တၢ်မၤလိ ၅၂
နမၤနၢၤကွံာ် နတၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်
“ပာ်တၢ်လၢအဟ့ၣ်လီၤနၤန့ၣ် လၢယွၤအလိၤတက့ၢ်. ဒီးကမၤစၢၤနၤလီၤ.” —စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၅:၂၂.
တၢ်သးဝံၣ် ၃၃ ပာ်ထီၣ်နတၢ်ဝံတၢ်ယိာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအလိၤ
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ပမ့ၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤတၢ်န့ၣ် တၢ်ကကဲထီၣ်အသးဒီးပှၤဒ်လဲၣ်.
တနံၤဘၣ်တနံၤ ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးပဂုာ်ကျဲးစၢးလဲၤခီဖျိအီၤလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤတၢ်အခါ ပလဲၤခီဖျိပတၢ်ကီတၢ်ခဲ တန့ၢ်ဝဲညီညီဘၣ်. အဃိ ပကြၢးထံၣ် တၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ ဒ်တၢ်ဘျၣ်လၢအဟဲလၢမုၢ်နၤခီ လၢအမၤလီၤမၢ်ကွံာ် ပတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ, ပတၢ်သူၣ်ခုသးခု, ဒီးပတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးလီၤ. ကတိၤဒိ ၂၄:၁၀ တဲဝဲလၢ “နသးမ့ၢ်လီၤဘှါလၢ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အမုၢ်တနံၤန့ၣ်ဒီး, နဂံၢ်နဘါမ့ၢ်အဆံးလီၤ.” အဃိ ဖဲပသူၣ်ဟးဂီၤသူဟးဂီၤအခါ ပဂံၢ်ပဘါလီၤစၢ်ဒီး ပကလဲၤခီဖျိ ပတၢ်ကီတၢ်ခဲအဂီၢ် တညီလၢၤဘၣ်.
၂. ပသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဒီးလၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂ ပတၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ အိၣ်ထီၣ်သ့လၢ ကျဲအကလုာ်ကလုာ်လီၤ. တနီၤန့ၣ်ပှၤထံၣ်ဝဲသ့ ဒီးတနီၤန့ၣ်ပှၤထံၣ်ဝဲတသ့ဘၣ်. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ်ခီဖျိလၢ ပတလၢတပှဲၤဘၣ်, ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအဃိလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးပအဲၣ်ဒိး ဒိးန့ၢ်အါထီၣ်မူဒါလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤ ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပတဒိးန့ၢ်ဘၣ်အခါ ပသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤသ့လီၤ. ဒီးဖဲပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၢ်ကဝီၤ တလဲၤထီၣ်လဲၤထီဒီး ပှၤတတူၢ်လိာ် ပတၢ်သးခုကစီၣ်ဘၣ်အခါ ပသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤသ့ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိးကျဲတနီၤလၢ ပလဲၤခီဖျိ ပတၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ ကသ့အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပတလၢတပှဲၤဘၣ် ဒီးပအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်
၃. ဖဲပတူၢ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဒီး ပသူၣ်ဟးဂီၤသးဂီၤအခါ တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်.
၃ ခီဖျိလၢ ပတလၢတပှဲၤဘၣ် ဒီးပမၤကမၣ်တ့ၢ်တၢ်အဃိ ညီဒိၣ်မးလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအတဂ့ၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကတူၢ်ဘၣ်လၢ ပမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် ဒီးယဟိဝၤယွၤတအဲၣ်ဒိးလၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤဘၣ်. တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်အံၤန့ၣ် လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်မးအဃိ တၢ်ကမၣ်လၢပမၤတ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ပကြၢးထံၣ်အီၤဒ်လဲၣ်. ရိမ့ၤ ၃:၂၃) ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တသးစၢၢ်ဆၢပတၢ်ကမၣ် ဒီးမုၢ်လၢ်တၢ်လၢတၢ်ပှဲၤ လၢပအိၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပပၢ်ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ပှၤ, အဲၣ်ဒိးမၤစၢၤပှၤ ဒီးအဝဲဝံသးစူၤပှၤလီၤ. ပဘၣ်လဲၤခီဖျိ ပတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်ဒီး ပတၢ်ထံၣ်လၢအတဂ့ၤ လၢပနီၢ်ကစၢ်အဖီခိၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် အသ့ၣ်ညါဝဲအဃိ အဝဲသးအိၣ်မၤစၢၤပှၤလီၤ.—ရိမ့ၤ ၇:၁၈, ၁၉.
လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခဲလၢာ် “မၤတၢ်ဒဲးဘး” ထဲယ့ၣ်ၡူးတဂၤဧိၤန့ၣ် အတမၤတၢ်ဒဲးဘးဘၣ်. (၄-၅. ဒ် ၁ ယိၤဟၣ် ၃:၁၉, ၂၀ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအတဂ့ၤဘၣ် လၢအနီၢ်ကစၢ်အဖီခိၣ်ခံဂၤအံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ တဟ့ၣ်အၡူဘၣ်လဲၣ်.
၄ ပကကွၢ်သကိး ဒဲဘိရၤဒီး မရံယၤအဂ့ၢ်လီၤ. * ဖဲဒဲဘိရၤအနီၢ်ဆံးအခါ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ရ့အီၤအၢအၢသီသီ ဒီးတပတြၢၤအီၤဘၣ်အဃိ အဝဲဆိကမိၣ်ဆံးလီၤအသးလီၤ. တကဒံးဘၣ် အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအတဂ့ၤ လၢအနီၢ်ကစၢ်အဖီခိၣ်လီၤ. ဒီးဖဲအမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ် ဆံးဆံးဖိအခါ အတူၢ်ဘၣ်လၢအမၤတၢ်န့ၣ် အဘၣ်တအိၣ်နီတဘျီဘၣ်. မရံယၤစ့ၢ်ကီး တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. အဘူးအတံၢ်တဖၣ်န့ၣ် တရ့ဒီးအီၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်. အဃိ အတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အလုၢ်အပှ့ၤတအိၣ်ဘၣ်. လၢခံအန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဒၣ်လဲာ် အတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အတကြၢးကဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးလၢၤဘၣ်.
၅ ဘၣ်ဆၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခံဂၤအံၤ တပတုာ်မၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်တခါလၢ အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ အဝဲသ့ၣ်ပာ်ထီၣ်အတၢ်ဝံတၢ်ယိာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအလိၤ ခီဖျိဃ့ဘါထုကဖၣ် ဒီးတဲဘၣ်ယဟိဝၤယွၤလၢ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဖၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၅:၂၂) အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးပှၤ ဒီးပတၢ်တူၢ်ဘၣ်အိၣ် လၢပနီၢ်ကစၢ်အဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်. တကးဒံးဘၣ် ပတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပနီၢ်ကစၢ် မ့ၢ်တသ့ၣ်ညါဒၣ်လဲာ် ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲ ဒီးပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲန့ၣ်လီၤ.—ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၃:၁၉, ၂၀ တက့ၢ်.
၆. ဖဲပှၤဂၤဂၤ မၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်ဒ်အလီၢ်လီၢ် ဒီးအသးဟးဂီၤဝဲအခါ အကဘၣ်မၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၆ ပှၤတဂၤဂၤ ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲဒ်သိး အသုတမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ် ဒ်အပူၤကွံာ်တဂ့ၤအဂီၢ် ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢအက့ၤမၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်ဒ်အလီၢ်လီၢ်အသိးအဃိ အသူၣ်ဟးဂီၤသူဟးဂီၤဝဲလီၤ. တၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်အသးသ့လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၇:၁၀) ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢပမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်အဃိ ပတကြၢးတူၢ်ဘၣ်လၢ ‘ပလုၢ်ပပှ့ၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤပျၢ်ပတၢ်ကမၣ် တသ့လၢၤဘၣ်န့ၣ်ဘၣ်.’ ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢအတဂ့ၤဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပတအဲၣ်ဒိးဆဲးမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢၤဘၣ်. ကတိၤဒိ ၂၄:၁၀ တဲဝဲလၢ ဖဲပသးဟးဂီၤအခါ ပဂံၢ်ပဘါကလီၤစၢ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပကဘၣ် “စံးကတိၤ” တၢ်ဒီးယဟိဝၤယွၤ ခီဖျိပတဲပၠးအီၤ ပတၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်ထုကဖၣ်အပူၤဒီး ဃ့ပျၢ်ပတၢ်ကမၣ်လီၤ. (ယၡါယၤ ၁:၁၈) ဖဲယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲလၢ ပပီၢ်ယၢ်လီၤပသးနီၢ်နီၢ် ဒီးပဂုာ်ကျဲးစၢးဆီတလဲက့ၤ ပတၢ်အိၣ်မူအခါ အဝဲကပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်လီၤ. တကဒံးဘၣ် ပကဘၣ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ်သးအိၣ်မၤစၢၤပှၤလၢ တၢ်ဝံသးစူၤအပူၤ ဒ်သိးပကအိၣ်ဆူၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ နီၢ်သးတခီလီၤ.—ယၤကိာ် ၅:၁၄, ၁၅.
၇. ဖဲပအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်လၢအဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်မၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတကြၢးသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤဘၣ်လဲၣ်.
ရိမ့ၤ ၇:၂၁-၂၅) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တဘၣ်တူၢ်ဘၣ်လၢ နလုၢ်နပှ့ၤတအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်တဂ့ၤ. ဖဲပမၤကမၣ်တၢ်အခါ ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ပဝဲတဂၤမး ပတမ့ၢ်ပှၤတီပှၤလိၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအမဲာ်ညါဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပဝဲခဲလၢာ်ပလိၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်သးကညီၤဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ခီဖျိလၢယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ပှ့ၤက့ၤလီၤ.—အ့းဖ့းစူး ၁:၇; ၁ ယိၤဟၣ် ၄:၁၀.
၇ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ကၠ့လူၤ လၢအအိၣ်လၢကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်န့ၣ် တဲဘၣ်ပှၤလၢအသးလီၤစၢ်တဖၣ်လၢ “လၢယဟိဝၤယွၤအမဲာ်ညါ ပှၤတီပှၤလိၤတဂၤန့ၣ် အမ့ၢ်ပှၤလၢအမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသးတမုာ်လၢ တၢ်လၢအမၤဘၣ်ဝဲတဖၣ်အဃိ ဒီးအပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးထီဘိလီၤ.” (၈. ဖဲပသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤအခါ မတၤသ့ၣ်တဖၣ် မၤစၢၤပှၤသ့လဲၣ်.
၈ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤသ့. ဖဲပတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ် ပတၢ်ကီတၢ်ခဲဒီး ပအဲၣ်ဒိးလၢအဝဲသ့ၣ် ကမၤမုာ်ထီၣ်ပသးအခါ အဝဲသ့ၣ်သးအိၣ်ဒိကနၣ်န့ၢ်ပှၤ ဒီးမၤမုာ်ထီၣ်ပသးသ့လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၂:၂၅; ၁ သ့းစၤလနံ ၅:၁၄) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ကၠဝဲ လၢအအိၣ်လၢနဲးကၠံရံယါ လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ယဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒု ယမၤတၢ်တသ့နီတမံၤဘၣ်. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢယတၢ်ထုကဖၣ် အဃိ ယသ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်လၢ ယကဘၣ်မၤစၢၤပှၤလၢ အသးလီၤစၢ်တဖၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်.” ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်. အဃိ ပကဘၣ်တဲဖျါထီၣ်ပတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒီးပကဘၣ်တဲပၠးအီၤပတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်မၤစၢၤပှၤကသ့အဂီၢ်လီၤ.
ဖဲပအိၣ်တဆူၣ်အိၣ်ချ့ဘၣ်အခါ
၉. စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၁:၃ ဒီး ၉၄:၁၉ န့ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤဒ်လဲၣ်.
၉ ဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤတက့ၢ်. ဖဲပအိၣ်ဒီးတၢ်ဆါ ယံာ်ယံာ်ထၢထၢအခါ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ် တညီဝဲဘၣ်. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ယဟိဝၤယွၤတမၤဘျါ ပတၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢ ကျဲလၢအလီၤလိၢ်လီၤလးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲမၤမုာ်ထီၣ်ပသးဒီး ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဖဲပလိၣ်ဘၣ်အီၤအဆၢကတီၢ် ဒ်သိးပလဲၤခီဖျိ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၁:၃; ၉၄:၁၉ တက့ၢ်.) အဒိ, ယဟိဝၤယွၤကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ ကမၤစၢၤပှၤဖဲ ပလိၣ်တၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးဒီးပကလဲၤပှ့ၤတၢ် ဒီးပကမၤဟံၣ်ဃီတၢ်ဖံးတၢ်မၤအခါလီၤ. တကးဒံးဘၣ် အကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ ကဃ့ဘါထုကဖၣ်န့ၢ်တၢ်လၢပဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢခါဆူညါလၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤ ပှဲၤဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လၢအဂ့ၤလီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤမုာ်ထီၣ်ပသးဒိၣ်မးလီၤ.—ရိမ့ၤ ၁၅:၄.
၁၀. ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး အါစဲသတူၢ်ကလာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်မနုၤအဃိ အသးတဟးဂီၤဝဲ ထီဘိဘၣ်လဲၣ်.
၁၀ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအါစဲ လၢအအိၣ်လၢ နဲးကၠံရံယါန့ၣ် ခီဖျိတၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးအီၤ သတူၢ်ကလာ်အဃိ အခီၣ်လီၤဘျ့ဝဲလီၤ. အကသံၣ်သရၣ်တဲအီၤလၢ အဟးတသ့နီတဘျီလၢၤဘၣ်. အါစဲတဲဝဲလၢ “ယသူၣ်ဘၣ်ဒိယသးဘၣ်ဒိ ဒီးယသးဟးဂီၤလၢာ်ပျီ” ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်အသူၣ်ဘၣ်ဒိသးဘၣ်ဒိ ထီဘိဧါ. တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤလဲၣ်. အါစဲတဲဝဲလၢ “ယၤဒီးယမါ ပတပတုာ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်နီတဘျီဘၣ်. ထီဘိန့ၣ် ပမၤလိယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်ကထါ အဃိ ပသးမံဒီးတၢ်လၢအအိၣ်ဒီးပှၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်မုၢ်လၢ်လၢခါဆူညါ ဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်ခိၣ်သီန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်နီၢ်ကီၢ်လၢပဂီၢ်လီၤ.”
၁၁. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်စဲဒံၤ ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ လၢတဂ့ၤဘၣ်အခါ တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤလၢ အကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခုလဲၣ်.
၁၁ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်စဲဒံၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်မဲးကစံၣ်ကိၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဆါလၢ အလီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ အသးသမူအဂီၢ်လီၤ. အဝဲလဲၤခီဖျိ တၢ်ဆါအံၤန့ၢ်ဒ်လဲၣ်. ဖဲအလဲၤကူဆါယါဘျါအသးအခါ အဝဲပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ အကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ကိးနံၤဒဲးလီၤ. အတဲဝဲလၢ “ယမၤဒ်န့ၣ်အဃိ ပတသးစၢၢ်ဆၢ ယနီၣ်ကစၢ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါဒီး တၢ်လၢယဘၣ်တူၢ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ယသးစၢၢ်ဆၢလၢ ပှၤဂၤအတၢ်လိၣ်ဘၣ်လီၤ. ဖဲယတဲသသိးတၢ်ဒီးကသံၣ်သရၣ် ဒီးပှၤလၢအဘၣ်ကွၢ်ထွဲယၤတဖၣ်အခါ ယသံကွၢ်အဝဲသ့ၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂ့ၢ်ဒီး ယသံကွၢ်ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ဃုထၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအကီလဲၣ်. ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယထံၣ်ဘၣ်လၢ ယကဘၣ်တဲပၠးအဝဲသ့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ယသ့ၣ်ညါထီၣ်အဃိ ညီဒိၣ်မးလၢ ယကတဲတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ်အါဂၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ ပှၤဆါကသံကွၢ်ကတိၤဒိ ၁၅:၁၅.
အဝဲသ့ၣ် ‘နအိၣ်ဆူၣ်ဧါ’ န့ၣ် တအိၣ်ကြီကြီဘၣ်. ဒီးကသံၣ်သရၣ်အါဂၤ စံးဘျုးယၤ ဒီးတနီၤန့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤယၤအဟံၣ်နီၢ်ဂံၢ်ဒီး အလီတဲဆိနီၣ်ဂံၢ်လီၤ. အဃိ ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်အကီအခဲအံၤန့ၣ် ယထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ယၤတၢ်သူၣ်မံသးမုာ် ဒီးတုၤဒၣ်လဲာ်မၤစၢၤယၤကျဲလၢ ယတဆိၣ်ကမိၣ်ဘၣ် နီတဘျီဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”—၁၂-၁၃. ပှၤလၢအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤဘၣ် ဒီးပှၤသးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤကသ့ဒ်လဲၣ်. ဒီးခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ တၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်အိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၂ ပှၤလၢအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤ ဒီးမၤတၢ်တကဲအါအါဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တန့ၢ် ဒ်လၢညါအသိးဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်အသးကဟးဂီၤဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤအါဂၤန့ၣ် တသ့ဖဲအသ့ အဝဲသ့ၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လီရၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်အမဲရကၤန့ၣ် အဝဲဘၣ်အိၣ်လၢပသိၣ်စဲး (iron lung) အပူၤ ၃၇ နံၣ်ညါလီၤ. အဝဲအိၣ်ဒီး ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါဒီး ဘၣ်ဖွဲးအသးဖးဒိၣ် တဘျုးဘျီညါ. ဒီးအဝဲအိၣ်ဒီး အဖံးဘ့ၣ်တၢ်ဆါစ့ၢ်ကီး ဘၣ်ဆၣ် တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် တမၤပတုာ်အီၤလၢ အကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ်ဘၣ်. အဝဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤကသံၣ်သရၣ်ဒီး ပှၤလၢအဟဲကွၢ်ထွဲအီၤတဖၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢအမၤဝဲဒ်အံၤအဃိ အကဲဘျုးဝဲဒ်လဲၣ်. အမၤစၢၤဘၣ်ပှၤအစှၤကတၢၢ် ၁၇ ဂၤလၢကသ့ၣ်ညါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. *
၁၃ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ရံခၠၢၤ လၢအအိၣ်လၢကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်န့ၣ် အဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအဟးထီၣ်လၢအဟံၣ်ချၢတသ့ဘၣ် ဒီးအအိၣ်လၢပှၤပာ်ပှၤသးပှၢ်အလီၢ်န့ၣ်ဒ်အံၤလီၤ. အတဲဝဲလၢ “ယအဲၣ်ဒိးလၢအဝဲသ့ၣ် ကပာ်လီၤလံာ်တနီၤဒီး မဲးကစံတနီၤလၢစီၢ်နီၤခိၣ်အဖီခိၣ် လၢပှၤထံၣ်ဘၣ်အီၤညီလီၤ. ဒီးဖဲပှၤထံၣ်ဝဲလံာ်တဖၣ်အံၤ ဒီးပှၤမ့ၢ်သံကွၢ်ဝဲန့ၣ် ကမၤစၢၤအီၤလၢ ကစးထီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီး ပှၤဂၤလီၤ. ခီဖျိလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ်တသ့ဘၣ်အဃိ ဖဲအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်အခါ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ.” ပှၤလၢအဟးထီၣ်လၢ အဟံၣ်ချၢတန့ၢ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤသ့ ခီဖျိလၢကွဲးဝဲလံာ်ပရၢဒီး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢလီတဲစိလီၤ.
ဖဲပတဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ ပအဲၣ်ဒိးအခါ
၁၄. စီၤပၤဒၤဝံးပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤ ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ ပကကွၢ်လိအီၤဒ်လဲၣ်.
၁၄ တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဝဲအါမးလၢ ပတဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤလၢ ပအဲၣ်ဒိးမၤအီၤအိၣ်ဝဲလီၤ. အဒိ, ခီဖျိလၢပသးပှၢ်ထီၣ်, ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤဘၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်သးလၢအဂၤတဖၣ်အဃိလီၤ. ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကြၢးကွၢ်လိ စီၤပၤဒၤဝံးအဒိအတဲာ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးအသးဆူၣ်လၢ အကသူၣ်ထီၣ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်လုၢ်ဟံၣ် ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤဃုထၢပှၤဂၤလီၤ. အဃိ စီၤဒၤဝံးဆီၣ်ထွဲဝဲပှၤလၢ အဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါအံၤဒီး ဟ့ၣ်လီၤဝဲထူ, စ့ ဒီးတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢ ပှၤကသူၣ်ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ်အံၤလီၤ. စီၤဒၤဝံးပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤ ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ ပကကွၢ်လိမၤဒိးအီၤအဂီၢ်လီၤ.—၂ ၡမူၤအ့လး ၇:၁၂, ၁၃; ၁ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၉:၁, ၃-၅.
၁၅. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟူၣ်(စ်) လဲၤခီဖျိဝဲ အတၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤန့ၢ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၅ ဒီပုၢ်ဝဲခွါဟူၣ်(စ်) လၢအအိၣ်လၢကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ်န့ၣ် အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တဂ့ၤဘၣ်အဃိ အဝဲတကဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢၤဘၣ်. စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၈:၄.
ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ဆံးဆံးဖိ လၢအဟံၣ်ပူၤဃီပူၤဒၣ်လဲာ် အကွၢ်ထွဲဝဲတသ့လၢၤဘၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ “အခီၣ်ထံးခါန့ၣ် ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယလုၢ်ယပှ့ၤတအိၣ်လၢၤဘၣ် ဒီးယသူၣ်ဟးဂီၤယသးဟးဂီၤဒိၣ်မး. ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယသ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်လၢ ယတဘၣ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤဒီး တၢ်လၢယမၤတသ့ဘၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ယကဘၣ်သူၣ်ခုသးခု ဒီးတၢ်လၢယမၤသ့ လၢယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤအပူၤလီၤ. ဒ်စီၤကံးဒဧိၣ်ဒီး အပှၤသၢကယၤအသိး အဝဲသ့ၣ်လီၤဘှံးလီၤတီၤသနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲအဃိ ယၤစ့ၢ်ကီးယကဘၣ်ဆဲးလဲၤဒီး ယကဘၣ်ဆဲးဒုးတၢ်လီၤ.”—၁၆. လၢမူခိၣ်ကလူးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအအိၣ်န့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၆ ထံၣ်တမှံကွၢ် မူခိၣ်ကလူးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဖဲစီၤပၤအၤဃာ်ပၢတၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤကွဲမုာ်ဝဲ မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်ဒ်သိး ကဟ့ၣ်ထီၣ်အတၢ်ထံၣ်လၢ ကကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်စီၤပၤလၢ အအၢအသီတဂၤအံၤလီၤ. မူခိၣ်ကလူးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ထံၣ်တဂၤဒီးတဂၤ ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤဃုထၢထီၣ်ဝဲ ထဲတဂၤဧိၤလီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤတဲဝဲလၢ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤ ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. (၁ စီၤပၤ ၂၂:၁၉-၂၂) မူခိၣ်ကလူးလၢအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်အသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ ဒီးဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ‘ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဘၣ်ဟဲမၤလၢာ်ဂီၤ ယတၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၣ်န့ၣ်ဧါ.’ တမ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ကဆိကမိၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. မူခိၣ်ကလူးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤအသး ဒီးအဲၣ်ဒိးမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤလီၤ.—စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၃:၁၆-၁၈; လီၣ်ဖျါ ၁၉:၁၀.
၁၇. ပမ့ၢ်သးဟးဂီၤခီဖျိလၢ ပတဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤအပူၤဘၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၇ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢနမ့ၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤ ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ် ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် ဖးဒိၣ်တခါလီၤ. တၢ်လၢမူဒါန့ၣ် နဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤသ့ဒီး အလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲသ့လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်မူဒါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ နမ့ၢ်ပှၤလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်ဘၣ်. ဖဲနအိၣ်ဒီးတၢ်သးစူၤ ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအခါ နကဲထီၣ်ပှၤလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်ဒီး လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဃိ ဃ့ကညးယဟိဝၤယွၤ ဒ်သိးအကမၤစၢၤနၤလၢ နကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒီး တၢ်သူၣ်ဂ့ၤသးဝါန့ၣ်တက့ၢ်. ဆိကမိၣ်ထီၣ်ပှၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးလၢ အမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးမၤစၢၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါသ့ၣ်တဖၣ် လၢအဂ့ၤကတၢၢ်တက့ၢ်.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၈:၆; ၁ ပ့းတရူး ၅:၅.
တၢ်လီၢ်လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မၤ တလဲၤထီၣ်လဲၤထီဘၣ်
၁၈-၁၉. ဖဲပလီၢ်ကဝီၤအပူၤ တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတအိၣ်ဘၣ်အခါ ပမၤအါထီၣ်ပတၢ်သးခု လၢပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၈ နမ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်တၢ်လီၢ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တလဲၤထီၣ်လဲၤထီဘၣ် ဒီးဖဲနလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး ဟံၣ်ကစၢ်တအိၣ်ဘၣ်အခါ မ့ၢ်နသးဟးဂီၤဧါ. တၢ်အိၣ်သးမ့ၢ်ကဲထီၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် နဆဲးပၢၤဃာ် တၢ်သးခုကသ့ဒ်လဲၣ်. တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တနီၤလၢ ပမၤထွဲအီၤသ့န့ၣ် အိၣ်လၢတၢ်လွံၢ်နၢၣ်အပူၤ “ လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ နမၤအါထီၣ်နတၢ်သးခု ကသ့ဒ်လဲၣ်.” နကအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်အဂ့ၤလၢ တၢ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤန့ၣ် အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးအဃိ ပကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၉ သးစၢၢ်ဆၢလၢ နကတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ ကစၢ်ယွၤအမံၤဒီး အဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ ပှၤလၢကပိာ်အခံန့ၣ် အိၣ်ထဲစှၤဂၤလီၤ. (မးသဲ ၇:၁၃, ၁၄) ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပမၤသကိးဘၣ်တၢ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤ, ယ့ၣ်ၡူး ဒီးမူခိၣ်ကလူးတဖၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀; ၁ ကရံၣ်သူး ၃:၉; လီၣ်ဖျါ ၁၄:၆, ၇) ယဟိဝၤယွၤမူၤဃီၤပှၤလၢ အအဲၣ်ဒိးမၤ အတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၆:၄၄) အဃိ ပမ့ၢ်ထံၣ်ပှၤတဂၤလၢ အတဒိကနၣ်ပတၢ်သးခုကစီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် လၢခံတဘျီအဝဲကဒိကနၣ် ပတၢ်သးခုကစီၣ်လီၤ.
၂၀. ဒ် ယံးရမံယၤ ၂၀:၈, ၉ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဖဲပသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤအခါ ပမၤနၢၤအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၂၀ ပမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ဝံယံးရမံယၤအအိၣ်သ့အါမးလီၤ. ဝံယံးရမံယၤဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ အကဘၣ်လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ပှၤတဒိကနၣ် အတၢ်ကစီၣ်ဘၣ်အအိၣ်လီၤ. ပှၤဖဲန့ၣ်တဖၣ် ဒုၣ်ဒွဲၣ်အီၤဒီးထီဒါအီၤ “ကိးမုၢ်နံၤမုၢ်နၤဒဲးလီၤ.” (ဖး ယံးရမံယၤ ၂၀:၈, ၉ တက့ၢ်.) ဝံယံးရမံယၤအသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ တုၤဒၣ်လဲာ်အတအဲၣ်ဒိး ဆဲးမၤမူဒါအံၤလၢၤဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတပတုာ်ဝဲဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢယဟိဝၤ “ယွၤအကလုၢ်ကထါ” လီၤဂာ်ဒီးမ့ၣ်အူအိၣ်လၢအပူၤအဃိ အဝဲတူၢ်ဝဲတပှဲၤဘၣ်. အဃိ အဝဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပလီၤဂာ်ဒီးဝံယံးရမံယၤသ့ ခီဖျိပဖးကစၢ်ယွၤကလုၢ်ကထါကိးနံၤဒဲး ဒီးဆိကမိၣ်ထံအီၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးခု ဒီးပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ မ့ၢ်တလဲၤထီၣ်လဲၤထီဘၣ်သနာ်က့ ပကဆဲးမၤအီၤလီၤ.—ယံးရမံယၤ ၁၅:၁၆.
၂၁. ဖဲနသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤအခါ နမၤနၢၤကွံာ်အီၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၂၁ ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒဲဘိရၤ အတၢ်ကတိၤလၢ အခီၣ်ထံးအတဲဝဲလၢ “တၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤန့ၣ် မ့ၢ်ကျဲတဘိလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲလီၤ.” ဘၣ်ဆၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်အစုကဝဲၤအံၤ မၤနၢၤဝဲ ယဟိဝၤယွၤတသ့ဘၣ်. အဃိ ဖဲပသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤအခါ ဃ့ကညးယဟိဝၤယွၤလၢ အကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကလဲၤခီဖျိ ပတၢ်ကီတၢ်ခဲကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်အကြၢးအဘၣ်လၢ ပမူဒါအဖီခိၣ်လီၤ. ဒီးကမၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢ အဂ့ၤလၢပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤလၢ အတလဲၤထီၣ်လဲၤထီဘၣ် လၢပလီၢ်ကဝီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ် ပာ်ထီၣ်နတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီ ခဲလၢာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအလိၤတက့ၢ်. ခီဖျိလၢအတၢ်မၤစၢၤအဃိ နမၤနၢၤကွံာ်တၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤသ့ဝဲလီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၄၁ ဒိကနၣ်ယတၢ်ထုကဖၣ်
^ လံာ်အဆၢ. 5 တဘျီတခီၣ် ပသူၣ်ဟးဂီၤပသးဟးဂီၤလီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကကဲသကိး ကျဲတနီၤလၢပလဲၤခီဖျိ ပတၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ ကန့ၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပကထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပလဲၤခီဖျိ ပတၢ်သူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 4 ပှၤမံၤတနီၤ ဘၣ်တၢ်ဆီတလဲအီၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 12 ဘၣ်ဃးဒီး လီရၤ နံစ်ဘဲၣ် အတၢ်အိၣ်မူ အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်ကွၢ်လၢ January 22, 1993, issue of Awake! အပူၤတက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 69 တၢ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂီၤအခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤအံၤ အသးဟးဂီၤဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤတၢ်မၤအပူၤ ဒီးအဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. ဒီးအသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲ ဒီးတၢ်လၢအမၤဝဲခဲအံၤတဖၣ်လီၤ.