၁. စီၤ​ယၤကိာ် ဒိၣ်ထီၣ်​ဘၣ်​လၢ ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​ဒ်လဲၣ်.

 ယ့ၣ်ၡူး​အပုၢ်​ခွါ စီၤ​ယၤကိာ်​န့ၣ်​ ဒိၣ်ထီၣ်​ဘၣ်​လၢ ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​လၢ အ​နီၢ်သး​ဆူၣ်. * အမိၢ်​အပၢ် နီၢ်​မၤရံ​ဒီး စီၤ​ယိၤသး​န့ၣ်​ အဲၣ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ​ဒိၣ်မး. ဒီး​အဝဲသ့ၣ်​ ဘူၣ်ထီၣ်​ဘါထီၣ်​ကစၢ်​ယွၤ လၢ​ကျဲ​လၢ​အဂ့ၤ​ကတၢၢ် ဒီး​စီၤ​ယၤကိာ်​အ​ကၠီ​န့ၣ်​ ဖဲ​အဒိၣ်​ထီၣ်​အခါ ကဲထီၣ်​ဝဲ မ့းၡံအၤ​အဃိ မ့ၢ်​တၢ်​ဆိၣ်ဂ့ၤ​လၢ စီၤ​ယၤကိာ်​အဂီၢ်. စီၤ​ယၤကိာ် ဒိၣ်ထီၣ်​လၢ ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​တဒူၣ်​အံၤ​အ​ကျါ​အဃိ မ့ၢ်​တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​ဖးဒိၣ်​ လၢ​အဂီၢ်​လီၤ.

၂. စီၤ​ယၤကိာ် က​ထံၣ်​ဘၣ်​ဝဲ အ​ကၠီ​အ​တၢ်ဂ့ၤ​တၢ်ဝါ လၢ​အ​လီၤ​ပာ်ကဲ မနုၤ​တဖၣ်​လဲၣ်.

^၂ စီၤ​ယၤကိာ်​န့ၣ်​ က​ထံၣ်​ဘၣ်​ဝဲ အ​ကၠီ​အ​တၢ်ဂ့ၤ​တၢ်ဝါ လၢ​အ​လီၤ​ပာ်ကဲ အါမံၤ. (မးသဲ ၁၃:၅၅) အဒိ, ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး​အိၣ်​ ၁၂ နံၣ်​အခါ အ​သ့ၣ်ညါ​ဝဲ လံာ်စီဆှံ​အဆၢ​တဖၣ်​ဂ့ၤမး​အဃိ ပှၤ​သူၣ်က့​သးပှၢ် လၢ​ဝ့ၢ်​ယရူၤၡလ့ၣ်​အ​ပူၤ​တဖၣ်​န့ၣ်​ ကမၢ​ကမၣ်​ဘၣ်​အသး. (လူၤကၣ်​ ၂:၄၆, ၄၇) ​ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ စီၤ​ယၤကိာ်​န့ၣ်​ က​မၤ​ဘၣ်​ လဲး​သ​မါ​အ​တၢ်မၤ​ဒီး​အ​ကၠီ. အဃိ အ​ဝဲ​က​သ့ၣ်ညါ​ထီၣ်​ဘၣ်​အ​ကၠီ​အဂ့ၢ် ဂ့ၤဂ့ၤ​လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ် န့သၢၤနီ(ရ်) တဲ​ဝဲ​လၢ “ဖဲ​န​မၤ​သကိး​ဘၣ်​တၢ်​ဒီး​ပှၤ​တဂၤ​အခါ န​သ့ၣ်ညါ​ထီၣ်​ဘၣ်​အဂ့ၢ် အါမး.” * အဃိ “ယ့ၣ်ၡူး ဒိၣ်ထီၣ်​ဝဲ​ဒီး အ​တၢ်​ကူၣ်သ့​စ့ၢ်ကီး အါထီၣ်​ဝဲ” ဒ်လဲၣ်​န့ၣ်​ စီၤ​ယၤကိာ် က​ထံၣ်​ဘၣ်​ဝဲ​လီၤ. (လူၤကၣ် ၂:၅၂) အဃိ ​ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ ပ​က​ဆိကမိၣ်​ဘၣ်​လၢ စီၤ​ယၤကိာ်​န့ၣ်​ က​ပၣ်ဃုာ်​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်​အဘီၣ်​ လၢ​အဆိ​ကတၢၢ်​တဖၣ်​အ​ကျါ. ဘၣ်ဆၣ်​ နီၢ်ကီၢ်​န့ၣ်​ အ​တမ့ၢ် ဒ်​န့ၣ်​ဘၣ်.

၃. ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး စးထီၣ်​အ​တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲ​လီၤ​တၢ်မၤ​အခါ စီၤ​ယၤကိာ် တူၢ်လိာ်​အီၤ​ဧါ.

^၃ ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး စံၣ်တဲၤ​တဲ​လီၤ​တၢ်​လၢ ဟီၣ်ခိၣ်​ချၢ အဆၢ​ကတီၢ်​န့ၣ်​ စီၤ​ယၤကိာ် တ​ကဲထီၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး​အပျဲၢ်​အဘီၣ်​ဘၣ်​. (ယိၤဟၣ်​ ၇:၃-၅) ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး​အဘူး​အတံၢ်​လၢ အ​တဲ​အီၤ​ လၢ “အ​ပျုၢ်​လံ” အ​ကျါ​န့ၣ်​ ​ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ စီၤ​ယၤကိာ် က​ပၣ်ဃုာ်​စ့ၢ်ကီး. (မၢ်ကူး ၃:၂၁) ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး ​ဘၣ်​တၢ်​မၤသံ​အီၤ​လၢ​သ့ၣ်တၢၣ်​လိၤ အဆၢ​ကတီၢ်​န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံ တ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ဝဲ​လၢ စီၤ​ယၤကိာ်​အိၣ်​လၢ အမိၢ်​နီၢ်​မၤရံ အ​ကပၤ​ဘၣ်.—ယိၤဟၣ်​ ၁၉:၂၅-၂၇.

၄. ပ​က​တဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်​မနုၤ​လဲၣ်.

^၄ လၢခံ​စီၤ​ယၤကိာ်​န့ၣ်​ စူၢ်က့ၤ​နာ်က့ၤ​ယ့ၣ်ၡူး ဒီး​ကဲထီၣ်​ဝဲ ပှၤ​တဂၤ​လၢ ပှၤ​ပာ်ကဲ​အီၤ လၢ​ခရံာ်ဖိ​အ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​အ​ပူၤ​လီၤ. လၢ​တၢ်​မၤလိ​အံၤ​အ​ပူၤ ပ​က​တဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်​ခံ​ထံၣ်​လၢ ပ​မၤလိ​န့ၢ်​လၢ စီၤ​ယၤကိာ်​အ​အိၣ်​သ့. (၁) ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​က​ဘၣ်​ ဆဲး​ဆီၣ်​လီၤသး​လဲၣ်​ ဒီး (၂) ပ​ကဲထီၣ်​ ပှၤ​သိၣ်လိ​တၢ်​လၢ​အဂ့ၤ​တဂၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

၅. ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး ဂဲၤ​ဆၢထၢၣ်​သမူထီၣ်​က့ၤ လၢ​တၢ်သံ ဒီး​လီၣ်ဖျါ​ထီၣ်​အသး​လၢ စီၤ​ယၤကိာ်​အ​မဲာ်ညါ ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ စီၤ​ယၤကိာ် မၤ​ဝဲ​ဒ်လဲၣ်.

^၅ စီၤ​ယၤကိာ် ကဲထီၣ်​ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်​အဘီၣ်​လၢ အ​အိၣ်ဒီး​တၢ်​သးတီ လၢ​အခါ​ဖဲလဲၣ်. ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး ဂဲၤ​ဆၢထၢၣ်​သမူထီၣ်​က့ၤ လၢ​တၢ်သံ ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ “အ​ဝဲ​လီၣ်ဖျါ​ထီၣ်​ အသး​လၢ စီၤ​ယၤကိာ် အမဲာ်ညါ ဝံၤဒီး လၢ​တၢ်မၢဖိ​ခဲလၢာ် အ​မဲာ်ညါ​လီၤ.” (​၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၇) ဖဲ​စီၤ​ယၤကိာ် ထံၣ်​လိာ်သး​ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး တဘျီ​န့ၣ်​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ အ​ကဲထီၣ်​ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်​အဘီၣ်​လီၤ. ဖဲ​တၢ်မၢဖိ​တဖၣ်​ အိၣ်ခိး​တၢ်​လၢ ဒၢး​တ​ဖျၢၣ်​လၢ ဟံၣ်​ဖီခိၣ်​တတီၤ​လၢ ဝ့ၢ်​ယရူၤၡလ့ၣ်​အ​ပူၤ ဒ်သိး က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​သးစီဆှံ​အခါ စီၤ​ယၤကိာ် ပၣ်ဃုာ်​လၢ ပှၤ​ကျါ​စ့ၢ်ကီး. (မၤတၢ် ၁:၁၃, ၁၄) လၢခံ​န့ၣ်​ စီၤ​ယၤကိာ် ကဲထီၣ်​ဝဲ ပှၤ​ပၢ​ဆှၢ​တၢ်​က​မံး​တံာ် တဂၤ​လၢ တၢ်မၢဖိ​အ​စိၤ​လီၤ. (မၤတၢ် ၁၅:၆, ၁၃-၂၂; ကလၤတံ ၂:၉) ဒီး​တချုး​ဖဲ ခ.န ၆၂ ဃၣ်ဃၣ်​န့ၣ်​ သးစီဆှံ ထိၣ်ဟူး​ထိၣ်ဂဲၤ​ထီၣ်​ စီၤ​ယၤကိာ်​လၢ က​ကွဲးဝဲ လံာ်ပရၢ​တ​ဘ့ၣ်​ဆူ ခရံာ်ဖိ​လၢ အ​ဘၣ်​တၢ်ဒိးဖှူ​အီၤ​တဖၣ်​အ​အိၣ်. ပ​မ့ၢ်​အိၣ်ဒီး တၢ်​မုၢ်လၢ်​လၢ ပ​က​အိၣ်မူ​ဘၣ်​လၢ မူခိၣ်​မ့ၢ်ဂ့ၤ, ဟီၣ်ခိၣ်​မ့ၢ်ဂ့ၤ ပ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​အဘျုး​လၢ လံာ်ပရၢ​တ​ဘ့ၣ်​အံၤ​သ့. (ယၤကိာ် ၁:၁) ပှၤလၢ​အ​ကွဲး တၢ်​စံၣ်စိၤ​တဲစိၤ ကၠိၤစံဖၢၤ(စ်) တဲ​ဝဲ​လၢ ပှၤ​ယူဒၤ​ဖိ အပှၤ​လုၢ်တၢ်​ဒိၣ်​ စီၤ​အနၤနံ လၢ​အမ့ၢ် စီၤ​အၣ်နၣ်​ အ​ဖိခွါ​န့ၣ်​ ဟ့ၣ်​လီၤ​တၢ်​ကလုၢ်​လၢ ပှၤ​က​မၤသံ စီၤ​ယၤကိာ်. စီၤ​ယၤကိာ်​န့ၣ်​ အတီ​ဒီး ယဟိဝၤ​ယွၤ တုၤ​လၢ​အ​သံ​တစု​လီၤ.

၆. စီၤ​ယၤကိာ်​န့ၣ်​ လီၤဆီ​ဒီး တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​ခိၣ်နၢ်​တဖၣ်​ လၢ​အ​စိၤ​န့ၣ်​ ဒ်လဲၣ်.

^၆ စီၤ​ယၤကိာ် အိၣ်ဒီး​တၢ်​ဆီၣ်​လီၤ​သး. ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​တဲ​လၢ​စီၤ​ယၤကိာ်​န့ၣ်​ အိၣ်ဒီး​တၢ်​ဆီၣ်​လီၤသး​လဲၣ်. ပ​က​ဆိကမိၣ်​ကွၢ် ဘၣ်ဃး​ဒီး စီၤ​ယၤကိာ် အ​တၢ်​ပာ်သူၣ်​ပာ်သး လၢ​ယ့ၣ်ၡူး​အ​ဖီခိၣ်​န့ၣ်​ လီၤဆီ​လိာ်​အသး​ဒီး တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​ခိၣ်နၢ်​အါဂၤ အ​တၢ်​ပာ်သူၣ်​ပာ်သး​ဒ်လဲၣ်​အဂ့ၢ်. ဖဲ​စီၤ​ယၤကိာ် ထံၣ်​ဘၣ်​ဝဲ တၢ်အုၣ်သး လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​မ့ၢ် ကစၢ်​ယွၤ အ​ဖိခွါ​အခါ အ​ဝဲ​တူၢ်လိာ်​ဝဲ​လၢ တၢ်​ဆီၣ်​လီၤ​သး​အ​ပူၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ မ့မ့ၢ် ပှၤ​လုၢ်တၢ်​ဒိၣ်​အခိၣ်​တဖၣ်​ လၢ​ယရူၤၡလ့ၣ်​န့ၣ်​ တမ့ၢ်​ဒ်​န့ၣ်​ဘၣ်. အဒိ, အဝဲသ့ၣ်​ သ့ၣ်ညါ​ဝဲ သပှၢ်​ကတၢၢ်​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​န့ၣ်​ မၤ​ဂဲၤ​ဆၢထၢၣ်​သမူထီၣ်​က့ၤ စီၤ​လါစရူး လၢ​တၢ်သံ. ဘၣ်ဆၣ်​ လၢ​အဝဲသ့ၣ်​ က​တူၢ်လိာ်​ လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ ဆှၢ​လီၤ​ယ့ၣ်ၡူး​အလီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ ဂုာ်ကျဲးစၢး ဃုမၤ​သံ ယ့ၣ်ၡူး ဒီး​စီၤ​လါစရူး. (ယိၤဟၣ်​ ၁၁:၅၃; ၁၂:၉-၁၁) လၢခံ​ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး ဂဲၤ​ဆၢထၢၣ်​သမူထီၣ်​က့ၤ လၢ​တၢ်သံ​အခါ အဝဲသ့ၣ်​ ဂုာ်ကျဲးစၢး ပာ်​ခူသူၣ်​ဝဲ တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ တခါ​အံၤ. (မးသဲ ၂၈:၁၁-၁၅) မ့ၢ်​လၢ တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​ခိၣ်နၢ်​တဖၣ်​ ပာ်ထီၣ်​ထီ​သး​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ တ​တူၢ်လိာ်​ဝဲ မ့းၡံအၤ​ဘၣ်.

၇. ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​တ​ဘၣ်​ပာ်ထီၣ်​ထီ​သး​ဘၣ်​လဲၣ်.

^၇ တၢ်​မၤလိ​လၢ​ပဂီၢ်– ပ​တဘၣ်​ ပာ်ထီၣ်​ထီ​သး​ဘၣ်​ ဒီး​ပ​က​ဘၣ်​သးအိၣ်​တူၢ်လိာ် ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​သိၣ်လိ. တၢ်ဆူး​တၢ်ဆါ​တနီၤ​န့ၣ်​ အ​မၤ​ဘၣ်ဒိ ပှၤသး​ဖျၢၣ်​အသွံၣ်​ကျိၤ​တဖၣ်​အဃိ ပှၤသး​ဖျၢၣ်​န့ၣ်​ တ​မၤတၢ် ဂ့ၤဂ့ၤ​လၢၤဘၣ်. ဒ်​န့ၣ်​အသိး ပမ့ၢ်​အိၣ်ဒီး တၢ်​ပာ်ထီၣ်​ထီ​သး​န့ၣ်​ အ​က​မၤ​တံာ်တာ်​ပသး​လၢ ပ​က​ဒိကနၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ​လီၤ. ပှၤ​ဖၤရံၤၡဲ​သ့ၣ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ ပာ်ထီၣ်​ထီ​အသး​ဒိၣ်မး​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ထံၣ်တၢ်​အုၣ်သး လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​အိၣ်ဒီး ကစၢ်​ယွၤ အသး​စီဆှံ ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး​မ့ၢ် ယွၤ​အ​ဖိခွါ​သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်​ တ​တူၢ်လိာ်​ဝဲ​ဘၣ်. (ယိၤဟၣ် ၁၂:၃၇-၄၀) ခီဖျိ​လၢ တၢ်​ပာ်ထီၣ်​ထီ​သး​အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ​ဘၣ်​တူၢ်ၡူ​ကွံာ် တၢ်ခွဲး​တၢ်ယာ်​လၢ က​န့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မူ​အထူ​အယိာ်. အဃိ တၢ်​ပာ်ထီၣ်​ထီ​သး​န့ၣ်​ ​လီၤ​ဘၣ်ယိၣ်​ဒိၣ်မး. (မးသဲ ၂၃:၁၃, ၃၃) အဃိ အရ့ဒိၣ်​ဒိၣ်မး​လၢ ပ​က​ဘၣ်​ပျဲ ကစၢ်​ယွၤ အ​ကလုၢ်​ကထါ ဒီး​အသး​စီဆှံ ဘှီ​ဘၣ်​ထီၣ်​က့ၤ ပ​တၢ်​ပာ်သူၣ်​ပာ်သး, ပ​တၢ်​ဆိကမိၣ်​ ဒီး​ပ​တၢ်​ဆၢတဲာ်​တဖၣ်​လီၤ. (ယၤကိာ် ၃:၁၇) စီၤ​ယၤကိာ်​အိၣ်ဒီး တၢ်​ဆီၣ်​လီၤ​သး​အဃိ အ​ဝဲ​တူၢ်လိာ် ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​သိၣ်လိ​တဖၣ်. ဒီး​မ့ၢ်​လၢ​အ​ဝဲ​အိၣ်ဒီး တၢ်​ဆီၣ်​လီၤ​သး​အဃိ လၢခံ​န့ၣ်​ အ​ကဲထီၣ်​ဝဲ ပှၤ​သိၣ်လိ​တၢ်​လၢ အ​အိၣ်ဒီး​တၢ်​သ့​တၢ်​ဘၣ်​တဂၤ. ပ​က​ဆဲး​မၤလိ​သကိး တၢ်ဂ့ၢ်​အံၤ.

၈. တၢ်မနုၤ​က​မၤစၢၤ​ပှၤ ဒ်သိး​ပ​က​ကဲထီၣ်​ ပှၤ​သိၣ်လိ​တၢ်​လၢ​အဂ့ၤ​တဂၤ​လဲၣ်.

^၈ စီၤ​ယၤကိာ် တ​မၤလိ​ဘၣ်​ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်​အ​တၢ်​ကူၣ်​ဘၣ်​ကူၣ်သ့ အါအါ​ဘၣ်. အဃိ တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​ခိၣ်နၢ်​တဖၣ်​ လၢ​စီၤ​ယၤကိာ်​အ​စိၤ​န့ၣ်​ က​ထံၣ်​အီၤ​ဒ် အ​ထံၣ်ဝဲ တၢ်မၢဖိ​ပ့းတရူး ဒီး​ယိၤဟၣ်​အသိး. အဝဲသ့ၣ်​ ထံၣ်ဝဲ တၢ်မၢဖိ​တဖၣ်​အံၤ​ဒ် ပှၤလၢ​အ “တမ့ၢ် ပှၤ​ကူၣ်​ဘၣ်​ကူၣ်သ့​ဘၣ်, မ့ၢ်ဒၣ်​ ပှၤ​မုၢ်ဆ့ၣ်​မုၢ်ဂီၤ​ဖိ” လီၤ. (မၤတၢ် ၄:၁၃) ဘၣ်ဆၣ်​ ပ​မ့ၢ်​ဖး​ကွၢ် လံာ်​လၢ​စီၤ​ယၤကိာ် ကွဲး​ဝဲ​န့ၣ်​ ပ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်​လၢ စီၤ​ယၤကိာ်​န့ၣ်​ မ့ၢ်​ဝဲ​ပှၤ​သိၣ်လိ​တၢ် လၢ​အဂ့ၤ​တဂၤ. ဒ်​စီၤ​ယၤကိာ်​အသိး ​ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ ပ​တ​မၤလိ​ဘၣ်​ ဟီၣ်ခိၣ်​အ​တၢ်​ကူၣ်​ဘၣ်​ကူၣ်သ့ အါအါ​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ခီဖျိ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ အသး​စီဆှံ ဒီး​တၢ်​ကရၢကရိ အ​တၢ်​သိၣ်လိ​အဃိ ပ​ကဲထီၣ်​ ပှၤ​သိၣ်လိ​ တၢ်​လၢ​အဂ့ၤ​သ့. ခဲအံၤ ပ​က​တဲသကိး စီၤ​ယၤကိာ် သိၣ်လိ​တၢ်​ဒ်လဲၣ်​ ဒီး​ပ​န့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်​မၤလိ​လၢ အ​အိၣ်​ဒ်လဲၣ်.

၉. စီၤ​ယၤကိာ် သိၣ်လိ​တၢ်​ဒ်လဲၣ်.

^၉ စီၤ​ယၤကိာ် တ​သူဝဲ တၢ်​ကတိၤ​လၢ​အ​ပတီၢ်​ထီ​ဘၣ်​ ဒီး​ၡဲ​ပၠးဝဲ ယိယိ​ဖိ. အဃိ ပှၤလၢ​အ​ဒိကနၣ်​အီၤ​တဖၣ်​န့ၣ်​ သ့ၣ်ညါ​ဝဲ​လၢ အ​က​ဘၣ်​မၤ​တၢ်မနုၤ​လဲၣ်​ ဒီး​အ​က​ဘၣ်​မၤဝဲ ဒ်လဲၣ်​လီၤ. အဒိ, စီၤ​ယၤကိာ်​သိၣ်လိ​ဝဲ ခရံာ်ဖိ​တဖၣ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ မ့ၢ်​ထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်​တတီ​တလိၤ​သနာ်က့ က​ဘၣ်​ပာ်အသး​မုာ်မုာ်​လီၤ. အ​ဝဲ​ကွဲး​ဝဲ​လၢ “ပှၤလၢ အ​တူၢ်​ဘၣ်​ခီၣ်​ဘၣ်​တ့ၢ်​တၢ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ ပ​ပာ်​ပနီၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​လၢ ပှၤလၢ​အ​သးခု​လီၤ. သု​နၢ်ဟူ​ဘၣ်​ စီၤ​ယိၤဘး အ​တၢ်​တူၢ်န့ၢ်​ခီၣ်ကဲ​အဂ့ၢ် ဒီး​သု​သ့ၣ်ညါ​လၢ အလီၢ်​ခံ​ကတၢၢ်​န့ၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ မၤန့ၢ်​တၢ်မနုၤ​လၢ အဂီၢ်​လဲၣ်န့ၣ်​လီၤ. အဃိ သု​ထံၣ်​ဘၣ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​န့ၣ်​ ပှဲၤ​ဝဲ​ဒီး​တၢ်အဲၣ်​ တၢ်​ကဟု​ကယာ် ဒီး​တၢ်​သးကညီၤ​န့ၣ်​လီၤ.” (ယၤကိာ် ၅:၁၁) ပ​ထံၣ်​ဘၣ်​လၢ ဖဲ​စီၤ​ယၤကိာ် သိၣ်လိ​တၢ်​အခါ ဟံးန့ၢ်​ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်​တၢ်ကျိၤ လၢ​လံာ်စီဆှံ​အ​ပူၤ. အ​သူဝဲ ကစၢ်​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ ဒ်သိး ပှၤ​ဒိကနၣ်​အီၤ​တဖၣ်​ က​ထံၣ်​ဝဲ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​န့ၣ်​ အ​ဆိၣ်ဂ့ၤ​ဝဲဒၣ်​ ပှၤလၢ​အတီ​ဒီး​အီၤ​တဖၣ်​ ဒ်သိး​ဒီး စီၤ​ယိၤဘး. စီၤ​ယၤကိာ်​သူဝဲ တၢ်​ကတိၤ​ယိယိ​ဖိ ဒီး​အ​ၡဲ​ပၠးဝဲ ယိယိ​ဖိ ဒ်သိး​ပှၤ​ထိၣ်ထံ​တယာ်​ကွၢ်​တၢ်ဂ့ၢ် က​ဘၣ်​အဂီၢ်. အဃိ ပ​ထံၣ်​ဘၣ်​လၢ အ​ဝဲ​သိၣ်လိ​တၢ် ဒ်သိး​ပှၤ​က​သးစၢၢ်ဆၢ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ ဒီး​တမ့ၢ်​လၢ ပှၤ​က​သးစၢၢ်ဆၢ​အီၤ အဂီၢ်​ဘၣ်.

၁၀. ဖဲ​ပ​သိၣ်လိ​တၢ်​အခါ ပ​ကွၢ်လိ​မၤဒိး စီၤ​ယၤကိာ် က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

^၁၀ တၢ်​မၤလိ​လၢ​ပဂီၢ်– သိၣ်လိ​တၢ် ယိယိ​ဖိ ဒီး​ဒိးသန့ၤ​ထီၣ်​အီၤ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ အ​ကလုၢ်​ကထါ. ဖဲ​ပ​သိၣ်လိ​တၢ်​အခါ ပ​တၢ်​တိာ်ပာ်​န့ၣ်​ တ​ဘၣ်​မ့ၢ်​ဒ်သိး ပှၤ​က​ဆိကမိၣ်​ဒိၣ်​ပှၤလၢ ပ​သ့ၣ်ညါ​တၢ်​ထဲလဲၣ်​န့ၣ်​ဘၣ်, ပ​က​ဘၣ်​သိၣ်လိ​တၢ် ဒ်သိး​ပှၤ​က​သးစၢၢ်ဆၢ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ သ့ၣ်ညါ​တၢ်​ထဲလဲၣ်​ ဒီး​အ​သူၣ်အိၣ်​သးအိၣ်​ပှၤ ထဲလဲၣ်​လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၁:၃၃) ပ​မၤ​ဒ်​န့ၣ်​သ့ ခီဖျိ တၢ်​လၢ​ပ​တဲ​အီၤ​တဖၣ်​န့ၣ်​ က​ဘၣ်​ဒိးသန့ၤ​ထီၣ်​အသး လၢ​လံာ်စီဆှံ​ထီဘိ. အဒိ, ဖဲ​ပ​ပှၤ​မၤလိ လံာ်စီဆှံ​ဖိ က​ဘၣ်​မၤတၢ်​ဆၢတဲာ်​အခါ ပ​က​တဲ​အီၤ​လၢ ပ​မ့ၢ်​အိၣ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အလီၢ်​န့ၣ်​ ပ​က​မၤ​ဒ်အံၤ​ဒ်နုၤ​အလီၢ် ပ​က​ဘၣ်​မၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်​ ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်​ က​ဆိကမိၣ်​ထံ​ဝဲ ပှၤ​ဒိ​ပှၤ​တဲာ် လၢ​လံာ်စီဆှံ​အ​ပူၤ ဒီး​က​နၢ်ပၢၢ်​ထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်​ထံၣ်​ ဒီး​အ​တၢ်​တူၢ်​ဘၣ်​အဂီၢ်​လီၤ. ပ​မ့ၢ်​မၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်​ ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ မၤထွဲ​ဝဲ တၢ်​လၢ​အ​မၤလိ​ဘၣ်​ဝဲ​တဖၣ်​ ခီဖျိ​လၢ အ​အဲၣ်ဒိး​မၤ တၢ်​ဘၣ်​ယဟိဝၤ​ယွၤ အသး​အဃိ​လီၤ, တမ့ၢ်​လၢ အ​အဲၣ်ဒိး​မၤ ပ​တၢ်ဘၣ်သး​အဃိ​ဘၣ်.

၁၁. လၢ​စီၤ​ယၤကိာ်​အ​စိၤ​န့ၣ်​ ခရံာ်ဖိ​တဖၣ်​ အိၣ်ဒီး​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​မနုၤ​လဲၣ်​ ဒီးစီၤ​ယၤကိာ် ဟ့ၣ်ကူၣ်​အဝဲသ့ၣ်​ ဒ်လဲၣ်. (ယၤကိာ် ၅:၁၃-၁၅)

^၁၁ စီၤ​ယၤကိာ် နၢ်ပၢၢ်​ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခွါ​တဖၣ်​ အ​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ. လၢ​စီၤ​ယၤကိာ် အ​လံာ်ပရၢ​ပူၤ​န့ၣ်​ ပ​ထံၣ်​ဘၣ်​လၢ စီၤ​ယၤကိာ် သ့ၣ်ညါ​ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခွါ​တဖၣ်​ အ​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ. ဒီး​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခွါ​တဖၣ်​ က​ဘၣ်​လဲၤ​ခီဖျိ အ​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​တဖၣ်​ ဒ်လဲၣ်​န့ၣ်​ စီၤယၤကိာ် ဟ့ၣ်ကူၣ်​အဝဲသ့ၣ်​ပျီပျီ. အဒိ, ခရံာ်ဖိ​တနီၤ​န့ၣ်​ တ​မၤထွဲ​ဝဲ တၢ်​ဟ့ၣ်ကူၣ်​ တဘျီ​ဃီ​ဘၣ်. (ယၤကိာ် ၁:၂၂) ဒီး​အဂၤ​တနီၤ​န့ၣ်​ ကွၢ်မဲာ်​ဝဲ ပှၤ​ကဲဒိၣ်​တဖၣ်. (ယၤကိာ် ၂:၁-၃) ဒီး​မ့မ့ၢ်​လၢ​အဂၤ​တနီၤ​န့ၣ်​ ပၢၤ​အ​ထးခိၣ်​တ​န့ၢ်ဘၣ်. (ယၤကိာ် ၃:၈-၁၀) ခရံာ်ဖိ​တဖၣ်​အံၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ အိၣ်ဒီး​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​ဖးဒိၣ်​ ဒ်အံၤ​သနာ်က့ စီၤ​ယၤကိာ် တပျၢ်​စု​ပျၢ်ခီၣ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​ အ​ဖီခိၣ်​ဘၣ်. စီၤ​ယၤကိာ် ဟ့ၣ်ကူၣ်​အဝဲသ့ၣ်​လိၤလိၤ လၢ​တၢ်အဲၣ်​တၢ်ကွံ​အ​ပူၤ. ဒီး​ပှၤလၢ​အ​နီၢ်သး​ဂံၢ်ဘါ လီၤစၢ်​တဖၣ်​န့ၣ်​ စီၤ​ယၤကိာ် ဟ့ၣ်ကူၣ်​အဝဲသ့ၣ်​ လၢ​က​လဲၤ​ဃ့​တၢ်​မၤစၢၤ လၢ​တၢ်​အိၣ်ဖှိၣ်​သးပှၢ်​တဖၣ်​ အအိၣ်​လီၤ.—ဖး ယၤကိာ် ၅:၁၃-၁၅.

၁၂. ဖဲ​ပ​မၤစၢၤ ပ​ပှၤ​မၤလိ​လံာ်စီဆှံ​ဖိ​အခါ ပ​ဆဲး​အိၣ်ဒီး တၢ်​ထံၣ်​လၢ​အဂ့ၤ က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ တၢ်​မၤလိ​လၢ​ပဂီၢ်– ပ​က​ဘၣ်​နၢ်ပၢၢ်​ပှၤဂၤ အ​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ ဒီး​အိၣ်ဒီး​တၢ်​ထံၣ်​လၢ​အဂ့ၤ. ပ​ပှၤ​မၤလိ​လံာ်စီဆှံ​ဖိ​အါဂၤ​န့ၣ်​ က​မၤထွဲ​ဝဲ တၢ်​လၢ​အ​မၤလိ​ဘၣ်​ဝဲ​အဂီၢ် ​ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ တ​ညီ​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​အဂီၢ်​ဘၣ်. (ယၤကိာ် ၄:၁-၄) ​ဘၣ်​သ့ၣ်​သ့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ က​ပတုာ်​ကွံာ် အ​လုၢ်လၢ်​လၢ​အ​တဂ့ၤ​ဘၣ်​ ဒီး​ကအိၣ်​ဒီး ခရံာ်ဖိ အ​တၢ်ဂ့ၤ​တၢ်ဝါ​အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ က​လိၣ်ဘၣ်​ တၢ်​ဆၢကတီၢ်. အဃိ ပ​ကွၢ်လိ​မၤဒိး စီၤ​ယၤကိာ်​သ့​ခီဖျိ တၢ်​လၢ​ပ​ပှၤ​မၤလိ​လံာ်စီဆှံ​ဖိ​တဖၣ်​ က​ဘၣ်​မၤဂ့ၤ​ထီၣ်​ဝဲ​န့ၣ်​ ပ​တဲ​ဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ပျီပျီ. ဒီး​ပ​က​ဘၣ်​ ဆဲး​အိၣ်ဒီး တၢ်​ထံၣ်​လၢ​အဂ့ၤ ဒီး​နာ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ က​မူၤ​ပှၤလၢ​အ​ဆီၣ်​လီၤ​သး လၢ​အ​အိၣ်​ ဒီး​က​ဟ့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ တၢ်ဂံၢ်​တၢ်ဘါ ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်​ က​ဆီတလဲ အ​တၢ်​အိၣ်မူ​အဂီၢ်​လီၤ.—ယၤကိာ် ၄:၁၀.

၁၃. ဒ် ယၤကိာ် ၃:၂ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ဝဲ​အသိး စီၤ​ယၤကိာ် ထံၣ်​လီၤ​အသး​ဒ်လဲၣ်.

 ^၁၃ စီၤ​ယၤကိာ် အိၣ်ဒီး​တၢ်​ထံၣ်​လၢ​အကြၢး​အဘၣ်​ လၢအ​နီၢ်ကစၢ် အ​ဖီခိၣ်. စီၤ​ယၤကိာ်​န့ၣ်​ ခီဖျိ​လၢ​အမ့ၢ် ယ့ၣ်ၡူး​အ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ် ဒီး​အ​အိၣ်ဒီး​မူဒါ​လီၤဆီ​အဃိ အ​တ​ဆိကမိၣ်​လီၤ​အသး​လၢ အမ့ၢ်​ပှၤလၢ​အရ့ဒိၣ်​န့ၢ်ဒံး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခွါ​အဂၤ​တဖၣ်​ဘၣ်. အ​ဝဲ​ကိး​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခွါ​တဖၣ်​လၢ “ယ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​သးဘိ” လီၤ. (ယၤကိာ် ၁:၁၆, ၁၉; ၂:၅) အ​တ​ဂုာ်ကျဲးစၢး​ဝဲ ဒ်သိး​ပှၤဂၤ​က​ထံၣ်​အီၤ​လၢ အမ့ၢ်​ပှၤလၢ​ပှၤပှဲၤ​ဘၣ်. လၢ​တၢ်န့ၣ်​အလီၢ် အ​တဲ​ဝဲ​လၢ “ပ​ဝဲ​ခဲလၢာ် ပ​မၤ​ကမၣ်​တၢ်​အါဘျီ​လီၤ.”—ဖး ယၤကိာ် ၃:၂.

၁၄. ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​က​ဘၣ်​သးအိၣ်​ အၢၣ်လီၤ ပ​တၢ်​ဂံၢ်စၢ်​ဘါစၢ်​လဲၣ်.

^၁၄ တၢ်​မၤလိ​လၢ​ပဂီၢ်– ပ​ဝဲ​ခဲလၢာ်​န့ၣ်​ ပ​မ့ၢ်​ပှၤ​တၢ်​ဒဲးဘး​ဖိ. အဃိ ပ​တ​ဘၣ်​ဆိကမိၣ်​လၢ ပ​မ့ၢ်​ပှၤလၢ​အရ့ဒိၣ်​န့ၢ်ဒံး ပပှၤ​မၤလိ​လံာ်စီဆှံ​ဖိ​တဖၣ်​ လၢ​ကျဲ​တ​ဘိ​ဘိ​ဘၣ်. ပ​မ့ၢ် ဂုာ်ကျဲးစၢး ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်​ က​ထံၣ်​ဝဲ​လၢ ပ​တ​မၤ​ကမၣ်​တၢ်​နီတဘျီ​ဘၣ်​န့ၣ်​ အ​ဝဲ​က​ဆိကမိၣ်​ဝဲ​လၢ အ​ဒိကနၣ်​ ကစၢ်​ယွၤ​အ​ကလုၢ် လၢ​လၢပှဲၤ​ပှဲၤ တ​သ့​နီတဘျီ​ဘၣ်​ ဒီး​အသး​က​ဟးဂီၤ​လီၤ. အဃိ ပ​မ့ၢ်​တဲ​ဘၣ်​ ပ​ပှၤ​မၤလိ​လံာ်စီဆှံ​ဖိ တီတီ​လိၤလိၤ​လၢ ပ​ဝဲ​စ့ၢ်ကီး ပ​က​မၤထွဲ လံာ်စီဆှံ အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​အဂီၢ် တ​ညီ​လၢ​ပဂီၢ်​ထီဘိ​ဘၣ်​ ဒီးယဟိဝၤ​ယွၤ မၤစၢၤ​ပှၤ လၢ​ပ​က​ဆီတလဲ​ပသး ဒ်လဲၣ်​န့ၣ်​ အ​ဝဲ​က​သ့ၣ်ညါ​ထီၣ်​ဝဲ​လၢ အ​မၤ​ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​တၢ်ဘၣ်သး​သ့​လီၤ.

၁၅. စီၤ​ယၤကိာ်​သူဝဲ တၢ်​အဒိ​ဒ်လဲၣ်. (ယၤကိာ် ၃:၂-၆, ၁၀-၁၂)

^၁၅ စီၤ​ယၤကိာ် သူ​ဝဲ​တၢ်​အဒိ လၢ​အ​ထုးန့ၢ်​ပှၤသး. ဖဲ​စီၤ​ယၤကိာ် သိၣ်လိ​တၢ်​အခါ သးစီဆှံ​မၤစၢၤ​အီၤ. တကး​ဒံးဘၣ်​ ဒ်သိး အ​သိၣ်လိ​တၢ်​က​သ့​အဂီၢ် လီၤဂာ်​လၢ အ​မၤလိ​န့ၢ်​တၢ်​အါမး​လၢ အ​ကၠီ​အဒိ​အတဲာ် လၢ​ဘၣ်ဃး​ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်​တၢ်​အဒိ. တၢ်​အဒိ​လၢ စီၤ​ယၤကိာ်​သူ​ဝဲ​လၢ အ​လံာ်ပရၢ​ပူၤ​န့ၣ်​ ပှၤ​နၢ်ပၢၢ်​ဘၣ်​အီၤ​ညီ ဒီး​ပှၤ​န့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်​မၤလိ​သ့​ဝဲ​ဂ့ၤဂ့ၤ​လီၤ.—ဖး ယၤကိာ် ၃:၂-၆, ၁၀-၁၂.

၁၆. ​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​က​ဘၣ်​သူ​တၢ်​အဒိ​လၢ အ​ကဲဘျုး​လဲၣ်.

^၁၆ တၢ်​မၤလိ​လၢ​ပဂီၢ်– သူ​တၢ်​အဒိ​လၢ အ​ကဲဘျုး​တဖၣ်. န​မ့ၢ်​သူ တၢ်​အဒိ​လၢ အကြၢး​အ​ဘၣ်​န့ၣ်​ လီၤဂာ်​ဒ် န​မၤစၢၤ ပှၤ​ဒိကနၣ်​တၢ်ဖိ ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်​ ထံၣ်တမှံ​ကွၢ်​တၢ် က​သ့​အဂီၢ်​လီၤ. အဃိ က​မၤစၢၤ​အဝဲသ့ၣ်​ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်​ တိၢ်နီၣ်​ဝဲ လံာ်စီဆှံ တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ​လၢ အရ့ဒိၣ်​တဖၣ်​ က​န့ၢ်​အဂီၢ်​လီၤ. ယ့ၣ်ၡူး​မ့ၢ် ပှၤ​အ​ဖၠဲး​ကတၢၢ်​တဂၤ​လၢ အ​သူဝဲ တၢ်​အဒိ ဒီး​အပုၢ်​စီၤ​ယၤကိာ် ကွၢ်လိ​မၤဒိး​အီၤ​လီၤ. ခဲအံၤ ပ​က​တဲသကိး စီၤ​ယၤကိာ် ဟ့ၣ်​တၢ်​အဒိ​တခါ ဒီး​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ တၢ်​အဒိ​တခါ​အံၤန့ၣ်​ ကဲဘျုး​လဲၣ်.

၁၇. တၢ်​အဒိ​လၢ ယၤကိာ် ၁:၂၂-၂၅ န့ၣ်​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ကဲဘျုး​ဝဲ ဒိၣ်မး​လဲၣ်.

^၁၇ ဖး ယၤကိာ် ၁:၂၂-၂၅. စီၤ​ယၤကိာ် ဟ့ၣ်​တၢ်​အဒိ ဘၣ်ဃး​ဒီး မဲာ်ထံကလၤ​န့ၣ်​ ကဲဘျုး​ဝဲ​လၢ ကျဲ​အ​ဘိ​အါမး.  ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲ​အံၤန့ၣ်​ စီၤ​ယၤကိာ်​အဲၣ်ဒိး​တဲဝဲ လီၤဆီ​ဒၣ်တၢ် ဘၣ်ဃး​ဒီး ဒ်သိး​ပ​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​အဘျုး​လၢ လံာ်စီဆှံ​အဂီၢ် ပ​က​ဘၣ်​ ဖး​လံာ်စီဆှံ တကး​ဒံးဘၣ်​ ပ​က​ဘၣ်​မၤထွဲ တၢ်​လၢ​ပ​ဖး​ဘၣ်​အီၤ​တဖၣ်​လီၤ. စီၤ​ယၤကိာ် ဟ့ၣ်​တၢ်​အဒိ​တခါ​အံၤန့ၣ်​ မၤစၢၤဝဲ ပှၤ​ဒိကနၣ်​တၢ်ဖိ​တဖၣ်​ လၢ​က​ထံၣ်တမှံ​ဝဲ ပှၤ​တဂၤ​လၢ အ​ကွၢ်​လီၤ​အသး လၢ​မဲာ်ထံကလၤ​အ​ပူၤ​လီၤ. အ​အဲၣ်ဒိး သိၣ်လိ​ပှၤ တၢ်မနုၤ​လဲၣ်. ပှၤ​တဂၤ မ့ၢ်​ကွၢ်လီၤ မဲာ်ထံကလၤ ဒီး​မ့ၢ်​ထံၣ်တၢ်​ဘၣ်အၢ​လၢ​အလိၤ ဒီး​မ့ၢ်​တ​မၤ​ပျီ​ဝဲ နီတမံၤ​ဘၣ်​န့ၣ်​ အ​ကွၢ်​လီၤ​မဲာ်ထံကလၤ​နာ်​က့ အဘျုး​တအိၣ်​လၢ​အဂီၢ်​ဘၣ်. ဒ်​န့ၣ်​အသိး ပှၤ​တဂၤ​လၢ အ​ဖး​ကစၢ်​ယွၤ အ​ကလုၢ်​ကထါ ဒီး​အ​သ့ၣ်ညါ​လီၤ​အသး​လၢ အ​က​ဘၣ်​ဆီတလဲ အသး​သနာ်က့ အမ့ၢ်​တ​မၤ​ဝဲ​ဘၣ်​န့ၣ်​ အ​ဖး​လံာ်စီဆှံ​နာ်​က့ အဘျုး​တအိၣ်​ နီတမံၤ​ဘၣ်.

၁၈. ပ​က​ဘၣ်​ ဟ့ၣ်​တၢ်​အဒိ ဒ်လဲၣ်.

^၁၈ ဖဲ​ပ​ဟ့ၣ်​တၢ်​အဒိ​အခါ ပ​ကွၢ်လိ​မၤဒိး စီၤ​ယၤကိာ်​သ့​လၢ ကျဲ​သၢဘိ. (၁) တၢ်​အဒိ​လၢ န​တဲ​အီၤ​န့ၣ်​ က​ဘၣ်​လီၤ​ပလိာ်​ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​န​တဲ​တဖၣ်, (၂) သူ​တၢ်​အဒိ​လၢ ပှၤ​နၢ်ပၢၢ်​ဘၣ်​အီၤ​ညီ​ညီ​ဖိ ဒီး (၃) ဟ့ၣ်​တၢ်​အဒိ​လၢ ပှၤ​ဟံးန့ၢ်​တၢ်​မၤလိ​သ့. ပ​က​ဘၣ်​သူ​တၢ်​အဒိ​လၢ အ​လီၤ​ပလိာ်​ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​ပ​တဲ​အီၤ​ဒ်လဲၣ်​ ပ​မ့ၢ်​တ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်​န့ၣ်​ ပ​ဃုကွၢ်​အီၤ​လၢ လံာ်လဲၢ်​လၢ ပ​တၢ်​ကရၢကရိ ထုးထီၣ်ဝဲ (Watch Tower Publications Index) အ​ပူၤ​သ့. ဖဲန့ၣ်​ တၢ်အဒိ​အိၣ်​ဝဲ​ဒီဒူၣ်​ လၢ​ပ​သူ​အီၤ​သ့​လီၤ. တၢ်​အဒိ​န့ၣ်​ လီၤဂာ်​ဒ် တၢ်​က​လုၢ်​ဒၢ (microphone) အသိး. ဒ်​တၢ်​ကလုၢ်ဒၢ မၤ​ၡဲ​ထီၣ်​ တၢ်​ကလုၢ်​သီၣ်​အသိး တၢ်​အဒိ​န့ၣ်​ မၤစၢၤ​ပှၤ​ဒိကနၣ်​တၢ်ဖိ ဒ်သိး​က​နၢ်ပၢၢ်​ထီၣ်​တၢ်ဂ့ၢ် ဂ့ၤဂ့ၤ​အဂီၢ်. အဃိ ပ​အဲၣ်ဒိး​ဟ့ၣ်​ တၢ်​အဒိ​လၢ အ​ဘၣ်ဃး​လိာ်​အသး​ထဲ​လၢ တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​ ဒ်သိး​ပှၤ​က​နၢ်ပၢၢ်​ထီၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​အဂီၢ်​လီၤ. ပ​အဲၣ်ဒိး​မၤဂ့ၤ​ထီၣ်​ ပတၢ်​သ့​တၢ်​ဘၣ်​လၢ တၢ်​သိၣ်လိ​နဲၣ်လိ​အ​ပူၤ​န့ၣ်​ တ​ဘၣ်​မ့ၢ်​ဒ်သိး ပှၤ​က​သးစၢၢ်ဆၢ​ပှၤ​အဂီၢ်​ဘၣ်, က​ဘၣ်​မ့ၢ်​လၢ ပ​က​မၤစၢၤ​ပှၤဂၤ ဒ်သိး​အဝဲသ့ၣ်​ က​ကဲထီၣ်​ ယဟိဝၤ​ယွၤ အ​ဟံၣ်ဖိ​ဃီဖိ​အဂီၢ်​လီၤ.

၁၉. ပ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​လၢ ပ​အဲၣ်​ပ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခွါ​တဖၣ်​ က​သ့​ဒ်လဲၣ်.

^၁၉ စီၤ​ယၤကိာ် ဒိၣ်ထီၣ်​ဘၣ်​ဒီး အ​ကၠီ​လၢ အလၢ​အပှဲၤ​တဂၤ​လီၤ. မ့မ့ၢ်​ပှၤ​န့ၣ်​ ပ​တအိၣ်​ဒီး ပ​ကၠီ​လၢ အလၢ​အပှဲၤ​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ပ​အိၣ်ဒီး ခရံာ်ဖိ​ဒီပုၢ်ဝဲၢ်​မုၣ်​ခွါ​တဖၣ်​ လၢ​ပ​မၤ​သကိး​ဘၣ်​ဝဲ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤ တပူၤဃီ. ပ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်​ တၢ်အဲၣ်​လၢ​အဝဲသ့ၣ်​ အ​ဖီခိၣ်​ခီဖျိ ပ​ရ့​ဒီး​အဝဲသ့ၣ်, မၤလိ​န့ၢ်​တၢ်​လၢ အဝဲသ့ၣ်​အ​အိၣ်​ ဒီး​မၤ​သကိး တၢ်​စံၣ်တဲၤ​တဲ​လီၤ​တၢ်မၤ ဒီး​တၢ်​သိၣ်လိ​နဲၣ်လိ​တၢ်မၤ ဒ်သိး​သိး. ပ​မ့ၢ်​ဂုာ်ကျဲးစၢး ကွၢ်လိ​မၤဒိး စီၤ​ယၤကိာ် အ​တၢ်​ပာ်သူၣ်​ပာ်သး, အ​တၢ်မၤ ဒီး​အ​တၢ်​သိၣ်လိ အကျိၤ​အကျဲ​န့ၣ်​ က​ကဲထီၣ်​ တၢ်​လၤကပီၤ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အဂီၢ် ဒီး​က​ကဲထီၣ်​တၢ်​မၤစၢၤ​လၢ ပှၤလၢ​အ​သူၣ်ဘျၢ​သးဘျၢ​တဖၣ်​ က​ဘူးထီၣ်​ဒီး ပ​ပၢ်​လၢ​မူခိၣ်​ လၢ​အပှဲၤ​ဒီး တၢ်အဲၣ်​တၢ်ကွံ​တဂၤ အ​အိၣ်​လီၤ.