၁. ပမၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ် ကမုာ်အဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်.

 ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသးစၢ် လၢအမံၤမ့ၢ်ဘဲ တဲဝဲလၢ “ယမၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ မုာ်မး.” နၤမီၤ နမၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ် မုာ်စ့ၢ်ကီးဧါ. နဆိမိၣ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်​ နနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်အီၤကီဧါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ နကဆိမိၣ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်န့ၣ်​ တထုးန့ၢ်နသးဘၣ်အဃိ နမၤလိအီၤတမုာ်ဘၣ်. သနာ်က့ နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ မၢပှၤကွဲးလီၤဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤလဲၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ နကဆီတလဲနတၢ်ထံၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး ဝံအတၢ်စံးပာ်.

၂. လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤန့ၣ်​ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၂ လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤန့ၣ်​ ပကတဲသကိး ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်မၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလဲၣ်​ ဒီးဖဲပမၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ်အခါ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သးဒ်လဲၣ်. တကးဒံးဘၣ်​ ပကတဲသကိး ဝံအတၢ်စံးပာ်ခံခါ လၢအအိၣ်လၢ လံာ်ဒၤနံးယ့လးအပူၤ. ဒီးပကသ့ၣ်ညါဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပမ့ၢ်နၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်ခံခါအံၤန့ၣ်​ အကမၤစၢၤပှၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဒ်လဲၣ်.

၃. ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.

^၃ ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤအဂီၢ် ပကဘၣ်​ ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်. အဒိ ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ နလဲၤဟးလၢ တၢ်လီၢ်လၢ နတသ့ၣ်ညါဘၣ်တတီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ နသကိးလၢ နလဲၤဒီးအီၤတဂၤန့ၣ်​ အသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်လီၢ်တတီၤန့ၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ. ဖဲနလဲၤတၢ်အခါ နကဘၣ်လဲၤကျဲ ဖဲလဲၣ်တဘိလဲၣ်​ ဒီးကျဲတဘိအံၤ ကဆှၢနၤတုၤဖဲလဲၣ်န့ၣ်​ နသကိးတဂၤအံၤ သ့ၣ်ညါဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး အဃိ နကသးခုညါ. ဒ်န့ၣ်အသိး ယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီး အသ့ၣ်ညါဝဲ ပတၢ်အိၣ်သး လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒီးခါဆူညါ ပတၢ်အိၣ်မူ ကမၤသးဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ အသ့ၣ်ညါဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. အဃိ ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤအဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤ.—ဒၤ ၂:၂၈; ၂ ပ့း ၁:၁၉, ၂၀.

၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ မၢပှၤကွဲးလီၤဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤလဲၣ်. (ယံးရမံယၤ ၂၉:၁၁) (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

 ^၄ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ အလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး မိပါလၢ အဘၣ်သးလၢ အဖိတဖၣ်​ ကအိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်မူလၢအဂ့ၤ လၢခါဆူညါအဂီၢ်. (ဖး ယံးရမံယၤ ၂၉:၁၁.) ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ အတဲဘၣ်ပှၤ တၢ်လၢကကဲထီၣ်သး လၢခါဆူညါသ့ ဒီးတၢ်လၢအတဲဝဲန့ၣ်​ အဘၣ်ဝဲထီဘိ. တကးဒံးဘၣ်​ တချုးလၢ ဝံအတၢ်စံးပာ် ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်​ ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါဆိ ဝံအတၢ်စံးပာ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ မၢပှၤကွဲးလီၤဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်အံၤ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ. (ၡါ ၄၆:၁၀) အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်န့ၣ်​ အလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး တၢ်ဟ့ၣ်အဂ့ၤတဖၣ်လၢ ပပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ်ဟ့ၣ်ပှၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်​ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်​ သပှၢ်တၢၢ်န့ၣ်​ ပနာ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.

၅. ပှၤသးစၢ်တဖၣ်​ မၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါမဲၣ်​ အတၢ်လဲၤခီဖျိ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၅ လၢကၠိန့ၣ်​ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအါဂၤ အိၣ်ဘၣ်ဒီး ပှၤသးစၢ်တဖၣ်လၢ အတပာ်ကဲ လံာ်စီဆှံဘၣ်. တဘျီတခီၣ်​ တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်​ တဲဝဲဒီးမၤဝဲန့ၣ်​ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်သးဒ့ဒီလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါသးစၢ်တဖၣ်​ အတၢ်နာ်အဖီခိၣ်. ပကကွၢ်သကိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါမဲၣ်​ အတၢ်လဲၤခီဖျိ. အတဲဝဲလၢ “ယမိယပါ သိၣ်လိယၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အမ့ၢ်အတီအဂ့ၢ် ဒီးသိၣ်လိယၤလၢ လံာ်စီဆှံကဲဝဲ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲယထီၣ်ကၠိအခါ ယတၢ်သးဒ့ဒီဟဲအိၣ်ထီၣ်​ ဒီးယတနာ်တၢ်လၢ ယမိယပါသိၣ်လိယၤတဖၣ်လၢၤဘၣ်.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါမဲၣ်​ အမိအပါ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. အတဲဝဲလၢ “ယသ့ၣ်ညါလၢ ယမိယပါသးကိၢ်တၢ် ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ပာ်သးမုာ်မုာ်လီၤ.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါမဲၣ်​ အမိအပါ မၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကထံၣ်န့ၢ်တၢ်စံးဆၢလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ. တကးဒံးဘၣ်​ အမၤတၢ်လၢအဂၤတမံၤစ့ၢ်ကီး. အတဲဝဲလၢ “ယမၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ ဒီးတၢ်လၢယမၤလိဘၣ်န့ၣ်​ ယတဲသကိးဒီး ပှၤသးစၢ်အဂၤ. အဃိလၢခံန့ၣ်​ ယနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ လံာ်စီဆှံန့ၣ်​ အကဲဝဲ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ.”

၆. နတၢ်သးဒ့ဒီ ဘၣ်ဃးဒီး လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ မ့ၢ်ဟဲအိၣ်ထီၣ်န့ၣ်​ နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်​ ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၆ နသးမ့ၢ်ဒ့ဒီ ဘၣ်ဃးဒီး လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်​ တဘၣ်သးဟးဂီၤတဂ့ၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ အရ့ဒိၣ်လၢ နကဘၣ်မၤလီၤမၢ်ကွံာ် နတၢ်သးဒ့ဒီ လၢအဆိအချ့. တၢ်သးဒ့ဒီန့ၣ်​ အလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ထးထီၣ်အ့ၣ်​ လၢအမၤဟးဂီၤ တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်​ ကယီကယီ. ဒ်သိး နကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် နတၢ်သးဒ့ဒီအဂီၢ် နကဘၣ်သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ‘တၢ်လၢလံာ်စီဆှံ တဲဝဲဘၣ်ဃးဒီး ခါဆူညါန့ၣ်​ မ့ၢ်ယနာ်ဧါ.’ နမ့ၢ်တနာ်ဘၣ်န့ၣ်​ နကဘၣ်မၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအဟဲလၢပှဲၤထီၣ်တဖၣ်​ လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ. အဃိ နကဘၣ်မၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ်ဒ်လဲၣ်.

၇. စီၤဒၤနံးယ့လး ပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤ အဒိအတဲာ်လၢ ပကဘၣ်မၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ် ဒ်လဲၣ်. (ဒၤနံးယ့လး ၁၂:၁၀) (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၇ ပကဘၣ်မၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ စီၤဒၤနံးယ့လး ပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤ အဒိအတဲာ်ဂ့ၤမး. အဒိ စီၤဒၤနံးယ့လးန့ၣ်​ အဘၣ်သးသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဃိ ဖဲအမၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ်အခါ အအိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအလဲၢ်. စီၤဒၤနံးယ့လး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးအိၣ်မူမၤထွဲဝဲ ဒ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢအိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအီၤလၢ အကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်​ ဝံအတၢ်စံးပာ်. (ဒၤ ၂:၂၇, ၂၈; ဖး ဒၤနံးယ့လး ၁၂:၁၀.) စီၤဒၤနံးယ့လး အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်​ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲခီဖျိ အဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤ. (ဒၤ ၂:၁၈) တကးဒံးဘၣ်​ ဖဲစီၤဒၤနံးယ့လး မၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ်အခါ အမၤလိဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. ဒီးဒ်သိး စီၤဒၤနံးယ့လး ကဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်စံးဆၢအဂီၢ် အသူဝဲလံာ်စီဆှံ လၢအအိၣ်ဖဲအစိၤတဖၣ်. (ယံး ၂၅:၁၁, ၁၂; ဒၤ ၉:၂) ပဝဲမီၤ ပကွၢ်လိ စီၤဒၤနံးယ့လး ကသ့ဒ်လဲၣ်.

၈. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတနီၤမၤလိဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ်လဲၣ်.

 ^၈ သမံသမိးလီၤက့ၤနသး. နမၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲခီဖျိလၢ နဘၣ်သးသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဃိဧါ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤ. (ယိၤ ၄:၂၃, ၂၄; ၁၄:၁၆, ၁၇) ပှၤတနီၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်မၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ် သနာ်က့ အတဘၣ်သးသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဘၣ်. ဒီးအဂၤတနီၤန့ၣ်​ မၤလိဝဲခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်သးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ လံာ်စီဆှံန့ၣ်​ အတကဲ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါဘၣ်. အဃိ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်သးမၤဖဲအသးလီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤန့ၣ်​ ဖဲပမၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ်အခါ ပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး တဘၣ်အိၣ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ်​ ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤအဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ လၢအရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးတခါ.

၉. ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်အဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ မနုၤလဲၣ်.

^၉ အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး. ပှၤလၢအဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်. (ယၤ ၄:၆) အဃိ ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်အဂီၢ် ပကဘၣ်ဃ့ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်​ ပကတူၢ်လိာ် ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့ အတၢ်မၤစၢၤ. ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့အံၤ ယဟိဝၤယွၤသူအီၤလၢ အကဒုးအီၣ်ပှၤ နီၢ်သးတၢ်အီၣ်​ လၢအဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်. (လူၤ ၁၂:၄၂) ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ တမ့ၢ်ကစၢ်လၢ အဒုးအိၣ်ထီၣ်​ တၢ်ဘံဘူတဖၣ်ဘၣ်. အဃိ ဒ်သိး အကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်​ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤအဂီၢ် အသူဝဲတၢ်ကရၢကရိ ထဲတဖုလီၤ.—၁ ကရံၣ်​ ၁၄:၃၃; အ့း ၄:၄-၆.

၁၀. လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အ့စထၢၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်​ နန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်.

^၁၀ မၤလိတၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. ဃုထၢဆိ ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ နဘၣ်သးသ့ၣ်ညါတခါခါ ဒီးမၤလိအီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အ့စထၢၤန့ၣ်​ အမၤဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. အဘၣ်သး သ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ ဝံအတၢ်စံးပာ် ဘၣ်ဃးဒီး မ့းၡံအၤကဟဲ လၢအဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်အဂ့ၢ်. အတဲဝဲလၢ “ဖဲယအိၣ်​ ၁၅ နံၣ်အခါ ယစးထီၣ်မၤလိ တၢ်အုၣ်သးလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်အံၤ ပှၤကွဲးပာ်စၢၤဝဲ တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးဟဲဒံးဘၣ်.” ဒီးတၢ်လၢအမၤလိဘၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး လံာ်လၢပျၢၤလၢအမ့ၢ် ပီၣ်လဲၣ်အံသၣ်အလံာ်ထူန့ၣ်​ မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်​ အတၢ်နာ်ဒိၣ်မး. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အ့စထၢၤ တဲဝဲလၢ “ပီၣ်လဲၣ်အံသၣ်အလံာ်ထူတနီၤန့ၣ်​ ပှၤကွဲးဝဲ တချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အစိၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လံ. အဃိ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်ထူအပူၤန့ၣ်​ အကဲဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ကတိၤ နီၢ်ကီၢ်လီၤ.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အ့စထၢၤ တဲဝဲလၢ “တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ယမၤလိဘၣ်တဖၣ်အံၤ ဒ်သိး ယကနၢ်ပၢၢ်အီၤအဂီၢ် ယဘၣ်ဖးအီၤ တဘျုးဘျီညါ.” ဘၣ်ဆၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အ့စထၢၤန့ၣ်​ အမၤလိတၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဃိ အသးခုဒိၣ်မး. အမၤလိဘၣ်​ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ တဘျုးခါဝံၤဒီး အတဲဝဲလၢ “လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်​ ယထံၣ်ဘၣ်လၢ ယနီၢ်ကစၢ်ၡဲၡဲလီၤ.”

၁၁. ပမ့ၢ်နာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်​ ကကဲဘျုးလၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ဖဲပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤတဖၣ်​ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်အခါ ပနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤအါထီၣ်​ ဒီးပနာ်န့ၢ် အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ လၢအဟ့ၣ်ပှၤ. တကးဒံးဘၣ်​ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ သနာ်က့ ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်န့ၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ ခါဆူညါပတၢ်အိၣ်သး ကဂ့ၤထီၣ်ဝဲအဃိ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ. ခဲအံၤ ပကတဲသကိး ဝံအတၢ်စံးပာ်ခံခါလၢ ဝံဒၤနံးယ့လးကွဲးဝဲ ဒီးအဟဲလၢပှဲၤထီၣ်​ လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ. ပမ့ၢ်နၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်ခံခါအံၤန့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ်.

၁၂. တၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်တဒု အခီၣ်လၢအမ့ၢ် “ထးကျဲၣ်ကျီလိာ်အသးဒီး ကပံာ်လၢအပှဲာ်” န့ၣ်ဒိလီၤဝဲ မနုၤလဲၣ်. (ဒၤနံးယ့လး ၂:၄၁-၄၃)

^၁၂ ဖး ဒၤနံးယ့လး ၂:၄၁-၄၃. လၢစီၤပၤနဘူၤကးန့စၢ် အတၢ်မံမီၢ်န့ၣ်​ အထံၣ်ဝဲ တၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်တဒု ဒီးစီၤဒၤနံးယ့လး တဲဖျါထီၣ်န့ၢ်အီၤ အခီပညီ. စီၤပၤမံမီၢ်ဝဲလၢ တၢ်ဂီၤတဒုအံၤအခီၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ “ထးကျဲၣ်ကျီလိာ်အသးဒီး ကပံာ်လၢအပှဲာ်.” ပမ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤ ဝံအတၢ်စံးပာ်တခါအံၤ ဒီးဝံအတၢ်စံးပာ်အဂၤ လၢအအိၣ်လၢ လံာ်ဒၤနံးယ့လး ဒီးလံာ်လီၣ်ဖျါအပူၤန့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်ဂီၤတဒုအံၤအခီၣ်န့ၣ်​ ဒိလီၤဝဲ ဘြံးတၢၤဒီးအမဲရကၤ. ဘြံးတၢၤဒီးအမဲရကၤန့ၣ်​ အကဲဝဲ တၢ်ပၢတၢ်ပြးလၢ အဒိၣ်စိလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ လၢပစိၤခဲအံၤ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပၢအံၤ စီၤဒၤနံးယ့လး တဲဝဲလၢ “ဘီမုၢ်အံၤ ကဆူၣ်ဝဲ သနာ်က့ ကစၢ်ဝဲစ့ၢ်ကီး.” ဘၣ်မနုၤအဃိ ဘီမုၢ်အံၤ ကစၢ်ဝဲလဲၣ်. ခီဖျိလၢ ကပံာ်လၢအပှဲာ် လၢအမ့ၢ် ထံဖိကီၢ်ဖိန့ၣ်​ မၤစၢ်လီၤဝဲ ဘီမုၢ်အံၤ အဂံၢ်အဘါအဃိ ဘီမုၢ်အံၤ အမ့ၢ်ဆူၣ်ဝဲဒ်သိးဒီးထး သနာ်က့ အစၢ်ဝဲစ့ၢ်ကီး. b

၁၃. ဝံအတၢ်စံးပာ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်တဒုအံၤ အခီၣ်န့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်​ မနုၤလဲၣ်.

^၁၃ တၢ်မံမီၢ်အခီပညီလၢ ဝံဒၤနံးယ့လး တဲဝဲဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်တဒုအခီၣ်န့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်တနီၤ. တၢ, ဘြံးတၢၤဒီးအမဲရကၤ လၢအကဲဝဲ တၢ်ပၢတၢ်ပြးလၢ အဒိၣ်စိလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ်​ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤ. အဒိ အဝဲသ့ၣ်​ မၤနၢၤတၢ်ဖဲ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး တၢတဘျီ ဒီးခံဘျီတဘျီ. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤဆူၣ်ဝဲ သနာ်က့ ခီဖျိလၢ အပှၤထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်​ ထီဒါလိာ်သး ဒီးထီဒါဝဲပဒိၣ်အဃိ အတၢ်စိတၢ်ကမီၤစၢ်ဝဲစ့ၢ်ကီး. ခံ, ဘြံးတၢၤဒီးအမဲရကၤ လၢအဖီၣ်လိာ်သးစုအံၤ ကကဲဝဲ တၢ်ပၢတၢ်ပြးလၢ အဒိၣ်စိလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ ဖဲကစၢ်ယွၤ အဘီအမုၢ် မၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ပၢတၢ်ပြးခဲလၢာ်. ဒီးတဘျီတခီၣ်န့ၣ်​ ဘီမုၢ်လၢအဂၤတဖၣ်​ ထီဒါဝဲ ဘြံးတၢၤဒီးအမဲရကၤ ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ဂုာ်န့ၢ်အလီၢ် တန့ၢ်နီတဘျီဘၣ်. ပသ့ၣ်ညါလၢ “လၢၢ်တဖျၢၣ်” လၢအဒိလီၤဝဲ ကစၢ်ယွၤ အဘီအမုၢ်န့ၣ်​ ကမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ တၢ်ဂီၤတဒုအံၤအခီၣ်​ လၢအဒိလီၤဝဲ ဘြံးတၢၤဒီးအမဲရကၤ.—ဒၤ ၂:၃၄, ၃၅, ၄၄, ၄၅.

၁၄. ပမ့ၢ်နၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်တဒု အခီၣ်လၢအမ့ၢ် ထးဒီးကပံာ်န့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.

^၁၄ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီး ဝံဒၤနံးယ့လး အတၢ်စံးပာ် လၢအမ့ၢ် တၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်တဒု လၢအခီၣ်မ့ၢ်ဝဲ ထးဒီးကပံာ်န့ၣ်​ နနာ်ဧါ. နမ့ၢ်နာ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအံၤန့ၣ်​ အကမၤစၢၤနၤလၢ နကဆၢတဲာ် တၢ်လၢအဘၣ်​ လၢနတၢ်အိၣ်မူအပူၤ. ဒီးနသ့ၣ်ညါလၢ တယံာ်လၢၤဘၣ်​ တၢ်ပၢတၢ်ပြးလၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ကဟးဂီၤကွံာ် အဃိ နတသးစၢၢ်ဆၢလၢ နကဃုထဲကျိာ်စ့ ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤဘၣ်. (လူၤ ၁၂:၁၆-၂၁; ၁ ယိၤ ၂:၁၅-၁၇) နနၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ အခီပညီအဃိ အမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကထံၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ဒ်အမ့ၢ် တၢ်မၤလၢအရ့ဒိၣ်. (မး ၆:၃၃; ၂၈:၁၈-၂၀) နမၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ‘မ့ၢ်ယတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ယနာ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အဘီအမုၢ် ကမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ပၢတၢ်ပြးခဲလၢာ်ဧါ.’

၁၅. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ “ကလံၤစိးအစီၤပၤ” ဒီး “ကလံၤထံးအစီၤပၤ” န့ၣ်မ့ၢ်မတဂၤလဲၣ်. (ဒၤနံးယ့လး ၁၁:၄၀)

^၁၅ ဖး ဒၤနံးယ့လး ၁၁:၄၀. ဒၤနံးယ့လး အဆၢဒိၣ်​ ၁၁ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ စီၤပၤခံဂၤ မ့တမ့ၢ် ပဒိၣ်တၢ်ပၢခံဖု လၢအထီဒါလိာ်သး ဒ်သိးအကဒိၣ်စိလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်. ဒီးပမ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ ဒီးတၢ်စံးပာ်အဂၤတဖၣ်​ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ “ကလံၤစိးအစီၤပၤ” န့ၣ်ကဲဝဲ ကီၢ်ရၢၡါ ဒီးပှၤလၢအဖီၣ်လိာ်သးစုဒီးအီၤ. မ့မ့ၢ်လၢ “ကလံၤထံးအစီၤပၤ” န့ၣ်ကဲဝဲ ဘြံးတၢၤဒီးအမဲရကၤ. c

၁၆. ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢအအိၣ်လၢ “ကလံၤစိးအစီၤပၤ” အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်ကီတၢ်ခဲမနုၤလဲၣ်.

^၁၆ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢအအိၣ်လၢ “ကလံၤစိးအစီၤပၤ”  အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်မၤအၢမၤနး. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်တၢ်နာ်အဃိ ပှၤမၤဆါအီၤ ဒီးဖၢနုာ်အီၤလၢဃိာ်ပူၤ. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ “ကလံၤစိးအစီၤပၤ” မၤအၢမၤနးဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါသနာ်က့ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ တပျံၤတၢ်ဘၣ်. ပတဲဒ်န့ၣ်​ ခီဖျိလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်​ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ တၢ်မၤအၢမၤနး လၢအဝဲသ့ၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ်​ မၤလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲ ဝံဒၤနံးယ့လး အတၢ်စံးပာ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်တၢ်နာ် ဟဲဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်. d (ဒၤ ၁၁:၄၁) ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်အံၤအဃိ အမၤစၢၤပှၤလၢ ပကမၤဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်​ ပတၢ်မုၢ်လၢ် ဒီးဆဲးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤ.

၁၇. ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢအအိၣ်လၢ “ကလံၤထံးအစီၤပၤ” အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်လဲၣ်.

^၁၇ လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်​ “ကလံၤထံးအစီၤပၤ” မၤအၢမၤနးစ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး. အဒိ ဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး တၢတဘျီ ဒီးခံဘျီတဘျီ အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ ခီဖျိလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအါဂၤ တမၤဘၣ်ဃးသးဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ လီၤဘၣ်လၢဃိာ်ပူၤ  ဒီးအဖိတနီၤန့ၣ်​ ပှၤနီဟးထီၣ်ကွံာ်ဝဲလၢကၠိ. ပူၤကွံာ်အနံၣ်လၢအဆံ ဒီးတုၤလီၤလၢခဲအံၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး လၢအအိၣ်လၢ ကလံၤထံးအစီၤပၤ အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤကွၢ်လၢအဂၤစ့ၢ်ကီး. အဒိ ဖဲပှၤကဘၣ်ဃုထၢထီၣ်​ ပဒိၣ်အခါန့ၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတနီၤ ထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်မၤကွၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး ဒီးကဘၣ်သး ဆီၣ်ထွဲ ပဒိၣ်တဖုဖု. အဝဲသ့ၣ်​ တလဲၤထၢနုာ်မဲဘၣ်​ သနာ်က့ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ လၢအသးပူၤန့ၣ်​ အကဘၣ်သးလၢ ပဒိၣ်တဖုဖု ကနၢၤဝဲ. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ ပကဘၣ်ပလီၢ်သးလၢ ပတၢ်ဆိမိၣ်ဒီးပတၢ်တူၢ်ဘၣ်​ ဒီးတၢ်လၢပမၤ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤန့ၣ်​ အတဘၣ်​ ဘၣ်ဃးလိာ်သးဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်နီတစဲးဘၣ်.—ယိၤ ၁၅:၁၈, ၁၉; ၁၈:၃၆.

၁၈. ဖဲပထံၣ်ဘၣ်​ “ကလံၤစိးအစီၤပၤ” ဒီးအဒုၣ်အဒါ ထီဒါလိာ်သးအခါ ပမၤဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၈ ပှၤလၢအတနာ် လံာ်စီဆှံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်န့ၣ်​ ဖဲအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်​ “ကလံၤထံးအစီၤပၤ” “ဘျၢၣ်လိာ်သးဒီး” “ကလံၤစိးအစီၤပၤ” အခါ အဝဲသ့ၣ်​ ကသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ်ဒိၣ်မး. (ဒၤ ၁၁:၄၀) စီၤပၤခံဂၤအံၤ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်စုကဝဲၤ ဒ်သိးဒီး မ့ၣ်ပိၢ်ဖးဒိၣ်လၢ ကမၤဟးဂီၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ အဝဲသ့ၣ်​ ကမၤဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. (ၡါ ၄၅:၁၈) အဃိ ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်​ “ကလံၤစိးအစီၤပၤ” ဒီး “ကလံၤထံးအစီၤပၤ” ဒုးလိာ်သးသနာ်က့ ပတဘၣ်ယိၣ်တၢ်ဘၣ်. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ်​ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်​ ပတၢ်နာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ပၢဝဲအံၤ ကကတၢၢ်ဘူးထီၣ်လံ.

၁၉. ဘၣ်ဃးဒီး ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်​ ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါ မနုၤလဲၣ်.

^၁၉ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤတနီၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ဒီးတၢ်လၢ ဝံဒၤနံးယ့လးကွဲးဝဲန့ၣ်​ အတသ့ၣ်ညါဝဲ အခီပညီ ခဲလၢာ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. (ဒၤ ၁၂:၈, ၉) သနာ်က့ ပသ့ၣ်ညါလၢ ဝံအတၢ်စံးပာ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်​ သပှၢ်ကတၢၢ်. တကးဒံးဘၣ်​ ပနာ်လၢ ဒ်ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲလၢအပူၤကွံာ်အသိး အဆၢကတီၢ်မ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်လၢပကြၢးသ့ၣ်ညါတဖၣ်.—ဧၤ ၃:၇.

၂၀. တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ပကထံၣ်ဘၣ်​ ဝံအတၢ်စံးပာ် ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်​ ဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်​ ဒီးပကဘၣ်ဆဲးမၤ မနုၤလဲၣ်.

^၂၀ တယံာ်လၢၤဘၣ်​ ပှၤကတဲဝဲလၢ “တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်​ ဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအိၣ်လံ.” (၁ သ့း ၅:၃) ဝံၤဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ်​ ကထီဒါက့ၤ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်တဖၣ်​ ဒီးကမၤဟးဂီၤကွံာ် အဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်. (လီၣ်​ ၁၇:၁၆, ၁၇) ဝံၤဘျီ အဝဲသ့ၣ်​ ကထီဒါဝဲ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်. (ဃ့း ၃၈:၁၈, ၁၉) ဖဲတၢ်ကဲထီၣ်သး ဒ်အံၤအခါ တၢ်ဒုးလၢအလီၢ်ခံကတၢၢ် လၢအမ့ၢ် အၢ်မက့းဒိၣ်န့ၣ်​ ကစးထီၣ်အသး. (လီၣ်​ ၁၆:၁၄, ၁၆) ပသ့ၣ်ညါသပှၢ်တၢၢ်လၢ တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်​ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကကဲထီၣ်အသး. အဃိ တချုးဖဲ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်သးဒံးဘၣ်န့ၣ်​ ပကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပစံးဘျုးစံးဖှိၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ခီဖျိပဃုသ့ၣ်ညါ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံပူၤ ဒီးမၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤဂၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကဃုသ့ၣ်ညါဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ်.