၁. ဘၣ်မနုၤ​အဃိ ပ​လိၣ်ဘၣ် တၢ်​ကူၣ်သ့ လၢ​အ​ဟဲလၢ ကစၢ်ယွၤ​အအိၣ်​လဲၣ်. (ကတိၤဒိ ၄:၇)

 န​မ့ၢ်​ဘၣ်​ဆၢတဲာ် တၢ်လၢ​အရ့ဒိၣ် တမံၤ​မံၤန့ၣ် န​သ့ၣ်ညါ​လၢ န​လိၣ်ဘၣ် တၢ်​ကူၣ်သ့​အဃိ န​က​ဃ့​ထုကဖၣ် လၢ​ကစၢ်ယွၤ​အအိၣ်. (ယၤကိာ် ၁:၅) စီၤပၤ​ၡလိၤမိၤ ကွဲးဝဲ​လၢ “တၢ်​ကူၣ်သ့” န့ၣ်​မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်​အခိၣ်​ကျၢၢ်.” (ဖး ကတိၤဒိ ၄:၇.) စီၤပၤ​ၡလိၤမိၤ အ​တၢ်​ကတိၤ​တထံၣ်​အံၤ တ​အဲၣ်ဒိး​တဲဝဲ ဘၣ်ဃး​ဒီး ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အ​တၢ်ကူၣ်သ့​ဘၣ် နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် အ​တဲဝဲ​ဘၣ်ဃး​ဒီး တၢ်​ကူၣ်သ့ လၢ​အ​ဟဲလၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အအိၣ်. (ကတိၤဒိ ၂:၆) အဃိ တၢ်​ကူၣ်သ့ လၢ​အ​ဟဲလၢ ကစၢ်ယွၤ​အအိၣ်န့ၣ် က​မၤစၢၤ​ပှၤ ဒ်သိးဒီး ပ​လဲၤ​ခီဖျိ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​လၢ ပထံၣ်ဘၣ်အီၤ လၢ​ဆၢကတီၢ်​ခဲအံၤ. အ​က​မၤစၢၤ​ပှၤ​ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပ​က​တဲသကိး​လၢ တၢ်မၤလိ​တခါ​အံၤ​အပူၤ.

၂. ပမ့ၢ်​အဲၣ်ဒိး​ကဲထီၣ် ပှၤ​ကူၣ်တၢ်သ့​အ​နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပက​ဘၣ်မၤ​ဒ်လဲၣ်.

^၂ ပမ့ၢ်​အဲၣ်ဒိး​ကဲထီၣ် ပှၤ​ကူၣ်တၢ်သ့​နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပ​ကဘၣ်​မၤလိ ဒီး​မၤထွဲ ပှၤ​ကူၣ်တၢ်သ့​ဒိၣ်မး​ခံဂၤ အ​တၢ်​သိၣ်လိ. အဆိ​ကတၢၢ်န့ၣ် ပ​က​တဲသကိး ဘၣ်ဃး​ဒီး စီၤ​ၡလိၤမိၤ​အဂ့ၢ်. ဘၣ်ဃး​ဒီး စီၤ​ၡလိၤမိၤ​န့ၣ် လံာ်စီဆှံ​တဲဝဲ​လၢ “ယွၤ​ဟ့ၣ်လီၤ​စီၤ​ၡလိၤမိၤ​လၢ အ​တၢ်​ကူၣ်သ့, ဒီး​အ​သူၣ်ဆး​အ​သးဆး ဒိၣ်ဒိၣ်​ကလဲာ်.” (၁ စီၤပၤ ၄:၂၉) ဝံၤဒီး ပ​က​တဲသကိး ယ့ၣ်ၡူး​အဂ့ၢ်. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အမ့ၢ်​ပှၤ​ကူၣ်တၢ်သ့ အဒိၣ်​ကတၢၢ် လၢ​ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်ဖိ​အ​ကျါ. (မးသဲ ၁၂:၄၂) ဘၣ်ဃး​ဒီး ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ဝံ​အ​တၢ်စံးပာ်​အိၣ်ဝဲ​လၢ “ယွၤ​အသး​က​အိၣ်ဘှံး​လၢ​အလိၤ” အဃိ အ​ကအိၣ်​ဒီး “တၢ်​ကူၣ်သ့ ဒီး​သူၣ်ဆး​သးဆး​အသး.”—ယၡါယၤ ၁၁:၂.

၃. လၢ​တၢ်မၤလိအံၤန့ၣ် ပ​က​တဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်​မနုၤလဲၣ်.

^၃ ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်လီၤ စီၤ​ၡလိၤမိၤ ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး လၢ​တၢ်​ကူၣ်သ့​အါမး. အဃိ ဘၣ်ဃး​ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်လၢ​အရ့ဒိၣ်​န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်​ပှၤ​သ့. လၢ​တၢ်မၤလိအံၤန့ၣ် ပ​က​တဲသကိး အဝဲသ့ၣ် အ​တၢ်​ဟ့ၣ်ကူၣ်​သၢ​မံၤ. တၢ်​ဟ့ၣ်ကူၣ်​သၢ​မံၤ​အံၤ မ့ၢ်ဝဲ ပ​ကဘၣ်​အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်​လၢ​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​ကျိၣ်စ့, တၢ်​ဖံး​တၢ်​မၤ ဒီး​ပ​ကဘၣ်​အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​ပ​နီၢ်ကစၢ်​အဖီခိၣ်.

၄. ဘၣ်ဃး​ဒီး ကျိၣ်စ့​တၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ် စီၤ​ၡလိၤမိၤ ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး အ​တၢ်အိၣ်သး လီၤဆီ​လိာ်သး​ဒ်လဲၣ်.

^၄ စီၤ​ၡလိၤမိၤ​န့ၣ် အကဲဒိၣ်​အဃိ အ​အိၣ်​ဘၣ် မုာ်မုာ်​ခုၣ်ခုၣ် ဒီး​အအိၣ်​ဒီး အဟံၣ်​ဖး​ဒိၣ်. (၁ စီၤပၤ ၁၀:၇, ၁၄, ၁၅) မ့မ့ၢ်​ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အ​တၢ်​တအိၣ်​အါအါ​ဘၣ် ဒီး​အဟံၣ် တအိၣ်​စ့ၢ်ကီး​ဘၣ်. (မးသဲ ၈:၂၀) သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် ခံဂၤ​လၢာ်​န့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်​ကူၣ်သ့ လၢ​အ​ဟဲလၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အအိၣ် အဃိ အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​ကျိၣ်စ့​တၢ်ထူး​တၢ်တီၤ အဖီခိၣ်.

၅. ဘၣ်ဃး​ဒီး ကျိၣ်စ့​န့ၣ် စီၤ​ၡလိၤမိၤ အတၢ်ထံၣ်​အိၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၅ စီၤ​ၡလိၤမိၤ တဲဝဲ​လၢ စ့​န့ၣ်​မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်ဒီသဒၢ​တခါ.” (စံၣ်တဲၤတဲလီၤ​တၢ် ၇:၁၂, NWT) ပ​စ့​မ့ၢ်​အိၣ်​န့ၣ် ပပှ့ၤ​တၢ်လၢ ပ​လိၣ်ဘၣ် ဒီး​တၢ်လၢ ပ​လီကီ​တဖၣ်​သ့. စီၤ​ၡလိၤမိၤ​န့ၣ် အကဲဒိၣ်​သနာ်က့ အ​သ့ၣ်ညါ​ဝဲလၢ တၢ်လၢ​အရ့ဒိၣ်​န့ၢ်ဒံး ကျိၣ်စ့​န့ၣ်​အိၣ်ဝဲ. အဒိ စီၤ​ၡလိၤမိၤ တဲဝဲ​လၢ “ပှၤ​ဃုထၢ​အ​မံၤဂ့ၤ​အ​သၣ်ဂ့ၤ​န့ၣ် အလီၢ်​အိၣ်​ဒိၣ်န့ၢ် တၢ်ထူး​ဒိၣ်​တၢ်တီၤ​အါတက့ၢ်​လီၤ.” (ကတိၤဒိ ၂၂:၁) စီၤ​ၡလိၤမိၤ တဲ​စ့ၢ်ကီး​လၢ ပှၤလၢ​အအဲၣ်​စ့​န့ၣ် အသး​တမံ​ဒီး တၢ်လၢ​အအိၣ်​ဒီး​အဝဲသ့ၣ် ထီဘိ​ဘၣ်. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤ​တၢ် ၅:၁၀, ၁၂) တကးဒံးဘၣ် စီၤ​ၡလိၤမိၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်​ပှၤလၢ ပ​ကျိၣ်စ့​န့ၣ် လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲ သ့​ချ့မး​အဃိ ပ​ကျိၣ်စ့​န့ၣ် ပတဘၣ်​ဆိကမိၣ်လၢ အ​ကဲ​တၢ်​အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ် လၢ​ပဂီၢ်​ဘၣ်.—ကတိၤဒိ ၂၃:၄, ၅.

၆. ဘၣ်ဃး​ဒီး ကျိၣ်စ့​တၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ထံၣ်​အိၣ်ဒ်လဲၣ်. (မးသဲ ၆:၃၁-၃၃)

^၆ ဘၣ်ဃး​ဒီး ကျိၣ်စ့​တၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး​စ့ၢ်ကီး အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်​လၢ​အကြၢး​အဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အ​အီၣ်တၢ်​အီတၢ်​ဝံၣ်မး. (လူၤ​ကၣ် ၁၉:၂, ၆, ၇) အဒိ ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး​မၤ​တၢ်လီၤလး အဆိ​ကတၢၢ်​တဘျီ​အခါ အ​မၤ​ကဲ ထီၣ်​စပံးထံ လၢ​အဝံၣ်​ကတၢၢ်. (ယိၤဟၣ် ၂:၁၀, ၁၁) တကးဒံးဘၣ် တချုး​ဖဲ ယ့ၣ်ၡူး​က​သံ​တနံၤန့ၣ် အ​ကၤဝဲ​ဆ့ကၤ လၢ​အ​ပှ့ၤဒိၣ်​တဘ့ၣ်. (ယိၤဟၣ် ၁၉:၂၃, ၂၄) ဘၣ်ဆၣ် ကျိၣ်စ့​တၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး​တ​ပာ်ဝဲ​လၢ တၢ်​အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ် လၢ​အ​တၢ်​အိၣ်မူ​ပူၤ​ဘၣ်. ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး​တဲဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်​တဖၣ်လၢ “ကစၢ်​ခံဂၤ​အ​တၢ်မၤန့ၣ် ပှၤ​မၤ​တ​သ့​နီ​တဂၤဘၣ် . . . သု​ကဲ​ကစၢ်ယွၤ​အကုၢ် ဒီး​တၢ်ထူး​တၢ်တီၤ​အကုၢ် တဘျီ​ဃီ​တသ့ဘၣ်.” (မးသဲ ၆:၂၄) အဃိ ယ့ၣ်ၡူး​တဲဝဲ​လၢ ပမ့ၢ်​ဃုဆိ ယဟိဝၤ​ယွၤ အဘီအမုၢ်​န့ၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ က​ဟ့ၣ်လီၤ​ပှၤ တၢ်လၢ​ပ​လိၣ်ဘၣ်​တဖၣ် ​သပှၢ်​ကတၢၢ်.—ဖး မးသဲ ၆:၃၁-၃၃.

၇. ဘၣ်ဃး​ဒီး ကျိၣ်စ့​န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဂၤ အတၢ်ထံၣ်​အိၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၇ ဘၣ်ဃး​ဒီး ကျိၣ်စ့​အဂ့ၢ်​န့ၣ် ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ​အါဂၤ မၤထွဲ​တၢ်​ဟ့ၣ်ကူၣ်  လၢ​အ​ဟဲလၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အအိၣ်​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ အဘျုး​အါမး. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​ဒဲနံး​ယၢၤ လၢအမ့ၢ်​ပှၤ​သဘျ့​တဂၤ တဲဝဲ​လၢ “ဖဲ​ယ​သးစၢ်​ခါ ယ​ပာ်လီၤသး​လၢ ယ​က​ပာ်ဆိ ယဟိဝၤ​ယွၤ​တၢ်မၤ လၢ​နီၣ်ဂံၢ်တၢ လၢ​ယ​တၢ်​အိၣ်မူ​ပူၤ. ယ​မ့ၢ်​တဲ​တီတီ​န့ၣ် ခီဖျိ​လၢ ယ​ပာ်လီၤ​ယ​သး ဒ်အံၤ​အဃိ ယ​သးခု​ဒိၣ်မး. ယ​သ့ၣ်ညါ ယ​မ့ၢ်​ပာ်ဆိ​ကျိၣ်စ့​လၢ ယ​တၢ်​အိၣ်မူ​ပူၤ​န့ၣ် ယ​စ့​ကအိၣ်​ဒီဒူၣ်​ညါ. သနာ်က့ တမ့ၢ်​လၢ​ယ​ကန့ၢ်ဘၣ် ယ​သကိး လၢ​ယ​ရ့​အီၤ​ခဲအံၤ​တဖၣ်​ဘၣ်. ယ​မ့ၢ်​ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤန့ၢ်​ကျိၣ်စ့​န့ၣ် တမ့ၢ်​လၢ ယ​က​သးခု​အါအါ​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိ​လၢ ယ​ဂုာ်ကျဲးစၢး​မၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ တၢ်မၤ​အဃိ ခဲအံၤန့ၣ် ယ​သးခု​လံ. ဒီး​တၢ်သးခု​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ ဟ့ၣ်​ယၤ​တခါ​အံၤန့ၣ် ယ​ပှ့ၤ​အီၤ​လၢ ကျိၣ်စ့​တန့ၢ်ဘၣ်.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​အံၤ မ့ၢ်လၢ အအိၣ်​မူ​ယိယိ​ဖိ​အဃိ အ​ဟ့ၣ်လီၤ​ဝဲ အ​တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီး​အ​တၢ်သ့​တၢ်ဘၣ် လၢ​က​မၤဝဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ န့ၢ်​အါမး. အဃိ ဖဲ​အံၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပမ့ၢ်​ပာ်ဆိ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​လၢညါ ဒီး​ပမ့ၢ်​တ​ပာ်ဆိ ကျိၣ်စ့​တၢ်ထူး​တၢ်တီၤ လၢညါ​ဘၣ်န့ၣ် ပက​ဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုး​အါမး.

၈. ဘၣ်ဃး​ဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤ​န့ၣ် စီၤ​ၡလိၤမိၤ​အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်​လၢ​အကြၢး​အဘၣ်​ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤ​တၢ် ၅:၁၈, ၁၉)

^၈ စီၤ​ၡလိၤမိၤ တဲဝဲ​လၢ ပမ့ၢ်​မၤတၢ်​ဆူၣ်ဆူၣ်​န့ၣ် ပက​ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခု​အါမး. တၢ်သးခု​တခါ​အံၤ စီၤ​ၡလိၤမိၤ တဲဝဲ​လၢ အ​ကဲ “ယွၤ​အ​တၢ်​ဟ့ၣ်” တခါ. (ဖး စံၣ်တဲၤတဲလီၤ​တၢ် ၅:၁၈, ၁၉.) တကးဒံးဘၣ် စီၤ​ၡလိၤမိၤ တဲဝဲ​လၢ တၢ်​ဖံး​တၢ်​မၤ​ခဲလၢာ်န့ၣ် “အိၣ်ဒီး​အဘျုး.” (ကတိၤဒိ ၁၄:၂၃) စီၤ​ၡလိၤမိၤ​န့ၣ် အ​မၤတၢ်​ဆူၣ်​မး အဃိ တၢ်​ကတိၤ​လၢ​အ​တဲဝဲ​အံၤ အ​ဘၣ်န့ၣ် အ​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ. စီၤ​ၡလိၤမိၤ တ့ထီၣ်​ဟံၣ်, အ​သူၣ်​လီၤ​စပံး​ကျီး, အ​တ့ထီၣ်​ကရၢၢ် ဒီး​ကမါ​တဖၣ်. တကးဒံးဘၣ် အ​တ့ထီၣ်​စ့ၢ်ကီး ဝ့ၢ်​တဖၣ်. (၁ စီၤပၤ ၉:၁၉; စံၣ်တဲၤတဲလီၤ​တၢ် ၂:၄-၆) စီၤ​ၡလိၤမိၤ မၤတၢ်​ဆူၣ်​မး​အဃိ အ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​တၢ်သးခု. ဘၣ်ဆၣ် စီၤ​ၡလိၤမိၤ သ့ၣ်ညါဝဲ​လၢ ဒ်သိး​အ​ကအိၣ်​ဒီး တၢ်သးခု​နီၢ်ကီၢ်​အ​ဂီၢ် တၢ်လၢ​အ​ကဘၣ်​မၤဝဲန့ၣ် အိၣ်ဒံး. အဃိ အ​မၤန့ၢ်တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​ဂီၢ်​အါမး. အဒိ စီၤ​ၡလိၤမိၤ​သူၣ်ထီၣ်​ဝဲ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်​ဃံလၤ​တ​ဖျၢၣ် လၢ​ပှၤ​က​ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​ဂီၢ်. ဒီး​ပှၤ​သူၣ်ထီၣ် တၢ်လုၢ်ဟံၣ်​တဖျၢၣ်အံၤ ယံာ်ဝဲ​နွံ​နံၣ်​ညါ. (၁ စီၤပၤ ၆:၃၈; ၉:၁) စီၤ​ၡလိၤမိၤ​န့ၣ် အ​မၤတၢ်​ဆူၣ်​မး​ဒီး အ​မၤတၢ်​ကဲထီၣ်​အါမံၤ. ဘၣ်ဆၣ် အ​သ့ၣ်ညါ​ဝဲလၢ တၢ်မၤ​အရ့ဒိၣ် လၢ​ပှၤ​ကဘၣ်​မၤဝဲန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ. အဃိ စီၤ​ၡလိၤမိၤ​ကွဲးဝဲ​လၢ “တၢ်​ခဲလၢာ်​အခိၣ်​ကျၢၢ်​န့ၣ် မ်​ပ​နၢ်ဟူ​တက့ၢ်. ပျံၤ​ယွၤ​ဒီး​တိၢ်န့ၢ်​အ​တၢ်မၤလိာ်​တက့ၢ်.”—စံၣ်တဲၤတဲလီၤ​တၢ် ၁၂:၁၃.

၉. ယ့ၣ်ၡူး​တ​ပာ်ဒိၣ်​ဝဲ နီၢ်ခိ​တၢ်​ဖံး​တၢ်​မၤ အါန့ၢ်​ဒံး နီၢ်သး​တၢ်​ဖံး​တၢ်​မၤ​ဘၣ်န့ၣ် ပ​သ့ၣ်ညါဘၣ်​ဒ်လဲၣ်.

^၉ ယ့ၣ်ၡူး​စ့ၢ်ကီး အ​မၤတၢ်​ဆူၣ်​မး. ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး​ညါ​ဘီၣ်​အခါ​န့ၣ် အ​ကဲ​ပှၤ​စုသ့​ဖိ (လဲးသမါ) တဂၤ. (မၢ်ကူး ၆:၃) ခီဖျိ​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​မၤစၢၤ အ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​အဃိ အ​မိ​အ​ပါ​က​သးခု​ဒိၣ်မး. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အ​ကဲ​ပှၤလၢပှၤပှဲၤ ဒီး​အ​တ့​တၢ်​အ​စုလီၢ်​ဂ့ၤမး အဃိ​ပှၤ​အါဂၤ က​လီကီ တၢ်လၢ​အ​တ့ဝဲ​တဖၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး​မၤဝဲ တၢ်မၤ​တခါ​အံၤ​မုာ်မး. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အ​မၤတၢ်​ဆူၣ်​ဒိၣ်မး သနာ်က့ အ​ပာ်လီၤ​ဃာ် တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢ​အ​က​မၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်မၤ​ထီဘိ. (ယိၤဟၣ် ၇:၁၅) လၢခံ ယ့ၣ်ၡူး မၤ​ကစၢ်ယွၤ အ​တၢ်မၤ လၢ​ဆၢကတီၢ်​လၢပှဲၤ ဒီး​အ​ဟ့ၣ်ကူၣ်​ဝဲ ပှၤလၢ​အ​ဒိကနၣ်​အီၤ တဖၣ်လၢ “တဘၣ်​မၤ​တၢ်လၢ တၢ်အီၣ်​လၢ အ​ဟးဂီၤ​သ့​တဖၣ် ​အ​ဂီၢ်​တဂ့ၤ. မ့မ့ၢ် ​မၤ​တၢ်လၢ တၢ်အီၣ်​လၢ အ​တ​ဟးဂီၤဘၣ်​ဒီး လၢ​အ​က​ဟ့ၣ်လီၤ တၢ်မူ​အထူအယိာ်” အ​ဂီၢ်. (ယိၤဟၣ် ၆:၂၇) ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤ​တၢ် လၢ​တၢ်လူၢ်ခိၣ်​အခါ အ​တဲဝဲ​လၢ “ပာ်ဖှိၣ်​သု တၢ်​လုၢ်ဒိၣ်​ပှ့ၤဒိၣ်​လၢ​မူခိၣ်.”—မးသဲ ၆:၂၀.

၁၀. ပမ့ၢ်​ပာ်ဆိ ပ​တၢ်​ဖံး​တၢ်​မၤ​လၢညါန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်မနုၤ​ကဲထီၣ်​သး​သ့​လဲၣ်.

^၁၀ ပမ့ၢ်မၤထွဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​ဟ့ၣ်ကူၣ်​န့ၣ် ပ​ကအိၣ်​ဒီး​တၢ်ထံၣ် လၢ​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​ပ​တၢ်မၤ​အဖီခိၣ်. တကးဒံးဘၣ် လံာ်စီဆှံ ဟ့ၣ်ဂံၢ်​ဟ့ၣ်ဘါ​ပှၤလၢ ပ​က “မၤတၢ်​ဆူၣ်ဆူၣ် ဒီး​မၤ​တၢ်ဂ့ၤ.” (အ့းဖ့းစူး ၄:၂၈) ညီနုၢ်န့ၣ် ပ​တၢ်မၤ​ခိၣ်​တဖၣ် ​ထံၣ်ဝဲ​လၢ ပ​မၤတၢ်​တီလိၤ ဒီး​ပ​မၤတၢ်​ဆူၣ် အဃိ တၢ်မၤ​လၢ ပ​မၤန့ၢ်​အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်​ကၠဲး​ဝဲ​ဒိၣ်မး. တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်လၢ ပ​အဲၣ်ဒိး​လၢ ပ​တၢ်မၤ​ခိၣ်​က​ကၠဲး ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသး​တဖၣ် ​အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပ​က​ဟ့ၣ်လီၤ​အါထီၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢ​ပ​တၢ်မၤ​အ​ဂီၢ်. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်မၤ​ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပ​က​ရ့​လိာ်သး​ဒီး ပ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ ဒီး​ပ​က​မၤ ယဟိဝၤ​ယွၤ  အ​တၢ်မၤ​အ​ဂီၢ် ပ​တၢ်ဆၢ​ကတီၢ် တအိၣ်​အါအါ​လၢၤဘၣ်. အဃိ ဒ်သိး ပ​တၢ်ဆၢ​ကတီၢ်​ကအိၣ်​လၢ ပ​က​ပာ်ဆိ တၢ်လၢ​အရ့ဒိၣ်​အ​ဂီၢ် ပကဘၣ်​ဆီတလဲက့ၤ ပ​တၢ်​ထံၣ်.

၁၁. ဘၣ်ဃး​ဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤ​န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​သးစၢ်​တဂၤ မၤလိ​န့ၢ်​တၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​အဂၤ​တဂၤ အအိၣ်​ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​သးစၢ် ဝ့လံၤယၢၤ(မ်)န့ၣ် လၢညါ​အ​မၤန့ၢ်တၢ်​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​လၢ​အ​ကဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဂၤ အ​တၢ်မၤ ဒီး​လၢ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဂၤ​အံၤ အအိၣ်​န့ၣ် အ​မၤလိ​ဘၣ်ဝဲ​လၢ ဘၣ်ဃး​ဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤ​န့ၣ် အ​ရ့ဒိၣ်​လၢ ပကဘၣ် အိၣ်ဒီး​တၢ်ထံၣ် လၢ​အကြၢး​အဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​ဝ့လံၤယၢၤ(မ်) တဲဝဲ​လၢ “ဘၣ်ဃး​ဒီး​တၢ်ဖံးတၢ်မၤ​န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဂၤ​အံၤ အိၣ်ဒီး​တၢ်ထံၣ် လၢ​အကြၢး​အဘၣ်. အ​မၤတၢ်​ဆူၣ်​မး ဒီး​ခီဖျိ​လၢ အ​မၤတၢ်​ဂ့ၤမး​အဃိ ပှၤလၢ​အ​ငါ​အီၤ​တဖၣ်န့ၣ် ကၠဲး​အီၤ​ဒိၣ်မး. ဘၣ်ဆၣ် အ​မၤတၢ်​တနံၤ ဝံၤ​အ​လီၢ်ခံ အဝဲ​တ​ဆိကမိၣ် အ​တၢ်မၤ​အဂ့ၢ်​လၢၤဘၣ်. အဃိ အ​တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီး​အ​တၢ်ဂံၢ်​တၢ်ဘါ အိၣ်ဝဲ​လၢ အ​က​ရ့​လိာ်သး​ဒီး အ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ ဒီး​က​မၤဝဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ​တၢ်မၤ. ယ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​ခွါ​တဂၤ​အံၤ အ​ကဲ​ပှၤလၢ အ​သးခု​ဒိၣ်မး.” *

၁၂. ခီၣ်ထံးခါ စီၤ​ၡလိၤမိၤ အိၣ်ဒီး​တၢ်ထံၣ် လၢ​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​အ​နီၢ်ကစၢ် အဖီခိၣ်​ဒ်လဲၣ်. လၢခံန့ၣ် အ​တၢ်ထံၣ် ဆီတလဲကွံာ်​ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ဖဲ​စီၤ​ၡလိၤမိၤ သးတီ​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ​အခါ အအိၣ်​ဒီး​တၢ်ထံၣ် လၢ​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​အ​နီၢ်ကစၢ်​အဖီခိၣ်. လၢ​အသး​စၢ် ဒီး​အ​ကဲထီၣ်​စီၤပၤ သီသီ​ခါ​န့ၣ် အ​သ့ၣ်ညါ​လီၤသး​လၢ အ​မၤတၢ်​တသ့ ​ခဲလၢာ်ဘၣ် အဃိ အ​ဃ့​တၢ်ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ လၢ​ယဟိဝၤ​ယွၤ​အအိၣ်. (၁ စီၤပၤ ၃:၇-၉) တကးဒံးဘၣ် ဖဲ​အ​ပၢ​တၢ် သီသီ​ခါ အ​သ့ၣ်ညါ​ဝဲလၢ အမ့ၢ်​ပာ်ထီၣ်​ထီ​သး​န့ၣ် အ​က​ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ. စီၤ​ၡလိၤမိၤ​တဲဝဲ​လၢ “တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီ​အသး​န့ၣ် ဟဲဝဲ​လၢ​တၢ်​ဟးဂီၤ​အ​မဲာ်ညါ, ဒီး​တၢ်​ပာ်ကဖိ​အသး​န့ၣ် ဟဲဝဲ​လၢ​တၢ်​လီၤဃံၤ​အ​မဲာ်ညါ​လီၤ.” (ကတိၤဒိ ၁၆:၁၈) သနာ်က့ လၢခံန့ၣ် စီၤ​ၡလိၤမိၤ​တ​မၤထွဲ အ​တၢ်​ဟ့ၣ်ကူၣ် တထံၣ်​အံၤ​လၢၤဘၣ် အဃိ လီၤသးအုး​ဒိၣ်မး. စီၤ​ၡလိၤမိၤ ပၢ​တၢ်​ယံာ်​ထီၣ်​တတီၤ​ဖိ​ဘျီ အ​ပာ်ထီၣ်​ထီ​အသး ဒီး​အ​တ​ကနၣ်ဃုာ် ကစၢ်ယွၤ အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​လၢၤဘၣ်. အဒိ လၢ​အံၣ်စရ့လး အ​စီၤပၤ​တဖၣ်အဂီၢ်​န့ၣ် တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ အိၣ်ဝဲ​ဒ်အံၤ​လီၤ. စီၤပၤ​တဖၣ်န့ၣ် “ဒ်သိး​အသး သု​တဃၣ်​ကပၤ​အသး​တဂ့ၤ” အ​ဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် “တ​ဘၣ်​မၤ​အါထီၣ် အမါ​တဖၣ်လၢ​အ​ဂီၢ်​ဒၣ်ဝဲ” ဘၣ်. (၅ မိၤၡ့ ၁၇:၁၇) သနာ်က့ စီၤ​ၡလိၤမိၤ တ​မၤထွဲ​ဝဲ တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ  တခါ​န့ၣ်ဘၣ်. အ​ဟံဝဲ​အမါ​အဂၤ ၇၀၀ ဒီး​အ​သံၣ်မါ​အဂၤ ၃၀၀ ညါ. ဘၣ်ဆၣ် အမါ​အါတက့ၢ်​န့ၣ် ကဲ​ပှၤလၢ​အ​ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယွၤလၢ​အကမၣ်​တဖၣ်. (၁ စီၤပၤ ၁၁:၁-၃) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤ​ၡလိၤမိၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်​ဟံ​အမါ​ဒီဒူၣ်​သနာ်က့ အ​တထံၣ်​ဘၣ် တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ နီ​တမံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လၢခံန့ၣ် ခီဖျိ​လၢ​စီၤ​ၡလိၤမိၤ တ​ဒိကနၣ် ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​ဘၣ်​အဃိ အ​ထံၣ်​ဘၣ်ဝဲ တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ.—၁ စီၤပၤ ၁၁:၉-၁၃.

၁၃. ပမ့ၢ်​ဆိၣ်​ကမိၣ်​ထံ ယ့ၣ်ၡူး​အ​တၢ်​ဆီၣ်လီၤ​သး​န့ၣ် ပ​မၤလိ​န့ၢ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၃ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အအိၣ်​ဒီး တၢ်​ဆီၣ်လီၤ​သး ဒီး​အအိၣ်​ဒီး​တၢ်ထံၣ် လၢ​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​အ​နီၢ်ကစၢ်​အဖီခိၣ်. တချုး​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​ဟဲ​လီၤ​လၢ ဟီၣ်ခိၣ်​ချၢ​ဒံးဘၣ်န့ၣ် အ​မၤန့ၢ်တၢ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​ဂီၢ်​အါမး. ဒီး​ခီဖျိ​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​အဃိ “တၢ်​တ့လီၤ တၢ်​အဂုၤ​အဂၤ​လၢ အအိၣ်လၢ​မူခိၣ် ဒီး​လၢ​ဟီၣ်ခိၣ်​ခဲလၢာ်.” (ကလီးစဲ ၁:၁၆) တကးဒံးဘၣ် ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး​ဒိး​ဘျၢ​ထံ အဆၢ​ကတီၢ်န့ၣ် အ​နီၣ်ဘၣ်က့ၤ​ဝဲ တၢ်ဆၢ​ကတီၢ်​လၢ အအိၣ်​ဒီး​အ​ပါ​လၢ​မူခိၣ် ဒီး​တၢ်လၢ​အဝဲသ့ၣ်​မၤတ့ၢ်ဝဲ​တဖၣ်. (မးသဲ ၃:၁၆; ယိၤဟၣ် ၁၇:၅) ယ့ၣ်ၡူး​နီၣ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်​တဖၣ်န့ၣ် သနာ်က့ အတ​ပာ်ထီၣ်​ထီ​အသး​ဘၣ်. ဒီး​အ​တ​ဆိမိၣ်​လီၤသး​လၢ အဂ့ၤ​ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး​ပှၤဂၤ နီတဘျီဘၣ်. အဃိ ယ့ၣ်ၡူး​တဲဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်​တဖၣ်လၢ ယ​ဟဲ​လီၤ​လၢ​ဟီၣ်ခိၣ် ‘တမ့ၢ်​လၢ ပှၤ​က​မၤန့ၢ်တၢ်​လၢ​ယ​ဂီၢ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢ​ယ​က​မၤန့ၢ်တၢ်​လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ် ဒီး​ဟ့ၣ်လီၤ​ယ​သးသမူ လၢ​ပှၤ​အါဂၤ​အ​ဂီၢ် ဒ်​တၢ်ပှ့ၤက့ၤ​အသိး​လီၤ.’ (မးသဲ ၂၀:၂၈) တကးဒံးဘၣ် ယ့ၣ်ၡူး​တဲဝဲ​လၢ အ​မၤ​တၢ်လၢ အ​နီၢ်ကစၢ် တ​သ့​နီ​တမံၤဘၣ်. (ယိၤဟၣ် ၅:၁၉) ယ့ၣ်ၡူး​ဆီၣ်လီၤ​သး သပှၢ်တၢၢ် ဒီး​အဒိ​အတဲာ်​န့ၣ် ကဲဘျုး​လၢပဂီၢ်​ဒိၣ်မး.

၁၄. ယ့ၣ်ၡူး​ဟ့ၣ်ကူၣ်​ပှၤလၢ ပ​ကြၢး​အိၣ်ဒီး​တၢ်ထံၣ် လၢ​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​ပ​နီၢ်ကစၢ်​အဖီခိၣ်​ဒ်လဲၣ်.

^၁၄ ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်ကူၣ်​အပျဲၢ်အဘီၣ်​တဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်​ဒီး​တၢ်ထံၣ် လၢ​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​အ​နီၢ်ကစၢ်​အဖီခိၣ်. ဘၣ်တဘျီ​န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး​မၤမုာ်​ထီၣ် အဝဲသ့ၣ်​အသး​ဒီး တဲဝဲ​လၢ “သု​ခိၣ်ဆူၣ် အ​ဘိ​ဒၣ်လဲာ် ဘၣ်​တၢ်ဂံၢ်​အီၤ​ခဲလၢာ်​လီၤ.” (မးသဲ ၁၀:၃၀) အဃိ ပမ့ၢ်​အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်​တဂ့ၤ လၢ​ပ​နီၢ်ကစၢ် အဖီခိၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး​အ​တၢ်​ကတိၤ တထံၣ်​အံၤ က​မၤမုာ်ထီၣ်​ပသး​ဒိၣ်မး. ယ့ၣ်ၡူး အ​တၢ်​ကတိၤ တထံၣ်​အံၤ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​န့ၣ် သးအိၣ်​ပှၤ​ဒိၣ်မး ဒီး​အ​ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ​ပှၤ သပှၢ်တၢၢ်. အဃိ ယဟိဝၤ​ယွၤ မ့ၢ်​တဲဝဲ​လၢ ပ​ကြၢး​ဘူၣ်​ထီၣ်​ဘါထီၣ်အီၤ ဒီး​ပ​ကြၢး​ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူ​အထူအယိာ်​န့ၣ် ဘၣ်ဃး​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​ဆၢတဲာ်​အံၤ ပ​နာ်န့ၢ်အီၤ​သ့ သပှၢ်​ကတၢၢ်.

၁၅. (က) တၢးထီခိးတၢ် တဘ့ၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်​ပှၤလၢ ပကဘၣ် အိၣ်ဒီး​တၢ်ထံၣ် လၢ​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​ပ​နီၢ်ကစၢ်​အဖီခိၣ် ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဒ်​တၢ်ဂီၤ​လၢ ကဘျံးပၤ ၂၄ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​အသိး ပမ့ၢ်​သးစၢၢ်ဆၢ​လီၤ​ပသး အါ​တလၢ​န့ၣ် ပ​တ​ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ် မနုၤ​တဖၣ်​ဘၣ်​လဲၣ်.

 ^၁၅ ပူၤကွံာ် ၁၅ နံၣ်န့ၣ် တၢးထီခိးတၢ် တဘ့ၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်​ပှၤလၢ ပကဘၣ် အိၣ်ဒီး​တၢ်ထံၣ် လၢ​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​ပ​နီၢ်ကစၢ်​အဖီခိၣ်. တၢးထီခိးတၢ် တဘ့ၣ်အံၤ တဲဝဲ​လၢ “ပတဘၣ်​ထံၣ်​ဂ့ၤ​လီၤ​ပသး ဒိၣ်​တလၢ တုၤ​လၢ ပ​ကဲထီၣ် ပှၤလၢ​ပာ်ထီၣ်​ထီ​သး​ဘၣ်. ပတဘၣ်​ထံၣ်ဆံး​လီၤ​ပသး ဒိၣ်​တလၢ တုၤ​လၢ ပ​သးဟးဂီၤ​စ့ၢ်ကီး​ဘၣ်. ပကဘၣ်​ဂုာ်ကျဲးစၢး​အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်​အကြၢး​အဘၣ် လၢ​ပ​နီၢ်ကစၢ်​အဖီခိၣ် ဒီး​ပကဘၣ် သ့ၣ်ညါ​လီၤ​ပသး​လၢ တၢ်လၢ​ပ​မၤ​သ့​န့ၣ်​အိၣ်ဝဲ ဒီး​တၢ်လၢ​ပ​မၤ​တသ့ဘၣ်​န့ၣ် အိၣ်ဝဲ​စ့ၢ်ကီး. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်​တဂၤ တဲဝဲ​လၢ ‘ယၤန့ၣ် ယ​တကဲ ပှၤအၢ​တလၢ​တဂၤဘၣ် ဒီး​ယ​တကဲ​စ့ၢ်ကီး ပှၤ​ဂ့ၤ​တလၢ​တဂၤဘၣ်. ဒ်ပှၤဂၤ​အသိးန့ၣ် ယ​တၢ်ဂ့ၤ​တၢ်ဝါ​အိၣ် ဒီး​ယ​တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် အိၣ်​စ့ၢ်ကီး.’” * ဖဲ​အံၤ​ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပမ့ၢ်​အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်​အကြၢး​အဘၣ်​လၢ ပ​နီၢ်ကစၢ်​အဖီခိၣ်န့ၣ် က​ကဲဘျုး​လၢပဂီၢ်​ဒိၣ်မး.

၁၆. ဘၣ်မနုၤ​အဃိ ယဟိဝၤ​ယွၤ ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​ပှၤ​လဲၣ်.

^၁၆ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဲၣ်ပှၤ ဒီး​အ​အဲၣ်ဒိး​လၢ ပ​က​သးခု အဃိ အဝဲ​ဟ့ၣ်လီၤ​ပှၤ တၢ်ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ ခီဖျိ လံာ်စီဆှံ. (ယၡါယၤ ၄၈:၁၇, ၁၈) တၢ်​ဃုထၢ​လၢ က​မၤ​သးခု​ပှၤ အဒိၣ်​ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ပ​မၤ​တၢ်လၢ က​မၤ​သးခု ယဟိဝၤ​ယွၤ​အသး. ပ​သ့ၣ်ညါဘၣ်​လၢ ပှၤလၢ​အ​ပာ်ဆိ ကျိၣ်စ့, တၢ်​ဖံး​တၢ်​မၤ ဒီး​အ​နီၢ်ကစၢ် တၢ်​ဘၣ်သး​လၢညါန့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​အါမး. အဃိ ပမ့ၢ်​ပာ်ဆိ ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်ဘၣ်သး လၢညါန့ၣ် ပ​တထံၣ်​ဘၣ် တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ ဒ်သိးဒီး အဝဲသ့ၣ်​ဘၣ်. မ်​ပ​ဂုာ်ကျဲးစၢး ပာ်လီၤ​ပသး​လၢ ပ​ကအိၣ်​ဒီး တၢ်​ကူၣ်သ့ ဒီး​မၤ​သးခု ယဟိဝၤ​ယွၤ​အသး​ထီဘိ.—ကတိၤဒိ ၂၃:၁၅.