဖိအဂၤတဖၣ် ဖီၣ်ညၣ်အခါ ယ့ၣ်ၡူးမၤတၢ်လီၤလးအဂၤတခါ လၢအဝဲသ့ၣ် အမဲာ်ညါ. (ယိၤ ၂၁:၄-၆) တၢ်လီၤလးတခါအံၤ ဒုးသ့ၣ်ညါ စီၤပ့းတရူးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်အီၤ နီၢ်ခိတၢ်လိၣ်ဘၣ် သ့ဝဲညီညီဖိ. ဖဲန့ၣ်အခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤပ့းတရူး ကနီၣ်ထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤလၢ အတဲဝဲလၢ ပှၤလၢအ “ပာ်ဆိယွၤအဘီအမုၢ်” န့ၣ်ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤန့ၢ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်. (မး ၆:၃၃) အဃိ ဒ်သိး စီၤပ့းတရူး တပာ်ဆိ နီၢ်ခိတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢညါတဂ့ၤ ဒီးကပာ်ဆိ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ လၢအတၢ်အိၣ်မူပူၤအဂီၢ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤအံၤ ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ လၢအဂီၢ်ဒိၣ်မး. ဖဲ ခ.န. ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ် စီၤပ့းတရူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒူဒူ အဃိ ပှၤတူၢ်လိာ် တၢ်သးခုကစီၣ် အိၣ်ဝဲလၢ အကထိတဖၣ်ညါ. (မၤတၢ် ၂:၁၄, ၃၇-၄၁) လၢခံ စီၤပ့းတရူး မၤစၢၤစ့ၢ်ကီး ပှၤၡၤမရံဖိ ဒီးပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်လၢ ကသ့ၣ်ညါထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဂ့ၢ် ဒီးပိာ်ယ့ၣ်ၡူးအခံ. (မၤတၢ် ၈:၁၄-၁၇; ၁၀:၄၄-၄၈) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ စီၤပ့းတရူး ဒ်သိး အကမၤစၢၤ ပှၤအကလုာ်ကလုာ်လၢ ကဟဲနုာ်လီၤလၢ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ.
ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်
၁၂. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ယံာ်ယံာ်ထၢထၢန့ၣ် စီၤပ့းတရူး အဒိအတဲာ် မၤစၢၤပှၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၂ ဒ်သိးပကဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤပှၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ယံာ်ယံာ်ထၢထၢ တခါခါန့ၣ် ပကဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဂီၢ် အတညီဘၣ်. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပကတူၢ်ဘၣ်လၢ ပအိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်လၢ အနးဒိၣ်န့ၢ်ဒံး စီၤပ့းတရူး တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒံး. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိး ပတဟ့ၣ်အၡူတဂ့ၤအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤပှၤ. (စံး ၉၄:၁၇-၁၉) အဒိ တချုးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ မၤလိတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒံးဘၣ်န့ၣ် အကဲဝဲ ပိာ်ခွါလၢအအဲၣ်ပိာ်ခွါ တဘျုးနံၣ်ညါ. လၢခံ အဆီတလဲကွံာ် အတၢ်အိၣ်မူခဲလၢာ် ဒီးအအိၣ်မူက့ၤဝဲ ဒ်လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဘျၢအသိး. သနာ်က့ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် လုၢ်လၢ်လၢ အတဂ့ၤဘၣ်တခါအံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ်ကဒါက့ၤ. အဃိ ဒ်သိးအကဆဲး မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးအဂီၢ် တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤလဲၣ်. အတဲဝဲလၢ “ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤယၤ.” ဒီးအဆဲး တဲဝဲလၢ “ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ . . . ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပအိၣ်မူ ဒ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးအသိးသ့. . . . ယအိၣ်ဒီး တၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ် အါမးသနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးသူယၤ ဒီးအမၤဆူၣ်ထီၣ် ယဂံၢ်ယဘါထီဘိ.”
၁၃. ဒ် မၤတၢ် ၄:၁၃, ၂၉, ၃၁ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပကွၢ်လိ စီၤပ့းတရူး သ့ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)
၁၃ စီၤပ့းတရူးန့ၣ် အပျံၤပှၤကညီအဃိ အမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်. ဘၣ်ဆၣ် အဃ့ထုကဖၣ် လၢကအိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူ ဝံၤအလီၢ်ခံ အစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒူဒူ. (ဖး မၤတၢ် ၄:၁၃, ၂၉, ၃၁.) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမၤလီၤမၢ်ကွံာ် ပတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးသ့. ပကကွၢ်သကိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ အတၢ်လဲၤခီဖျိ. ဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ အိၣ်လၢကီၢ်ကၠၢမနံၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ ပှၤကိးဂၤဒဲး ကဘၣ်တဲဝဲ “ဟဲ ဟ့ၣ်တလၢၤ” လၢအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ဟ့ၣ်တလၢၤ ကမၤပူၤဖျဲးပှၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အတဘၣ်တဲဝဲ တၢ်ဆၢဂ့ၤဆၢဝါ တခါအံၤဘၣ်. သနာ်က့ ခီဖျိလၢ အပျံၤအသရၣ် ဒီးအသကိးလၢကၠိအဃိ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် အတဲဘၣ်ဝဲ. အတဲဘၣ်ဝဲ ဒ်န့ၣ်ဘၣ်ဆၣ် အမိအပါ တအ့န့အီၤဘၣ်. အမိအပါ ဃ့ထုကဖၣ်ဒီးအီၤ ဒီးဃ့ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်အီၤတၢ်သးဒူ. ခီဖျိလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ အမိအပါ မၤစၢၤအီၤ ဒီးအသန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအဃိ လၢခံကယီကယီန့ၣ် အတၢ်သးဒူ ဟဲအါထီၣ် ဒီးအတပျံၤတၢ်လၢၤဘၣ်. လၢခံ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ တဲဝဲလၢ “ယဟိဝၤယွၤ တပာ်တ့ၢ်ယၤ နီတဘျီဘၣ်.” c
၁၄. ပှၤလၢအသးဂံၢ်ဘါလီၤစၢ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၄ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် သးအိၣ်မၤစၢၤပှၤ ထီဘိ. ပမ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ် စီၤပ့းတရူးန့ၣ် အသမၢယ့ၣ်ၡူး ဝံၤအလီၢ်ခံ အဘၣ်ဆၢတဲာ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်အိၣ်ဝဲ. မ့ၢ်အကပာ်လီၤသးလၢ အကဟ့ၣ်အၡူ ဒီးတပိာ်ယ့ၣ်ၡူး အခံလၢၤဘၣ်ဧါ မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်အကဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤဧါ. အဃိ ဒ်သိး စီၤပ့းတရူး အတၢ်နာ် တလီၤစၢ်တဂ့ၤအဂီၢ် ယ့ၣ်ၡူးဃ့ကညးန့ၢ် တၢ်လၢအဂီၢ် လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ်. ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် စီၤပ့းတရူးလၢ အဃ့န့ၢ်တၢ်လၢအဂီၢ် ဒီးအနာ်ဝဲလၢ စီၤပ့းတရူး ကမၤဆူၣ်ထီၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် အဂံၢ်ဘါ. (လူၤ ၂၂:၃၁, ၃၂) ဖဲစီၤပ့းတရူး သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ကတိၤအခါ အသးကမုာ်ထီၣ် ဖးဒိၣ်ညါ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ဖဲပဘၣ်ဆၢတဲာ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ ကသူဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် လၢကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီအဂီၢ်. (အ့း ၄:၈, ၁၁) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖီ လၢအကဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် တဘျုးနံၣ်လံတဂၤန့ၣ် အမၤစၢၤပှၤဂၤဒ်န့ၣ်. ပှၤလၢအသးဂံၢ်ဘါလီၤစၢ် ဒီးဘၣ်သးဟ့ၣ်အၡူတဖၣ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖီ မၢအဝဲသ့ၣ် ဆိမိၣ်ထံက့ၤဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ မူၤဃီၤအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်. ဝံၤဒီး အမၤမုာ်ထီၣ် အဝဲသ့ၣ်အသး ဒီးတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အအိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်လၢအတီ ဒီးအသးအိၣ်ပှၤထီဘိ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖီ တဲဝဲလၢ “ယထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤလၢအသးဂံၢ်ဘါလီၤစၢ်အါဂၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးအကဆဲးမၤ အတၢ်မၤထီဘိ.”
၁၅. တၢ်ကတိၤဖဲ မးသဲ ၆:၃၃ မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ကတိၤ အမ့ၢ်အတီန့ၣ် စီၤပ့းတရူး ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ အတၢ်လဲၤခီဖျိ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၅ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤလၢပှဲၤန့ၢ် စီၤပ့းတရူး ဒီးတၢ်မၢဖိအဂၤတဖၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ် လၢနီၢ်ခိတကပၤ. အဃိ ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်ပာ်ဆိ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ လၢပတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤန့ၢ် ပတၢ်လိၣ်ဘၣ်. (မး ၆:၃၃) အဒိ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ခံဘျီတဘျီ ဝံၤအလီၢ်ခံ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ လၢပတဲသကိးအဂ့ၢ် ဖဲမကၢာ်န့ၣ် အမၤပှၤလဲၤလၢညါ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီန့ၣ် အဖှီၣ်ဒိၣ်မး ဒီးအစ့တအိၣ် အါအါဘၣ်အဃိ အဆိမိၣ်ဝဲလၢ အဆဲးမၤ ပှၤလဲၤလၢညါ တန့ၢ်ဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. အပာ်လီၤအသးလၢ အကမၤကွၢ် ယဟိဝၤယွၤ အဃိ ဖဲကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဟဲအိၣ်သကိး အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီတနွံညါ. ဒီးဖဲနွံကတၢၢ်န့ၣ် ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဟ့ၣ်လီၤအီၤ လံာ်ဒၢတဖျၢၣ် လၢအအိၣ်ဒီးစ့ ဘၣ်ဆၣ် မတဂၤဟ့ၣ်အီၤစ့လဲၣ်န့ၣ် အတသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်. စ့လၢအန့ၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် မၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကဆဲးမၤ ပှၤလဲၤလၢညါ တဘျုးလါညါ. အဃိ တၢ်ဟ့ၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ န့ၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် အထံၣ်ဝဲ ဒ်သိးဒီး ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤ. အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ ပာ်ဆိယွၤအဘီအမုၢ် လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢ လၢအတၢ်အိၣ်မူ ဒီတစိၤညါ.—မၤ ၃:၁၀.
၁၆. ပမ့ၢ်မၤလိအါထီၣ် စီၤပ့းတရူးအဂ့ၢ် ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လၢ အအိၣ်လၢ အလံာ်ပရၢခံဘ့ၣ် အပူၤန့ၣ် ကကဲဘျုး လၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၆ စီၤပ့းတရူး သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူး တပာ်တ့ၢ်အီၤဘၣ်အဃိ အသးခုဒိၣ်မး. ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် ဆဲးမၤစၢၤဒီးသိၣ်လိဝဲ စီၤပ့းတရူး ဒ်သိးအကကဲ တၢ်မၢဖိလၢ အသးတီ ဒီးကကဲ ခရံာ်ဖိလၢ အအိၣ်ဒီး ဒိတဲာ်လၢအဂ့ၤ. တၢ်မၤစၢၤ ဒီးတၢ်သိၣ်လိလၢ စီၤပ့းတရူး န့ၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပဟံန့ၢ် တၢ်မၤလိသ့အါမး. တၢ်မၤလိတဖၣ်န့ၣ် စီၤပ့းတရူး ကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အလံာ်ပရၢခံဘ့ၣ် လၢအဆှၢန့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဖဲတၢ်မၢဖိအစိၤ. လၢအလံာ်ပရၢခံဘ့ၣ် အပူၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးပမၤထွဲ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကတဲသကိး လၢတၢ်မၤလိလၢခံတခါ.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၂၆ ဆိးသီ ဒီးတူၢ်ခီၣ် အိၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤ
a တၢ်မၤလိတခါအံၤ ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပလဲၤခီဖျိ တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ကန့ၢ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးပဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်သးတီပူၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
b လံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ် လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤန့ၣ် ပှၤဟံန့ၢ်အီၤလၢ စီၤမၢ်ကူးအလံာ်တၢ်သးခုကစီၣ်အပူၤ. စီၤမၢ်ကူး ကွဲးဝဲ တၢ်ကဲထီၣ်သးတဖၣ်အံၤန့ၣ် လီၤဂာ်လၢ အနၢ်ဟူဘၣ်လၢ စီၤပ့းတရူးအအိၣ်.
c ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ ဘၣ်ဃးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ ဟဲစၢၤ အတၢ်အိၣ်မူ တၢ်လဲၤခီဖျိအဂ့ၢ် လၢအခိၣ်တီမ့ၢ် “ဟီ ဟဲစၢၤ—ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်တၢးထီခၢၣ်သနၢၣ်လၢယဂီၢ်” လၢ jw.org အပူၤ.
d တၢ်ဂီၤ အခီပညီ– တၢ်ဂီၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤ တၢ်ကဲထီၣ်သး လၢအပူၤကွံာ် ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟီ ဟဲစၢၤ အမိအပါ ဃ့ထုကဖၣ်ဒီးအီၤ ဒီးမၤစၢၤအီၤလၢ အကမၤအါထီၣ် အတၢ်သးဒူ.