တၢ်မၤလိ ၁၁
တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံန့ၣ် မၤစၢၤနၤလၢ နလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်သ့ဒ်လဲၣ်
“ကစၢ်ယွၤ . . . မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပတူၢ်တၢ်ကန့ၢ်ခီၣ်တၢ်ကကဲအဂီၢ်” လီၤ. —ရိမ့ၤ ၁၅:၅.
တၢ်သးဝံၣ် ၉၄ စံးဘျုးယွၤလၢ အဟ့ၣ်ပှၤအကလုၢ်ကထါ
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
မ့ၢ်နထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲဖးဒိၣ်တဘျီဘျီဧါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤတဂၤဂၤလၢ နတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ကမၤဘၣ်ဒိဘၣ်နသးလီၤ. (ယၤကိာ် ၃:၂) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နတံၤသကိးလၢ တၢ်မၤလီၢ် မ့တမ့ၢ် လၢကၠိ ကတဲဆါနၤ ခီဖျိလၢနမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဃိလီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၄:၃, ၄) မ့တမ့ၢ် နဟံၣ်ဖိဃီဖိကထီဒါနၤ ဒ်သိးနသုတလဲၤထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒီးတဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. (မးသဲ ၁၀:၃၅, ၃၆) နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ အကီတလၢ လၢနကလဲၤခီဖျိအီၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢ နမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ တန့ၢ်လၢၤဘၣ်. နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤကဟ့ၣ်နၤ တၢ်ကူၣ်သ့ ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ နလဲၤခီဖျိအီၤကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ.
၂. ဒ် ရိမ့ၤ ၁၅:၄ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဒ်သိးပတၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ ကကဲဘျုး လၢလၢပှဲၤပှဲၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.
၂ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အတလၢတပှဲၤတဖၣ် လဲၤခီဖျိတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်ဒ်လဲၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤမၢပှၤကွဲးလီၤဝဲ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ခီဖျိလၢ ပမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အအိၣ်သ့အဃိလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် တၢ်မၢဖိပီလူးလၢ ကကွဲးဝဲတၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၁၅:၄ တက့ၢ်.) ဖဲပဖးတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤအခါ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒီးပအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးအဖှိၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤအဂီၢ် တဘၣ်မ့ၢ်ထဲ ပဖးလံာ်စီဆှံတခါဧိၤဘၣ်. ပကဘၣ်ပျဲလံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ် ကဆီတလဲပတၢ်ထံၣ် ဒီးပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလီၤ. အဒိ, ဖဲပအိၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အခါ ဒ်သိးပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. ပမၤထွဲဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လွံၢ်ခါအံၤသ့ဝဲလီၤ. (၁) ဃ့ထုကဖၣ်, (၂) ထံတမှံကွၢ်, (၃) ဆိကမိၣ်ထံတၢ် ဒီး (၄) အိၣ်မူမၤထွဲတက့ၢ်. ပကတဲသကိး ပမၤထွဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တခါစုာ်စုာ်အံၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. * ဝံၤဒီး ပကသူတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်အံၤ ဖဲပမၤလိဘၣ်ဃးဒီး စီၤပၤဒၤဝံး ဒီးတၢ်မၢဖိပီလူးအဂ့ၢ်လီၤ.
၃. တချုးလၢနဖး လံာ်စီဆှံဒံးဘၣ်န့ၣ် နကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၃ (၁) ဃ့ထုကဖၣ်တက့ၢ်. တချုးလၢ နဖးလံာ်စီဆှံဒံးဘၣ်န့ၣ် ဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးနကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးအဖှိၣ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ နတၢ်ဖးလံာ်စီဆှံန့ၣ်တက့ၢ်. အဒိ, နမ့ၢ်ဃုကွၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ နကမၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤ နတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၣ် ဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးနကထံၣ်န့ၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ကမၤစၢၤနၤအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.—၄. ဒ်သိးလံာ်စီဆှံ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်နီၢ်နီၢ်လၢပဂီၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၄ (၂) ထံတမှံကွၢ်တက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ ပကထံၣ်တမှံကွၢ်တၢ်လီၤ. ဒ်သိးတၢ်ဂ့ၢ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤတဖၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်နီၢ်နီၢ်လၢပဂီၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ ပအိၣ်ဘၣ်ဖဲန့ၣ် ဒီးပကဘၣ်အိၣ်ကွၢ်လၢ ပှၤတဂၤန့ၣ်အလီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးတူၢ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်အိၣ်ကွၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အလီၢ်လီၤ.
၅. ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးပမၤအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၅ (၃) ဆိကမိၣ်ထံတၢ်တက့ၢ်. တၢ်ဆိကမိၣ်ထံတၢ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲအခီပညီလၢ နဆိကမိၣ်ထံတၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်လၢနဖးအီၤ ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီးနၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆိကမိၣ်ထံတၢ်န့ၣ် မၤစၢၤနၤလၢ နကဆိကမိၣ်ထံတၢ် ဒီးနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ် လၢနဖးအီၤတဖၣ်လီၤ. ဖဲနဖးလံာ်စီဆှံအခါ နမ့ၢ်တဆိကမိၣ်ထံတၢ်ဘၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး လဲးသမါတဂၤလၢ အတၢ်ဖိတၢ်လံၤအိၣ်ဝဲခဲလၢာ်လံ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတတ့ထီၣ်ဝဲ တၢ်နီတမံၤဒံးဘၣ်. နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံတၢ်လၢနဖးအီၤန့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး လဲးသမါသူဝဲ တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢအအိၣ်ဝဲတဖၣ် ဒီးတ့ကဲထီၣ်ဝဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢအဂ့ၤတဖျၢၣ်လီၤ. အဃိ နမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံတၢ်န့ၣ် နကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ နဖးအီၤဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးနကထံၣ်တၢ်အိၣ်သးခဲလၢာ် ဒ်တၢ်အနီၢ်ကီၢ်အိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. ဒ်သိးဒီး နဆိကမိၣ်ထံတၢ်ကသ့အဂီၢ် နကဘၣ်သံကွၢ်တၢ်သံကွၢ်ဒ်အံၤ ‘ပှၤလၢယဖးအဂ့ၢ်တဂၤန့ၣ် မၤဘၣ်ဂီၢ်ထီၣ်က့ၤ အတၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤအီၤဒ်လဲၣ်. တၢ်လၢ ယမၤလိဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် မၤစၢၤယၤလၢ ယကလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.’
၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်အိၣ်မူမၤထွဲ တၢ်လၢပမၤလိဘၣ်တဖၣ်လဲၣ်.
၆ (၄) အိၣ်မူမၤထွဲတက့ၢ်. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ တၢ်လၢပမၤလိဘၣ်တဖၣ် ပမ့ၢ်တအိၣ်မူမၤထွဲအီၤဘၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ပှၤတဂၤလၢ အတ့ထီၣ်ဟံၣ်လၢမဲးခိၣ်လီၤ. အဝဲမၤတၢ်ဆူၣ်မး ဘၣ်ဆၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ကလီကလီလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ဖဲကလံၤမုၢ်ဖးဒိၣ်ဟဲ ဒီးထံဒိၣ်ထီၣ်အခါ အဟံၣ်န့ၣ်လီၤပှီၢ် ဒီးလီၤထွံကွံာ်ဝဲလီၤ. (မးသဲ ၇:၂၄-၂၇) ဒ်န့ၣ်အသိး ပမ့ၢ်ဃ့ထုကဖၣ်, ထံၣ်တမှံကွၢ် ဒီးဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်လၢပဖးဘၣ်အီၤတဖၣ်လံ သနာ်က့ ပမ့ၢ်တအိၣ်မူမၤထွဲအီၤဘၣ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်ကလီကလီလီၤ. အဃိ ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးတၢ်မၤကွၢ်အခါ ပတၢ်နာ် တဂၢၢ်ကျၢၤဝဲလၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပမၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးအိၣ်မူမၤထွဲ တၢ်လၢပမၤလိဘၣ်တဖၣ်အခါ ပမၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဘၣ်ကသ့ဝဲ ဒီးပပာ်ပသးမုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်သ့ဝဲ တကးဒံးဘၣ် ပတၢ်နာ်ဟဲဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲလီၤ. (ယၡါယၤ ၄၈:၁၇, ၁၈) ခဲအံၤ ပကမၤလိဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး စီၤပၤဒၤဝံးလီၤ. ဒီးဖဲပမၤလိအခါ ပကမၤထွဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လွံၢ်ခါအံၤလီၤ.
နမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ စီၤပၤဒၤဝံးအအိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်
၇. ခဲအံၤပကတဲသကိး မတဂၤအဂ့ၢ်လဲၣ်.
၇ မ့ၢ်နတံၤသကိး မ့တမ့ၢ် နဟံၣ်ဖိဃီဖိ ထီဒါနၤအိၣ်တဂၤဂၤဧါ. မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် ဖဲစီၤဒၤဝံး အဖိခွါ စီၤအးဘၡါလိၣ် ထီဒါက့ၤအီၤ ဒီးဂုာ်န့ၢ်ဝဲ စီၤပၤအလီၢ်အခါ စီၤဒၤဝံး မၤဝဲဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ နမ့ၢ်မၤလိအီၤန့ၣ် ကကဲဘျုးလၢနဂီၢ်လီၤ.—၂ ၡမူၤအ့လး ၁၅:၅-၁၄, ၃၁; ၁၈:၆-၁၄.
၈. ဒ်သိးနကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤတၢ်မၤစၢၤအဂီၢ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.
၈ (၁) ဃ့ထုကဖၣ်တက့ၢ်. တချုးလၢနမၤလိလံာ်စီဆှံဒံးဘၣ် နမ့ၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်န့ၣ် အဘျုးကအိၣ်ဝဲလၢနဂီၢ်လီၤ. ဒ်စီၤဒၤဝံးအသိး ခီဖျိလၢ ပှၤရ့ဒီးနၤတတီတလိၤဘၣ်အဃိ နတၢ်တူၢ်ဘၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် တဲပၠးဘၣ်ယဟိဝၤယွၤတက့ၢ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆:၆-၉) တဲဘၣ်ယဟိဝၤယွၤတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်ပျီပျီ ဝံၤဒီးဃ့အတၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးဒီးနကထံၣ်န့ၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ကမၤစၢၤနၤအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ် ဝံၤဒီးနကသ့ၣ်ညါလၢ နကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
၉. တၢ်ကဲထီၣ်အသးလၢ စီၤဒၤဝံးဒီးစီၤအးဘၡါလိၣ် ခံဂၤအဘၢၣ်စၢၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.
၉ (၂) ထံၣ်တမှံကွၢ်တက့ၢ်. ဆိကမိၣ်ထံတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒီးထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ စီၤပၤဒၤဝံး မၤဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. စီၤပၤဒၤဝံးအဖိခွါ စီၤအးဘၡါလိၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲတဘျုးနံၣ်ညါ ဒ်သိးဒီး ကမျၢၢ်တဖၣ်ကအဲၣ်အီၤလီၤ. (၂ ၡမူၤအ့လး ၁၅:၇) ဖဲစီၤအးဘၡါလိၣ် ထံၣ်ဝဲလၢတၢ်ဆၢကတီၢ် ဂ့ၤဝဲလံ အဃိ အဝဲဆှၢလီၤဝဲ တၢ်မဲာ်ချံတဖၣ်လၢ အံၣ်စရ့လးအထံကီၢ်ဒ်သိးဒီး ကကတဲာ်ကတီၤဝဲကမျၢၢ်တဖၣ်လၢ ကတူၢ်လိာ်အီၤလၢ အဝဲကကဲထီၣ် စီၤပၤအဂီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် စီၤဒၤဝံး အတံၤသကိးလၢ အနာ်န့ၢ်ဝဲကတၢၢ်တဂၤ လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢအဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအီၤ စီၤအဃံသဖ့ၤလးန့ၣ် ထီဒါက့ၤအီၤလီၤ. စီၤအးဘၡါလိၣ် တဲဝဲလၢအဝဲမ့ၢ်စီၤပၤ ဝံၤဒီးအဝဲဂုာ်ကျဲးစၢး လူၤမၤသံအပၢ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဘၣ်လၢစီၤဒၤဝံးဆိက့ဝဲနးမးလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၁:၁-၉) စီၤဒၤဝံးသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤအံၤအဃိ အဝဲဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤလီၤ. စီၤအးဘၡါလိၣ်အသုးဖိ ဒီးစီၤဒၤဝံးအသုးဖိ ဒုးလိာ်အသးလီၤ. ပှၤလၢအထီဒါ စီၤဒၤဝံးတဖၣ်ၡူဝဲလီၤ. ဒီးစီၤဒၤဝံးအဖိခွါ စီၤအးဘၡါလိၣ်သံဝဲလီၤ.
၁၀. ဖဲစီၤဒၤဝံးထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အကမၤဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၀ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးစီၤဒၤဝံး ဒီးစီၤဒၤဝံးတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ထံၣ်တမှံကွၢ်တက့ၢ်. စီၤဒၤဝံးအဲၣ်အဖိခွါ စီၤအးဘၡါလိၣ် ဒီးနာ်န့ၢ်ဝဲ စီၤအဃံသဖ့ၤလးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤလၢာ်အံၤ မ့ၢ်ပှၤလၢစီၤဒၤဝံးနာ်န့ၢ်ဝဲ ဒီးလၢခံထီဒါက့ၤ စီၤဒၤဝံးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၤဘၣ်ဒိ စီၤဒၤဝံးအသးနးမး တုၤဒၣ်လဲာ်လူၤမၤသံစီၤဒၤဝံးလီၤ. အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်စီၤဒၤဝံး နာ်န့ၢ် အတံၤသကိးတဖၣ်တဘူၣ်လၢၤဘၣ်. ဒီးကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ကအိၣ်ဝဲလၢ စီၤအးဘၡါလိၣ်အအိၣ်တခီလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤဒၤဝံးကကွၢ်လီၤထဲ အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ် ဒီးကအဲၣ်ဒိးဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသး ထဲတဂၤဧိၤလီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ် ခီဖျိလၢအသးအဂံၢ်အဘါလီၤစၢ် အဃိ အဝဲကဟ့ၣ်ၡူကွံာ်အသးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤဒၤဝံးတမၤဝဲ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤနီတခါဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲလဲၤခီဖျိဝဲ အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤလီၤ. စီၤဒၤဝံးလဲၤခီဖျိ အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၢ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၁. ဖဲစီၤဒၤဝံးထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အခါ အဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၁ (၃) ဆိကမိၣ်ထံတၢ်တက့ၢ်. လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ နမၤလိန့ၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. စံးဆၢတၢ်သံကွၢ်အံၤတက့ၢ်. “စီၤဒၤဝံးမၤစၢၤလီၤ အနီၢ်ကစၢ်အသးဒ်လဲၣ်.” အဝဲတသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ်အါတလၢ ဒီးတမၤတၢ်ဆၢတဲာ်ချ့ချ့လၢ အကမၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. အဝဲတဘၣ်ယိၣ်တၢ်အါတလၢ တုၤဒၣ်လဲာ် အဝဲတသ့ၣ်ညါလၢ ကဘၣ်မၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤအီၤအဂီၢ် ဒီးတကးဒံးဘၣ် အဝဲဃ့ အတံၤသကိးတဖၣ် အတၢ်မၤစၢၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဒီးဒ်အဆၢတဲာ်ဝဲအသိးန့ၣ် အမၤထွဲဝဲလၢအဆိအချ့လီၤ. စီၤဒၤဝံး အသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မး သနာ်က့ အဝဲဆဲးနာ်န့ၢ်ဒံးပှၤဂၤ ဒီးအဝဲတသးဟ့ပှၤဂၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်. အဝဲဆဲးနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတံၤသကိးတဖၣ်လီၤ.
၁၂. ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤစီၤဒၤဝံးဒ်လဲၣ်.
၁၂ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤစီၤဒၤဝံးဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတနီၤန့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤစီၤဒၤဝံး တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဒ်သိး လဲၤခီဖျိဝဲ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃:၁-၈; အခိၣ်တီ) ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤစီၤဒၤဝံး အတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်လီၤ. ဖဲစီၤဒၤဝံးအတံၤသကိးလၢ အတီဒီးအီၤတဖၣ် ဒုးတၢ်ဒ်သိးကဒီသဒၢ စီၤဒၤဝံးအခါ ယဟိဝၤယွၤဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်လီၤ.
၁၃. ဖဲပှၤတဂၤမၤဘၣ်ဒိနသးလၢ ကျဲတဘိဂ့ၤတဘိဂ့ၤအခါ နကွၢ်လိစီၤဒၤဝံးကသ့ဒ်လဲၣ်. (မးသဲ ၁၈:၁၅-၁၇)
၁၃ (၄) အိၣ်မူမၤထွဲတက့ၢ်. သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ယကွၢ်လိမၤဒိး စီၤဒၤဝံးအဒိအတဲာ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဃးဒီး နတၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ် နကဘၣ် မၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤအီၤလၢ အဆိအချ့လီၤ. လၢတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ် နမၤထွဲယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လိၤလိၤ မ့တမ့ၢ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဖဲ မးသဲ အဆၢဒိၣ် ၁၈ အပူၤသ့လီၤ. (ဖး မးသဲ ၁၈:၁၅-၁၇ တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ် ဖဲနသးဘၣ်ဒိအခါ နတဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်ချ့ချ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် နကဘၣ်ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤနၤလၢ နကပာ်နသးမုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ် ဒီးဟ့ၣ်နၤတၢ်ကူၣ်သ့လၢ နကမၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လီၤ. နတဘၣ်ဟ့ၣ်အၡူဘၣ် ဒီးနကဘၣ်ဆဲးနာ်န့ၢ် နတံၤသကိးတဖၣ်လီၤ. ဒီးနကဘၣ်တူၢ်လိာ်အဝဲသ့ၣ် အတၢ်မၤစၢၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၇:၁၇) တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲနကဘၣ်မၤထွဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤနၤခီဖျိလၢ အကလုၢ်ကထါလံာ်စီဆှံလီၤ.—ကတိၤဒိ ၃:၅, ၆.
နမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ စီၤပီလူးအအိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်
၁၄. ၂ တံၤမသ့း ၁:၁၂-၁၆; ၄:၆-၁၁, ၁၇-၂၂ န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢပဂီၢ်အခါဖဲလဲၣ်.
၁၄ မ့ၢ်လၢနမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဃိ မ့ၢ်နဟံၣ်ဖိဃီဖိထီဒါနၤအိၣ်ဧါ. မ့ၢ်နအိၣ်ဘၣ်လၢထံကီၢ်လၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ၂ တံၤမသ့း ၁:၁၂-၁၆ ဒီး ၄:၆-၁၁, ၁၇-၂၂ တက့ၢ်. * စီၤပီလူးကွဲးဝဲ လံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်အံၤဖဲ အအိၣ်လၢဃိာ်ပူၤအဆၢကတီၢ်လီၤ.
အတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ် ပှၤတြီဃာ်ဝဲ မ့တမ့ၢ် ပဒိၣ်တဟ့ၣ်အခွဲးနီတစဲးဘၣ်န့ၣ်ဧါ. နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ဖး၁၅. နကဘၣ်ဃ့ယဟိဝၤယွၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၅ (၁) ဃ့ထုကဖၣ်တက့ၢ်. တချုးလၢနဖးလံာ်စီဆှံဒံးဘၣ်န့ၣ် တဲဘၣ်ယဟိဝၤယွၤ နတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးနတၢ်တူၢ်ဘၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. တဲဘၣ်အီၤပျီပျီတက့ၢ်. ဝံၤဒီး ဃ့ယဟိဝၤယွၤ ဒ်သိးကမၤစၢၤနၤလၢ နကမၤထွဲလံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးနဲၣ်ကျဲ လၢဘၣ်ဃးဒီး စီၤပီလူးအတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်တက့ၢ်. စီၤပီလူးအတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤ ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး ဖဲနထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ နကသ့ၣ်ညါလၢ နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁၆. တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး စီၤပီလူးဒ်လဲၣ် တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.
၁၆ (၂) ထံၣ်တမှံကွၢ်တက့ၢ်. ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ နအိၣ်လၢစီၤပီလူးအလီၢ်တက့ၢ်. ပှၤစၢဃာ်စီၤပီလူးဒီး ပျံၤထးလၢဃိာ်ပူၤလၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအပူၤလီၤ. လၢညါန့ၣ်အဝဲအိၣ်ဘၣ်လၢဃိာ်ပူၤ ဘၣ်ဆၣ် တဘျီအံၤအဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အကဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤလီၤ. အတံၤသကိးတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပာ်တ့ၢ်အီၤ ဒီးအဂံၢ်အဘါစ့ၢ်ကီး တအိၣ်လၢၤဘၣ်.—၂ တံၤမသ့း ၁:၁၅.
၁၇. ဖဲစီၤပီလူးထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အကမၤဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၇ စီၤပီလူးမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ အတၢ်အိၣ်မူလၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် သ့ဝဲလီၤ. အဝဲမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ ယမ့ၢ်တကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ယတလီၤဘၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤဘၣ်. ဒီးအဝဲမ့ၢ်သးထီၣ် ပှၤလၢအအိၣ်အ့ၡၢၣ်အလီၢ်ကဝီၤတဖၣ် လၢအပာ်တ့ၢ်အီၤန့ၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဒီးအမ့ၢ်တနာ်န့ၢ်လၢၤ အတံၤသကိးတဖၣ် သ့စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပီလူးတမၤဝဲဒ်န့ၣ်နီတမံၤဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပီလူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အတံၤသကိးတဖၣ်န့ၣ် ကတီဒီးအီၤ ဒီးယဟိဝၤယွၤကဆိၣ်ဂ့ၤအီၤလဲၣ်.
၁၈. ဖဲစီၤပီလူးထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အခါ အမၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၈ (၃) ဆိကမိၣ်ထံတၢ်တက့ၢ်. စံးဆၢတၢ်သံကွၢ်လၢ “စီၤပီလူး မၤစၢၤလီၤအနီၢ်ကစၢ်သးဒ်လဲၣ်.” အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ တယံာ်လၢၤဘၣ် အကဘၣ်သံလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတသးပ့ၤနီၣ်တၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်ဘၣ်. အဝဲဆိကမိၣ်ထံဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ကဘၣ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ပှၤဂၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ခီဖျိ အဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ထီဘိလီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၁:၃) ဒီးအဝဲတသးစၢၢ်ဆၢ ပှၤလၢအပာ်တ့ၢ်အီၤတဖၣ်ဘၣ်. အဝဲစံးဘျုးဝဲ ပှၤလၢအဆီၣ်ထွဲအီၤ ဒီးအတံၤသကိးလၢအတီဒီးအီၤတဖၣ် အတၢ်မၤစၢၤလၢကျဲအါဘိလီၤ. တကးဒံးဘၣ် စီၤပီလူးဆဲး မၤလိကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါလီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၃:၁၆, ၁၇; ၄:၁၃) တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲနာ်ဝဲသပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးအဲၣ်အီၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးတပာ်တ့ၢ်စီၤပီလူးဘၣ်. ခီဖျိလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီအဃိ အသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤဒီးယ့ၣ်ၡူးကဟ့ၣ်အီၤခိၣ်ဖးလီၤ.
၁၉. ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤစီၤပီလူးဒ်လဲၣ်.
၁၉ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ပလီၢ် စီၤပီလူးလၢ အကထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤအၢမၤနး ခီဖျိလၢအကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတဂၤအဃိလီၤ. (မၤတၢ် ၂၁:၁၁-၁၃) ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤစီၤပီလူးဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤစံးဆၢဝဲ စီၤပီလူးအတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးလၢခံ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ် အဂံၢ်အဘါလီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၄:၁၇) စီၤပီလူးနာ်ဝဲလၢ အကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖး ခီဖျိလၢ အမၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်အဃိလီၤ. ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ စီၤပီလူးအတံၤသကိးလၢ အသးတီတဖၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤစီၤပီလူးလၢ ကျဲအဂၤတဖၣ်လီၤ.
၂၀. ဒ် ရိမ့ၤ ၈:၃၈, ၃၉ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး နကွၢ်လိမၤဒိး စီၤပီလူးကသ့ဒ်လဲၣ်.
၂၀ (၄) အိၣ်မူမၤထွဲတက့ၢ်. သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ‘နကွၢ်လိမၤဒိး စီၤပီလူးကသ့ဒ်လဲၣ်.’ ဒ်စီၤပီလူးအသိး ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါပာ်စၢၤလၢ ပတၢ်နာ်န့ၢ် ကဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်အီၤလီၤ. (မၢ်ကူး ၁၀:၂၉, ၃၀) ဒ်သိးပကဆဲးပၢၤဃာ် ပတၢ်သးတီအဂီၢ် ပကဘၣ် သန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ခီဖျိတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးမၤနီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံထီဘိလီၤ. ဒီး ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပကဘၣ်မၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤထီဘိလီၤ. ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ တၢ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ, ပှၤတဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤ လၢအကမၤပတုာ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်အဲၣ် လၢပဖီခိၣ်န့ၣ် တအိၣ်ဝဲနီတမံၤဘၣ်.—ဖး ရိမ့ၤ ၈:၃၈, ၃၉ တက့ၢ်; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၅, ၆.
မၤလိန့ၢ် ပှၤသးတီတဖၣ်အဂ့ၢ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ
၂၁. တၢ်မနုၤမၤစၢၤ အဲယၤ ဒီး ဟဲၣ်ထၢၤ လၢကလဲၤခီဖျိဝဲ အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လဲၣ်.
၂၁ ပတၢ်အိၣ်သး မ့ၢ်အိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပှၤအဒိအတဲာ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကလဲၤခီဖျိတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လီၤ. အဒိ, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အဲယၤ လၢအမၤပှၤလဲၤလၢညါလၢ ကီၢ်ယပၣ်န့ၣ် တဲဝဲလၢ စီၤယိၤနါ အတၢ်အိၣ်မူအဂ့ၢ်န့ၣ် မၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ကမျၢၢ်အမဲာ်ညါအဂီၢ် အတဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဟဲၣ်ထၢၤ လၢအမ့ၢ်ပှၤသးစၢ်လၢ အအိၣ်လၢ ကီၢ်အ့ၣ်ဒိၣ်နံၡါ န့ၣ်အမိၢ်အပၢ်တမ့ၢ်ပှၤလၢ အဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်ရူၤသးအတၢ်အိၣ်မူအဂ့ၢ်န့ၣ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤလၢ ကမၤလိယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ဒီးမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလီၤ.
၂၂. ဒ်သိးနကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးအဖှိၣ်လၢ တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံဒ်တၢ်ဂဲၤဒိပူနီၢ်နီၢ် မ့တမ့ၢ် “ကွၢ်လိမၤဒိအဝဲသ့ၣ်အတၢ်နာ်” အဂီၢ်န့ၣ် နကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂၂ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ လၢကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါနၤန့ၣ် နဃုထံၣ်န့ၢ်အီၤကသ့ဖဲလဲၣ်. ပတၢ်ဂီၤမူ, တၢ်ကလုၢ် ဒီးလံာ်လၢအမ့ၢ် “ကွၢ်လိမၤဒိးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်နာ်” န့ၣ်ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နတၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ ကကဲထီၣ်တၢ်နီၢ်ကီၢ်လၢနဂီၢ်လီၤ. * တချုးလၢနဖး, နကွၢ် ဒီးနဒိကနၣ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤဒံးဘၣ်န့ၣ် ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးတက့ၢ်. ဒီးဃ့ယဟိဝၤယွၤလၢ ကမၤစၢၤနၤ ဒ်သိးနကထံၣ်န့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢကကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢနဂီၢ်တက့ၢ်. ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ နအိၣ်ဘၣ်လၢတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ် ဒီးနအိၣ်ကွၢ်လၢ ပှၤတဂၤန့ၣ်အလီၢ်တက့ၢ်. ဆိကမိၣ်ထံကွၢ် ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤ လၢအသးတီတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ကလဲၤခီဖျိဝဲအတၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်လဲၣ်. ဝံၤဒီး တၢ်လၢနမၤလိဘၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် မၤထွဲအီၤလၢ နတၢ်အိၣ်မူအပူၤတက့ၢ်. တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤတ့ၢ်နၤတဖၣ်န့ၣ် စံးဘျုးစံးဖှိၣ်က့ၤအီၤတက့ၢ်. ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နစံးဘျုးစံးဖှိၣ်က့ၤအီၤ ခီဖျိနဃုတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ နကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒီးဆီၣ်ထွဲပှၤဂၤန့ၣ်တက့ၢ်.
၂၃. ဒ် ယၡါယၤ ၄၁:၁၀, ၁၃ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ ကမၤန့ၢ်ပှၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂၃ ဟီၣ်ခိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ပၢဝဲအံၤ ပှဲၤဝဲဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးတဘျီတခီၣ် ပကဘၣ်မၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်မး ပတသ့ၣ်ညါလၢၤဘၣ်. (၂ တံၤမသ့း ၃:၁) ဘၣ်ဆၣ် ပတဘၣ် သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဒီးပျံၤတၢ် အါတလၢဘၣ်. ပဘၣ်လဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲလီၤ. ဖဲပလီၤဃံၤအခါ ယဟိဝၤယွၤအၢၣ်လီၤပှၤလၢ ကဝံၢ်ဆၢထၢၣ်ပှၤ ဒီးကဖီၣ်ဃာ်ပှၤလၢ အစုထွဲတခီလီၤ. (ဖး ယၡါယၤ ၄၁:၁၀, ၁၃ တက့ၢ်.) ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤန့ၣ် ကဒုးဆူၣ်ထီၣ်ပဂံၢ်ပဘါ ခီဖျိလၢ အကလုၢ်ကထါလံာ်စီဆှံ ဒ်သိးပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၉၆ ယွၤအကလုၢ်ကထါ—လံာ်လၢအလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်
^ လံာ်အဆၢ. 5 တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်အခ့အပှၤ ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ကလဲၤခီဖျိဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်မၤနီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံန့ၣ် ကမၤစၢၤနၤလၢ နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အါထီၣ် အဘျုးအဖှိၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 2 တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်အံၤ နမၤထွဲအီၤသ့ဝဲလီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံန့ၣ် နထံၣ်န့ၢ်အီၤသ့လၢ Research Guide for Jehovah’s Witnesses လၢအခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ “The Bible” ဒီးအခိၣ်တီဖိလၢအမ့ၢ် “Reading and Understanding the Bible” န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 14 လံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်အံၤ တဘၣ်ဖးအီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် တၢးထီခိးတၢ် တၢ်မၤလိ အဆၢကတီၢ်ဘၣ်.
^ လံာ်အဆၢ. 22 ကွၢ် “Imitate Their Faith—Men and Women in the Bible” on jw.org. (Go to BIBLE TEACHINGS > FAITH IN GOD) တက့ၢ်.