အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်တက့ၢ်
“မ့ၢ်သုးနံၤသုးသီ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, အိၣ်ခိးအီၤတက့ၢ်.” —ဃဘးကူာ် ၂:၃.
တၢ်သးဝံၣ်– ၁၂၈, ၄၅
၁, ၂. ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်လဲၣ်.
လၢတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ အပူၤယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ် အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲဒၣ် ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအကဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ ဝံယံးရမံယၤ ကွၢ်လၢ်ဝဲလၢ ဘၤဘူၤလိၣ် ကဟဲမၤဟးဂီၤယူဒၤ ဒီးတၢ်ကဲထီၣ်အသးဖဲ ချ.ခ.န ၆၀၇ န့ၣ်လီၤ. (ယံးရမံယၤ ၂၅:၈-၁၁) ဝံယၡါယၤ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤ ကထုးထီၣ်ကွံာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကုၢ်အလီၢ် ဝံၤဒီးဒုးက့ၤကဒါက့ၤအီၤဆူ ကီၢ်ယူဒၤအပူၤဒီးစံးဝဲ– “ပှၤလၢအကွၢ်လၢ်အကျဲန့ၣ် ဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤခဲလၢာ်လီၤ.” (ယၡါယၤ ၃၀:၁၈) ဝံမံကၤစ့ၢ်ကီး မုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤတဖၣ် ကဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲအဃိ စံးဝဲလၢ– “ယကကွၢ်လၢ် ယွၤအကျဲ” လီၤ. (မံကၤ ၇:၇) ဒီးတချုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးဟဲန့ၣ် ကစၢ်ယွၤ အခ့အပှၤလၢပျၢၤတဖၣ် နာ်ဝဲသပှၢ်တၢၢ်လၢမ့းၡံအၤ မ့တမ့ၢ် ခရံာ်လၢဘၣ်တၢ်စံးပာ်အီၤန့ၣ် ကဟဲဝဲလီၤ.—လူၤကၣ် ၃:၁၅; ၁ ပ့းတရူး ၁:၁၀-၁၂. * (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.)
၂ မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပဝဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ပခိးကွၢ်လၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အဘီအမုၢ်န့ၣ် ကဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးလၢ အမ့ၢ်ဝဲ ဘီမုၢ်အစီၤပၤတဂၤန့ၣ် ကမၤထူၣ်ဖျဲးထီၣ် ယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်လၢ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်တဘ့ၣ်အံၤအပူၤလီၤ. အဝဲကမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤအၢပှၤသီဒီး ကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ခဲလၢာ်လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၅:၁၉) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ထီဘိန့ၣ်ပကအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် ယဟိဝၤယွၤအမုၢ်နံၤလီၤ. ဒီးမ့ၢ်လၢအမုၢ်နံၤ ကဟဲဝဲသပှၢ်ကတၢၢ်အဃိ ပအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသးလၢ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
၃. ပမ့ၢ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဘၣ် တၢ်အကတၢၢ် ဖးယံာ်လံန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဆိကမိၣ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ ပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်သး ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၆:၁၀) ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဘၣ် တၢ်အကတၢၢ်ဖးယံာ်လံန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ပကဆိကမိၣ်လၢ ‘ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဒံး တၢ်အကတၢၢ်န့ၣ်လဲၣ်.’
ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဒံး တၢ်အကတၢၢ်န့ၣ်လဲၣ်
၄. ဘၣ်မနုၤအဃိအရ့ဒိၣ်လၢ ပက “ဆိးသီ” န့ၣ်လဲၣ်.
၄ ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ “ဆိးသီတက့ၢ်.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပဝဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ပကအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် တၢ်အကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၄၂; လူၤကၣ် ၂၁:၃၄-၃၆) ထီဘိန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကရၢကရိ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤလၢ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး “တၢ်ကွၢ်လၢ် ဒီးတၢ်ဆၢသပှၢ်ပှၢ် ယွၤအမုၢ်နံၤကဟဲဝဲ” ဒီးပကဘၣ်သးစၢၢ်ဆၢလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ ဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အသီန့ၣ်လီၤ.—ဖး ၂ ပ့းတရူး ၃:၁၁–၁၃ တက့ၢ်.
၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်ခိးကွၢ်လၢ် ယဟိဝၤယွၤ အမုၢ်နံၤန့ၣ်လဲၣ်.
၅ လၢတၢယၤဖှိၣ်အစိၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဘၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤအမုၢ်နံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ အရ့ဒိၣ်လၢ ပဝဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ပကဘၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် အါန့ၢ်ဒံးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. တၢ်ပနီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်တ့ၢ်ဝဲန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲကဲထီၣ် ယွၤအဘီအမုၢ်အစီၤပၤ စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. အဒိ ဒ်ယ့ၣ်ၡူးတဲဆိပာ်ဝဲအသိး ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်အသး ဒံးယံာ်ဒံးနးထီၣ်ဝဲဒီး ဘီမုၢ်အတၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါလီၤ. (မးသဲ ၂၄:၃, ၇-၁၄) မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်န့ၣ် ကယံာ်ဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးတတဲဖျါဝဲဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသး လၢတၢ်အကတၢၢ်အဂီၢ် တဘိယူၢ်ဃီလီၤ.
၆. ဒ်တၢ်အကတၢၢ် ဒံးယံာ်ဒံးဘူးထီၣ်ဝဲအသိး တၢ်အၢတၢ်သီစ့ၢ်ကီး ဒံးယံာ်ဒံးနးထီၣ်ဝဲန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်.
၆ “မုၢ်နံၤအခံကတၢၢ်” န့ၣ်မ့ၢ်အကအိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်အသး ကအၢကသီ အါန့ၢ်ဒံးအဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဧါ. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်ကအၢထီၣ် ဒံးယံာ်ဒံးနးထီၣ်လၢ “မုၢ်နံၤအခံကတၢၢ်” အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၃:၁, ၁၃; မးသဲ ၂၄:၂၁; လီၣ်ဖျါ ၁၂:၁၂) ခဲအံၤ တၢ်အၢတၢ်သီအိၣ်ဝဲအါမး ဘၣ်ဆၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ခါဆူညါန့ၣ် ကအၢထီၣ်ဝဲကွ့ၢ်ကွ့ၢ်လီၤ.
၇. ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်အသးလၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် မးသဲ ၂၄:၃၇-၃၉ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၇ ပှၤတနီၤနီၤ ကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တချုးလၢ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” ဟဲတုၤဒံးဘၣ်န့ၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ကအိၣ်ထီၣ်လၢ ထံကီၢ်ကိးဘ့ၣ်ဒဲး ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအါတက့ၢ် ကတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ် တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၇:၁၄) ဘၣ်ဆၣ် တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ဟဲကဲထီၣ်အသးဒီး ပှၤကိးဂၤဒဲး ကထံၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ လံာ်စီဆှံအတၢ်စံးပာ်တဖၣ် လၢပှဲၤထီၣ်ဝဲလံန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအတသးစၢၢ်ဆၢ လံာ်စီဆှံတဖၣ်ဒၣ်လဲာ် ကထံၣ်ဒီးသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလီၤ. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အတီၢ်ပူၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအါဂၤန့ၣ် “တသ့ၣ်ညါဘၣ်.” အဝဲသ့ၣ်ကအိၣ်ဒ် အအိၣ်ညီနုၢ်ဝဲအသိးဒီး ဖဲယဟိဝၤယွၤ အမုၢ်နံၤဟဲဝဲအခါ အဝဲသ့ၣ် ကဖုးဘၣ်အသးလီၤ. (ဖး မးသဲ ၂၄:၃၇–၃၉ တက့ၢ်.) ဖျါတြၢၢ်ကလာ်လၢ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” တချုးတုၤဒံးဘၣ်န့ၣ် ပတဘၣ်ဆိကမိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်အိၣ်သး ကအၢထီၣ်နးနးကလဲာ် တုၤဒၣ်လဲာ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကသ့ၣ်ညါဝဲ ဖျိဖျိဖျါဖျါလၢ တၢ်အကတၢၢ် ဘူးထီၣ်လံန့ၣ်ဘၣ်. —လူၤကၣ် ၁၇:၂၀; ၂ ပ့းတရူး ၃:၃, ၄.
၈. ခီဖျိလၢ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်ပနီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်တ့ၢ်ဝဲအဃိ ပနာ်လၢပအိၣ်မူဘၣ်လၢ အဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်.
၈ တၢ်ပနီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်တ့ၢ်ဝဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်လၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အိၣ်ပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သးလီၤ. (မးသဲ ၂၄:၂၇, ၄၂) စးထီၣ်လၢ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ် တၢ်ပနီၣ်အသနၢၣ်တဖၣ် ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ပနာ်သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ခဲအံၤန့ၣ် ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢပာ်စၢၤဝဲ မုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢ အဝဲကမၤဟးဂီၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်လၢမုၣ်ကီၤလံၢ်ပၢအီၤအံၤန့ၣ်လီၤ.
၉. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်လၢ တယံာ်လၢၤဘၣ် တၢ်အကတၢၢ် ကဟဲတုၤဝဲန့ၣ်လဲၣ်.
၉ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်လၢ တယံာ်လၢၤဘၣ် တၢ်အကတၢၢ် ကဟဲတုၤဝဲန့ၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်လၢ ပဒိကနၣ် ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် အကလုၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ပထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ပနီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်တ့ၢ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်န့ၣ် ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲ အနီၢ်ကီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပနာ်လၢတၢ်အကတၢၢ်န့ၣ် ဘူးထီၣ်လံ. တမ့ၢ်လၢ ပဟးနာ်ကြီ ကယဲၢ်တၢ်လၢ ပနၢ်ဟူခဲလၢာ်န့ၣ်ဘၣ်. ပသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ လံာ်စီဆှံ တၢ်စံးပာ်တဖၣ်န့ၣ် လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲအဃိလီၤ. ပကဘၣ်အိၣ်ပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သး ဒီးအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသး မ့ၢ်လၢ တၢ်အကတၢၢ် ကဟဲဝဲအဃိလီၤ.
ပကဘၣ်အိၣ်ခိးဒံး ဆံးယံာ်လဲၣ်
၁၀, ၁၁. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ “ဆိးသီတက့ၢ်” န့ၣ်လဲၣ်. (ခ) ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲအသိး တၢ်အကတၢၢ် မ့ၢ်တဟဲချ့ချ့ဘၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ ပကဘၣ်မၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအံၤ အခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)
၁၀ ပဝဲဒၣ်အါဂၤ ပမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလၢတၢ်သးတီ ဒီးတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤလီၤ. ဒီးပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် ယွၤအမုၢ်နံၤလၢ အကဟဲဝဲန့ၣ် အိၣ်လံအါနံၣ်အါလါလံ. ပအိၣ်ခိးတ့ၢ် ယံာ်ထဲလဲၣ်သနာ်က့ ပကဘၣ်မုၢ်လၢ်လၢ မုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ် တယံာ်လၢၤဘၣ် ကဟဲဝဲလီၤ. ပကဘၣ် အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသးလၢ ယ့ၣ်ၡူးကဟဲလီၤမၤဟးဂီၤ ဟီၣ်ခိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ပၢအီၤအံၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ– “ပလီၢ်သုသးတက့ၢ်. ဆိးသီဒီး ဘါထုကဖၣ်တၢ်တက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အမုၢ်အလါကဘၣ်ဝဲ ခဲလဲၣ်ခဲလဲၣ်န့ၣ်, သုတသ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးဒ် ပှၤတဂၤပာ်လီၤတဲာ်အဟံၣ်, ဒီးလဲၤဆူတခီထံတခီကီၢ်, ဒီးဟ့ၣ်အကုၢ်အပှၤ လၢအစိအကမီၤ, ဒီးတဂၤအတၢ်မၤလၢအဂီၢ်, တဂၤအတၢ်မၤလၢအဂီၢ်, ဒီးမၤလိာ်ပှၤပၢၤကျဲစၢၤတဂၤ ဒ်သိးအကဆိးသီလီၤ. မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ဆိးသီတက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ဟံၣ်ကစၢ်ကဟဲက့ၤ ဖဲလဲၣ်ဖဲလဲၣ်, လၢမုၢ်ဟါဧါ, လၢဖးဖီမုၢ်ဧါ, လၢဆီဖါအိၣ်အိထီၣ်ဧါ, လၢမုၢ်ဆ့ၣ်ဝါဧါန့ၣ်, သုတသ့ၣ်ညါဘၣ်လီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး, ကဟဲက့ၤဘၣ်ဖုး သတူၢ်ကလာ်, ဒီးထံၣ်န့ၢ် သုမံသပ့ၤလီၤ. တၢ်လၢယစံးဘၣ်သု, ယစံးဘၣ်ပှၤခဲလၢာ်လီၤ. ဆိးသီတက့ၢ်.”—မၢ်ကူး ၁၃:၃၃-၃၇.
၁၁ ဖဲယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်သ့ၣ်တဖၣ် နၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးစးထီၣ်ပၢတၢ်လၢ ၁၉၁၄ နံၣ်အခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်အကတၢၢ် ဟဲဘၣ်ဝဲသတူၢ်ကလာ် သ့ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးလၢ မုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ်အဂီၢ် ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်လီၤအသး အါထီၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ အပူၤန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကဟဲလၢခံ, ကမ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ် “လၢဆီဖါအိၣ်အိထီၣ်ဧါ, လၢမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်ဧါ” န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဟဲကဲထီၣ်အသး ဒ်အံၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ– “ဆိးသီတက့ၢ်.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပအိၣ်ခိးတၢ်ယံာ်တ့ၢ်လံန့ၣ် အခီပညီတမ့ၢ်လၢ တၢ်အကတၢၢ်န့ၣ် ကအိၣ်ဒံးဖးယံာ် မ့တမ့ၢ် တဟဲဖဲပစိၤခဲအံၤဘၣ်.
၁၂. ဝံဃဘးကူာ် သံကွၢ်ယဟိဝၤယွၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်, ဒီးကစၢ်ယွၤ စံးဆၢက့ၤအီၤဒ်လဲၣ်.
၁၂ ဖဲဝံဃဘးကူာ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ကလီၤပှီၢ်အဂ့ၢ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်တၢ်လၢ တၢ်ဝံသးစူၤအပူၤလီၤ. ဝံလၢအအိၣ်မူတ့ၢ်လၢ အမဲာ်ညါတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကစီၣ်အံၤ အနံၣ်အါမးလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ဝံဃဘးကူာ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်အၢတၢ်သီဒီး တၢ်တတီတလိၤတဖၣ် အိၣ်အါန့ၢ်ဒံး လၢညါလီၤ. အဝဲဃ့ တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးသံကွၢ်ဝဲ– “ယွၤဧၢ, ယဘၣ်ကိးထီၣ်တၢ်, ဆံးယံာ်လဲၣ်.” တၢ်အကတၢၢ်ကဟဲ ဆံးယံာ်လဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တတဲဘၣ်အီၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ကစၢ်အၢၣ်လီၤအီၤလၢ– “တသုးနံၤသုးသီဘၣ်.” ယဟိဝၤယွၤ စံးဘၣ်စ့ၢ်ကီး ဃဘးကူာ်လၢ “အိၣ်ခိးအီၤတက့ၢ်.”—ဖး ဃဘးကူာ် ၁:၁–၄; ၂:၃ တက့ၢ်.
၁၃. ဝံဃဘးကူာ် ကဆိကမိၣ် တၢ်မနုၤသ့လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ အဂီၢ်လဲၣ်.
၁၃ ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ ဝံဃဘးကူာ် အိၣ်ခိးတၢ်အကတၢၢ် တကဲလၢၤဘၣ် ဒီးစံးဝဲလၢ– ‘ယအိၣ်ခိးလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ကဟးဂီၤတဘျုးနံၣ်လံ. တၢ်အကတၢၢ်န့ၣ် ကအိၣ်ဖးယံာ်ဒံးလီၤသၢၣ်, လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယတလိၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢၤဘၣ်, ပှၤအဂၤကမၤဒၣ်ဝဲမီၣ်.’ အဝဲမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ဝဲ ဒ်အံၤန့ၣ် တၢ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ်. အဝဲတဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးလၢၤဘၣ်. ဒီးဖဲတၢ်အကတၢၢ် ဟဲဝဲအခါ အဝဲ မ့ၢ်တအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤအသးန့ၣ် အဝဲအသးသမူ ကဟးဂီၤဝဲလီၤ.
၁၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤ ဒ်သိးပကအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် တၢ်အကတၢၢ် ကဟဲန့ၣ်လဲၣ်.
၁၄ ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ နအိၣ်မူဘၣ်ဖဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအသီ အပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. ကယဲၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်ခဲလၢာ် လၢအဘၣ်ဃးဒီး မုၢ်နံၤအခံကတၢၢ်န့ၣ် ဟဲကဲထီၣ်အသးဒ် ယဟိဝၤယွၤ တဲတ့ၢ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နတၢ်နာ်ယဟိဝၤယွၤ ကအါန့ၢ်ဒံးအလီၢ်ဒီး ကယဲၢ်တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤတ့ၢ်ဝဲတဖၣ် နကနာ်လၢ အကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. (ဖး ယိၤၡူ ၂၃:၁၄ တက့ၢ်.) နကစံးဘျုး ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်လၢတၢ်အကတၢၢ်ဟဲဘၣ်ဝဲ ဒ်အဝဲသ့ၣ်နံၤဖးသီဝဲအသိး ဒီးအဝဲဟ့ၣ်ပလီၢ် အခ့အပှၤ လၢအကအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်တၢ် အဃိန့ၣ်လီၤ.—မၤတၢ် ၁:၇; ၁ ပ့းတရူး ၄:၇.
ဖဲပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်တၢ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်
မ့ၢ်နစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤဧါ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၅)
၁၅, ၁၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဂုၤကျဲးစၢး ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဆူၣ်ဆူၣ် တချုးလၢ တၢ်ကတၢၢ် ဘၣ်ဒံးအခါန့ၣ်လဲၣ်.
၁၅ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ကဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤပှၤလၢ ပကမၤကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤထီဘိန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ ယွၤအတၢ်မၤအပူၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် မၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပကပာ်ဒိၣ် တၢ်ကစီၣ်လၢ ပကဘၣ်ဟးဒုးသ့ၣ်ညါ ပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ. ပနာ်သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ တၢ်ပနီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်တ့ၢ်ဝဲန့ၣ် ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒီးတယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် တၢ်အကတၢၢ် ကဟဲဘၣ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကပာ်ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢ လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤလီၤ.—မးသဲ ၆:၃၃; မၢ်ကူး ၁၃:၁၀.
၁၆ ဖဲပစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်ဆူ ပှၤဂၤအိၣ်အခါ မ့ၢ်ဒၣ်ပမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတယံာ်လၢၤဘၣ် ဟီၣ်ခိၣ်လၢမုၣ်ကီၤလံၢ် ပၢအီၤတဘ့ၣ်အံၤ ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၄၅ နံၣ်န့ၣ် တၢ်လီၤသးအုးဖးဒိၣ် ကဲထီၣ်အသးလၢ ပီၣ်လဲၣ်ပူၤ မ့ၢ်လၢကဘီဖးဒိၣ် ဝ့လ်ဟဲ ကးစလီး (Wilhelm Gustloff) လီၤဘျၢဝဲအဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ပှၤသံလၢအကထိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ ဒီးအဝၤန့ၣ် ပူၤဖျဲးဝဲလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်အံၤ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် ဖဲကဘီလီၤဘျၢဝဲအခါန့ၣ် ပိာ်မုၣ်တဂၤ ဟီၣ်ကိးပသူဒီးစံးဝဲ– “ယထၢၣ်, ယထၢၣ်, ယတၢ်ထူးတၢ်တီၤ, ယတၢ်ထူးတၢ်တီၤခဲလၢာ်န့ၣ် အိၣ်လၢကဘီအပူၤလီၤ. ယတၢ်လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလၢာ်လံ.” ဘၣ်ဆၣ် ပှၤဒိးကဘီဖိလၢ အဂၤတဖၣ် နၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲသးသမူအဃိ အဝဲသ့ၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤပူၤဖျဲး ပှၤဂၤအသးသမူလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဝဲလၢ ပှၤသးသမူအဂီၢ်လီၤ. ပဝဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ပကဘၣ်လီၤဂာ်ဒ် ပှၤကဘီဖိလၢ ဟးမၤပူၤဖျဲး ပှၤသးသမူတဖၣ်အသိး ဒီးအိၣ်ဒီး တၢ်သးစၢၢ်ဆၢလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤလၢ အရ့ဒိၣ်တခါအံၤန့ၣ်လီၤ. ကယဲၢ်တၢ်လၢ ပမၤသ့ခဲလၢာ်န့ၣ် ပကဘၣ်မၤ ဒ်သိးပှၤသးသမူ ကပူၤဖျဲးဖဲ တၢ်ကတၢၢ် ဘၣ်ဝဲအခါန့ၣ်လီၤ.
ဆၢတဲာ်တၢ်ပှဲၤဒီး တၢ်ကူၣ်သ့ဒီး သးစၢၢ်ဆၢတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၇)
၁၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်လၢ တၢ်အကတၢၢ်န့ၣ်ဟဲဝဲ သတူၢ်ကလာ် သ့ဝဲလဲၣ်.
၁၇ ပထံၣ်ဘၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်စံးပာ် လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲဒီး တယံာ်လၢၤဘၣ် တၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ကဟါမၢ်ကွံာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤန့ၣ်လီၤ. ပအိၣ်ခိးလၢ “အနၢၤဆံဆဲၣ်ဘိ” ဒီး “တၢ်ဒူတၢ်ဃိၤ” ကမၤဟးဂီၤကွံာ် ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်လၢ အမ့ၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်န့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၇:၁၆) ပတဘၣ်ဆိကမိၣ်လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ် ကအိၣ်ဒံးဖးယံာ်န့ၣ်ဘၣ်. ကစၢ်ယွၤက “ဒၢနုာ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အသး” ဒ်သိး အကမၤဟးဂီၤကွံာ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အကမၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်အံၤ ဟဲကဲထီၣ်အသး သတူၢ်ကလာ် ဖဲဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်ဂ့ၤ ဖဲလဲၣ်ဂ့ၤသ့ဝဲန့ၣ် တဘၣ်သးပ့ၤနီၣ်တဂ့ၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၇:၁၇) ဟီၣ်ခိၣ်အအၢအသီလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ပၢဝဲတဖျၢၣ်အံၤ ကကတၢၢ်ဝဲဘူးထီၣ်လံ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်ဒိကနၣ် ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်လၢ– “ပလီၢ်သုသးတက့ၢ်. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒ်န့ၣ်ဒီး, သုသးကဃၢဒီး တၢ်အီၣ်လုၣ်ကိအီလုၣ်ကိတၢ်, ဒီးလၢအအံၤတဃၣ် အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီသတးဒီး, မုၢ်တနံၤန့ၣ်ကဘၣ်သုလၢ သုတဆိကမိၣ်ဘၣ် အကတီၢ်လီၤ.” (လူၤကၣ် ၂၁:၃၄, ၃၅; လီၣ်ဖျါ ၁၆:၁၅ ) မ်ပအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပသး, မၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်လၢ ယွၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤ ဒီးနာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ “မၤတၢ်ဒ်န့ၣ်လၢ ပှၤလၢအကွၢ်လၢ်အကျဲ” တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.—ယၡါယၤ ၆၄:၄.
၁၈. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကမၤလိ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၈ ဖဲပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် တၢ်အကတၢၢ်အခါန့ၣ် ပကဘၣ်ဒိကနၣ် စီၤယူဒၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအမ့ၢ်– “မ့မ့ၢ်ပှၤလၢတၢ်အဲၣ်အီၤ သုဝဲသ့ၣ်ဧၢ, သူၣ်လီၤသုသးလၢ သုတၢ်နာ်စီဆှံကတၢၢ်အဖီခိၣ်, ဒီးဘါထုကဖၣ်တၢ်လၢ သးစီဆှံအပူၤသတးဒီး, ဟံးဃာ်သုသးလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ, ဒီးမုၢ်လၢ်ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် အတၢ်သးကညီၤ, တုၤလၢတၢ်မူအထူအယိာ်တက့ၢ်.” (ယူဒၤ ၂၀,၂၁ ) ဘၣ်ဆၣ် ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပအိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် ဟီၣ်ခိၣ် ပၤရဒံစူး ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ တၢ်မၤလိ လၢခံတခါအပူၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 1 ဒ်သိးနကထံၣ်ဘၣ် ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢဘၣ်ဃး ဒီးမ့းၡံအၤအဂ့ၢ် ဒီးအတၢ် ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ကွၢ်လံာ်လၢအမ့ၢ် လံာ်စီဆှံ သိၣ်လိတၢ်နီၢ်နီၢ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် လံာ်ကဘျံးပၤ ၂၀၀ န့ၣ်တက့ၢ်.
