တၢ်မၤလိ ၁၇
မိၢ်တဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်အူၤနံက့ၤသ့
“လဲၤသဒၣ်နမိၢ် အသိၣ်က့ၤသီက့ၤတၢ်တဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ကကဲထီၣ်တၢ်အဃံအလၤ အခိၣ်ကျီၤလၢ နခိၣ်အလိၤ, ဒီးဖဲတဝီလၢနကိာ်လိၤလီၤ.”—ကတိၤဒိ ၁:၈, ၉.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၃၇ ပိာ်မုၣ်လၢပျၢၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ဒီးခရံာ်ဖိဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဖၣ်
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် a
၁-၂. (က) နီၢ်အူၤနံက့ၤန့ၣ် မ့ၢ်မတဂၤလဲၣ် ဒီးဒ်အမ့ၢ်မိၢ်တဂၤအသိး အထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤလၢ လံာ်ကုခိၣ်.
လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ စီၤတံၤမသ့းဒိးဘျၢထံ အဂ့ၢ်ဘၣ် သနာ်က့ ပထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ ဖဲအဒိးဘျၢထံအနံၤန့ၣ် အမိနီၢ်အူၤနံက့ၤ ကသးခုထဲလဲၣ်န့ၣ် သ့ဝဲ. (ကတိၤဒိ ၂၃:၂၅) ဖဲစီၤတံၤမသ့း ဆၢထၢၣ်လၢထံကျါအခါ အမိကကွၢ်အီၤပှဲၤဒီး တၢ်သူၣ်မံသးမုာ် ဒီးတၢ်နံၤကမှံ. ဒီးဖဲန့ၣ် စီၤတံၤမသ့းအဖံ နီၢ်လိအ့ၣ် ကဆၢထၢၣ်လၢ အဖိမုၣ်နီၢ်အူၤနံက့ၤ အကပၤ ဒီးဖီၣ်ဃာ်အဖံဘၣ်ခိၣ်. ဖဲပှၤဘျၢလီၤစီၤတံၤမသ့းလၢ ထံကျါအခါ အမိနီၢ်အူၤနံက့ၤ ကဖီၣ်လီၤအသးနါပှၢ် ဒီးကကသါဝဲကယီကယီ. ဒီးဖဲစီၤတံၤမသ့း က့ၤဖျါထီၣ်လၢ ထံကျါအခါ အမဲာ်သၣ်န့ၣ် ပှဲၤဒီးတၢ်နံၤကမှံ အဃိ အမိကသးခုဒိၣ်မး ဒီးအမဲာ်ထံကလီၤဝဲ. ဒ်သိးနီၢ်အူၤနံက့ၤ ကသိၣ်လိအဖိခွါလၢ ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဂီၢ်န့ၣ် အထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်စ့ၢ်ကီး. ဘၣ်ဆၣ် အလဲၤခီဖျိဝဲ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၢ်ဝဲ ဒီးအဖိခွါဒိးဘျၢထံလံ. အဝဲလဲၤခီဖျိဝဲ အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် န့ၢ်ဒ်လဲၣ်.
၂ စီၤတံၤမသ့း အမိအပါန့ၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် တဒ်သိးလိာ်သးဘၣ်. အပါမ့ၢ်ပှၤကြံးဖိ ဒီးမ့မ့ၢ်အမိဒီးအဖံန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိ. (မၤတၢ် ၁၆:၁) ဖဲနီၢ်အူၤနံက့ၤ ဒီးနီၢ်လိအ့ၣ် ကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိအခါ လီၤဂာ်လၢ စီၤတံၤမသ့းဖိသၣ်ခွါထီၣ်လံ အဃိ အဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်ကသ့လံ. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်စီၤတံၤသ့းအပါန့ၣ် တကဲထီၣ်ဝဲခရံာ်ဖိဘၣ် အဃိ စီၤတံၤမသ့း ကဃုထၢဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်. မ့ၢ်အဝဲကဃုထၢလၢ အပါအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါဧါ မ့တမ့ၢ် ကမၤပိာ်ဝဲဒ် ပှၤယူဒၤဖိအလုၢ်အလၢ်လၢ ပှၤသိၣ်လိတ့ၢ်အီၤလၢ အနီၢ်ဆံးခါန့ၣ်ဧါ. မ့တမ့ၢ် အကဃုထၢလၢ ကကဲထီၣ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် အပျဲၢ်အဘီၣ်ဧါ.
၃. ဒ် ကတိၤဒိ ၁:၈, ၉ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး မိၢ်တဖၣ် မ့ၢ်သိၣ်လိအဖိလၢ ကကဲထီၣ်ယဟိဝၤယွၤ အတံၤသကိးအဂီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤထံၣ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်လဲၣ်.
၃ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ မိၢ်လၢအမ့ၢ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် အဲၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒိၣ်မး. တၢ်လၢအရ့ဒိၣ် ကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိး မၤစၢၤအဖိလၢ ကအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢအဂ့ၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးအံၤဒိၣ်မး. (ဖး ကတိၤဒိ ၁:၈, ၉.) ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤဝဲ မိၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ ကသိၣ်လိအဖိ ဒ်သိးကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးမၤအတၢ်မၤအဂီၢ်.
၄. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ မိၢ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၄ မိၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် ကဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်အဖိတဖၣ် ကဃုထၢလၢ ကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ဒ်စီၤတံၤမသ့းအသိးဧါ တဃုထၢဧါလီၤ. အဝဲမ့ၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဝဲဒ်အံၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢ အကမၣ်ဘၣ်. မိၢ်ပၢ်တဖၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢအအိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ် အိၣ်ထဲတၢ်ဆီၣ်သနံးလၢ ဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ်. (၁ ပ့းတရူး ၅:၈) မိတနီၤန့ၣ် ဘၣ်ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ် အဖိထဲတဂၤ. မ့မ့ၢ်မိအဂၤတနီၤန့ၣ် အဝၤတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်. အဒိ, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ခရံၣ်စတံ b တဲဝဲလၢ “ယဝၤန့ၣ်ကဲပါလၢ အဂ့ၤဒီး အကွၢ်ထွဲ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိဂ့ၤဂ့ၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယသိၣ်လိယဖိ ဒ်သိးကကဲထီၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးန့ၣ် အဝဲထီဒါယၤ သပှၢ်တၢၢ်. အဃိလၢအါနံၣ် အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ယဘၣ်ဟီၣ်အဘျီအါမး. ဒီးယဘၣ်ယိၣ်လၢ မ့ၢ်ယဖိတဖၣ်န့ၣ် ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီးဧါ.”
၅. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၅ နမ့မ့ၢ် မိလၢအမ့ၢ်ခရံာ်ဖိန့ၣ် နမၤစၢၤနဖိလၢ ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးကမၤအတၢ်မၤ ဒ်နီၢ်အူၤနံက့ၤအသိး သ့ဝဲ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ဖဲနသိၣ်လိနဖိလၢ နတၢ်ကတိၤ ဒီးလၢနတၢ်မၤအခါ နကွၢ်လိ နီၢ်အူၤနံက့ၤ အဒိအတဲာ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤဒ်လဲၣ်.
သိၣ်လိနဖိတဖၣ် ခီဖျိ တၢ်လၢနတဲ
၆. ဒ် ၂ တံၤမသ့း ၃:၁၄, ၁၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး စီၤတံၤမသ့း ကဲထီၣ်ဝဲ ခရံာ်ဖိဒ်လဲၣ်.
၆ ဖဲစီၤတံၤမသ့း အနီၢ်ဆံးအခါ အမိသိၣ်လိအီၤလၢ “တၢ်ကွဲးအသး စီဆှံတဖၣ်” လၢပှၤယူဒၤဖိ မၤလိဘၣ်ဝဲတဖၣ်. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် နီၢ်အူၤနံက့ၤ တသ့ၣ်ညါယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ် နီတမံၤဒံးဘၣ်အဃိ အဝဲကသိၣ်လိအဖိဒ်န့ၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢစီၤတံၤမသ့း မၤလိဘၣ်ဝဲ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ကမၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကကဲထီၣ်ဘၣ် ခရံာ်ဖိတဂၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်စီၤတံၤမသ့းကကဲထီၣ် ခရံာ်ဖိတဂၤဧါ. မ့ၢ်လၢအဝဲနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လံ အဃိ အကအိၣ်မူဒ် ခရံာ်ဖိအသိးဧါ တအိၣ်မူဧါန့ၣ် အဃုထၢလၢ အနီၢ်ကစၢ်သ့လံ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ စီၤတံၤမသ့းဘၣ်တၢ် “ဒုးနာ်န့ၢ်” အီၤတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ဘၣ်ဃးဒီးယ့ၣ်ၡူးအဃိ အဝဲနာ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ကမ့ၢ်လၢ အမိဂုာ်ကျဲးစၢး သိၣ်လိအီၤစ့ၢ်ကီး. (ဖး ၂ တံၤမသ့း ၃:၁၄, ၁၅.) တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ် ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်အူၤနံက့ၤ သိၣ်လိအဖိလၢ ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် ဒီးအဖိခွါအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဃိ အဝဲကသးခုဒိၣ်မး. နီၢ်အူၤနံက့ၤ အမံၤန့ၣ် ဟဲလီၤစၢၤလၢ တၢ်ကတိၤလၢ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “တၢ်မၤနၢၤ.” အဝဲ အိၣ်မူဒ်အမံၤအသိး ခီဖျိ အမၤနၢၤကွံာ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢကသိၣ်လိ အဖိအဂီၢ်.
၇. ဖဲစီၤတံၤမသ့း ဒိးဘျၢထံဝံၤအလီၢ်ခံ နီၢ်အူၤနံက့ၤ ဆဲးမၤစၢၤအီၤလၢ ကလဲၤထီၣ်လဲၤထီ ဒ်လဲၣ်.
၇ ဖဲစီၤတံၤမသ့း ဒိးဘျၢထံအခါ အမၤလၢပှဲၤ အဖီတၢၣ်လၢ အရ့ဒိၣ်လၢအတၢ်အိၣ်မူအပူၤလံ. ဘၣ်ဆၣ် အမိနီၢ်အူၤနံက့ၤ ဆဲးဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ အဂီၢ်ဒံး. အဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ အဖိခွါ ကဃုထၢအတၢ်အိၣ်မူဒ်လဲၣ်. ကရ့ဘၣ်ဒီးအသကီးလၢ အတဂ့ၤဘၣ်တဖၣ်ဧါ. မ့ၢ်အဝဲကလဲၤထီၣ်ကၠိလၢ ဝ့ၢ်အၤသ့ၣ် ဒီးကတူၢ်လိာ်ဝဲ ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ အတၢ်သိၣ်လိလၢ အကမၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဧါ. ဖဲအသးစၢ်ဒံးအခါ မ့ၢ်အဝဲကလူၤ တၢ်ထူးတၢ်တီၤဒီး ကမၤလၢာ်ဂီၤ အတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဒီး အတၢ်ဆၢကတီၢ် ကလီကလီဧါ. နီၢ်အူၤနံက့ၤ ဆၢတဲာ်န့ၢ်တၢ်လၢ စီၤတံၤမသ့းအဂီၢ် တသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးစီၤတံၤမသ့း ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤ ကသ့အဂီၢ် အမၤစၢၤဝဲ. အမၤစၢၤဝဲဒ်လဲၣ်. အဝဲ ဆဲးဂုာ်ကျဲးစၢးသိၣ်လိ စီၤတံၤမသ့း ဒ်သိးအတၢ်အဲၣ် ယဟိဝၤယွၤကအါထီၣ် ဒီးကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်လၢယ့ၣ်ၡူးမၤန့ၢ်အီၤ. တမ့ၢ်ထဲမိၢ်ပၢ်လၢ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လီၤဆီလိာ်သးတဖၣ်န့ၣ် ကီလၢကသိၣ်လိအဖိလၢ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်ဘၣ်. မိၢ်ပၢ်လၢ အအိၣ်လၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ ခံဂၤလၢာ်နာ်က့ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ကသိၣ်လိအဖိလၢ ကဘူၣ်ထီၣ် ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးတညီဝဲဘၣ်. အဃိ မိၢ်ပၢ်တဖၣ်န့ၣ် မၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ နီၢ်အူၤနံက့ၤအအိၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၈. မိၢ်တဖၣ် မၤစၢၤအဝၤလၢ ကသိၣ်လိအဖိလၢ နီၢ်သးတကပၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၈ မၤလိလံာ်စီဆှံဒီးနဖိ. နမ့မ့ၢ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဒီးနဝၤမ့ၢ်အိၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ နကမၤစၢၤနဝၤလၢ ကသိၣ်လိနဖိလၢ ကသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်. နမၤစၢၤနဝၤလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ တကပၤသ့. အဒိ, ဘၣ်ဃးဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ ဒီးတဲဘၣ်နဖိတဖၣ် လၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ကကဲဘျုးဝဲဒ်လဲၣ်. ဒီးဆိကမိၣ်ဘၣ်ဃးဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ကပှဲၤဒီးတၢ်သးခုအဂီၢ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. တဘျီတခီၣ် နရဲၣ်ကျဲၤစၢၤနဝၤ လၢကသိၣ်လိနဖိ လံာ်စီဆှံလၢ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လီၤလီၤဆီဆီသ့. ဒီးနဖိတနီၤ နၢ်ပၢၢ်ဝဲ လံာ်လၢအမ့ၢ် အိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ် ပှဲၤဒီးတၢ်သးခု မ့ၢ်သ့လံန့ၣ် နဝၤမၤစၢၤ နဖိလၢကသူဝဲ လံာ်အံၤလၢကမၤဝဲ နီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံသ့. ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကမၤလိဘၣ်တၢ် ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် တၢ်လိၣ်မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် နမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်သ့.
၉. မိၢ်လၢအဝၤတကဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးဘၣ်န့ၣ် အဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤ ကသ့ဖဲလဲၣ်.
၉ မိၢ်တနီၤန့ၣ် အဘၣ်ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ် အဖိထဲတဂၤဧိၤ မ့တမ့ၢ် အဝၤတကဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးဘၣ် အဃိ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်သိၣ်လိအဖိ လံာ်စီဆှံလၢ အနီၢ်ကစၢ်. နတၢ်အိၣ်သး မ့ၢ်အိၣ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် တဘၣ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ် အါတလၢတဂ့ၤ, ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤ. နသူတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ် အတၢ်ပီးတၢ်လီလၢ တၢ်ကရၢကရိ ကတဲာ်ကတီၤဝဲတဖၣ် ဒ်သိးနကမၤလိ နဖိလံာ်စီဆှံအဂီၢ်သ့. တကးဒံးဘၣ် နဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ မိၢ်ပၢ်အဂၤလၢ အသူတၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အံၤလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံအဂီၢ်သ့. c (ကတိၤဒိ ၁၁:၁၄) ဒ်သိး နတဲသကိးတၢ်ဒီး နဖိကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤနၤသ့ အဃိ ဃ့ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါ တၢ်အိၣ်လၢ နဖိတဖၣ်အသးပူၤ. (ကတိၤဒိ ၂၀:၅) သံကွၢ်အီၤလၢ ‘လၢကၠိန့ၣ် နထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.’ တၢ်သံကွၢ်ယိယိဖိ ဒ်အံၤန့ၣ် ကမၤစၢၤနၤလၢ နကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် နဖိအတၢ်အိၣ်သး.
၁၀. ကျဲတနီၤလၢ နမၤစၢၤနဖိလၢ ကသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အဂ့ၢ်သ့န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၀ ဃုကျဲလၢ နကသိၣ်လိ နဖိလၢယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်. ဖဲနတဲတၢ်အခါ တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ဒီးတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤမၤတ့ၢ် န့ၢ်နၤတဖၣ်အဂ့ၢ်. (၅ မိၤၡ့ ၆:၆, ၇; ယၡါယၤ ၆၃:၇) နသိၣ်လိနဖိလၢ ဟံၣ်ပူၤမ့ၢ်တသ့ ထီဘိဘၣ်န့ၣ် အရ့ဒိၣ်လၢ နကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ခရံၣ်စတံ တဲဝဲလၢ “ယတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် တအိၣ်လၢ ယကတဲသကိးတၢ်ဒီးယဖိလၢ နီၢ်သးအဂ့ၢ်အါအါဘၣ် အဃိ ယတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်ထဲတစဲးဖိနာ်က့ ယတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်လၢနီၢ်သးတခီ ကိးဘျီဒဲး. တဘျီတခီၣ် ပဟးလိၣ်ကွဲလၢခီၣ် မ့တမ့ၢ် ပဟးဒိးလိၣ်ကွဲချံလၢ ထံကၢၢ်နံၤ ဒီးပတဲဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်တ့ လၢအဃံလၤ ဒီးနီၢ်သးအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအဂၤတဖၣ်. ဖဲယဖိတဖၣ် အနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အခါ ယဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဝဲသ့ၣ်လၢ ကမၤလိလံာ်စီဆှံလၢ အနီၢ်ကစၢ်.” ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ် လၢအဂ့ၤတကပၤ. တဘၣ်တဲဟးဂီၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်တဂ့ၤ. နမ့ၢ်တဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်လၢအဂ့ၤ တကပၤန့ၣ် ဖဲနဖိတဖၣ်လိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤအခါ အဝဲသ့ၣ်လဲၤဃ့ တၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အအိၣ် ကဘူၣ်ဝဲ.
၁၁. ဒ် ယၤကိာ် ၃:၁၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်မၤဒ်သိး ဟံၣ်ပူၤဃီပူၤ ကပှဲၤဒီး တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လဲၣ်.
၁၁ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိး လၢဟံၣ်ပူၤ. ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နအဲၣ်နဖိနဝၤထီဘိ. တဲတၢ်ဒီးနဝၤမုာ်မုာ် လၢတၢ်ပာ်ကဲအပူၤ ဒီးသိၣ်လိနဖိလၢ အဝဲသ့ၣ်ကမၤဝဲ ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီး. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ကညီဒိၣ်ထီၣ်လၢ နဖိတဖၣ်ကမၤလိဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်. (ဖး ယၤကိာ် ၃:၁၈.) ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါကၠိစဲး လၢအမၤပှၤ လဲၤလၢညါလၢ ရူၣ်မ့နံယါ အဂ့ၢ်. ဖဲအဝဲအနီၢ်ဆံးအခါ အပၢ်န့ၣ်မၤကီမၤခဲအီၤ ဒီးအမိ ဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် လၢကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ. အဃိ ကၠိစဲး တဲဝဲလၢ “ယမိန့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဝဲဒ်သိး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ ကပှဲၤဒီးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်. ယပါမၤကီမၤခဲတၢ် ဒံးဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ် ယမိအသးဒံးဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်. ဖဲပမိထံၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်ကီလၢပကပာ်ကဲဒီး ဒိကနၣ်ပပါအခါ အဝဲတဲသကိး အ့းဖ့းစူး ၆:၁-၃ ဒီးပှၤ. ဒီးအတဲဘၣ်ပှၤ ပပၢ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ် ဒီးမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်ပာ်ကဲပပၢ်လဲၣ်. အမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ ပတၢ်အိၣ်သးဂ့ၤထီၣ်က့ၤဝဲ အဘျီအါမး.”
သိၣ်လိနဖိတဖၣ် ခီဖျိလၢနတၢ်မၤ
၁၂. ဒ် ၂ တံၤမသ့း ၁:၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး နီၢ်အူၤနံက့ၤ အဒိအတဲာ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢ စီၤတံၤမသ့းအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၂ ဖး ၂ တံၤမသ့း ၁:၅. နီၢ်အူၤနံက့ၤ ပာ်လီၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် လၢစီၤတံၤမသ့းအဂီၢ်. အဝဲကသိၣ်လိဝဲ စီၤတံၤမသ့းလၢ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်နာ် အနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤ လၢတၢ်မၤ. (ယၤကိာ် ၂:၂၆) စီၤတံၤမသ့းကထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်လၢအမိမၤဝဲတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အမိအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်မး. ဒီးအကထံၣ်ဝဲလၢ အမိမၤဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် အမိသးခုဒိၣ်မး. အဃိ နီၢ်အူၤနံက့ၤ အဒိအတဲာ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢ စီၤတံၤမသ့းအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်မၢဖိပီလူးတဲဝဲလၢ စီၤတံၤမသ့းအိၣ်ဒီးတၢ်နာ် ဒ်အမိၢ်အသိး ဒီးအတၢ်နာ်အံၤန့ၣ် အိၣ်အိၣ် တဟဲကဲထီၣ်လၢ အတၢ်ဒၣ်ဝဲဘၣ်. စီၤတံၤမသ့းထံၣ်ဘၣ် အမိအဒိအတဲာ်ဒီး ပာ်လီၤအသးလၢ ကကွၢ်လိအမိ. ဒ်နီၢ်အူၤနံက့ၤအသိး ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ မိၢ်အါဂၤန့ၣ် “တတဲ တၢ်အကလုၢ်ကထါ နီတစဲးဘၣ်” ဘၣ်ဆၣ် အထုးန့ၢ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် အသးန့ၢ်ဝဲ. (၁ ပ့းတရူး ၃:၁, ၂) နၤစ့ၢ်ကီးနမၤဒ်န့ၣ်သ့ဝဲ. နမၤအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ မိတဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ပာ်ဆိ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢလဲၣ်.
၁၃ ပာ်ဆိနတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢ. (၅ မိၤၡ့ ၆:၅, ၆) ဒ်မိၢ်အါတက့ၢ် မၤဝဲအသိးန့ၣ် နတူၢ်ဆါနသးအါမး. အဒိ, ဒ်သိးနကကွၢ်ထွဲ နဖိလၢ နီၢ်ခိတကပၤအဂီၢ်န့ၣ် နဟ့ၣ်လီၤအဝဲသ့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်, ကျိၣ်စ့, နကီၤမံကီၤဂဲၤ ဒီးနမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်အဂၤအါမး. ဘၣ်ဆၣ် နတၢ်မၤတဘၣ်အါတလၢ တုၤဒၣ်လဲာ် နမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ တချုးလၢၤဘၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ပာ်လီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နကဃ့ဘါထုကဖၣ်, နကမၤနီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံ ဒီးထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်ထီဘိ. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်, နကကဲထီၣ် တၢ်ဒိတၢ်တဲာ် လၢအဂ့ၤ လၢနဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးပှၤဂၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.
၁၄-၁၅. နမၤလိန့ၢ်တၢ်မနုၤလၢ လံနံၤ, မရံယၤ ဒီးကၠါဧိၤ အအိၣ်လဲၣ်.
၁၄ ပကတဲသကိး ပှၤသးစၢ်တနီၤအဂ့ၢ်. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် အမိအဒိအတဲာ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒီး နာ်န့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ခရံၣ်စတံ အဖိမုၣ်လံနံၤ တဲဝဲလၢ “ယပါမ့ၢ်အိၣ်လၢဟံၣ်န့ၣ် ပတမၤလိဘၣ်လံာ်စီဆှံဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယမိန့ၣ် အလဲၤထီၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ထီဘိ. ပတသ့ၣ်ညါ လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်အါအါ ဒံးဘၣ်သနာ်က့ ပမိအဒိအတဲာ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပတၢ်နာ်ကဆူၣ်ထီၣ်. ဒီးပတလဲၤထီၣ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် နီတဘျီဒံးဘၣ်နာ်က့ ပသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် သိၣ်လိတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ.”
၁၅ မရံယၤဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ် ခီဖျိလၢအထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဃိ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် အပၢ်ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်ကမၣ်. မရံယၤတဲဝဲလၢ “ယမိန့ၣ် ကဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူဖးဒိၣ်. ဖဲယနီၢ်ဆံးအခါန့ၣ် ယဘၣ်ယိၣ်လၢ ပှၤကတဲယၤ တၢ်တမံၤမံၤအဃိ တၢ်လၢယကြၢးမၤအီၤန့ၣ် ယတမၤအီၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယထံၣ်လၢ ယမိအိၣ်ဒီး တၢ်သးဒူ ဒီးပာ်ဆိ ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢထီဘိအဃိ မၤစၢၤယၤဒ်သိး ယတပျံၤပှၤကညီ လၢၤတဂ့ၤအဂီၢ်.” မ့မ့ၢ်လၢ ကၠါဧိၤန့ၣ် အပၢ်တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ အဝဲသ့ၣ်ကတဲသကိး ယဟိဝၤယွၤဒီးလံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်လၢ ဟံၣ်ပူၤဘၣ်. ကၠါဧိၤ တဲဝဲလၢ “တၢ်လၢအထုးန့ၢ် ယသးဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် ယမိလူၤဘၣ်ယပါအသး ကိးမံၤဒဲး. ဘၣ်ဆၣ် အမ့ၢ်ထီဒါလိာ်အသးဒီး ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီဒု အတမၤဝဲ နီတစဲးဘၣ်.”
၁၆. မိအဒိအတဲာ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်သ့ဒ်လဲၣ်.
၁၆ နမ့မ့ၢ်မိၢ်န့ၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ နဒိနတဲာ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်သ့. အဒိ, ဆိကမိၣ်ကွၢ် နီၢ်အူၤနံက့ၤ အဒိအတဲာ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ တၢ်မၢဖိပီလူးအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. စီၤပီလူးကွဲးဝဲလၢ စီၤတံၤမသ့း အတၢ်နာ်လၢ အတပၣ်ဒီး တၢ်ပာ်မၤအသးဘၣ်န့ၣ် ‘အိၣ်ဆိလၢ . . . အမိၢ်နီၢ်အူၤနံက့ၤ’ အလိၤ. (၂ တံၤမသ့း ၁:၅) စီၤပီလူးထံၣ်ဘၣ် နီၢ်အူၤနံက့ၤ အတၢ်နာ်လၢ အဆိကတၢၢ်တဘျီဖဲလဲၣ်. လီၤဂာ်လၢ ဖဲအလဲၤ မံၤၡၢၤနရံၤ အတၢ်လဲၤ အဆိကတၢၢ်တဘျီအခါ အထံၣ်လိာ်သးဒီး နီၢ်လိၤအ့ၣ်ဒီး နီၢ်အူၤနံက့ၤလၢ ဝ့ၢ်လူစတြၤ ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကကဲထီၣ်ဝဲခရံာ်ဖိ. (မၤတၢ် ၁၄:၄-၁၈) ၁၅ နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဖဲစီၤပီလူးကွဲးလံာ်လၢ စီၤတံၤမသ့းအအိၣ်အခါ အသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် နီၢ်အူၤနံက့ၤအတၢ်နာ် အဒိအတဲာ် ဒီးအပာ်ဖျါထီၣ် နီၢ်အူၤနံက့ၤ ဒ်ပှၤလၢ အလီၤကွၢ်လိတဂၤ. အဃိ ဖျါလၢအဒိအတဲာ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ တၢ်မၢဖိဒီး ခရံာ်ဖိအဂၤလၢ စိၤဖဲန့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒိၣ်မး. အဃိ နမ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ် နဖိထဲတဂၤ မ့တမ့ၢ် နသးသမူတံၤသကိး မ့ၢ်တကဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးဘၣ်န့ၣ် နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ နဒိနတဲာ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒီးကကဲဘျုးလၢ ပှၤလၢနဃၢၤတဖၣ်အဂီၢ်.
၁၇. နဂုာ်ကျဲးစၢးမၤစၢၤနဖိ ဘၣ်ဆၣ် အမ့ၢ်တအဲၣ်ဒိး မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤဘၣ်န့ၣ် နကြၢးမၤဒ်လဲၣ်.
၁၇ နဂုာ်ကျဲးစၢးဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်ဖျါလၢနဖိ တကနၣ်ဃုာ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဘၣ်န့ၣ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ နကသိၣ်လိ နဖိအဂီၢ်န့ၣ် နကလိၣ်ဘၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်အါမး. ဒ်တၢ်ဂီၤပူၤ ပာ်ဖျါဝဲအသိး ဖဲနသူၣ်လီၤတၢ်ချံအခါ နကဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢ မ့ၢ်နတၢ်ချံတခါအံၤ ကမဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်ဧါ, တမဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်ဧါလီၤ. တၢ်ချံန့ၣ် ပဒုးမဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်အီၤတသ့ဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်လူန့ၢ်အထံန့ၣ် အမဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်သ့. (မၢ်ကူး ၄:၂၆-၂၉) ဒ်တၢ်အဒိအံၤအသိး မိၢ်တဂၤ အဂုာ်ကျဲးစၢးသိၣ်လိအဖိနာ်က့ အကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်အဖိဘၣ်ကအဲၣ် ကစၢ်ယွၤစ့ၢ်ကီးဧါ. အဖိက အဲၣ်ကစၢ်ယွၤဧါ တအဲၣ်ဧါန့ၣ် အဆၢတဲာ်န့ၢ်ဝဲလၢ အဖိအဂီၢ်တသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တသ့ဖဲအသ့ အမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး သိၣ်လိအဖိလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်အမၤစၢၤ အဖိလၢ ကကဲထီၣ်ကစၢ်ယွၤအသကိး လၢအဂ့ၤကတၢၢ်လံ.—ကတိၤဒိ ၂၂:၆.
ဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤ
၁၈. ဒ်သိးနဖိတဖၣ် ကကဲထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအသကိးအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၈ လၢလံာ်စီဆှံအစိၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤဝဲ ပှၤသးစၢ်အါဂၤလၢ ကကဲထီၣ်အသကိး. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၂:၉, ၁၀) နဖိတဖၣ်မ့ၢ်အဲၣ်ဒိး ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်လၢ နီၢ်သးတကပၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်သ့. (၁ ကရံၣ်သူး ၃:၆, ၇) မ့ၢ်ဖျါလၢအဝဲသ့ၣ် တအဲၣ်ဒိးမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ အသးဒီဖျၢၣ်ဘၣ် နာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ကဆဲးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ် လၢအဝဲသ့ၣ် အဖီခိၣ်ဒံး. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁:၄) မ့ၢ်ဖျါလၢအဝဲသ့ၣ်ကဲ “ပှၤသးဘျၢလၢ အဂုာ်ကျဲးစၢး” ထဲတစဲးဖိနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးလၢ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ကကဲထီၣ်အသကိးအဂီၢ်. (မၤတၢ် ၁၃:၄၈; ၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၁၆:၉) ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကတဲတၢ်လၢအဘၣ် ဖဲနဖိလိၣ်ဘၣ်ဝဲ နီၢ်ကီၢ်အခါ. (ကတိၤဒိ ၁၅:၂၃) ယဟိဝၤယွၤကမၤဝဲ ဒ်သိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဖၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်နီၢ်ကီၢ် လၢနဖိတဖၣ်အဖီခိၣ်. ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ် ဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤအခါဒၣ်လဲာ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တၢ်လၢ နသိၣ်လိတ့ၢ်အီၤတဖၣ်. (ယိၤဟၣ် ၁၄:၂၆) နမ့ၢ်ဆဲးသိၣ်လိနဖိလၢ နတၢ်ကတိၤဒီး နတၢ်မၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤနၤ.
၁၉. ဘၣ်မနုၤအဃိ နနာ်သ့လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးနၤလဲၣ်.
၁၉ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်နၤန့ၣ် တဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ နဖိတဖၣ်အတၢ်ဆၢတဲာ် အဖီခိၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢနအဲၣ်အီၤအဃိ အဝဲအဲၣ်နၤ. နမ့မ့ၢ်မိလၢ အဘၣ်ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ် အဖိထဲတဂၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤအၢၣ်လီၤလၢ အကကဲထီၣ် ပါလၢနဖိတဖၣ်အဂီၢ်ဒီး အကဒီသဒၢနၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၈:၅) နဖိတဖၣ်ကမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤဧါ တမၤဧါန့ၣ် နဆၢတဲာ်န့ၢ်အီၤတသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် နမ့ၢ်ဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤဒီး မၤအီၤလၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ် နကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘၣ်သးလီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၃၄ ပဖိမ့ၢ် တၢ်န့ၢ်သါလၢယွၤ
a တၢ်မၤလိအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ မိၢ်လၢအမ့ၢ်ခရံာ်ဖိတဖၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ စီၤတံၤမသ့းအမိၢ် နီၢ်အူၤနံက့ၤ အအိၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် သိၣ်လိအဖိလၢ ကသ့ၣ်ညါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
b ပှၤမံၤတနီၤ ဘၣ်တၢ်ဆီတလဲအီၤ.
c အဒိ, ကွၢ်လံာ်လၢအမ့ၢ် အိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ် ပှဲၤဒီးတၢ်သးခု တၢ်မၤလိ ၅၀ ဒီး the article “Ideas for Family Worship and Personal Study” in the August 15, 2011, issue of The Watchtower, pp. 6-7.