၁-၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်မၢဖိပီလူး လဲၤလၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးလဲၣ်​ ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အကဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ မနုၤအဂီၢ်လဲၣ်.

 ကဘၣ်ဖဲ ခ.န ၅၀ ဘူးကကတၢၢ်န့ၣ်​ စီၤပီလူးအိၣ်ဝဲဖဲ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤ. ဒီးဝ့ၢ်အံၤမ့ၢ်ဝ့ၢ်လၢ အထူးအတီၤ ဒီးပှၤကြံးဖိ, ပှၤရိမ့ၤဖိ ဒီးပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ အိၣ်ဝဲအါမး. a စီၤပီလူး လဲၤဝဲဖဲန့ၣ်န့ၣ်​ တမ့ၢ်ဒ်သိး အကလဲၤပှ့ၤတၢ်ဆါတၢ် ဒီးလဲၤမၤတၢ်အဂီၢ်ဘၣ်. အလဲၤဖဲန့ၣ်​ ဒ်သိးအကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ်. အကမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဂီၢ် အလိၣ်ဘၣ်​ တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ် ဒီးအတအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဂၤကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤလၢ ကျိၣ်စ့တကပၤဘၣ်. ဒီးအတအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤကထံၣ်အီၤလၢ အမ့ၢ်ပှၤလၢအမၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤအဃိ ပှၤကဘၣ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤလၢ ကျိၣ်စ့တကပၤအဂီၢ် စ့ၢ်ကီးဘၣ်. အဃိ အကမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၂ စီၤပီလူးန့ၣ်​ မ့ၢ်ပှၤလၢအဆးဒဲသ့. တၢ်မၤတခါအံၤ တမ့ၢ်တၢ်မၤလၢအညီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ဒ်သိးကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အသးသမူအဂီၢ် အသးအိၣ်မၤဝဲ တၢ်မၤအံၤ. မ့ၢ်အကန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မၤအံၤလၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူး အပူၤဧါ. မ့ၢ်အကအိၣ်ဘၣ်​ တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်လၢ အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒီးအီၤဧါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အကဘၣ်ယိၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ စီၤပီလူးန့ၣ်​ အတၢ်သးစၢၢ်ဆၢလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ တကပၤန့ၣ်​ တလီၤမၢ်ဘၣ်.

^၃ လၢခံ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤပီလူး အိၣ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤ တတီၤဖိညါ ဒီးအတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မၤစ့ၢ်ကီး ဖီထီၣ်သၣ်ထီၣ်. ဒ်သိး ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ကဖီထီၣ်သၣ်ထီၣ်​ လၢပလီၢ်ကဝီၤအပူၤအဂီၢ် ပဟံန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ စီၤပီလူး အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ လၢဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

၄, ၅. (က) ဖဲစီၤပီလူးအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးပူၤအခါ အအိၣ်ဒီးမတဂၤလဲၣ်​ ဒီးအမၤတၢ်မၤမနုၤလဲၣ်. (ခ) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ စီၤပီလူးမၤလိဘၣ်​ တၢ်ဆးဒဲဖဲလဲၣ်.

^၄ ဖဲစီၤပီလူးဟဲတုၤလၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤ တယံာ်တမီၢ် ဝံၤအလီၢ်ခံ အထံၣ်လိာ်သးဒီး ပှၤဒီမိၢ်ဝၤခံဂၤ လၢအမ့ၢ် စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤ. အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲပှၤယူဒၤဖိ ဒီးအဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အအဲၣ်တမှံၤဒိၣ်မး. စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤန့ၣ်​ ဘၣ်လဲၤအိၣ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤ မ့ၢ်လၢစီၤပၤကျီၤဒံ ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်လၢ “ပှၤယူဒၤဖိကိးဂၤဒဲး ကဘၣ်ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤပူၤအဃိ.” (မၤတၢ် ၁၈:၁, ၂) စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤ ပျဲစီၤပီလူးအိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ တကးဒံးဘၣ်​ ကွဲအီၤလၢ ကမၤသကိးတၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်​ မၤတၢ်မၤတခါဃီဒီးအီၤ လၢအမ့ၢ် တၢ်ဆးဒဲအဃိ အဝဲအိၣ်တမှံၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ပူၤ ဒီးမၤသကိးတၢ်ဒီး  အဝဲသ့ၣ်.” (မၤတၢ် ၁၈:၃) ဖဲစီၤပီလူး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအခါ အဝဲအိၣ်ဒီး ပှၤဒီမိၢ်ဝၤလၢ အသူၣ်ဂ့ၤသးဝါခံဂၤအံၤ. ဖဲစီၤပီလူးအိၣ်လၢ စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤ အဟံၣ်အခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အကွဲးဝဲလံာ်ပရၢတနီၤ ဒီးလၢခံ အလံာ်ပရၢ လၢအကွဲးန့ၣ်​ ကဲထီၣ်ဝဲ လံာ်စီဆှံအကတြူၢ်. b

^၅ စီၤပီလူးန့ၣ်​ မၤလိဘၣ်တၢ်လၢ “စီၤကမၤလ့လး အအိၣ်” ဒီးတကးဒံးဘၣ်​ အအိၣ်ဒီး တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ အဆးဒဲတကပၤစ့ၢ်ကီးအဃိ အဝဲလဲၤမၤလိဝဲ တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အံၤဖဲလဲၣ်. (မၤတၢ် ၂၂:၃) လၢတၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ်​ မိပါတဖၣ်​ အဖိမ့ၢ်မၤလိဘၣ်​ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ လၢအဂၤသနာ်က့ အဖိတဖၣ်ကမၤလိ တၢ်စုသ့ခီၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အအိၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်တထံၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်တၢ်လီၤမဲးဆှးတခါဘၣ်. စီၤပီလူးန့ၣ်​ အဒိၣ်ထီၣ်ဘၣ်လၢ ဝ့ၢ်တၢ်စူးလၢ အအိၣ်လၢ ကံၤလံၤကံအကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ. တၢ်လီၢ်ဝဲန့ၣ်​ အမံၤဒိၣ်လၢ ပှၤတ့တၢ်ကံးညာ်လၢ မဲာ်တဲးလဲးအဆူၣ်​ လၢပှၤကိးအီၤလၢ စလံၣ်စံၤယၢၤ (cilicium) ဒီးတၢ်ကံးညာ်တဖၣ်အံၤ ပှၤတ့ဝဲဒဲ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ စီၤပီလူးန့ၣ်​ ကမၤလိဘၣ်​ တၢ်ဆးဒဲအံၤ ဖဲအသးစၢ်အဆၢကတီၢ်. အကဆးဝဲဒဲအဂီၢ် အကဘၣ်သ့ဃုာ်ဒီး တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်​ အဂၤမနုၤလဲၣ်. အကဘၣ်ထါဝဲ ဒဲတၢ်ကံးညာ် လၢဒဲအဂီၢ်, ဘၣ်တံာ်ဒီးဘၣ်ဆး တၢ်ကံးညာ်လၢအတီၣ်​ လၢပှၤကဆးဒဲအဂီၢ်. အဃိ ပမ့ၢ်ကွၢ်တၢ်မၤအံၤ တမ့ၢ်တၢ်မၤလၢ အညီတခါဘၣ်.

၆, ၇. (က) စီၤပီလူးထံၣ်ဝဲ တၢ်ဆးဒဲတၢ်မၤဒ်လဲၣ်​ ဒီးစီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤ စ့ၢ်ကီး အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်​ ဒ်စီၤပီလူးအသိးဒ်လဲၣ်. (ခ) ပကွၢ်လိ စီၤပီလူး, စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤ အဒိအတဲာ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၆ တၢ်ဆးဒဲန့ၣ်​ စီၤပီလူးတပာ်ဝဲလၢ တၢ်မၤလၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်ဘၣ်. အဝဲမၤဝဲတၢ်မၤတခါအံၤ ဒ်သိးအကလုၢ်အီၣ်​ အသးသမူအဂီၢ် ဒီးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်​ လၢပှၤတလိၣ်ဟ့ၣ်​ “အပှ့ၤ” ဘၣ်. (၂ ကရံၣ်​ ၁၁:၇) မ့မ့ၢ်လၢ စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤမီၤ အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲ တၢ်ဆးဒဲတၢ်မၤအံၤဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ထံၣ်ဝဲတၢ်ဆးဒဲတၢ်မၤအံၤ ဒ်စီၤပီလူးထံၣ်ဝဲအသိး. ထဲန့ၣ်တကးဒံးဘၣ်​ ဖဲ ခ.န ၅၂ နံၣ်န့ၣ်​ ဖဲစီၤပီလူးဟးထီၣ်လၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူး ဒီးလဲၤလၢ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူးအခါ စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤ စ့ၢ်ကီး ပိာ်ထီၣ်ဝဲစီၤပီလူးအခံ ဒီးပျဲဝဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်​ ကထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢအဟံၣ်. (၁ ကရံၣ်​ ၁၆:၁၉)  လၢခံအဝဲသ့ၣ်​ က့ၤအိၣ်ကဒါလၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤဒီးဟဲက့ၤကဒီးလၢ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူး. ဖဲအံၤပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤန့ၣ်​ ပာ်ဒိၣ်ကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ ဒီးသးအိၣ်မၤစၢၤပှၤဂၤစ့ၢ်ကီး အဃိ “ပှၤကလုာ်တဖၣ်​ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ခဲလၢာ် စံးဘျုးစံးဖှိၣ်အဝဲသ့ၣ်.”—ရိ ၁၆:၃-၅; ၂ တံၤ ၄:၁၉.

^၇ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ ပစိၤခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ကွၢ်လိဝဲ စီၤပီလူး, စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤ အဒိအတဲာ်. ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်တ “ပာ်ထီၣ်​ တၢ်ဝံတၢ်ယိးဃၢ” လၢပှၤဂၤအ “လိၤလၢ ကျိၣ်စ့တကပၤ” တဂ့ၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ မၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်. (၁ သ့း ၂:၉) ပစံးဘျုးဘၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၢ်ခွါတဖၣ်လၢ အမၤတၢ်လၢ ဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး. ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အသးသမူ ဒီးဆဲးမၤကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ ကန့ၢ်အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ မၤတၢ် တစဲးတမွဲး လၢနီၢ်ခိတကပၤ. ဒ်စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤအသိး ခရံာ်ဖိလၢ အဆၢကတီၢ်ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး အဝဲသ့ၣ်တူၢ်လိာ်ဝဲ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် လၢအဟံၣ်. ဒီးအဂၤတနီၤန့ၣ်​ “ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်သးအိၣ်တူၢ်လိာ် ပှၤတမှံၤ ထီဘိ” အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ.—ရိ ၁၂:၁၃.

၈, ၉. စီၤပီလူးကျဲးစၢး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်​ သနာ်က့ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ ထီဒါအီၤအဃိ အမၤဝဲဒ်လဲၣ်​ ဒီးအလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤက့ၤတၢ်ဖဲလဲၣ်.

^၈ ဖဲအံၤ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဒ်သိး စီၤပီလူး ကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလီၤအသးလၢ ကဆဲးမၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ် အမၤဝဲ တၢ်ဆးဒဲတၢ်မၤ. ဖဲစီၤစံလၤဒီးစီၤတံၤမသ့း ဟဲစိာ်န့ၢ် စီၤပီလူးတၢ်ဟ့ၣ်လၢ ကီၢ်မၤက့းဒနံအခါ အဝဲတလိၣ်မၤ တၢ်ဆးဒဲတၢ်မၤလၢၤဘၣ်. (၂ ကရံၣ်​ ၁၁:၉) ဖဲန့ၣ်တဘျီဃီ စီၤပီလူး “ဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် ခဲလၢာ်ခဲဆ့ လၢအက စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ အဂီၢ်.” (မၤတၢ် ၁၈:၅) စီၤပီလူးကျဲးစၢး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်​ သနာ်က့ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ ထီဒါအီၤ. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်ဂ့ၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်အဃိ စီၤပီလူးတရုၤလီၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်ကမူၣ်လၢ အကူအကၤအလိၤ ဒီးတဲဝဲလၢ “သုသွံၣ်​ ကလီၤတီလၢ သုနီၢ်ကစၢ် အခိၣ်လိၤလီၤ. မ့မ့ၢ်ယၤဒု ယကဆှီလံ. စးထီၣ်ခဲအံၤ ယကလဲၤလၢ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်​ အအိၣ်.”—မၤတၢ် ၁၈:၆; ဃ့း ၃:၁၈, ၁၉.

^၉ မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ စီၤပီလူး လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤက့ၤတၢ်ဖဲလဲၣ်. ပှၤတဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ် စီၤတံတူး ယူစတူးန့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အကမ့ၢ် ပှၤလၢအနုာ်လီၤလၢ ပှၤယူဒၤဖိအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအပူၤ. အဟံၣ်န့ၣ်​ အိၣ်ဘူးဒီးဘူၣ်ဘျီၣ်. ဒီးအီၤန့ၣ်​ အတူၢ်လိာ်ဝဲစီၤပီလူးလၢ ကဟဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢအဟံၣ်​ အဃိ စီၤပီလူးတလဲၤ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤလၢၤဘၣ်. (မၤတၢ် ၁၈:၇) ဖဲစီၤပီလူးအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤအခါ အအိၣ်လၢ စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤအဟံၣ်​ ဒီးအလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤက့ၤတၢ်လၢ စီၤတံတူး ယူစတူးအဟံၣ်.

၁၀. စီၤပီလူး တစံၣ်တဲၤတဲလီၤထဲ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်ဘၣ်န့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ဖဲစီၤပီလူးတဲဝဲလၢ ယကလဲၤလၢ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်​ အအိၣ်အခါ မ့ၢ်အအဲၣ်ဒိးတဲ အခီပညီလၢ အတကနၣ်ဃုာ် ပှၤယူဒၤဖိ ဒီးပှၤလၢအနုာ်လီၤလၢ ပှၤယူဒၤဖိအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအပူၤ လၢၤဘၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. အဒိ “စီၤကြံစပူး လၢအမ့ၢ် ဘူၣ်ဘျီၣ်အခိၣ်​ ဒီးပှၤလၢအအိၣ်​ ဟံၣ်တဖျၢၣ်ဃီဒီးအီၤ ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်​ ကဲထီၣ်ပှၤလၢ အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်.” တကးဒံးဘၣ်​ ပှၤလၢအရ့ဒီး စီၤကြံစပူးစ့ၢ်ကီး လဲၤပိာ်ဝဲ စီၤကြံစပူးအခံအဃိ လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ပှၤကရံၣ်သူးဖိ အါဂၤလၢ အနၢ်ဟူဘၣ်​ တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ်​ စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ် ဒီးဒိးဘျၢထံ.” (မၤတၢ် ၁၈:၈) အဃိ ပှၤလၢအကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိ ဖဲဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤန့ၣ်​ အိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ဝဲလၢ စီၤတံတူး ယူစတူးအဟံၣ်. စီၤလူၤကၣ်န့ၣ်​ ညီနုၢ်အကွဲးဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်ကဲထီၣ်အသး တဆီဘၣ်တဆီ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤန့ၣ်​ စီၤလူၤကၣ်​ မ့ၢ်ကွဲးဝဲ ဒ်တၢ်ကဲထီၣ်အသး တဆီဘၣ်တဆီန့ၣ်​ ပှၤကရံၣ်သူးဖိတဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်ဝဲခရံာ်ဖိ ဖဲစီၤပီလူးတရုၤလီၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်ကမူၣ်လၢ အကူအကၤအလိၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ. အဃိ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ စီၤပီလူးန့ၣ်​ တမ့ၢ်ပှၤလၢအခိၣ်ကိၤဘၣ်.

၁၁. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဖဲယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤခရံာ်ဖိအဂၤတဖၣ်​ အခါ အဝဲသ့ၣ်​ ကွၢ်လိ စီၤပီလူးအဒိအတဲာ် ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပှၤလၢအတဲလီၤအသးလၢ အကဲခရံာ်ဖိအါဂၤ လၢအအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်အါတီၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ တဲဝဲလၢအနာ်ခရံာ်. ဒီးခရံာ်ဖိတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လၢအဂၤတဖၣ်​ ဒိၣ်စိလၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်​ အနံၣ်အါမးလံ. ပမ့ၢ်ကွၢ်လၢထံကီၢ်အါဘ့ၣ်​ ဒီးကီးတဖၣ်လၢ အိၣ်လၢပီၣ်လဲၣ်ပူၤန့ၣ်​ ခရံာ်ဖိတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လၢအဂၤတဖၣ်​ ဆှၢလီၤဝဲ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဖၣ်​ ဒ်သိးအပှၤနီၣ်ဂံၢ် ကအါထီၣ်အဂီၢ်. ဒီးဒ်ပှၤယူဒၤဖိလၢ တၢ်မၢဖိတဖၣ်အစိၤအသိး ပှၤလၢအတဲလီၤအသးလၢ အကဲခရံာ်ဖိအါတက့ၢ်န့ၣ်​ ပာ်ဒိၣ်ဝဲ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အလုၢ်အလၢ် ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး အတၢ်ရ့လိာ်သး ဒီးကစၢ်ယွၤဒံး. ဒ်စီၤပီလူးမၤစၢၤဝဲ ပှၤယူဒၤဖိလၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤအသိး ပဝဲယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ်​ ပဆဲးမၤစၢၤပှၤဂၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်​ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါအဂီၢ်. ခရံာ်ဖိတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်​ ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်​ မ့ၢ်ထီဒါပှၤ ဒီးမၤအၢမၤနးပှၤ ဘၣ်ဆၣ်​ ပကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒံး. ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒီး “အသးဆူၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအဂီၢ် ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ တသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်” န့ၣ်အိၣ်ဒီဒူၣ်ဒံးအဃိ ပကဘၣ်ဆဲးဃု အဝဲသ့ၣ်ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်.—ရိ ၁၀:၂.

၁၂. ယ့ၣ်ၡူး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ စီၤပီလူးလၢ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီအပူၤဒ်လဲၣ်.

^၁၂ စီၤပီလူး မ့ၢ်သးဒ့ဒီဘၣ်ဖုးလၢ မ့ၢ်အကဘၣ်ဆဲး စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤဒံးဧါန့ၣ်​ တၢ်မနုၤကမၤစၢၤအီၤလဲၣ်. ခီဖျိလၢ ယ့ၣ်ၡူးလီၣ်ဖျါထီၣ်အသးလၢ စီၤပီလူးအအိၣ်​ လၢတၢ်ထံၣ်လၢညါခီအပူၤအဃိ စီၤပီလူးအတၢ်သးဒ့ဒီ မ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်ဖုးန့ၣ်​ အတၢ်သးဒ့ဒီ ကလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲ. ဒီးယ့ၣ်ၡူးတဲအီၤလၢ “ပျံၤတၢ်တဂ့ၤ, ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးအိၣ်ဘှ့ၣ်တဂ့ၤ. ယအိၣ်ဒီးနၤအဃိ ပှၤလၢ အကမၤအၢမၤသီ ဒီးမၤဘၣ်ဒိနၤန့ၣ်​ တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်. လၢဝ့ၢ်အံၤအပူၤန့ၣ်​ ယပှၤအိၣ်ဝဲ ဒီဒူၣ်.” (မၤတၢ် ၁၈:၉, ၁၀) တၢ်ထံၣ်လၢညါခီအံၤ ကမၤဆူၣ်ထီၣ်အသး သပှၢ်တၢၢ်. လၢတၢ်ထံၣ်လၢညါခီအပူၤ ယ့ၣ်ၡူးတဲအီၤလၢ အကဒီသဒၢအီၤ ဒီးမ့ၢ်လၢ ပှၤသးအိၣ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အိၣ်ဒံးဝဲဒီဒူၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးအဲၣ်ဒိးလၢ စီၤပီလူး ကဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖဲဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤ. ဒီးလံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါဝဲလၢ စီၤပီလူးဆဲး “အိၣ်ဝဲဖဲန့ၣ်​ တနံၣ်ဒီးဃုလါ ဒီးသိၣ်လိ ယွၤအကလုၢ်ကထါလၢ အဝဲသ့ၣ်​ အကျါလီၤ.”—မၤတၢ် ၁၈:၁၁.

၁၃. ဖဲစီၤပီလူးလဲၤဘူးထီၣ်ဒီး ပှၤစံၣ်ညီၣ်တၢ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အကနီၣ်ထီၣ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်​ ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အသ့ၣ်ညါလၢ အတဘၣ်သံဘၣ်လဲၣ်.

^၁၃ စီၤပီလူး ဆဲးအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူး တနံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အထံၣ်ဘၣ်​ တၢ်အုၣ်သးလၢ ယ့ၣ်ၡူးဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် “ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသး ဒ်သိးကထီဒါ စီၤပီလူးအဂီၢ် ဒီးလဲၤကိးအီၤလၢ ပှၤစံၣ်ညီၣ်တၢ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ အမဲာ်ညါ.” (မၤတၢ် ၁၈:၁၂) ဒီးပှၤစံၣ်ညီၣ်တၢ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤန့ၣ်​ ပှၤကိးအီၤလၢ ဘံၤမၤ. ပှၤတနီၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤစံၣ်ညီၣ်တၢ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤန့ၣ်​ အကလီၤဂာ်ဒီး ပျဲၢ်စီၢ်ခိၣ်, ပှၤတ့အီၤလၢ လၢၢ်ဝါလါကံၣ်ဃ့ ဒီးပှၤစိၤပျၤအီၤ ဃံဃံလၤလၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပှၤစံၣ်ညီၣ်တၢ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤအံၤ ကအိၣ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူး အတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ် အခၢၣ်သး. ပှၤစံၣ်ညီၣ်တၢ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤအံၤ အမဲာ်ညါန့ၣ်​ တၢ်ပျီအိၣ်တခါအဃိ ပှၤဂီၢ်မုၢ်လဲၤအိၣ်ဖှိၣ်ဝဲ ဖဲန့ၣ်သ့. ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တနီၤ တဲဝဲလၢ ပှၤစံၣ်ညီၣ်တၢ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤအံၤ အိၣ်ဝဲတယံၤဒီး ဘူၣ်ဘျီၣ်ဘၣ်အဃိ တၢ်လီၢ်အံၤတယံၤဒီး စီၤတံတူး ယူစတူး အဟံၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. ဖဲစီၤပီလူးလဲၤဘူးဒီး ပှၤစံၣ်ညီၣ်တၢ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤအံၤအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အကနီၣ်ထီၣ်ဘၣ်က့ၤ စီၤစတ့းဖၣ်လၢ ပှၤကွံာ်သံအီၤလၢလၢၢ်န့ၣ်​ အဂ့ၢ်. စီၤစတ့းဖၣ်​ မ့ၢ်ဝဲခရံာ်ဖိ အဆိကတၢၢ်တဂၤလၢ ပှၤမၤသံအီၤ မ့ၢ်လၢအအုၣ်သး လၢယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်အဃိ. ပမ့ၢ်ကွၢ် စီၤစီလူးန့ၣ်​ တချုးလၢ ပှၤသ့ၣ်ညါအီၤလၢ အမ့ၢ်စီၤပီလူးဒံးဘၣ်န့ၣ်​ အဝဲ “ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ” လၢပှၤကမၤသံ စီၤစတ့းဖၣ်. (မၤတၢ် ၈:၁) ခဲအံၤ မ့မ့ၢ်စီၤပီလူးမီၤ အကဘၣ်သံစ့ၢ်ကီးဧါ. အတဘၣ်သံဘၣ်​ မ့ၢ်လၢယ့ၣ်ၡူးအၢၣ်လီၤအီၤလၢ “ပှၤလၢ အက . . . မၤဘၣ်ဒိနၤန့ၣ်​ တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်.”—မၤတၢ် ၁၈:၁၀.

၁၄, ၁၅. (က) ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်ဝဲ စီၤပီလူးဒ်လဲၣ်​ ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤကးလံၤမၤကတၢၢ်ဝဲ တၢ်မူးတၢ်ရၢ် လၢအဆိအချ့လဲၣ်. (ခ) ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ တီၢ်စီၤစိၤစသ့ၣ်အဃိ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး စီၤစိၤစသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

 ^၁၄ ဖဲစီၤပီလူး လဲၤတုၤလၢ ပှၤစံၣ်ညီၣ်တၢ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤအခါ တၢ်ကမၤသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်. စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်လၢ ကစံၣ်ညီၣ်အီၤတဂၤန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲစီၤကးလံၤ လၢအပၢဝဲ အဃါယၤကီၢ်ရ့ၣ်​ ဒီးအမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး ရိမ့ၤအပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ စံနံခၤ အကၠီ. ဖဲန့ၣ်န့ၣ်​ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်​ စီၤပီလူးလၢ “ပှၤတဂၤအံၤ ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒ်သိး ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤလၢ ကျဲလၢ အထီဒါလိာ်သးဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီ.” (မၤတၢ် ၁၈:၁၃) အဝဲသ့ၣ်​ ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်​ စီၤပီလူး ဒီးတဲဝဲလၢ စီၤပီလူး ဟဲစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဖဲအံၤန့ၣ်​ တဘၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ စီၤကးလံၤတထံၣ်လၢ စီၤပီလူးန့ၣ်​ “မၤတၢ်ကမၣ်​ မ့တမ့ၢ် ထီဒါတၢ်သိၣ်တၢ်သီ” ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် နီတမံၤဘၣ်. (မၤတၢ် ၁၈:၁၄) စီၤကးလံၤ တအဲၣ်ဒိး မၤဘံဘူအသးလၢ ပှၤယူဒၤဖိ တၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်အံၤ အကျါဘၣ်. ဒီးဖဲန့ၣ်န့ၣ်​ စီၤကးလံၤ မၤကတၢၢ်ဝဲ တၢ်မူးတၢ်ရၢ် လၢအဆိအချ့အဃိ စီၤပီလူး တလိၣ်တဲတၢ်ဂ့ၢ် နီတမံၤလၢၤဘၣ်. ခီဖျိလၢ စီၤကးလံၤ မၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ သးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်ဒိၣ်မး. တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ သးပှံၢ်ထီၣ်ကဒါက့ၤလၢ စီၤစိၤစသ့ၣ်ဟီ. စီၤစိၤစသ့ၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ကဲထီၣ်ဝဲ ဘူၣ်ဘျီၣ်အခိၣ်လၢ စီၤကြံစပူးအလီၢ်. ဒီးပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ ဖီၣ်ဝဲ စီၤစိၤစသ့ၣ်​ “ဒီးတီၢ်အီၤလၢ ပှၤစံၣ်ညီၣ်တၢ် အလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ အမဲာ်ညါ.”—မၤတၢ် ၁၈:၁၇.

^၁၅ ဖဲပှၤတီၢ်ဝဲ စီၤစိၤစသ့ၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤကးလံၤတတြီဝဲဘၣ်လဲၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ စီၤကးလံၤ ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ စီၤစိၤစသ့ၣ်န့ၣ်​ ကမ့ၢ်ဝဲ ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဂၤလၢ အပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်​ စီၤပီလူးအဃိ အပျဲလၢပှၤကမၤ စီၤစိၤစသ့ၣ်ဒ်န့ၣ်. မ့ၢ်စီၤကးလံၤ ကဆိကမိၣ်ဒ်န့ၣ်​ နီၢ်ကီၢ်ဧါ တဆိမိၣ်ဝဲဘၣ်ဧါဒု ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ခီဖျိလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး စီၤစိၤစသ့ၣ်ဒ်န့ၣ်အဃိ တၢ်လၢအကဲဘျုး အိၣ်ထီၣ်ဝဲတခါ. ဖဲစီၤပီလူးကွဲးဝဲ လံာ်ပရၢအဆိကတၢၢ်တဘ့ၣ်​ လၢပှၤကရံၣ်သူးဖိအအိၣ်အခါ တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ ပူၤကွံာ်ဝဲတဘျုးနံၣ်လံ. ဘၣ်ဆၣ်​ လၢလံာ်ပရၢအံၤအပူၤန့ၣ်​ စီၤပီလူး ယၢၤထီၣ်ဝဲ စီၤစိၤစသ့ၣ်​ ဒ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤအသိး. (၁ ကရံၣ်​ ၁:၁, ၂) ပှၤတဂၤအံၤ အကဲဝဲ စီၤစိၤစသ့ၣ်​ တဂၤဃီလၢ ပှၤတီၢ်ဝဲတဂၤန့ၣ်ဧါ. မ့မ့ၢ်ဘၣ်ဖုးပှၤတဂၤဃီန့ၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ တီၢ်အီၤဒ်န့ၣ်အဃိ အသးကဘၣ်ဒိ ဒီးလၢခံန့ၣ်​ အဝဲကဲထီၣ်ကဒါက့ၤ ခရံာ်ဖိ.

၁၆. ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “ပျံၤတၢ်တဂ့ၤ, ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးအိၣ်ဘှ့ၣ်တဂ့ၤ. ယအိၣ်ဒီးနၤ” န့ၣ်ကဲထီၣ်​ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ အပူၤဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ဒ်ပမၤလိဘၣ်အသိး ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ ဂ့ၢ်လိာ်ဝဲစီၤပီလူး အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝံၤမၣ်​ ယ့ၣ်ၡူး တဲအီၤလၢ “ပျံၤတၢ်တဂ့ၤ, ဆဲးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးအိၣ်ဘှ့ၣ်တဂ့ၤ. ယအိၣ်ဒီးနၤ.” (မၤတၢ် ၁၈:၉, ၁၀) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ကတိၤအံၤန့ၣ်​ ပှၤဂၤဂ့ၢ်လိာ် ပတၢ်သးခုကစီၣ်​ သနာ်က့ ပတဘၣ်ဟ့ၣ်အၡူဘၣ်. ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ ထံၣ်ပှၤသး ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး မ့ၢ်ဘျၢန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကမူၤဃီၤအဝဲသ့ၣ်​ ဆူအအိၣ်. (၁ မူၤ ၁၆:၇; ယိၤ ၆:၄၄) တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ကဲထီၣ်​ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ လၢပဂီၢ်ဒိၣ်မးအဃိ ပအဲၣ်ဒိး ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူၣ်ထီၣ်. တနံၣ်တနံၣ်န့ၣ်​ ပှၤဒိးဘျၢထံ အိၣ်လၢအကလီၢ်တဖၣ်ညါ ဒီးတနံၤတနံၤန့ၣ်​ ပှၤဒိးဘျၢထံအိၣ်ဝဲ တဘျုးကယၤညါ. ပှၤလၢအဒိကနၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်မၤလိာ်လၢ အမ့ၢ် “လဲၤဒုးကဲထီၣ်​ ကယဲၢ်ပှၤကလုာ်တဖၣ်​ လၢယပျဲၢ်ယဘီၣ်” န့ၣ်​ ယ့ၣ်ၡူးအၢၣ်လီၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ “ယကအိၣ်ဒီးသု ကိးမုၢ်နံၤဒဲး တုၤလီၤလၢ တၢ်အကတၢၢ်.”—မး ၂၈:၁၉, ၂၀.

၁၇, ၁၈. ဖဲစီၤပီလူး ဒိးထီၣ်ကဘီ ဒီးလဲၤလၢ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူးအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အကဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၇ လၢဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​ လၢအအိၣ်သူၣ်ထီၣ်အသး သီသီတဖျၢၣ်အံၤ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ် တတီၤဖိန့ၣ်​ မ့ၢ်လၢစီၤကးလံၤ ဆၢတဲာ်န့ၢ် ပှၤယူဒၤဖိလၢ အထီဒါစီၤပီလူး ဒ်န့ၣ်အဃိဧါဒု ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ တချုးလၢ စီၤပီလူး ဆၢဂ့ၤဆၢဝါ ဒီးပာ်တ့ၢ်ကွံာ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါဖဲဝ့ၢ်ကရံၣ်သူး အပူၤဒံးဘၣ်န့ၣ်​ အဆဲးအိၣ်ဝဲဖဲန့ၣ်​ “တဘျုးသီ.” ဖဲခ.န ၅၂ တၢ်ယီၤထီၣ်သီန့ၣ်​ စီၤပီလူး ပာ်လီၤအသးလၢ အကဒိးထီၣ်ကဘီဖဲ ဝ့ၢ်က့ၣ်ဃရ့းအကဘီသန့ ဒ်သိးအကလဲၤလၢ ကီၢ်စူၤရံ. ပမ့ၢ်ကွၢ် ကဘီသန့အံၤန့ၣ်​ အိၣ်ဝဲလၢဝ့ၢ်ကရံၣ်သူး အမုၢ်ထီၣ်တခီ လၢအယံၤဝဲ ၇ မံးလာ် (၁၁ ကံလိမံထၢၣ်) ဃၣ်ဃၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ တချုးလၢ စီၤပီလူး ဟးထီၣ်လၢ ဝ့ၢ်က့ၣ်ဃရ့းအကဘီသန့ ဒံးဘၣ်န့ၣ်​ “ဒ်စီၤပီလူး မၤတ့ၢ် တၢ်အၢၣ်လီၤအသိး အဝဲတံာ်ဖုၣ်လီၤ အခိၣ်ဆူၣ်.” c (မၤတၢ် ၁၈:၁၈) ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤ ဒိးထီၣ်ကဘီဃုာ်ဒီးစီၤပီလူး ဒီးလဲၤခီဂာ်ဝဲ ပီၣ်လဲၣ်အ့ကၠံၤအဲၤ ဒ်သိးကလဲၤဆူ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူး လၢအအိၣ်လၢ အ့ၡၢၣ်​ မဲနၢၤအပူၤ.

^၁၈ ဖဲစီၤပီလူးလဲၤလၢ ဝ့ၢ်က့ၣ်ဃရ့းအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အကဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ အတၢ်လဲၤခီဖျိလၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤ. အကနီၣ်ထီၣ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်တဘျုးမံၤလၢ အဟ့ၣ်အီၤ တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်နီၢ်ကီၢ်. အစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဝ့ၢ်ကရံၣ်သူးအပူၤ ၁၈ လါ ဒီးဖဲန့ၣ်န့ၣ်​ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အသီ အိၣ်ထီၣ်ဝဲတဖျၢၣ်. ဖဲန့ၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်​ ဟဲထီၣ်သကိး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ စီၤတံတူး ယူစတူးအဟံၣ်. ဒီးပှၤလၢအကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိ ဖဲန့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲစီၤတံတူး ယူစတူး, စီၤကြံစပူး ဒီးအပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်​ ဒီးပှၤအဂၤဒီဒူၣ်ဒံး. ခီဖျိလၢစီၤပီလူး မၤစၢၤဘၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိအဃိ စီၤပီလူးအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မး. လၢခံ စီၤပီလူး ကွဲးန့ၢ်အဝဲသ့ၣ်​ လံာ်ပရၢဒီးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်​ လီၤဂာ်ဒ်လံာ်အုၣ်သးလၢ အအိၣ်ကွဲးအသးလၢ စီၤပီလူးအသးအလိၤအသိး. ဒ်န့ၣ်အသိး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လၢ ပမၤစၢၤဘၣ်အီၤ လၢကကဲထီၣ်ဘၣ်​ ကစၢ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်စ့ၢ်ကီး ပတူၢ်ဘၣ်လၢ ပသူၣ်တံၤသးတံၤဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ဒ်စီၤပီလူးသူၣ်တံၤသးတံၤဒီး ပှၤလၢအမၤစၢၤဘၣ်ဝဲတဖၣ်အသိး. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်န့ၣ်​ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး “လံာ်အုၣ်အသး” လၢအမူဝဲတဘ့ၣ်အဃိ ပသူၣ်မံသးမုာ်ဒိၣ်မး.—၂ ကရံၣ်​ ၃:၁-၃.

၁၉, ၂၀. စီၤပီလူးလဲၤတုၤလၢ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူး တဘျီဃီဒီး အမၤမနုၤလဲၣ်. ပကွၢ်လိ စီၤပီလူးအဒိအတဲာ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၉ ဖဲစီၤပီလူးလဲၤတုၤလၢ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူးအခါ အဝဲတမၤယံာ်မၤနီၢ်အသးဘၣ်​ ဒီးအစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် တဘျီဃီ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ အဝဲ “လဲၤနုာ်လီၤလၢ ဘူၣ်ဘျီၣ်ပူၤ ဒီးမၤစၢၤ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်.” (မၤတၢ် ၁၈:၁၉) ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်တဘျီအံၤဒု အဝဲတအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူးအပူၤ ယံာ်ယံာ်ဘၣ်. ပှၤမၢအအိၣ်တ့ၢ်ယံာ်ထီၣ်​ ဘၣ်ဆၣ်​ “စီၤပီလူး တတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်.” အဝဲဆၢဂ့ၤဆၢဝါ ပှၤအ့းဖ့းစူးဖိ ဖဲန့ၣ်တဖၣ်​ ဒီးတဲဝဲလၢ “မ့ၢ်ဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အသးန့ၣ်​ ယကဟဲက့ၤလၢသုအိၣ်​ လၢခံတဘျီ.” (မၤတၢ် ၁၈:၂၀, ၂၁) တကးဒံးဘၣ်​ စီၤပီလူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤအ့းဖ့းစူးဖိ အိၣ်ဝဲဒီဒူၣ်ဒံး. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ်​ စီၤပီလူးအဲၣ်ဒိး ဟဲက့ၤကဒါဖဲအံၤဒံး ဘၣ်ဆၣ်​ အခိးကွၢ်လၢ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ. စီၤပီလူး ပာ်လီၤအဒိအတဲာ်လၢ ပဂီၢ်ဖၣ်ဂ့ၤညါ တမ့ၢ်ဧီၤ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကဘၣ်သးဆူၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤအပူၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ တကတီၢ်ဃီန့ၣ်​ ပကဘၣ်​ သန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးမၤထွဲအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးဃုသ့ၣ်ညါ အတၢ်ဘၣ်သးထီဘိ.—ယၤ ၄:၁၅.

^၂၀ စီၤအကူလၤ ဒီးနီၢ်ပြံစကံးလၤ အိၣ်တ့ၢ်ဖဲ ဝ့ၢ်အ့းဖ့းစူး ဘၣ်ဆၣ်​ စီၤပီလူးဒု ဒိးထီၣ်ကဘီ ဒီးလဲၤကဒါလၢ ဝ့ၢ်ကဲၤစါရံၤ. ဖဲန့ၣ်အဝဲက “လဲၤထီၣ်” လၢဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်​ ဒ်သိးအကလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါဖဲန့ၣ်တဖၣ်. (မၤတၢ် ၁၈:၂၂) ဒီးလၢခံစီၤပီလူး က့ၤကဒါလၢ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ် လၢကီၢ်စူၤရံအပူၤ. စီၤပီလူး အမံၤၡၢၤနရံၤ အတၢ်လဲၤ ခံဘျီတဘျီန့ၣ်​ လဲၤအသးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်လၢ စီၤပီလူး အမံၤၡၢၤနရံၤ အတၢ်လဲၤ သၢဘျီတဘျီန့ၣ်​ တၢ်အိၣ်သး ကမၤသးဒ်လဲၣ်. ပကကွၢ်သကိး.