လံာ်​တဘ့ၣ်​လၢ​အမ့ၢ် အဲၣ်​စဲ​က​လိၣ်​ဖံ​ဒံ​ယါ ဘရံး​ထ​နံၣ်​ကၣ် (Encyclopædia Britannica) စံး​ဝဲ​လၢ အံးစထၢၣ်​န့ၣ်​မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်မၤ​ယ့ၣ်ၡူး အ​တၢ်​ဂဲၤဆၢထၢၣ်​သမူထီၣ်​က့ၤ​အမုၢ်နံၤ​ဒီး မ့ၢ်​မူးပွဲ​အရ့ဒိၣ်​လၢ ခရံာ်ဖိ​အ​တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​တဖၣ်​အဂီၢ်” န့ၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခရံာ်ဖိ​တဖၣ် ကြၢး​မၤဝဲ​မူးပွဲ​အံၤဧါ.

န​မ့ၢ်​အဲၣ်ဒိး​သ့ၣ်ညါ​လၢ တၢ်ဖိ​တၢ်လံၤ​တခါခါ မ့ၢ်​အ​နီၢ်ကီၢ်​ဧါ, တမ့ၢ်​အ​နီၢ်ကီၢ်​ဧါ​န့ၣ် န​က​ဘၣ်​ဃုကွၢ်​အဂ့ၢ်​အကျိၤ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လီၤ. ဒ်​န့ၣ်​အသိး, အံးစထၢၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​ခရံာ်ဖိ​အ​မူးပွဲ​ဧါ တမ့ၢ်​ဘၣ်​ဧါ​န့ၣ် ဒ်သိး​ပ​က​သ့ၣ်ညါ​အဂီၢ် အရ့ဒိၣ်​လၢ​ပ​က​ဘၣ် ဃု​သ့ၣ်ညါ​အထူ​အထံး လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​န့ၣ်​လီၤ.

ယ့ၣ်ၡူး မၢဝဲ​အပျဲၢ်​အဘီၣ်​သ့ၣ်​တဖၣ် လၢ​က​မၤဝဲ​တၢ်​သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်​က့ၤ​ထဲ​လၢ အ​တၢ်သံ အမုၢ်နံၤ​အဂီၢ် ဒီး​တမ့ၢ်​လၢ​အ​တၢ်​ဂဲၤဆၢထၢၣ်​သမူထီၣ်​က့ၤ အမုၢ်နံၤ​အဂီၢ်​ဘၣ်. တၢ်မၢဖိ​စီၤ​ပီလူး ကိးဝဲ​မူးပွဲ​အံၤ​လၢ “ကစၢ်​အ​တၢ်အီၣ်​လၢ​ဟါ​အီၣ်” လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၂၀; လူၤကၣ် ၂၂:၁၉, ၂၀.

အါန့ၢ်​အန့ၣ် ဘရံး​ထ​နံၣ်​ကၣ် စံး​ဝဲ​လၢ အံးစထၢၣ်​အလုၢ်​အလၢ်​တဖၣ် “ဟဲ​လီၤစၢၤ​ဝဲ​လၢ မိၢ်လုၢ်ပၢ်လၢ်” ဒီး​ဘၣ်ထွဲ​လိာ်အသး​ဒီး ယ့ၣ်ၡူး​အ​တၢ်​ဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်​က့ၤ​အဂ့ၢ်​ထဲ “တစဲးဖိ” န့ၣ်​လီၤ. အဒိ ဆီဒံၣ်​ဒီး​ပ​ဒဲ​န့ၣ်​မ့ၢ် အံးစထၢၣ်​မူးပွဲ​အ​တၢ်​ပနီၣ်​တဖၣ်​လၢ အ​မံၤဟူသၣ်ဖျါ​လီၤ. ဘၣ်ဃး​ဒီး​တၢ်​ပနီၣ်​တဖၣ်​အံၤ တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ အဲၣ်​စဲ​က​လိၣ်​ဖံ​ဒံ​ယါ​တဘ့ၣ် (Encyclopedia of Religion) စံး​ဝဲ​လၢ “ဆီဒံၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်​ပနီၣ်​လၢ တၢ်အိၣ်မူ​အသီ ဟဲ​ပၢၢ်ထီၣ်​လၢ​တၢ်သံ​အ​ပူၤ ဒ်​ဆီဖိ​ဘၣ်​လဲၤခီဖျိ​ဆီဒံၣ်​အ​ကု (လၢ​အ​ကိၤ) ဒ်သိး​က​ဖး​ထီၣ်ဝဲ​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ.” ဒီး​စံး​စ့ၢ်ကီး​ဝဲ​လၢ– “ပ​ဒဲ​န့ၣ်​ဘၣ်​တၢ်​သ့ၣ်ညါ​အီၤ​လၢ ဆၣ်ဖိ​ကီၢ်ဖိ​လၢ အချံ​အ​သၣ်ဂ့ၤ ဒီး​ဂုၤထီၣ်​ပသီထီၣ်​ဝဲ​ချ့​သ​ဒံး အဃိ​မ့ၢ်ဝဲ​တၢ်​ပနီၣ်​လၢ တၢ်ကိၢ်​ထီၣ်​သီ​အကတီၢ် ဘူးထီၣ်လံ​န့ၣ်​လီၤ.”

ဖံလံး​ဝီ​ထၢၣ်​လၢ​အမ့ၢ် ပှၤ​ကူၣ်ဘၣ်​ကူၣ်သ့​လၢ လံာ်လဲၢ်​တ​ကပၤ​တဲ​နၢ်ပၢၢ်​ဝဲ​လၢ လုၢ်လၢ်​အဂၤ​ဟဲ​နုာ်လီၤ​ဆူ အံးစထၢၣ်​အမူး​ပူၤ​ဒ်လဲၣ်​အဂ့ၢ်​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​ကွဲးဝဲ​လၢ “အဆၢ​ကတီၢ်​ဖဲ ပှၤ​အဲၣ်ဒိး​ဒုး​ကဲထီၣ်​ဝဲ ပှၤသူခိၣ်ဖိ​တဖၣ် လၢ​ခရံာ်ဖိ​အခါ” န့ၣ်​ညီဝဲ​လၢ​ပှၤ​က​ကျဲၣ်ကျီ ပှၤသူခိၣ်ဖိ​အ​မူးပွဲ​တခါ ဒီး​ယ့ၣ်ၡူး​အ​တၢ်​ဂဲၤဆၢထၢၣ်​သမူထီၣ်​က့ၤ အမုၢ်နံၤ​န့ၣ်​လီၤ. ပှၤသူခိၣ်ဖိ​အ​မူးပွဲ​တခါ​အံၤ ဘၣ်​တၢ်မၤ​အီၤ​ဖဲ “တၢ်ဂိၢ်ခါ​အဆၢ​ကတီၢ်​လၢာ်​ဝဲ ဒီး​က​နုာ်လီၤ​ဆူ တၢ်ကိၢ်​ထီၣ်​သီ​အဆၢ​ကတီၢ်” န့ၣ်​လီၤ. ဝီ​ထၢၣ်​စံး​က​ဒီး​ဝဲ တၢ်​အံၤန့ၣ်​မ့ၢ် ခီၣ်ခါ​အရ့ဒိၣ်​တခါ ဒ်သိး​ပှၤသူခိၣ်ဖိ​တဖၣ်​က​တူၢ်လိာ်ဝဲ “ခရံာ်ဖိ​အ​မူးပွဲ​တဖၣ်” လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ဒုးအိၣ်​ထီၣ်​ကျဲ​လၢ ပှၤသူခိၣ်ဖိ​အါဂၤ က​ကဲထီၣ်​ဝဲ​ပှၤခရံာ်ဖိ​န့ၣ်​လီၤ.

“တၢ်ဒုး​ကဲထီၣ်​ခရံာ်ဖိ” လၢ​ကျဲဒ်အံၤ​န့ၣ် တ​ကဲထီၣ်​အသး​လၢ တၢ်မၢဖိ​တဖၣ်​အ​စိၤ​ဘၣ်, မ့ၢ်​လၢ​အဝဲသ့ၣ် “တြီ​တၢ်” အ​လုၢ်လၢ်​လၢ​အ​ကမၣ်​အဃိ​န့ၣ်​လီၤ. (၂ သ့းစၤလနံ ၂:၇) တၢ်မၢဖိ​စီၤ​ပီလူး ဟ့ၣ်ပလီၢ်​ဝဲ​လၢ “တုၤ​အ​လဲၤတၢ်” ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ​ပှၤ​တဖၣ်​က “စံၣ်တဲၤ​တဲၤ​လီၤ တၢ်​လၢ​အဒၢ​က့ၣ်​တဖၣ်, ဒ်သိး​အပျဲၢ်​အဘီၣ်​က​ပိာ်​အခံ​လီၤ.” (မၤတၢ် ၂၀:၂၉, ၃၀) ဖဲ​တၢ​ယၤဖှိၣ်​အ​စိၤ​ဘူး​က​လၢာ်​အခါ တၢ်မၢဖိ​စီၤ​ယိၤဟၣ်​ကွဲးဝဲ​လၢ ပှၤ​တနီၤနီၤ​န့ၣ်​ကွဲန့ၢ်​လွဲန့ၢ်​ဝဲ ပှၤခရံာ်ဖိ​တဖၣ်​ဆူ ကျဲ​လၢ​အ​ကမၣ်လံ​န့ၣ်​လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁၈, ၂၆) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ကျဲ​အိးထီၣ်​အသး​လၢ လုၢ်လၢ်​လၢ​အ​ကမၣ်​တဖၣ် က​နုာ်လီၤ​ဝဲ​လၢ ခရံာ်ဖိ​တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​အ​ပူၤ​လီၤ.

ပှၤ​တနီၤ​ဆိကမိၣ်​ဝဲ​လၢ တၢ်​တူၢ်လိာ်​အံးစထၢၣ်​အလုၢ်​အလၢ်​သ့ၣ်​တဖၣ်​န့ၣ် တမ့ၢ်​တၢ်​လၢ​အ​ကမၣ်​ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်​ဆိကမိၣ်​ဝဲ​လၢ တၢ်အံၤ​ကဲထီၣ်​တၢ်မၤစၢၤ​လၢ “ပှၤသူခိၣ်ဖိ​တဖၣ်” က​နၢ်ပၢၢ်ထီၣ် ယ့ၣ်ၡူး​အ​တၢ်​ဂဲၤဆၢထၢၣ်​သမူထီၣ်​က့ၤ​အဂ့ၢ်​န့ၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဃး​တၢ်ဂ့ၢ်​သ့ၣ်​တဖၣ်​အံၤန့ၣ် စီၤ​ပီလူး​တ​တူၢ်လိာ်ဝဲ​ဘၣ်. စီၤ​ပီလူး​ဟးဝ့ၤဝီၤ​လၢ ရိမ့ၤ​အ​တၢ်ပၢ​အ​ပူၤ ဒီး​ထံၣ်ဘၣ်​ဝဲ လုၢ်လၢ်​လၢ​အ​ကမၣ်​တဖၣ် ဘၣ်ဆၣ်​အဝဲ​တ​ဟံးန့ၢ်​ဝဲ ဒ်သိး​ပှၤဂၤ က​နၢ်ပၢၢ်​အါထီၣ် ယ့ၣ်ၡူး​အဂ့ၢ်​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အလီၢ် စီၤ​ပီလူး ဟ့ၣ်ပလီၢ်​ဝဲ​ခရံာ်ဖိ​တဖၣ်​လၢ– “သု​တ​ယိး​နီၣ်ယိးဘိ ဖုၣ်ထံၣ်​ဖုၣ်ထီ ဒီး​ပှၤလၢ​အ​တ​စူၢ်​တ​နာ်​တၢ်​တဖၣ်​န့ၣ်​တဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်တီ​တၢ်လိၤ​န့ၣ် ဘၣ်ဃး​ဒီး​တၢ်​တတီ​တလိၤ​ဘၣ်​ဒ်လဲၣ်, ဒီး​တၢ်ကပီၤ​ရ့လိာ်​အသး​ဒီး​တၢ်ခံး​ဒ်လဲၣ်. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ယွၤ​စံး​ဝဲဒၣ်, ဟးထီၣ်​လၢ​အကျါ, ဒီး​အိၣ်လီၤဆီ​တက့ၢ်. ဒီး​ထိးဘၣ် တၢ်​တ​ကဆှီ​ဘၣ်​န့ၣ်​တဂ့ၤ.”—၂ ကရံၣ်သူး ၆:၁၄, ၁၇.

ပ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်​လံ တၢ်ဂ့ၢ်​တၢ်ကျိၤ​တဖၣ်​အံၤ​အဃိ ပ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ် တၢ်​အဘျုး​မနုၤ​လဲၣ်. ပ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ် လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လၢ အံးစထၢၣ်​န့ၣ် တမ့ၢ်​မူးပွဲ​တခါ​လၢ ခရံာ်ဖိ​ကြၢး​မၤဝဲ​ဘၣ်.