တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် လၢပအိၣ်ခိးအီၤဖးယံာ် လၢကပၢက့ၤ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ်​ ကဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဃူတၢ်ဖိး ဒီးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်​ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ. ဒီးဒ် စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၂:၇ အၢၣ်လီၤဝဲအသိး “တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်​ ကအိၣ်ဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်.” ဘၣ်ဆၣ်​ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် ကပၢဟီၣ်ခိၣ်​ လၢအခါဖဲလဲၣ်. အကပၢတၢ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်.

လံာ်စီဆှံ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ တၢ်ကကဲထီၣ်အသး တခါဘၣ်တခါ ဒီးအပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် ကဟဲန့ၣ်​ ဘူးထီၣ်ဝဲလံ. တၢ်ကဲထီၣ်သးတဖၣ်န့ၣ်​ အကဲဝဲ “တၢ်ပနီၣ်” လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဒုးတၢ်ယၤလၢ ထံကီၢ်တဘ့ၣ်ဒီးတဘ့ၣ်​ အဘၢၣ်စၢၤ, တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိ, တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ, ဟီၣ်ခိၣ်ဟူး ဒီးတၢ်အၢတၢ်သီ အိၣ်ဝဲအါထီၣ်.—မးသဲ ၂၄:၃, ၇, ၁၂; လူၤကၣ်​ ၂၁:၁၁; လီၣ်ဖျါ ၆:၂-၈.

ဝံအတၢ်စံးပာ် အဂၤတခါ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲဒ်အံၤ– “လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်​ တၢ်ဆၢကတီၢ်လီၤဆီလၢ အကီအခဲသပှၢ်တၢၢ်န့ၣ်​ ကဘၣ်ဝဲလီၤ. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ကအဲၣ်လီၤထဲ အနီၢ်ကစၢ်အသး, ကအဲၣ်ကျိၣ်အဲၣ်စ့, . . . တဒိကနၣ်အမိၢ်အပၢ် အကလုၢ်ဘၣ်, တသ့ၣ်ညါ စံးဘျုးစံးဖှိၣ်တၢ်ဘၣ်, အသးတတီဘၣ်, တအဲၣ်ပှၤဂၤဘၣ်, ကမ့ၢ်ပှၤလၢအခိၣ်ကိၤ, ကတဲဟးဂီၤပှၤဂ့ၢ်, တအိၣ်ဒီး တၢ်ပၢၤသူၣ်ပၢၤသးဘၣ်, ကမ့ၢ်ပှၤလၢ အမၤဆူၣ်မၤစိးတၢ်, တအဲၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤဘၣ်, . . . ပာ်ကဖၢလၢအသး ဒီးလၢကအဲၣ်​ ကစၢ်ယွၤအလီၢ် ကအဲၣ်ဝဲ တၢ်မုာ်တၢ်ပၠီၣ်.” (၂ တံၤမသ့း ၃:၁-၄) ပှၤတနီၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်အံၤ ဖးယံာ်လံ. ဒီးခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်အံၤန့ၣ်​ အိၣ်ဝဲ အါထီၣ်မၣ်အါထီၣ်.

ဝံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ်န့ၣ်​ စးထီၣ်ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်. တကးဒံးဘၣ်​ ဖဲတၢ်တနံၣ်န့ၣ်​ ဝံၤအလီၢ်ခံ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်သး ဆီတလဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်န့ၣ်​ ပှၤလၢအမၤလိ တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ, ပှၤလၢအမၤတၢ်လၢ ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်တကပၤ ဒီးပှၤကွဲးလံာ်တဖၣ်​ တဲဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီး အတၢ်ထံၣ်အါမး. အဒိ ဖံထၢၤမီၣ်​ လၢအမ့ၢ် ပှၤဒ့နဲးဖိ အပှၤမၤလိတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤန့ၣ်​ အတဲဝဲဒ်အံၤ– “တၢ်ဒုးလၢ အကဲထီၣ်သးဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ်​ ဆီတလဲဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ ဖးဒိၣ်ညါ. တချုးဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်ဘၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်​ ပှၤအါဂၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်သး ဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်မၣ်ဒိၣ်ထီၣ်, . . . ဘၣ်ဆၣ်​ လၢတၢ်လီၢ် ကိးပူၤဒဲးန့ၣ်​ တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ, တၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုး ဒီးတၢ်သူၣ်ဟ့သးဟ့ ဟဲကဲထီၣ်အသး ဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ တအိၣ်လၢၤဘၣ်.”

ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်က့ၤလၢ အဂ့ၤတကပၤန့ၣ်​ ဒ်ကလံၤမုၢ်ဟဲဝံၤအလီၢ်ခံ ကလံၤဟဲက့ၤဝဲ ကဖီကဖီအသိး တၢ်အိၣ်သးကီခဲတဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်သးဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်အိၣ်သးလၢအဂ့ၤတဖၣ်​ ကကဲထီၣ်ဝဲ. တၢ်အိၣ်သးကီခဲတဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် ကပၢဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ. တကးဒံးဘၣ်​ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ် အတၢ်ပနီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးတဲဖျါထီၣ်ဝဲ အကျါန့ၣ်​ အပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ပနီၣ်လၢအဂ့ၤတခါ. အတဲဝဲလၢ “ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ်​ ကဘၣ်​ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ ဒ်သိး ကကဲထီၣ်​ တၢ်အုၣ်အသးလၢ ပှၤကလုာ်ခဲလၢာ် အဂီၢ်လီၤ. ဝံၤဒီး တၢ်အကတၢၢ်န့ၣ်​ ကတုၤဝဲ.”—မးသဲ ၂၄:၁၄.

တၢ်သးခုကစီၣ်တခါန့ၣ်​ အကဲဝဲ တၢ်ကစီၣ်​ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးတခါလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ. အဝဲသ့ၣ်​ အလံာ်လဲၢ် လၢအသူဝဲအါကတၢၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ မဲးကစံ လၢအခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ တၢးထီခိးတၢ် ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါယဟိဝၤယွၤအဘီမုၢ်. မဲးကစံတဘ့ၣ်အံၤ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်လၢကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် ကမၤန့ၢ်ဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ ဒီးဟီၣ်ခိၣ် အဂီၢ်.

တၢ်သံကွၢ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢ ကပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်လွံၢ်ထံၣ်–

1. ၁. ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် တသူဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အပၢတၢ်လၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ နီတဂၤဘၣ်.

2. ၂. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အပၢတၢ်လၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ တအဲၣ်ဒိးတူၢ်ၡူကွံာ် အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကပၢတၢ်ဘၣ်​ ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ကထီဒါ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ပၢ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂:၂-၉.

3. ၃. ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် ကဘၣ်မၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ပၢ လၢအအဲၣ်ဒိးဒိၣ်စိလၢ ပှၤဂၤအဖီခိၣ်. (ဒၤနံးယ့လး ၂:၄၄; လီၣ်ဖျါ ၁၉:၁၇-၂၁) ဒီးတၢ်ဒုးလၢခံကတၢၢ်တခါန့ၣ်​ လံာ်စီဆှံ ကိးဝဲလၢ အၢ်မက့းဒိၣ်.—လီၣ်ဖျါ ၁၆:၁၄, ၁၆.

4.  ၄. ပှၤလၢအသးအိၣ်​ ဒိးပၢအသးလၢ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ်​ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ပူၤဖျဲး ဒီးကအိၣ်ဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤ မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်. ပှၤလၢအပူၤဖျဲးတဖၣ်န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံ ကိးအဝဲသ့ၣ်လၢ “ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်” ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အနီၣ်ဂံၢ်ကအိၣ်လၢ အကကွဲၢ်တဖၣ်ညါ.—လီၣ်ဖျါ ၇:၉, ၁၀, ၁၃, ၁၄.

ဒ်သိးပကကဲထီၣ်ဘၣ်​ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် အထံဖိကီၢ်ဖိအဂီၢ် အဆိကတၢၢ်န့ၣ်​ ပကဘၣ်​ ဃုသ့ၣ်ညါမၤလိ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်. ယ့ၣ်ၡူး ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်​ ဒီးတဲဝဲလၢ “ဒ်သိး ပှၤကန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မူအထူအယိာ်အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ ကဘၣ်သ့ၣ်ညါထီၣ်နၤ လၢအမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤ အမ့ၢ်အတီထဲ တဂၤဧိၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လၢ နဆှၢလီၤအီၤ တဂၤန့ၣ်လီၤ.”—ယိၤဟၣ်​ ၁၇:၃.

ဖဲပှၤတဂၤ သ့ၣ်ညါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအခါ အဝဲသ့ၣ်​ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးအါမး. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အဘျုးခံခါအံၤ. တၢ, အဝဲသ့ၣ်​ ကနာ်န့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ. တၢ်နာ်တခါန့ၣ်​ ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢ တၢ်အုၣ်သး ဒီးတၢ်အုၣ်သးအံၤ ဒုးနာ်န့ၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲတၢ်နီၢ်ကီၢ် ဒီးအကပၢဟီၣ်ခိၣ်​ ဘူးထီၣ်လံ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၁) ခံ, အဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်အဲၣ်​ လၢယဟိဝၤယွၤ ဒီးပှၤလၢအဃၢၤန့ၣ်​ ဟဲဒိၣ်ထီၣ်. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်​ သးအိၣ်ဒိကနၣ်​ အကလုၢ် လၢအသးဒီဖျၢၣ်. ဒီးခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်​ ပှၤလၢအဃၢၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်​ သးအိၣ်မၤထွဲ ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ကတိၤ လၢအတဲဝဲလၢ “ဒ်သုအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဂၤကမၤသုအသိးန့ၣ်​ မၤအဝဲသ့ၣ်​ ဒ်န့ၣ်အသိးစ့ၢ်ကီးတက့ၢ်.”—လူၤကၣ်​ ၆:၃၁.

ဒ်ပါလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်အဲၣ်တဂၤအသိး ပတၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်စ့ၢ်ကီး အဲၣ်ဒိးလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်မူလၢအဂ့ၤကတၢၢ်. အအဲၣ်ဒိးလၢ ပကအိၣ်ဒီး “တၢ်မူနီၢ်ကီၢ်.” (၁ တံၤမသ့း ၆:၁၉) ပတၢ်အိၣ်မူ လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်​ တမ့ၢ်ဝဲ တၢ်အိၣ်မူနီၢ်ကီၢ်ဘၣ်. ပှၤလၢအကကွဲၢ်တဖၣ်န့ၣ်​ အိၣ်မူဘၣ်​ ကီကီခဲခဲ ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ကအီၣ်ဘၣ်အီဘၣ်အဂီၢ် ဘၣ်ကျဲးစၢးဝဲဖးနးညါ. ဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါဘၣ်​ တၢ်အိၣ်မူနီၢ်ကီၢ် ကမၤသးဒ်လဲၣ်အဂီၢ် ဃုသ့ၣ်ညါကွၢ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတနီၤလၢ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် ကဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ အထံဖိကီၢ်ဖိအဂီၢ်.