ခီ​ဆူ​ ​တၢ်​ဂ့ၢ်​မိၢ်​ပှၢ်

လဲၤတလၢတုၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီတဖၣ်

တၢ်မၤလိ ၁၄

“ပှၤခဲလၢာ် ကသ့ၣ်ညါလၢ သုမ့ၢ် ယပျဲၢ်ယဘီၣ်တဖၣ်”

“ပှၤခဲလၢာ် ကသ့ၣ်ညါလၢ သုမ့ၢ် ယပျဲၢ်ယဘီၣ်တဖၣ်”

“သု​မ့ၢ် အဲၣ်လိာ်​ကွံလိာ် သု​သး​ကဒဲကဒဲန့ၣ်​ ပှၤခဲလၢာ် က​သ့ၣ်ညါ​လၢ သု​မ့ၢ် ယပျဲၢ်ယဘီၣ်တဖၣ်.”—ယိၤဟၣ်​ ၁၃:၃၅.

တၢ်သးဝံၣ် ၁၀၆ မၤဒိၣ်ထီၣ်​အါထီၣ်​ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ

တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် a

ပှၤလၢ​အတကဲ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသး​တနီၤ ထံၣ်​ဘၣ်​လၢ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ အဲၣ်လိာ်သး​နီၢ်ကီၢ်​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ဆိမိၣ်​ဝဲ​ဒ်လဲၣ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁)

၁. ပှၤလၢ​အဟဲထီၣ်​ ပ​တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​ အဆိကတၢၢ်​တဘျီန့ၣ်​ ညီနုၢ်​အဝဲသ့ၣ်​ ထံၣ်​ဘၣ်​မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်​စ့ၢ်ကီး​တၢ်ဂီၤ.)

 ထံၣ်တမှံကွၢ်​လၢ ပှၤဒီမိၢ်ဝၤ​ခံဂၤ လဲၤထီၣ်​ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​ အဆိကတၢၢ်​တဘျီ. ပှၤဒီမိၢ်ဝၤ​ခံဂၤအံၤ ထံၣ်​ဘၣ်​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်​ တူၢ်လိာ်​အဝဲသ့ၣ်​ ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​ ထံၣ်​စ့ၢ်ကီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်​ ရ့လိာ်သး​လၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ အဃိ ထုးန့ၢ်​အဝဲသ့ၣ်​သး​ဒိၣ်မး. အဝဲသ့ၣ်​ ထီၣ်​တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​ဝံၤဒီး ဖဲ​အဟဲက့ၤ​လၢ​ကျဲ​အခါ မါ​တဂၤ တဲ​ဘၣ်​အဝၤ​လၢ ‘ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အံၤ တဒ်သိးဒီး ပှၤအဂၤ​လၢ ပ​ရ့​​ဘၣ်​ဘၣ်. ယ​ကၠဲးအဝဲသ့ၣ်ညါ.’

၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတနီၤ တဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ​လၢၤ​ဘၣ်​လဲၣ်.

ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ ရ့လိာ်သး​လၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ လီၤဆီ​န့ၢ်​ပှၤဂၤ. နာ်က့ အဝဲသ့ၣ်​စ့ၢ်ကီး တကဲ​ပှၤလၢပှၤပှဲၤ​ဘၣ်. (၁ ယိၤဟၣ်​ ၁:၈) ပ​ရ့ဒီး ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ မ့ၢ်အါထီၣ်န့ၣ်​ ပ​က​သ့ၣ်ညါ​အါထီၣ်​အဂ့ၢ် ဒီး​ပ​က​ထံၣ်​ဘၣ်​စ့ၢ်ကီး အဝဲသ့ၣ်​ တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်. (ရိမ့ၤ ၃:၂၃) ဘၣ်ဆၣ်​ ပှၤတနီၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ထံၣ်ဘၣ်​ ပှၤဂၤ​တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် အဃိ အတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ​လၢၤဘၣ်.

၃. ခရံာ်ဖိ​အမ့ၢ်အတီန့ၣ်​ ပှၤ​သ့ၣ်ညါနီၤဖး အဝဲသ့ၣ်​ ကသ့​ဒ်လဲၣ်. (ယိၤဟၣ်​ ၁၃:၃၄, ၃၅)

ပ​က​ကွၢ်​ကဒီး လံာ်စီဆှံအဆၢ​လၢ တၢ်မၤလိ​တခါအံၤ​အခီၣ်ထံး. (ဖး ယိၤဟၣ်​ ၁၃:၃၄, ၃၅.) ခရံာ်ဖိ​အမ့ၢ်အတီန့ၣ်​ ပှၤ​သ့ၣ်ညါနီၤဖး အဝဲသ့ၣ်​ ကသ့​ဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်​ တကဲ​ပှၤလၢပှၤပှဲၤ​ဘၣ်​ နာ်က့ ပှၤ​သ့ၣ်ညါနီၤဖး အဝဲသ့ၣ်​ သ့​ခီဖျိ အဝဲသ့ၣ်​ အဲၣ်လိာ်သး​နီၢ်ကီၢ်​အဃိ. ယ့ၣ်ၡူး​စ့ၢ်ကီး တတဲ​ဝဲ​လၢ ‘သု​က​သ့ၣ်ညါ​လၢ သု​မ့ၢ် ယပျဲၢ်ယဘီၣ်တဖၣ်’ ဘၣ်. အတဲဝဲလၢ “ပှၤခဲလၢာ် က​သ့ၣ်ညါ​လၢ သု​မ့ၢ် ယပျဲၢ်ယဘီၣ်တဖၣ်.” အဃိ ယ့ၣ်ၡူး​တဲဝဲလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်​ တကးဒံးဘၣ်​ ပှၤဂၤ​စ့ၢ်ကီး က​သ့ၣ်ညါနီၤဖး ခရံာ်ဖိ​အမ့ၢ်အတီ ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်​ အဲၣ်လိာ်သး​နီၢ်ကီၢ် ဒီး​သးအိၣ်​ဟ့ၣ်လီၤသး​လၢ တဂၤဒီးတဂၤ​အဂီၢ်.

၄. ဘၣ်ဃးဒီး ခရံာ်ဖိ​အမ့ၢ်အတီန့ၣ်​ ပှၤတနီၤ ဘၣ်သး​သ့ၣ်ညါ တၢ်မနုၤလဲၣ်.

ပှၤလၢ​အတကဲ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသး​တနီၤ ဘၣ်သး​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ ‘ခရံာ်ဖိ အမ့ၢ်အတီ အတၢ်ပနီၣ်​ မ့ၢ်​မနုၤလဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူး အဲၣ်​အပျဲၢ်အဘီၣ်န့ၣ်​ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်. ခဲအံၤ ပ​ကွၢ်လိ​ယ့ၣ်ၡူး ကသ့​ဒ်လဲၣ်.’ ပ​ဝဲ​ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​စ့ၢ်ကီး ပ​က​​ဘၣ်​ဆိမိၣ်ထံ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ. ပ​မ့ၢ်​ဆိမိၣ်ထံ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်​အံၤန့ၣ်​ က​မၤစၢၤ​ပှၤလၢ ပ​က​ပာ်ဖျါ​အါထီၣ်​တၢ်အဲၣ်​ ဒီး​နၢ်ပၢၢ်စၢၤ ပှၤဂၤ​တၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်.—အ့းဖ့းစူး ၅:၂.

ခရံာ်ဖိ​အမ့ၢ်အတီ အတၢ်ပနီၣ်​ မ့ၢ်​မနုၤလဲၣ်

၅. ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ကတိၤ​ဖဲ ယိၤဟၣ်​ ၁၅:၁၂, ၁၃ န့ၣ်​အဘၣ်သး​တဲဝဲ အခီပညီ​ဒ်လဲၣ်.

ယ့ၣ်ၡူး တဲဝဲလၢ ပှၤ​က​သ့ၣ်ညါနီၤဖး အပျဲၢ်အဘီၣ်​ ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်​ အဲၣ်လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤ​အဃိ. (ဖး ယိၤဟၣ်​ ၁၅:၁၂, ၁၃.) ယ့ၣ်ၡူး မၤလိာ်​အပျဲၢ်အဘီၣ်​လၢ “အဲၣ်လိာ်​သု​သး တဂၤဒီးတဂၤ ဒ်​ယ​အဲၣ်​သု အသိး.” ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ကတိၤအံၤ အခီပညီ​ဒ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူး ဘၣ်သး​တဲဝဲလၢ ပ​ကဘၣ်​ အဲၣ်​ပှၤဂၤ အါန့ၢ်ဒံး​ပ​အဲၣ်လီၤပသး ဒီး​ပ​မ့ၢ်​​ဘၣ်​သံ​နာ်က့ ပ​ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်​ပ​သးသမူ လၢ​ပှၤဂၤ​အဂီၢ်​ကဲ. b

၆. တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ကဲဝဲ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ​လၢ အရ့ဒိၣ်မးန့ၣ်​ လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်​ဝဲ​ဒ်လဲၣ်.

လံာ်စီဆှံ သိၣ်လိ​ပှၤလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်​ အရ့ဒိၣ်မး. အဒိ ပှၤတနီၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ကၠဲးဝဲ လံာ်စီဆှံ​အဆၢတဖၣ်အံၤ​ဒိၣ်မး. “ကစၢ်ယွၤန့ၣ်​ မ့ၢ်​တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ.” (၁ ယိၤဟၣ်​ ၄:၈) “န​က​ဘၣ်​အဲၣ်​ ပှၤလၢ​နဃၢၤ ဒ်​န​အဲၣ်​လီၤ န​နီၢ်ကစၢ်​အသး.” (မးသဲ ၂၂:၃၉) “တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်​ ကျၢၢ်ဘၢ​တၢ်ဒဲးဘး အါမး.” (၁ ပ့းတရူး ၄:၈) “တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်​ တလီၤတူာ်လီၤကာ် နီတဘျီဘၣ်.” (၁ ကရံၣ်သူး ၁၃:၈) လံာ်စီဆှံ​အဆၢတဖၣ်အံၤ ဒီး​လံာ်စီဆှံအဆၢ လၢ​အဂၤတဖၣ်​ ဒုးသ့ၣ်ညါ​ပှၤလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်​ အကဲဝဲ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ​လၢ အရ့ဒိၣ်မး​တခါ.

၇. ဒ်သိး ပှၤ​က​အဲၣ်လိာ်သး ဒီး​အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိး​အဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ မုၣ်ကီၤလံၢ် မၤ​ဝဲ​တန့ၢ်​ဘၣ်လဲၣ်.

ပှၤအါဂၤ​တဲဝဲလၢ ‘တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ​ခိၣ်နၢ် အါတက့ၢ်န့ၣ်​ တဲလီၤအသး​လၢ အသိၣ်လိ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ သိၣ်လိဝဲ တဂၤ​တမံၤ​တဂၤ​တမၠိ အဃိ ပ​သ့ၣ်ညါနီၤဖး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ​အမ့ၢ်အတီ ကသ့​ဒ်လဲၣ်.’ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်​ဒီဒူၣ်​ အဃိ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အ​ဘၣ်​ဖဲလဲၣ်​တခါ အကမၣ်​ဖဲလဲၣ်​တခါန့ၣ်​ ပှၤ​တသ့ၣ်ညါလၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ မုၣ်ကီၤလံၢ် ကရၢကရိထီၣ်ဝဲ ခရံာ်ဖိ​လၢ​အအဲၣ်လိာ်သး​နီၢ်ကီၢ် လၢ​ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ်​ တသ့​နီတဘျီဘၣ်. ပှၤလၢ အမၤ​ဝဲ​သ့န့ၣ်​ ကဲ​ဝဲ​ထဲ ယဟိဝၤယွၤ​တဂၤ​လီၤ. ခီဖျိလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်​ ဟဲ​လၢ ယဟိဝၤယွၤ အအိၣ်​အဃိ ပ​သ့ၣ်ညါ​လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကရၢကရိထီၣ်​ဝဲ​သ့. ဒီး​ယဟိဝၤယွၤ​မ့ၢ်​ဆိၣ်ဂ့ၤ ဒီး​ဟ့ၣ်လီၤ ပှၤလၢ​အဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​အီၤ​လၢ အသးစီဆှံမၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​က​အဲၣ်လိာ်သး​နီၢ်ကီၢ်. (၁ ယိၤဟၣ်​ ၄:၇) အဃိန့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး​တဲဝဲလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်​ က​အဲၣ်လိာ်သး​နီၢ်ကီၢ် ဒီး​သးအိၣ်​ဟ့ၣ်လီၤသး​လၢ တဂၤဒီးတဂၤ​အဂီၢ်.

၈-၉. ပှၤတနီၤ ထံၣ်​ဘၣ်​လၢ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ အဲၣ်လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤ​အဃိ မၤစၢၤ​အဝဲသ့ၣ်​ဒ်လဲၣ်.

ခီဖျိလၢ ခရံာ်ဖိ​အမ့ၢ်အတီတဖၣ်​ အဲၣ်လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤ ဒ်သိး​ယ့ၣ်ၡူး​မၤလိာ်ပာ်​ဝဲ​အဃိ ပှၤအါဂၤ သ့ၣ်ညါ​နီၤဖးဝဲ ခရံာ်ဖိ​အမ့ၢ်အတီ. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ​အံယဲ နီၣ်ဘၣ်က့ၤ​လၢ အထီၣ်​ဘၣ်​ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်​ အဆိကတၢၢ်​တဘျီ ဒီး​တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ ပှၤ​မၤ​ဝဲ​ဖဲ​တၢ်လိၣ်ကွဲလီၢ် ဘူးဒီး​အဟံၣ်. တချုးလၢ အလဲၤထီၣ်​ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အံၤ​ဒံးဘၣ်​ စှၤကိာ်လါန့ၣ်​ အလဲၤ​ကွၢ် ပှၤ​လိၣ်ကွဲ လၢ​တၢ်လိၣ်ကွဲလီၢ် တခါအံၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ​အံယဲ တဲဝဲလၢ “ပှၤလၢ​အဟဲထီၣ်​ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်​ ဒီး​ပှၤလၢ​အဟဲ​ကွၢ် ပှၤလိၣ်ကွဲန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ တၢ်ပာ်သး ဖၣ်လီၤဆီလိာ်သးညါ. ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ်​ အိၣ်ဒီး​တၢ်ပာ်ကဲ ဒီး​ကူကၤတၢ် ကဆှဲကဆှီ ဒီး​ဖိသၣ်တဖၣ်​စ့ၢ်ကီး နၢ်လိၤ​ဂ့ၤမး. ယ​ထံၣ်​ဘၣ်​လၢ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အံၤ အိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်မံသးမုာ် ဒီး​တၢ်ဃူတၢ်ဖိး ဒီး​တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်​ အကဲ​တၢ်လၢ ယဘၣ်သး​န့ၢ်ဘၣ်​ ဖၣ်ယံာ်လံ. ပှၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဖဲ​တၢ်တနံၤန့ၣ်​ ယ​မၣ်တနီၣ်ဘၣ်​ နီတခါလၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အံၤ အသကဲာ်ပဝး​ဂ့ၤမးန့ၣ်​ ယ​နီၣ်ဘၣ်ဒံး.” c ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ခရံာ်ဖိ​အမ့ၢ်အတီတဖၣ်​ အဲၣ်လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤ​နီၢ်ကီၢ်​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ အိၣ်ဒီး သကဲာ်ပဝး​လၢ​အဂ့ၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ခီဖျိလၢ​ပ​အဲၣ်​ ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ​အဃိ ပ​ရ့ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီး​ပ​ပာ်ကဲလိာ်သး.

ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ​ကၠီ စ့ၢ်ကီး ဖဲ​အလဲၤထီၣ်​ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​ အဆိကတၢၢ်​တဘျီန့ၣ်​ အတဲဝဲလၢ “ယ​ထံၣ်​ဘၣ်​လၢ ပှၤဖဲန့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ . . . ရ့လိာ်သး​မုာ်မး. အဝဲသ့ၣ်​သးဂ့ၤမး​အဃိ ယ​ဆိမိၣ်​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​ ကဲ​ပှၤစီဆှံ. အဝဲသ့ၣ်​ အဲၣ်လိာ်သး​တဂၤဒီးတဂၤ နီၢ်ကီၢ်​အဃိ ယ​နာ်​သပှၢ်တၢၢ်​လၢ ယ​ထံၣ်န့ၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အမ့ၢ်အတီ​လံ.” d တၢ်လဲၤခီဖျိ​ခံခါအံၤ ဒီး​တၢ်လဲၤခီဖျိ လၢ​အဂၤတဖၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်​ဝဲ​လၢ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ်​ ကဲ​ဝဲ​ခရံာ်ဖိ​အမ့ၢ်အတီ.

၁၀. ပ​ပာ်ဖျါ​လၢ ပ​အဲၣ်လိာ်သး ဒ်သိး​ခရံာ်ဖိ​နီၢ်ကီၢ် ကသ့​ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်​စ့ၢ်ကီး တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်.)

၁၀ ဒ်သိး​ပတဲလၢ အခီၣ်ထံးန့ၣ်​ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ တကဲ​ပှၤလၢပှၤပှဲၤ နီတဂၤဘၣ်. တဘျီတခီၣ်န့ၣ်​ ပ​တဲ​ဘၣ်​တၢ် ဒီး​မၤ​ဘၣ်​တၢ်တမံၤမံၤ​လၢ အမၤဘၣ်ဒိလိာ်သး​သ့. e (ယၤကိာ် ၃:၂) အဃိ ဖဲ​ပှၤ​မၤသးထီၣ်​ပှၤ ဒီး​မၤဘၣ်ဒိ​ဘၣ်​ပ​သး​အခါ ပ​မ့ၢ်​ရ့ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​ဂ့ၤဂ့ၤ​ဒံးန့ၣ်​ ပ​ပာ်ဖျါ​လၢ ပ​အဲၣ်လိာ်သး ဒ်သိး​ခရံာ်ဖိ​နီၢ်ကီၢ်. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အဲၣ်​တခါအံၤန့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး ပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤ အဒိအတဲာ် ဒ်လဲၣ်.—ယိၤဟၣ်​ ၁၃:၁၅.

ယ့ၣ်ၡူး အဲၣ်​အပျဲၢ်အဘီၣ်န့ၣ်​ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်

ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်​ တဆံ​ခံဂၤန့ၣ်​ အတၢ်ပာ်သး​တဂ့ၤဘၣ်​ နာ်က့ ယ့ၣ်ၡူး အဲၣ်​အဝဲသ့ၣ်ဒံး (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၁-၁၃)

၁၁. စီၤယၤကိာ် ဒီး​စီၤယိၤဟၣ်​ အိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သး လၢ​အတဂ့ၤ​ဘၣ်​ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်​စ့ၢ်ကီး​တၢ်ဂီၤ.)

၁၁ ယ့ၣ်ၡူး​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ တကဲ​ပှၤလၢပှၤပှဲၤ​ဘၣ်​ ဒီး​တဘျီတခီၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​တၢ်ပာ်သး တဂ့ၤဘၣ်. အဃိ ယ့ၣ်ၡူး မၤစၢၤ​အဝဲသ့ၣ်​လၢ က​ဆီတလဲက့ၤ အတၢ်ပာ်သး ဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤ က​ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး အဝဲသ့ၣ်. ဘၣ်တဘျီ ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်အဘီၣ်​ စီၤယၤကိာ် ဒီး​စီၤယိၤဟၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​မၢ​အမိ လဲၤ​ဃ့​ယ့ၣ်ၡူး​လၢ က​ဟ့ၣ်​အဝဲသ့ၣ်​ လီၢ်လၤ​လၢ​အပတီၢ်ထီ လၢ​ကစၢ်ယွၤ​ဘီမုၢ်​အပူၤ. (မးသဲ ၂၀:၂၀, ၂၁) စီၤယၤကိာ် ဒီး​စီၤယိၤဟၣ်​ မၤ​ဝဲ​ဒ်အံၤ​အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်​အိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်သး​လၢ ပှၤ​က​ထံၣ်ဒိၣ်​အီၤ.—ကတိၤဒိ ၁၆:၁၈.

၁၂. ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်အဘီၣ်​ အဂၤတဖၣ်​စ့ၢ်ကီး အိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သး လၢ​အတဂ့ၤဘၣ်န့ၣ်​ ပ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်​ဒ်လဲၣ်.

၁၂ ဖဲန့ၣ်အခါ ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်အဘီၣ်​ အဂၤတဖၣ်​စ့ၢ်ကီး အိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သး လၢ​အတဂ့ၤဘၣ်. လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “ဖဲ​အပျဲၢ်အဘီၣ်​ အဂၤတဆံ နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်​တခါအံၤ​အခါ အဝဲသ့ၣ်​ သးဒိၣ်ထီၣ်​ ပှၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ခံဂၤအံၤ.” (မးသဲ ၂၀:၂၄) ထံၣ်တမှံကွၢ် ဖဲန့ၣ်အခါ စီၤယၤကိာ်, စီၤယိၤဟၣ်​ ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်အဘီၣ်​ အဂၤတဆံန့ၣ်​ က​တဲအါလိာ်သး ဖးအါညါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ က​တဲဝဲလၢ ‘သု​ဃ့​လၢ သု​က​န့ၢ်ဘၣ်​ လီၢ်လၤ​လၢ​အပတီၢ်ထီန့ၣ်​ သု​ဆိမိၣ်​လၢ သု​ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး​ပှၤ​ဟီဧါ. ပ​ဝဲ​နာ်က့ ပ​ပိာ်ယ့ၣ်ၡူးအခံ ဒီး​ပ​မၤတၢ်​ဆူၣ်ကၠ့ၤ. သု​မ့ၢ်​န့ၢ်ဘၣ်​ လီၢ်လၤ​လၢ​အပတီၢ်ထီန့ၣ်​ ပ​က​ဘၣ်​န့ၢ်​ဘၣ်​ကၠ့ၤသၢၤ.’ နီၢ်ကီၢ်န့ၣ်​ တၢ်မ့ၢ်​ကဲထီၣ်သး ဒ်အံၤ​နာ်က့ ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အံၤ တကြၢး တဲအါလိာ်သး​ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်​ က​ဘၣ်​အဲၣ်လိာ်သး ဒီး​တဲသကိးတၢ်​မုာ်မုာ်.

၁၃. ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်​ အိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သး လၢ​အတဂ့ၤ​ဘၣ်​နာ်က့ ယ့ၣ်ၡူး​မၤ​ဝဲ​ဒ်လဲၣ်. (မးသဲ ၂၀:၂၅-၂၈)

၁၃ ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အံၤ အိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သး လၢ​အတဂ့ၤ​ဘၣ်​နာ်က့ ယ့ၣ်ၡူး တသးပှံၢ်ထီၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ဘၣ်. ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး တတဲ​အဝဲသ့ၣ်​လၢ အက​ဃုထၢထီၣ်​က့ၤ အပျဲၢ်အဘီၣ်​လၢ​အသီ လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီး​အဲၣ်လိာ်သး​ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး အဝဲသ့ၣ်​ဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူး သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်သး​မၤ​တၢ်လၢအဘၣ်​ အဃိ ယ့ၣ်ၡူး မၤစၢၤ​အဝဲသ့ၣ်​ လၢ​တၢ်သးစူၤ. (ဖး မးသဲ ၂၀:၂၅-၂၈.) ဒီး​လၢခံ​နာ်က့ ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်​ တဲအါလိာ်သး​လၢ မတဂၤ​ဂ့ၤဒိၣ်​ လၢ​အဝဲသ့ၣ်​အကျါန့ၣ်​ တဘျုးဘျီ​ဒံး​ညါ. ဘၣ်ဆၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး ဆဲး​ရ့ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီး​အဲၣ်​အဝဲသ့ၣ်ဒံး.—မၢ်ကူး ၉:၃၄; လူၤကၣ်​ ၂၂:၂၄.

၁၄. ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်​ ဒိၣ်ထီၣ်​ဘၣ်​လၢ တၢ်လီၢ်​ဒ်လဲၣ်.

၁၄ ယ့ၣ်ၡူး​သ့ၣ်ညါဝဲ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်​ ဒိၣ်ထီၣ်တၢ်လီၢ် အဃိ အနၢ်ပၢၢ်စၢၤ အဝဲသ့ၣ်​တၢ်အိၣ်သး. (ယိၤဟၣ်​ ၂:၂၄, ၂၅) ဖဲ​အဝဲသ့ၣ်​ ဒိၣ်ထီၣ်တၢ်လီၢ်န့ၣ်​ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ​ခိၣ်နၢ်တဖၣ်​ သိၣ်လိ​ဝဲ​လၢ ပှၤတဂၤ မ့ၢ်အိၣ်ဒီး လီၢ်လၤ​လၢ​အပတီၢ်ထီမၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ကဲပှၤလၢ​အရ့ဒိၣ်​ ဒီး​ပှၤ​ပာ်ကဲ​အဝဲသ့ၣ်. (မးသဲ ၂၃:၆) ပှၤယူဒၤဖိ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ​ခိၣ်နၢ်​စ့ၢ်ကီး ထံၣ်လီၤအသး​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး​ပှၤဂၤ. f (လူၤကၣ်​ ၁၈:၉-၁၂) ယ့ၣ်ၡူး​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်​ ဒိၣ်ထီၣ်ဘၣ်​ တၢ်လီၢ်လၢ​ပှၤအါဂၤ အိၣ်ဒီး​တၢ်ထံၣ်​ဒ်န့ၣ်​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​တၢ်ထံၣ်​လီၤဂာ်ဒီး ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်​သ့. (ကတိၤဒိ ၁၉:၁၁) ယ့ၣ်ၡူး​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ တဘျီတခီၣ်​ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ မၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်​သ့ ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​မ့ၢ် မၤကမၣ်တၢ်​နာ်က့ ယ့ၣ်ၡူး​ရ့ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​ဂ့ၤဂ့ၤ​ဒံး. ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်သး​မၤ​တၢ်လၢအဘၣ်. အဃိ ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်​ တထံၣ်ဒိၣ်လီၤသး​တဂ့ၤန့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး ဝံသးစူၤ​အဝဲသ့ၣ်​ ဒီး​သိၣ်လိ​အဝဲသ့ၣ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ က​ဆီၣ်လီၤသး​အါထီၣ်​ ဒီး​က​အဲၣ်လိာ်သး​အါထီၣ်.

ပ​ကွၢ်လိ ယ့ၣ်ၡူး အဒိအတဲာ် ကသ့​ဒ်လဲၣ်

၁၅. တၢ်ကီတၢ်ခဲ​လၢ အကဲထီၣ်သး​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်အဘီၣ်​ တဆံ​ခံဂၤအံၤ​အကျါန့ၣ်​ ပ​န့ၢ်​ဘၣ်​တၢ်မၤလိ​ဒ်လဲၣ်.

၁၅ တၢ်ကီတၢ်ခဲ​လၢ အကဲထီၣ်သး​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်အဘီၣ်​ ၁၂ ဂၤအံၤ​အကျါန့ၣ်​ ပ​န့ၢ်​ဘၣ်​တၢ်မၤလိ​ဒ်လဲၣ်. စီၤယၤကိာ် ဒီး​စီၤယိၤဟၣ်​ ဃ့​ယ့ၣ်ၡူး​လၢ က​ဟ့ၣ်​အဝဲသ့ၣ်​ လီၢ်လၤ​လၢ​အပတီၢ်ထီန့ၣ်​ ကမၣ်​ဖးဒိၣ်ညါ. ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်အဘီၣ်​ လၢ​အဂၤတဆံ​နာ်က့ အဝဲသ့ၣ်​ တအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးဘၣ်​ အဃိ​အဝဲသ့ၣ်​ မၤကမၣ်တၢ်​စ့ၢ်ကီး. ဘၣ်ဆၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး ရ့ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီး​အဲၣ်​အဝဲသ့ၣ်​ ကီးဂၤဒဲး​ဒံး. ပ​န့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မၤလိ​ဒ်လဲၣ်. တၢ်လၢ​ပှၤဂၤ မၤကမၣ်ဝဲန့ၣ်​ အရ့ဒိၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ပ​မၤဆၢက့ၤတၢ်​ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ အရ့ဒိၣ်​စ့ၢ်ကီး. အဃိ ပ​က​ဘၣ်​မၤ​ဒ်လဲၣ်. ပ​မ့ၢ်​သးထီၣ်​ ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ် တဂၤဂၤန့ၣ်​ ပ​ကဘၣ်​ သံကွၢ်​လီၤ​ပ​သး​လၢ ‘ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်လၢ​အမၤဝဲန့ၣ်​ မၤသးထီၣ်​ယၤ​လဲၣ်. မ့ၢ်​ယ​ကဘၣ်​ မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ယ​တၢ်ပာ်သး လၢ​အတဂ့ၤဘၣ်​ အိၣ်​တမံၤမံၤဧါ. ပှၤလၢ​အမၤ​သးထီၣ်​ယၤ​တဂၤန့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အအိၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ တမံၤမံၤ​ဟီဧါ. ပှၤတဂၤအံၤ မ့ၢ်​မၤကမၣ်​ယၤ​နာ်က့ ယ​ကွၢ်ကပာ်ကွံာ် အတၢ်ကမၣ်​ ဒီး​ပာ်ဖျါထီၣ်​လၢ ယ​အဲၣ်​အီၤ​ကသ့ဧါ.’ ပ​မ့ၢ်​ရ့ဒီး​ပှၤဂၤ​ဂ့ၤဂ့ၤ ဒီး​အဲၣ်လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤန့ၣ်​ ပ​ပာ်ဖျါထီၣ်​လၢ ပ​ကဲ ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်အဘီၣ်​နီၢ်ကီၢ်.

၁၆. ယ့ၣ်ၡူး အဒိအတဲာ်န့ၣ်​ ပ​မၤလိ​ဘၣ်​ဒံး တၢ်မနုၤလဲၣ်.

၁၆ ယ့ၣ်ၡူး အဒိအတဲာ်န့ၣ်​ မၤစၢၤ​ပှၤ​ဒ်သိး ပ​က​နၢ်ပၢၢ်စၢၤ ပှၤဂၤ​တၢ်အိၣ်သး. (ကတိၤဒိ ၂၀:၅) ယ့ၣ်ၡူး​သ့ၣ်ညါ တၢ်​အိၣ်​လၢ ပှၤ​သးပူၤ. မ့မ့ၢ်​ပှၤန့ၣ်​ ပ​တသ့ၣ်ညါဘၣ်. သနာ်က့ ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ မ့ၢ်​မၤ​တၢ်တမံၤမံၤ​လၢ အမၤ​သးထီၣ်​ပှၤန့ၣ်​ ပ​ကဘၣ်​ ဝံသးစူၤ​အဝဲသ့ၣ်. (အ့းဖ့းစူး ၄:၁, ၂; ၁ ပ့းတရူး ၃:၈) ပ​မ့ၢ်​သ့ၣ်ညါ​အါထီၣ်​ ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ​အဂ့ၢ်န့ၣ်​ ပ​ဝံသးစူၤ​အဝဲသ့ၣ်​ ကညီထီၣ်. ခဲအံၤ ပ​က​ကွၢ်သကီး တၢ်အဒိ​တခါ.

၁၇. ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်​တဂၤ သ့ၣ်ညါ​အါထီၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ​တဂၤ​အဂ့ၢ်​အဃိ မၤစၢၤအီၤ​ဒ်လဲၣ်.

၁၇ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်​တဂၤ​လၢ အလီၤ​ဘၣ်​မူဒါ​လၢ အၤဖြံၤကၤ မုၢ်ထီၣ်​တခီန့ၣ်​ အနီၣ်ဘၣ်က့ၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိ ဘၣ်ဃးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ​တဂၤ​လၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သး လၢ​အတဂ့ၤဘၣ်. ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်အံၤ ရ့ဒီး​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ​တဂၤအံၤ ဒ်လဲၣ်. အတဲဝဲလၢ “ယ​ရ့​အါထီၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ​တဂၤအံၤ အဃိ ယ​သ့ၣ်ညါ​အါထီၣ်​အဂ့ၢ်.” ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်အံၤ သ့ၣ်ညါထီၣ်​ဘၣ်​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ​တဂၤအံၤ အတၢ်ပာ်သး တဂ့ၤဘၣ်န့ၣ်​ ခီဖျိလၢ အဒိၣ်ထီၣ်​တၢ်လီၢ် ဒီး​အဟံၣ်ဖိဃီဖိ လုၢ်လၢ်​အဃိ. ဒီး​ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်အံၤ ဆဲး​တဲဝဲလၢ “ယ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်​လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ​တဂၤအံၤ က​ဆီတလဲ အတၢ်ပာ်သး ဒီး​က​ရ့ဒီး​ပှၤဂၤ​ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်​ ကီဒိၣ်မး. ဘၣ်ဆၣ်​ ယ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်​လၢ အဆီတလဲ​အသး န့ၢ်​ဒီဒူၣ်​လံ အဃိ ယ​ပာ်ကဲ​အီၤ​ဒိၣ်ထီၣ်. ဒီး​ပ​ကဲထီၣ်​ဒီသကီး ဒီး​ပ​ရ့လိာ်သး​မုာ်မး.” ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပ​မ့ၢ်​ကျဲးစၢး ရ့ဒီး​ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ ဒီး​နၢ်ပၢၢ်စၢၤ အဝဲသ့ၣ်​တၢ်အိၣ်သးန့ၣ်​ ပ​အဲၣ်​အဝဲသ့ၣ်​ ကညီထီၣ်.

၁၈. ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ​တဂၤဂၤ မ့ၢ်​မၤသးထီၣ်​ပှၤန့ၣ်​ ပ​ကဘၣ်​ သံကွၢ်​လီၤ​ပ​သး​ဒ်လဲၣ်. (ကတိၤဒိ ၂၆:၂၀)

၁၈ တဘျီတခီၣ်​ ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ​တဂၤဂၤ မ့ၢ်​မၤသးထီၣ်​ပှၤန့ၣ်​ ပ​ကဘၣ်​ လဲၤ​တဲသကီးတၢ်ဒီး​အီၤ. သနာ်က့ အဆိကတၢၢ်န့ၣ်​ ပ​ကဘၣ်​ သံကွၢ်​လီၤ​ပ​သး​လၢ ‘ယ​သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ခဲလၢာ်ဧါ.’ (ကတိၤဒိ ၁၈:၁၃) ‘ယ​မ့ၢ်​ဆိမိၣ်​လၢ အမၤ​သးထီၣ်​ယၤ​နာ်က့ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အတပာ်လီၤသး​လၢ အက​မၤ​ယၤ​ဒ်န့ၣ်​ဘၣ်​ဟီဧါ.’ (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၇:၂၀) ‘ယ​မၤသးထီၣ်​ဘၣ်​ ပှၤဂၤ​ဒ်န့ၣ်​ ကၠ့ၤဧါ.’ (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၇:၂၁, ၂၂) ‘ယ​မ့ၢ်​လဲၤ​တဲတၢ်ဒီး​အီၤန့ၣ်​ မ့ၢ်​ယ​က​မၤအါထီၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်ကီဧါ.’ (ဖး ကတိၤဒိ ၂၆:၂၀.) ပ​မ့ၢ်​ဆိမိၣ်ထံ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်​အံၤန့ၣ်​ က​မၤစၢၤ​ပှၤလၢ ပ​က​အဲၣ်​ ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ ဒီး​ကွၢ်ကပာ်ကွံာ် အတၢ်ကမၣ်.

၁၉. န​ပာ်လီၤသး​လၢ န​က​မၤ​မနုၤလဲၣ်.

၁၉ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ အဲၣ်လိာ်သး တဂၤဒီးတဂၤ​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်​လၢ အကဲ​ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်အဘီၣ်. ဒီး​ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ မ့ၢ်​တကဲ​ပှၤလၢပှၤပှဲၤ​ဘၣ်​ နာ်က့ ပ​မ့ၢ်​အဲၣ်​အဝဲသ့ၣ်​နီၢ်ကီၢ် ဒီး​သးအိၣ်​ဟ့ၣ်လီၤသး​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အဂီၢ်န့ၣ်​ ပ​ပာ်ဖျါထီၣ်​လၢ ပ​ကဲ ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်အဘီၣ်. ပ​မ့ၢ်​အဲၣ်လိာ်သး​နီၢ်ကီၢ်န့ၣ်​ က​မၤစၢၤ ပှၤအဂၤ​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ က​သ့ၣ်ညါနီၤဖး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အမ့ၢ်အတီ. ဒီး​ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ က​ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ လၢအမ့ၢ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ​ကစၢ် တပူၤဃီ​ဒီး​ပှၤ. အဃိ ဒ်သိး​ပှၤဂၤ သ့ၣ်ညါနီၤဖး ခရံာ်ဖိ​အမ့ၢ်အတီ က​ဘၣ်​အဂီၢ် ပ​ကဘၣ်​ ပာ်လီၤသး​လၢ ပ​က​ဆဲး​အဲၣ်လိာ်သး​နီၢ်ကီၢ်.

တၢ်သးဝံၣ်​ ၁၇ “ယ​သးအိၣ်”

a ပှၤအါဂၤန့ၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်​ဝဲ​လၢ ပ​အဲၣ်လိာ်သး​နီၢ်ကီၢ်​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်သး​မၤလိ​အါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ​အဂ့ၢ် ဒီး​အကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံ. သနာ်က့ ပ​တကဲ​ပှၤလၢပှၤပှဲၤ​ဘၣ်​ အဃိ​တဘျီတခီၣ်​ ပ​တရ့ဒီး ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ​ဘၣ်. အဃိ ခဲအံၤ ပ​က​တဲသကီး ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်​ အရ့ဒိၣ်​လဲၣ်​ ဒီး​ပှၤဂၤ​မ့ၢ်​မၤကမၣ်တၢ်န့ၣ်​ ပ​ကွၢ်လိ​ယ့ၣ်ၡူး ကသ့​ဒ်လဲၣ်.

b ကွၢ်​လံာ်​လၢအမ့ၢ် Come Be My Follower,” chap. 17, pars. 10-11.

c ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ အခိၣ်တီ​မ့ၢ်ဝဲ “At Last, My Life Has a Purpose,” in The Watchtower, November 1, 2012, pp. 13-14.

d ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ အခိၣ်တီ​မ့ၢ်ဝဲ “My Life Seemed Good,” in The Watchtower, May 1, 2012, pp. 18-19.

e လၢ​တၢ်မၤလိ​တခါအံၤ ပ​တတဲ​ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကမၣ်​ဖးဒိၣ်​လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်​ ​ဘၣ်​မၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤဝဲ ဒ်သိးဒီး တၢ်ကမၣ်​ဖးဒိၣ်​လၢ ၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉, ၁၀ ပာ်ဖျါဝဲန့ၣ်​ဘၣ်.

f သရၣ်​တဂၤ လၢ​ယ့ၣ်ၡူး​အစိၤန့ၣ်​ အတဲဝဲ “လၢ​ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ပှၤတီပှၤလိၤ လၢ​အလီၤဂာ် ဒ်သိးဒီး စီၤအၤဘြၤဟၣ်န့ၣ်​ အစှၤကတၢၢ်​အိၣ်ဝဲ အဂၤ​သၢဆံ. လၢ​ပှၤအဂၤ​သၢဆံ အကျါန့ၣ်​ ပၣ်ဃုာ်ဒီး ယၤ​ဒီး​ယ​ဖိခွါ. ဘၣ်ဆၣ်​ မ့ၢ်​အိၣ်​အဂၤတဆံန့ၣ်​ ပၣ်ဃုာ်ဒီး ယၤ​ဒီး​ယ​ဖိခွါ. ဒီး​မ့ၢ်​အိၣ်​ယဲၢ်ဂၤဟီန့ၣ်​ ပၣ်ဃုာ်ဒီး ယၤ​ဒီး​ယ​ဖိခွါ. ဒီး​မ့ၢ်​အိၣ်​ထဲ​ခံဂၤန့ၣ်​ အကဲဝဲ ယၤ​ဒီး​ယ​ဖိခွါ. သနာ်က့ ပှၤတီပှၤလိၤ မ့ၢ်​အိၣ်​ထဲတဂၤန့ၣ်​ အကဲ​ဝဲ​ယၤ​လီၤ.”