နသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်နဲၣ်ကျဲလၢ နနာ်န့ၢ်အီၤသ့ဧါ
“တၢ်မၤလိာ်န့ၣ် အကတၢၢ်မ့ၢ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဘၣ်ဃးဒီးသးကဆှီ, ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤ” လီၤ.—၁ တံၤမသ့း ၁:၅.
တၢ်သးဝံၣ်– ၅၇, ၄၈
၁, ၂. မတၤဟ့ၣ်လီၤပှၤ သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် ယဟိဝၤယွၤ လၢတၢ်အံၤအဃိန့ၣ်လဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤတ့လီၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဃုာ်ဒီး တၢ်သဘျ့လၢ ပကမၤတၢ်ဖဲပသးဒၣ်ဝဲသ့န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့လၢ ပကဃုထၢတၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်နဲၣ်ကျဲ လၢကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကဃုထၢတၢ်လၢအဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်နဲၣ်ကျဲအံၤ မ့ၢ်ဝဲသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လၢအမ့ၢ် တၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၤဒီးတၢ်အၢ လၢအအိၣ်ပာ်စၢၤလၢ ပသးကံၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပသူ ပသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ ကျဲအဘၣ်အခါ ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကမၤတၢ်လၢအဂ့ၤဒီး ပကဟးဆှဲးတၢ်လၢအအၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်အုၣ်အသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ပှၤဒီး အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပတၢ်အိၣ်မူကဂ့ၤဝဲလီၤ.
၂ မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပှၤတနီၤနီၤန့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ သနာ်က့ မၤတၢ်အဂ့ၤဒီး သးဟ့တၢ်အၢန့ၣ်လီၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၂:၁၄, ၁၅ တက့ၢ်.) ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဟ့ၣ်ပလီၢ် ပှၤအါဂၤဒ်သိး ကဟးဆှဲးတၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ထံၣ်တမှံကွၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် မ့ၢ်တအိၣ်ဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် နီတဂၤဘၣ်န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်အသးတဖၣ် ကအၢထဲလဲၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်အၢတၢ်သီအဂ့ၢ် အါန့ၢ်ဒံး ပနၢ်ဟူဘၣ်လၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. ပကြၢးစံးဘျုးစံးဖှိၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ အတ့လီၤဝဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ဃုာ်ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
၃. ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၃ ပှၤအါဂၤန့ၣ် တဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်သိၣ်လိနဲၣ်လိ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤ အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကမၤတၢ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ဒီးကကဲထီၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢ ကမၤအါထီၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပအဲၣ်ဒိးလၢ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဘျၢတဖၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အဘၣ်ဒီးတၢ်အကမၣ်, တၢ်ဂ့ၤဒီးတၢ်အၢန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ဒ်သိးပသိၣ်လိနဲၣ်လိပသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒီးသူအီၤကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤအါန့ၢ်ဒံး ပမၤလိတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ် လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ်လီၤ. ပကဘၣ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်ဒီး ပကဘၣ်နာ်လၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဂ့ၤဝဲလၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးကွဲးဝဲလၢ– “တၢ်မၤလိာ်န့ၣ် အကတၢၢ်မ့ၢ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဘၣ်ဃးဒီးသးကဆှီ, ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤ, ဒီးတၢ်နာ်နီၢ်နီၢ်လီၤ.” (၁ တံၤမသ့း ၁:၅) ဖဲပသိၣ်လိနဲၣ်လိ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒီးမၤထွဲအီၤအခါ ပတၢ်အဲၣ် ယဟိဝၤယွၤဒီးပတၢ်နာ်အီၤန့ၣ် ကဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်ဝဲလီၤ. ပသူပသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ ကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်, ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်အိၣ်ဝဲထဲလဲၣ်. တကးဒံးဘၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲ မ့ၢ်ပအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်ဘၣ်ကစၢ်ယွၤအသးထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
၄. ပသိၣ်လိနဲၣ်လိ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၄ ဘၣ်ဆၣ် ပသိၣ်လိနဲၣ်လိ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပကဘၣ် မၤလိလံာ်စီဆှံထီဘိ, ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်လၢပဖးအီၤ ဒီးဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒ်သိးပကမၤပိာ်ထွဲတၢ်လၢ ပမၤလိဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤတမ့ၢ်ထဲလၢ ပကဘၣ် မၤလိတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်ဘၣ်. ဖဲပမၤလိ လံာ်စီဆှံအခါ ပတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲလၢ ပကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ ပကသ့ၣ်ညါဘၣ် လၢကစၢ်ယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ကစၢ်ဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်, ဒီးတၢ်လၢအဘၣ်အသး ဒီးတၢ်လၢတဘၣ်အသးန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ပမၤလိအါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်အသိး တၢ်လၢကစၢ်ယွၤထံၣ်ဝဲလၢတၢ်အဂ့ၤ ဒီးတၢ်လၢကစၢ်ယွၤထံၣ်ဝဲလၢ တၢ်အအၢန့ၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ လၢအချ့န့ၣ်လီၤ. ဒ်ပသိၣ်လိအါထီၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်အသိး ပကစးထီၣ်ဆိကမိၣ်တၢ် ဒ်ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
၅. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၅ ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်သံကွၢ်လီၤပသးဒ်အံၤ– ဖဲပကဘၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်အခါ ခရံာ်ဖိအသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်အံၤ မၤစၢၤပှၤကသ့ဒ်လဲၣ်. ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ပာ်ကဲလၢ ခရံာ်ဖိအဂၤတဖၣ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤတၢ်လၢအဂ့ၤအဂီၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပကဆိကမိၣ်သကိး တၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤဖဲ ပကဘၣ်သူ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် အဆၢကတီၢ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤအံၤ မ့ၢ်ဝဲဒၣ် (၁) တၢ်ကွၢ်ကတဲာ်ကတီၤ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ (၂) တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံပသး ဒီး (၃) ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.
ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ကူၣ်သ့တက့ၢ်
၆. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ် ပကဘၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဒ်လဲၣ်.
၆ လံာ်စီဆှံစံးဘၣ်ပှၤလၢ ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်လၢကမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးပှၤဒီး ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသးလၢ လုၢ်လၢ်တဖၣ်ဒ်သိးဒီး တၢ်အီၣ်တၢ်အီန့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၃:၂၀; ၂ ကရံၣ်သူး ၇:၁) ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်န့ၣ် တၢ်အံၤကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဒီသဒၢ ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ပဆူးပဆါဒီး ပသးပှၢ်ထီၣ်ဒံးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်လၢ ပကဘၣ်မၤအီၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. အဒိ လၢထံကီၢ်တနီၤန့ၣ် တၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲလၢ ပှၤအါဂၤညီနုၢ်သူအီၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲလီၤ. ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါ လၢကျဲအဂၤတဖၣ်အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဝဲၤတြၢ်တနီၤန့ၣ် ညီနုၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်လံာ်ပရၢတဖၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အအိၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သံကွၢ်လၢ တၢ်ကူစါယါဘျါအကလုာ်ကလုာ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအါဂၤသံကွၢ်ဝဲလၢ, “ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဂၤန့ၣ် တူၢ်လိာ်တၢ်ကူစါယါဘျါတခါအံၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါလၢန့ၣ်တခါ ကသ့ဧါ.”
၇. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သွံၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်ပသးဒ်လဲၣ်.
၇ ဝဲၤတြၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တအိၣ်လၢ ကမၤဝဲတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ခရံာ်ဖိတဂၤ အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်ဘၣ်. (ကလၤတံ ၆:၅) ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးခရံာ်ဖိတဂၤ ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤကသ့အဂီၢ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်သ့ခီဖျိ ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤ လၢယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ကထါန့ၣ်လီၤ. အဒိ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤပှၤ တၢ်မၤလိာ်လၢ ပကဘၣ်ဟးဆှဲးတၢ်သွံၣ်န့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၁၅:၂၉) တၢ်မၤလိာ်အံၤ မၤစၢၤခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢ ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ပတဘၣ်တူၢ်လိာ် တၢ်ကူစါယါဘျါတဖၣ်လၢ အပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သွံၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်သွံၣ်အဂံၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လွံၢ်မံၤဘၣ်. ခီဖျိလၢ တၢ်မၤလိာ်အံၤအဃိ ခရံာ်ဖိတနီၤနီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဘၣ်တၢ်မၤတံာ်တာ်အီၤ ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်အသးလၢ အကတူၢ်လိာ် မ့တမ့ၢ် တတူၢ်လိာ် တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတဖၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဟဲဝဲ လၢတၢ်သွံၣ်အဂံၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လွံၢ်မံၤ အကျါန့ၣ်လီၤ. * (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကူစါယါဘျါအဂီၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး အဂၤတဖၣ် မၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၈. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကွၢ်ကတဲာ်ကတီၤ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၂:၂၆ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပဆၢတဲာ်တၢ် လၢတၢ်ကူၣ်သ့အပူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၈ ကတိၤဒိ ၁၄:၁၅ စံးဝဲ– “ပှၤလၢအတမၤလိဘၣ်တၢ်ဘၣ်န့ၣ် နာ်တၢ်ကတိၤ ကိးထံၣ်ဒဲးလီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤအကူၣ်တၢ်ဘၣ်န့ၣ် ကွၢ်ဆိကမိၣ် အထွဲတၢ်လီၤ.” မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါတနီၤန့ၣ် ပှၤမၤဘျါအီၤတန့ၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသး ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကူစါယါဘျါလၢ ပှၤစံးဝဲလၢအမၤဘျါတၢ်ဆါသ့ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်အုၣ်အသးလၢ အမၤဘျါတၢ်ဆါအနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် တအိၣ်ဝဲဘၣ်. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ “တၢ်ကူၣ်သ့ဒီးတၢ်သ့ၣ်ညါ” န့ၣ်လီၤ. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၂:၂၆) တၢ်ကူၣ်သ့အဝဲအံၤန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤ ဖဲပဆၢတဲာ်တၢ်အခါန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီး ပကသးစၢၢ်ဆၢ လၢတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ အါန့ၢ်ဒံး ပတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲလီၤက့ၤ ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ပာ် တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ လၢတၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ် ပကကဲထီၣ် ပှၤလၢအအဲၣ်လီၤထဲအသးန့ၣ်လီၤ. (ဖံလံးပံၤ ၂:၄) ပသ့ၣ်ညါလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လၢ အလၢအပှဲၤတသ့ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ် တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ.—ဖး ဖံလံးပံၤ ၁:၁၀ တက့ၢ်.
မ့ၢ်နမၢဆူၣ် ပှၤအဂၤလၢ ကအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ် ဒ်သိးနၤဧါ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၉)
၉. ရိမ့ၤ ၁၄:၁၃, ၁၉ န့ၣ်ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢ ပတၢ်ဆၢတဲာ်ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်, ဒီးပတၢ်ဃူတၢ်ဖိးဘၣ်ဒိ သ့ဒ်လဲၣ်.
၉ ခရံာ်ဖိလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့တဂၤန့ၣ် တမၢဆူၣ်ပှၤဂၤလၢ ကမၤတၢ်ဒ် အဝဲမၤဝဲအသိးဘၣ်. လၢထံကီၢ်တဘ့ၣ်အပူၤ ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤဂၤလၢ ကအီၣ်ကသံၣ်သ့ၣ်ဂံၢ်ဝၣ်စဲ ဒီးအီၣ်စှၤလီၤတၢ်အီၣ်ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ် ကမၤဃဲၤလီၤအသးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤ ကမၤဒ်အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲအသိးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤန့ၣ် တမၤပိာ်အဝဲသ့ၣ်အခံဘၣ်. ဖဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်အံၤ တကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်အခါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤန့ၣ် အသးဟးဂီၤဝဲလီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပှၤဒီမါဝၤခံဂၤအံၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကဃုထၢတၢ်လၢအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ကသူဝဲသ့ၣ်ဂံၢ်ဝၣ်စဲ ဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ကွၢ်ကတဲာ်ကတီၤ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အံၤ မ့ၢ်မၤဘၣ်ဒိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ဃူတၢ်ဖိးန့ၣ် တၢ်အံၤကမ့ၢ်တၢ်ကူၣ်သ့အကျဲဧါ. ခရံာ်ဖိလၢရိမ့ၤအစိၤတနီၤ အတၢ်ထံၣ်လီၤဆီလိာ်အသး ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီဒီး မူးပွဲသ့ၣ်တဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပီလူးဟ့ၣ်ကူၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. အဝဲစံးဝဲ– “ပှၤတဂၤစံၣ်ညီၣ်ဝဲလၢ မုၢ်တနံၤန့ၣ်, ဂ့ၤန့ၢ်မုၢ်နံၤအဂၤတဖၣ်တက့ၢ်လီၤ. ဒီးပှၤတဂၤစံၣ်ညီၣ်ဝဲလၢ ကိးမုၢ်နံၤဂ့ၤ ဒ်သိးသိးလီၤ. မ်ပှၤနာ်ဝဲ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ အသးဒၣ်ဝဲ ကိးအဂၤဒဲးတက့ၢ်.” ပသုတမၤလီၤဃံၤဘၣ်ပှၤဂၤတဂ့ၤအဂီၢ် မ်ပကပလီၢ်ပသးတက့ၢ်.—ဖး ရိမ့ၤ ၁၄:၅, ၁၃, ၁၅, ၁၉, ၂၀ တက့ၢ်.
၁၀. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ပာ်ကဲ ပှၤဂၤအတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအံၤအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)
၁၀ တဘျီတခီၣ် ပှၤလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဂၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်ဒ်အံၤလဲၣ်န့ၣ် ပနၢ်ပၢၢ်အီၤတသ့ဘၣ်. ပကြၢးမၤဒ်လဲၣ်. ပတကြၢးစံၣ်ညီၣ်အီၤ တဘျီဃီဘၣ် ဒီးပတကြၢးမၢဆူၣ်အီၤလၢ ကဆီတလဲအတၢ်ဆၢတဲာ်ဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကဘၣ်သိၣ်လိအါထီၣ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲမ့ၢ် ပှၤလၢ အိၣ်ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ အဆူၣ်တလၢန့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၈:၁၁, ၁၂) ဘၣ်တဘၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်အံၤ တဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိ လၢလၢပှဲၤပှဲၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ပကဘၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ဒီးပကဘၣ်ဟံးန့ၢ်မူဒါလၢ တၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ်အံၤအဖီခိၣ်လီၤ.
အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ခုသးခုလၢ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးတက့ၢ်
၁၁, ၁၂. ပဃုထၢတၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးကသ့အဂီၢ် လံာ်စီဆှံ ကမၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.
၁၁ ယဟိဝၤယွၤ တ့လီၤပှၤ ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ခုသးခု ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်လၢ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးအဃိန့ၣ်လီၤ. စီၤပၤစီၤၡလိၤမိၤကွဲးဝဲလၢ “အကတီၢ်လၢ တၢ်နံၤအဂီၢ်” ဒီး “အကတီၢ်လၢ တၢ်ဂဲၤကလံၣ်အဂီၢ်” အိၣ်ဝဲလီၤ. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၃:၄) ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးကိးမံၤဒဲးန့ၣ် တမ့ၢ်လၢအကဲဘျုးကဲဖှိၣ်, မၤဖှံထီၣ်ပသးဒီး မၤမုာ်ထီၣ်ပသးဘၣ်. ပကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်သူတၢ်ဆၢကတီၢ်အါအါ လၢတၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကသူၣ်ခုသးခု ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်လၢ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးလၢ ယဟိဝၤယွၤဘၣ်အသးန့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၂ လံာ်စီဆှံ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤလၢ “တၢ်မၤဘၣ်ဃးဒီး ပဖံးပညၣ်တဖၣ်” န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤတဖၣ်အံၤ ပၣ်ဃုာ်ဒီး “တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ, တၢ်အဲၣ်တလ့ၤအဲၣ်တဘီ, တၢ်သးကတၢ, တၢ်ဘါတၢ်ဂီၤ, တၢ်ဟိၣ်တၢ်ယီ, တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါ, တၢ်အ့ၣ်လိာ်ဆိးက့လိာ်, တၢ်ခိးထဲသိးလိာ်အသး, တၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဟ့, တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်, တၢ်လီၤမုၢ်လီၤဖး, တၢ်အစုတလီၤဃုာ်ဘၣ်, တၢ်သးကါ, တၢ်မၤသံပှၤကညီ, တၢ်အီမူၤသံး, တၢ်မၤပွဲဧိၤဝီဧိၤ, ဒီးတၢ်ဒ်န့ၣ်အသိးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.” စီၤပီလူးကွဲးဝဲလၢ “ပှၤလၢအမၤတၢ်ဒ်န့ၣ်တဖၣ်, တန့ၢ်ဘၣ်သါယွၤ အဘီအမုၢ်ဘၣ်.” (ကလၤတံ ၅:၁၉-၂၁) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်သံကွၢ်လီၤပသးလၢ– ‘မ့ၢ်ယသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မၤစၢၤယၤလၢ ယကဟးဆှဲးတၢ်လိာ်ကွဲတဖၣ်လၢအမ့ၢ် တၢ်အ့ၣ်လိာ်ဆိးက့လိာ်သး, တၢ်ပြၢလိာ်သး, တၢ်အဲၣ်ထံကီၢ်ဒီးပှၤကလုာ် မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးန့ၣ်ဧါ. ဖဲယဘၣ်တၢ်လ့ပစီဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူလၢ ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့တဖၣ် မ့တမ့ၢ် ဆီၣ်ထွဲတၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ, တၢ်အီမူၤသံး မ့တမ့ၢ် တၢ်ဟိၣ်တၢ်ယီန့ၣ် မ့ၢ်ယသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ယၤစ့ၢ်ကီးဧါ.’
၁၃. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးန့ၣ် ၁ တံၤမသ့း ၄:၈ ဒီးကတိၤဒိ ၁၃:၂၀ န့ၣ်မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.
၁၃ လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်တၢ်သီမိၢ်ပှၢ်တဖၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကသိၣ်လိနဲၣ်လိ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးန့ၣ်လီၤ. အဒိ လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ “တၢ်သိၣ်လိနီၢ်ခိ, မ့ၢ်အအိၣ်ဒီးအဘျုးအဖှိၣ်တစဲးစဲးလီၤ.” (၁ တံၤမသ့း ၄:၈) ပှၤအါဂၤထံၣ်ဝဲလၢ နီၢ်ခိအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ ဒီးတၢ်ဂဲၤလိာ်ကွဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤဖှံထီၣ်က့ၤပသးဒီး ဂ့ၤလၢတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပလိာ်ကွဲဃုာ်ဒီး ပှၤအဂၤကသ့ဧါ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပလိာ်ကွဲဒီး ပှၤတဂၤဂ့ၤ တဂၤဂ့ၤသ့စ့ၢ်ကီးဧါ. ကတိၤဒိ ၁၃:၂၀ စံးဘၣ်ပှၤလၢ– “ပှၤလၢအလဲၤတၢ်ဒီး ပှၤကူၣ်တၢ်သ့န့ၣ် ကကဲထီၣ်ပှၤကူၣ်တၢ်သ့လီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤဒီတံၤဒီသကိးဒီး ပှၤဟးဂီၤဖိန့ၣ် ကတုၤလၢတၢ်ဟးဂီၤလီၤ.” ဖျါတြၢၢ်ကလာ်လၢ ဖဲပဃုထၢ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးအခါ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ် ဒိကနၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ.
၁၄. ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဒူၣ် မၤထွဲဝဲ ရိမ့ၤ ၁၄:၂-၄ ဒ်လဲၣ်.
၁၄ ခရံာ်ၡၢၣ် ဒီးဒၤနံလး အိၣ်ဒီးအဖိမုၣ်လိၣ်ဘိခံဂၤလီၤ. ခရံာ်ၡၢၣ်စံးဝဲလၢ– “ဖဲပမၤဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ လၢဟါအဆၢကတီၢ် ပတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးလီၤ. ပသးလီၤပလိာ်လၢ တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးတနီၤန့ၣ် ပတူၢ်လိာ်သ့ဒီး တနီၤန့ၣ်ပတူၢ်လိာ်အီၤ တသ့ဘၣ်. ယတဲယဖိမုၣ်လၢ ဆိကမိၣ်ကွၢ် တံၤသကိးလၢအဂ့ၤန့ၣ် ကမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်. ယဖိမုၣ်တဂၤစံးဝဲလၢ ဖဲကၠိတၢ်အိၣ်ဘှံးအဆၢကတီၢ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး သးစၢ်တနီၤ အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိး ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ် ဖျါတကြၢးဘၣ်. တၢ်အံၤကဲထီၣ် တၢ်ဆီၣ်သနံးလၢ ယဖိမုၣ် ကမၤဝဲဒ်အဝဲသ့ၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. ပတဲအီၤလၢ ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ်န့ၣ် ပအိၣ်ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒီးပကြၢးပျဲ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ ကနဲၣ်လိပှၤလၢ ပကြၢးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးပကြၢးရ့ဒီး မတၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.”—ဖး ရိမ့ၤ ၁၄:၂-၄ တက့ၢ်.
ခရံာ်ဖိ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် မၤစၢၤနၤသ့လၢ နကဟးဆှဲး တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၄)
၁၅. ဖဲပပာ်လီၤပသးလၢ ပကမၤတၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးအခါ မးသဲ ၆:၃၃ မၤစၢၤပှၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၅ နသူတၢ်ဆၢကတီၢ် လၢတၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးအဂီၢ်ထဲလဲၣ်. လၢနတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် တၢ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်, တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးနီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံန့ၣ် မ့ၢ်နပာ်အီၤလၢနီၣ်ဂံၢ်တၢဧါ. မ့တမ့ၢ် နပာ်တၢ်မၤမုာ်မၤဖှံသးလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢဧါ. တၢ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢနဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲဒၣ်– “မ့မ့ၢ်ဃုဆိယွၤအဘီအမုၢ်, ဒီးအတၢ်တီတၢ်လိၤတက့ၢ်. ဒီးတၢ်ကပာ်ဖှိၣ် တၢ်န့ၣ်တဖၣ်ခဲလၢာ်လၢသုလီၤ.” (မးသဲ ၆:၃၃) ဖဲနပာ်လီၤနသးလၢ နကသူတၢ်ဆၢကတီၢ် ဒ်လဲၣ်အခါန့ၣ် မ့ၢ်နသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤနၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဧါ.
ပဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်
၁၆. ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် ကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒ်လဲၣ်.
၁၆ ပသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် တဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤ ထဲလၢပကဟးဆှဲးတၢ်အၢဘၣ်. တၢ်အံၤကထိၣ်ဟူး ထိၣ်ဂဲၤထီၣ်စ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပကမၤတၢ်အဂ့ၤ တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်တဖၣ်အံၤအကျါန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ်ဒီး တၢ်ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ တၢ်လီၢ်တပူၤလၢ်လၢ်လီၤ. စီၤပီလူး မၤဝဲဒ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲကွဲးဝဲလၢ– “ယဘၣ်မၤဒ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်မး ယမ့ၢ်တစံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ် တၢ်သးခု အကစီၣ်ဘၣ်ဒီး, ယကဘၣ်အဖှီၣ်လီၤ.” (၁ ကရံၣ်သူး ၉:၁၆) ဒ်ပကွၢ်လိ စီၤပီလူးအသိး ပကအိၣ်ဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအကဆှီ ခီဖျိလၢ ပသ့ၣ်ညါလၢပမၤ တၢ်အဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ် ဆူပှၤဂၤအိၣ်အခါ မ့ၢ်ပထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် အဝဲသ့ၣ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးစံးဝဲ– “မ့မ့ၢ်ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီသတးဒီး, ပဒုးဘၣ်ကယဲၢ်ပှၤကညီအသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢပှၤ, လၢယွၤအမဲာ်ညါလီၤ.”—၂ ကရံၣ်သူး ၄:၂.
၁၇. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်သးစၢ်တဂၤ မၤထွဲဝဲ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒ်လဲၣ်.
၁၇ ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ကၠဲးကလ့ အသးအိၣ် ၁၆ နံၣ်အခါ အဝဲမၤလိဘၣ်ဝဲ တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါမၤလိသးသမူ ဟဲကဲထီၣ်အဂ့ၢ် (biology) လၢကၠိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မၤလိဘၣ်ဝဲ တၢ်မၤလိလၢအမ့ၢ် သးသမူအတၢ်လဲလိာ်အသး တဆီဘၣ်တဆီ (evolution) အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. “ယသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ယကတဲသကိးတၢ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အဝဲန့ၣ်ဘၣ်. ယတအဲၣ်ဒိးဆီၣ်ထွဲစ့ၢ်ကီး အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ထံၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယလဲၤထံၣ်လိာ်ယသး ဒီးယသရၣ် ဒီးယတဲနၢ်ပၢၢ်အီၤလၢ ယတၢ်အိၣ်သးလီၤ. လၢတၢ်တဆိကမိၣ်အပူၤ ယသရၣ်ဒိကနၣ်ယၤလၢ တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤဒီး ဟ့ၣ်ယၤအခွဲးလၢ ယကတဲတၢ်ဘၣ်တ့အဂ့ၢ်လၢ ယတီၤပူၤန့ၣ်လီၤ.” ကၠဲးကလ့ အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်မံသးမုာ် ခီဖျိလၢအဝဲ ဒိကနၣ်ဒီးမၤထွဲ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. နသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်အထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်နၤလၢ နကမၤတၢ်လၢအဘၣ်ဧါ.
၁၈. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤ ဒီးလၢပနာ်န့ၢ်အီၤသ့န့ၣ်လဲၣ်.
၁၈ ပဖီတၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပကအိၣ်မူ ဒ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးအတၢ်ဘျၢတဖၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးဆူ ပဖီတၢၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပမၤလိလံာ်စီဆှံ, ဆိကမိၣ်ထံ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဒီးအိၣ်မူမၤထွဲအီၤအခါ မ့ၢ်ပသိၣ်လိနဲၣ်လိ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်လၢလီၤဆီတခါအံၤ ကမ့ၢ်ဝဲတၢ်နဲၣ်ကျဲလၢ ပနာ်န့ၢ်သ့ လၢပဝဲခရံာ်ဖိ အတၢ်အိၣ်မူအပူၤလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 7 ကွၢ် “Questions From Readers” in Hte Watchtower of June 15 2004 pages 29-31 တက့ၢ်.
