တၢ်နၢ်ပၢၢ်ကမၣ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိပတၢ်အိၣ်မူသ့ထဲလဲၣ်
ပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်တဂၤလၢ အသးနံၣ်အိၣ်ဝဲလွံၢ်နံၣ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲစဲးယိၢ်တဖျၢၣ် အမ့ၣ်အူပျီဟဲခုၣ်ထီၣ် တလိၣ်ဘၣ်တလိၣ်လီၤဂာ်ဒ်တၢ်အၢၣ်အသိးလီၤ. အဃိ ပိာ်မုၣ်ဖိတဂၤအံၤ တဲဝဲလၢစဲးယိၢ်တဖျၢၣ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်အၢၣ်လီၤ. ဖိသၣ်အတၢ်ဆိကမိၣ် မ့ၢ်ကမၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်ဖးဒိၣ်ဘၣ်. ဒီးကဲထီၣ်တၢ်လီၤနံၤလၢပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်နၢ်ပၢၢ်ကမၣ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်တမံၤမံၤန့ၣ် မၤဘၣ်ဒိပတၢ်အိၣ်မူသ့ဝဲလီၤ. အဒိ တၢ်နၢ်ပၢၢ်ကမၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ ကသံၣ်ဒၢအလိၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဖးဒိၣ်လၢ နဂီၢ်သ့ဝဲလီၤ.
တၢ်နၢ်ပၢၢ်ကမၣ်ဘၣ်ဃးဒီး လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်လိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဖးဒိၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဒိ လၢညါပှၤတနီၤနၢ်ပၢၢ်ကမၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သိၣ်လိလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၆:၄၈-၆၈) အဝဲသ့ၣ်တဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဝဲဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ်တတူၢ်လိာ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သိၣ်လိနီတခါအဃိ မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤသးအုးဒိၣ်မးလီၤ.
မ့ၢ်နဖးလံာ်စီဆှံလၢ နကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အဂီၢ်ဧါ. နမ့ၢ်ဖးလံာ်စီဆှံလၢ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤစံးပတြၢၤဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲနဖးလံာ်စီဆှံအခါ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဝဲလၢ နကနၢ်ပၢၢ်ကမၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤမံၤလီၤ. ပှၤအါဂၤနၢ်ပၢၢ်ကမၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤအဃိ ပကကွၢ်သကိးတၢ်နၢ်ပၢၢ်ကမၣ် အဂ့ၢ်သၢခါလီၤ.
-
လံာ်စီဆှံတဲဝဲ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ် “ပျံၤယွၤ” န့ၣ်ပှၤတနီၤနၢ်ပၢၢ်ကမၣ်ဝဲလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ကနိးကစုာ်လီၤ. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၁၂:၁၃) ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤတအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤတဖၣ် ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. ကစၢ်ယွၤတဲဝဲလၢ– “ပျံၤတၢ်တဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယအိၣ်ဒီးနၤလီၤ. ကွၢ်တရံးတၢ်တဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယမ့ၢ်နကစၢ်လီၤ. ယဒုးဆူၣ်ထီၣ်လံနဂံၢ်နဘါလံ, မ့ၢ်မးယမၤစၢၤလံနၤလံ.” (ယၡါယၤ ၄၁:၁၀) တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ပကဘၣ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲအီၤလီၤ.
-
ပှၤတနီၤနီၤနၢ်ပၢၢ်ကမၣ် လံာ်စီဆှံတဆၢလၢ စံးဝဲ– “တၢ်အခ့အခါအိၣ်ဝဲလၢ ကယဲၢ်တၢ်တမံၤလၢ်လၢ်အဂီၢ်, . . . အကတီၢ်လၢ ပှၤကအိၣ်ဖျဲၣ်အဂီၢ်, အကတီၢ်လၢ ပှၤကသံအဂီၢ်” လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ကမၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤဆၢတဲာ်ပာ်စၢၤလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဂၤစုာ်စုာ် ကဘၣ်သံလၢဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၃:၁, ၂) ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် ဒီးဘၣ်သံဝဲလီၤ. ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ သိၣ်လိစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ် မၤထီထီၣ်ပသးသမူဒီး မၤဖုၣ်လီၤပသးသမူသ့ဝဲလီၤ. အဒိ ပဖးဘၣ်လၢ– “တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ် မၤအါထီၣ်မုၢ်နံၤမုၢ်နၤလီၤ.” (ကတိၤဒိ ၁၀:၂၇; စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၉၀:၁၀; ယၡါယၤ ၅၅:၃) လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်ပာ်ကဲကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါန့ၣ် ပကဟးဆှဲးလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အမၤဘၣ်ဒိပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ဒ်သိးဒီး တၢ်အီမူၤသံးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉, ၁၀.
-
ဖဲလံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ မူခိၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်ဘၣ်တၢ် “ပာ်အီၤလၢမ့ၣ်အူအဂီၢ်” န့ၣ် ပှၤတနီၤနီၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်တဖျၢၣ်အံၤ ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤလၢ မ့ၣ်အူလီၤ. (၂ ပ့းတရူး ၃:၇) ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤအၢၣ်လီၤဝဲလၢ အဝဲတဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤဝဲနီတဘျီဘၣ်. ကစၢ်ယွၤ “ပာ်ဟီၣ်ခိၣ်လၢအခီၣ်ထံးတဖၣ်, တဟူးတဝးဘၣ် အစိၤစိၤအဃၣ်ဃၣ်ဘၣ်လီၤ.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၄:၅; ယၡါယၤ ၄၅:၁၈) ဟီၣ်ခိၣ်တဖျၢၣ်အံၤ တဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤနီတဘျီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်မ့ၣ်အူမၤဟးဂီၤတၢ်လီၤထူလီၤယိာ်အသိး ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အအၢအသီအံၤ ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤဒ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်မူခိၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲအခီပညီလၢ မူဖးဖီ, မူပျီ မ့တမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤအိၣ်တၢ်အလီၢ် ဒီးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် တဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤဘၣ်.
ဘၣ်မနုၤအဃိ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပှၤနၢ်ပၢၢ်ကမၣ် လံာ်စီဆှံလဲၣ်
ဒ်တၢ်အဒိလၢထးတဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး အါဒၣ်တၢ်တက့ၢ် ပှၤနၢ်ပၢၢ်ကမၣ်ဝဲ လံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ဝဲအခွဲးလၢ ပှၤကနၢ်ပၢၢ်ကမၣ် အကလုၢ်ကထါလဲၣ်. ပှၤတနီၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ– ‘ကစၢ်ယွၤမ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အပှဲၤဒီးတၢ်ကူၣ်သ့ ဒီးတၢ်သ့ၣ်ညါန့ၣ် အဝဲကဟ့ၣ်လီၤပှၤ လံာ်ယိယိဖိတဘ့ၣ်ဒ်သိး ပှၤခဲလၢာ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲကညီအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤတမၤဝဲ ဒ်န့ၣ်လဲၣ်.’ ပကကွၢ်သကိးတၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤအါဂၤနၢ်ပၢၢ်ကမၣ်လံာ်စီဆှံလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
-
၁. ထဲပှၤလၢ အဆီၣ်လီၤသးဒီး သးအိၣ်မၤလိတၢ်န့ၣ် နၢ်ပၢၢ်ဝဲ လံာ်စီဆှံအခီပညီ သ့ဝဲလီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ်အပၢ်လၢ– “မူခိၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်အကစၢ်, ပၢ်ဧၢ, ယစံးထီၣ်ပတြၢၤနၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်တဖၣ်အံၤ, နပာ်ခူသူၣ်လၢ ပှၤကူၣ်တၢ်သ့, ဒီးပှၤအသူၣ်ဆးသးဆးတဖၣ်အမဲာ်ညါ, ဒီးနမၤဖျါထီၣ်အီၤလၢ ဖိသၣ်အမဲာ်ညါလီၤ.” (လူၤကၣ် ၁၀:၂၁) လံာ်စီဆှံ ဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤဒ်သိး ထဲပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ အဂ့ၤတဖၣ်ကနၢ်ပၢၢ်ဝဲအဂီၢ်လီၤ. အါဒၣ်တၢ်တက့ၢ် “ပှၤကူၣ်တၢ်သ့, ဒီးပှၤအသူၣ်ဆးသးဆး” န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ထီထီၣ်အသးအဃိ နၢ်ပၢၢ်ကမၣ်လံာ်စီဆှံအခီပညီလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤတနီၤအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ် “ဖိသၣ်” အဃိ ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဖးလံာ်စီဆှံအခါ အဝဲသ့ၣ်ဆီၣ်လီၤအသး ဒီးသးအိၣ်မၤလိန့ၢ်တၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်နၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကစီၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤကတဲာ်ကတီၤလံာ်စီဆှံဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤကမၢကမၣ်ဒိၣ်မးလီၤ.
-
၂. လံာ်စီဆှံ ဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤလၢ ပှၤလၢ အသူၣ်ဘျၢသးဘျၢလၢ အဲၣ်ဒိးဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် ယွၤအကလုၢ်ကထါအဂီၢ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် အတၢ်သိၣ်လိ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် ပကလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလီၤ. ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးတဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ– “ပှၤမၤစၢၤတၢ်, သးစီဆှံလၢ ပၢ်မၢလီၤအီၤလၢယမံၤ, အဝဲဒၣ်ကသိၣ်လိသုလၢတၢ်ခဲလၢာ်” လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၄:၂၆) အဃိ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤပှၤ သးစီဆှံလၢအမ့ၢ် အစိကမီၤလၢအသူဝဲဒ်သိး ကမၤလၢပှဲၤအတၢ်ဘၣ်သးအဂီၢ်လီၤ. သးစီဆှံမၤစၢၤဝဲဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ် လံာ်စီဆှံအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤတနီၤတသန့ၤအသးလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤဘၣ်. အဃိ ကစၢ်ယွၤတဟ့ၣ်လီၤအဝဲသ့ၣ် သးစီဆှံဘၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် တနၢ်ပၢၢ်ဝဲလံာ်စီဆှံလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် သးစီဆှံထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ခရံာ်ဖိလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကလဲၤမၤစၢၤ ပှၤလၢအသးအိၣ်သ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်လီၤ.—မၤတၢ် ၈:၂၆-၃၅.
-
၃. လံာ်စီဆှံအဆၢတနီၤန့ၣ် အဆၢကတီၢ်မ့ၢ်တဘၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပနၢ်ပၢၢ်အီၤတသ့ဘၣ်. အဒိ မူခိၣ်ကလူးတဲဘၣ် ဝံဒၤနံးယ့လး လၢကကွဲးလီၤတၢ်ကစီၣ်ဘၣ်ဃးဒီး ခါဆူညါအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. မူခိၣ်ကလူးအံၤတဲအီၤလၢ– “စီၤဒၤနံးယ့လးဧၢ, ကးတံာ်ဃာ်တၢ်ကတိၤတဖၣ်န့ၣ်, ဒီးစဲဃာ်ပနီၣ်လံာ်တုၤ တၢ်အကတၢၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.” တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်အနံၣ်လၢ အကယၤတဖၣ် ဒီးပှၤအါဂၤဖးဝဲလံာ်အံၤသနာ်က့ တနၢ်ပၢၢ်ဝဲအါအါဘၣ်. ဝံဒၤနံးယ့လး အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တနၢ်ပၢၢ်ဝဲတၢ်လၢ အကွဲးဝဲတဖၣ်ခဲလၢာ်ဘၣ်. လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤ အဝဲတဲဝဲလၢ– “ယနၢ်ဟူတၢ် ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, ယနၢ်တပၢၢ်ဘၣ်.” လၢခံန့ၣ် ပှၤနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် ယွၤအတၢ်စံးပာ်လၢဝံဒၤနံးယ့လး ကွဲးဝဲတဖၣ် ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်အိၣ်ခိးတုၤလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤပာ်ပနီၣ်ဝဲလီၤ. မူခိၣ်ကလူးတဂၤအံၤ တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ– “ဟးထီၣ်တက့ၢ်, စီၤဒၤနံးယ့လးဧၢ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်ကတိၤန့ၣ် ကးတံာ်ဃာ်လံအသးဒီး စဲဃာ်ပနီၣ်လံအသး တုၤတၢ်အကတၢၢ်ဘၣ်လီၤ.” မတၤတဖၣ်ကနၢ်ပၢၢ်တၢ်ကစီၣ်လၢယွၤအအိၣ်လဲၣ်. “ပှၤအၢန့ၣ် အနၢ်တပၢၢ်ဘၣ်တၢ်နီတဂၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်ပှၤကူၣ်တၢ်သ့တဖၣ်န့ၣ် အနၢ်ကပၢၢ်တၢ်လီၤ.” (ဒၤနံးယ့လး ၁၂:၄, ၈-၁၀) အဃိ ဘၣ်ဃးဒီးလံာ်စီဆှံအဆၢတနီၤနီၤန့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်မ့ၢ်တဘၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအခီပညီဘၣ်.
ခီဖျိလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်တဘၣ်ဒံးဘၣ်အဃိ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် နၢ်ပၢၢ်ကမၣ်လံာ်စီဆှံ အိၣ်ဝဲတဘျီဘျီဧါ. အိၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ဆီတလဲအတၢ်ထံၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် နာ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ ခရံာ်အတၢ်မၢဖိတဖၣ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဘှီဘၣ်ထီၣ်တၢ်မၢဖိတဖၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ဆီတလဲ အတၢ်ထံၣ်လၢ တၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤလီၤ.—မၤတၢ် ၁:၆, ၇.
ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်ဖိလၢ ဆိကမိၣ်ကမၣ်ဝဲလၢ စဲယိၢ်တဖျၢၣ်ထုးထီၣ်ဝဲတၢ်အၢၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီနီတမံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်လိန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်မးလၢနဂီၢ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ အတၢ်ကစီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်မးအဃိ ပတကြၢးဆိကမိၣ်လၢ ပကဖးအီၤထဲတဂၤဧိၤဒီးနၢ်ပၢၢ်အခီပညီဘၣ်. ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ နကနၢ်ပၢၢ် တၢ်လၢနဖးအီၤတဖၣ်တက့ၢ်. ဃုထံၣ်န့ၢ် ပှၤလၢအမၤလိ လံာ်စီဆှံလၢ တၢ်ဆီၣ်လီၤအသးအပူၤ, ပှၤလၢသန့ၤအသးလၢ ယွၤအသးစီဆှံဒ်သိး ကနၢ်ပၢၢ်လံာ်စီဆှံအဂီၢ် ဒီးနာ်ဝဲလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်လံလၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပကနၢ်ပၢၢ် လံာ်စီဆှံအခီပညီလီၤ. ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နကတဲသကိးတၢ်ဒီးယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် မ့တမ့ၢ် ဖးအဝဲသ့ၣ်အလံာ်လဲၢ်လၢ jw.org ပှာ်ယဲၤသန့အပူၤတက့ၢ်. လံာ်စီဆှံအၢၣ်လီၤအီလီၤဝဲလၢ– “မ့ၢ်မးနမ့ၢ်ကိးတၢ်ဆူ တၢ်ကူၣ်တၢ်ဆး, . . . နကထံၣ်န့ၢ်တၢ်သ့ၣ်ညါယွၤလီၤ.”—ကတိၤဒိ ၂:၃-၅.