၁-၃. စီၤပ့းတရူးထံၣ်ဝဲ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ ဘၣ်ဃးဒီးမနုၤလဲၣ်​ ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကနၢ်ပၢၢ် တၢ်ထံၣ်လၢညါခီအံၤ အခီပညီလဲၣ်.

 ဖဲ ခ.န ၃၆ တၢ်ဂိၢ်ထီၣ်သီအကတီၢ်န့ၣ်​ စီၤပ့းတရူး ဃ့ထုကဖၣ်လၢ ဟံၣ်လၢတၢ်ဖီခိၣ်တတီၤ ဒီးဟံၣ်အံၤ အအိၣ်ဘူးဒီး ဝ့ၢ်ယၤဖိၤ အကဘီသန့. စီၤပ့းတရူး အိၣ်တမှံၤလၢ ဟံၣ်တဖျၢၣ်အံၤ န့ၢ်ဝဲတဘျုးသီလံ ဒီးအဆဲးအိၣ်ဒံးဝဲလၢ ဟံၣ်တဖျၢၣ်အံၤအဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အတကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤတၢ်ဘၣ်. ဒီးဟံၣ်ကစၢ်န့ၣ်​ အမံၤမ့ၢ် စီၤၡံမိၣ်. အဝဲန့ၣ်​ အမၤတၢ်ဘၣ်ဃးဒီး ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအဘ့ၣ်​ ဒီးခီဖျိလၢ အတၢ်မၤအံၤအဃိ ပှၤယူဒၤဖိတနီၤန့ၣ်​ တဘၣ်သး အိၣ်တမှံၤ လၢအဟံၣ်ဘၣ်. a တကးဒံးဘၣ်​ စီၤပ့းတရူး ကသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်တခါ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ အကဲကစၢ်ယွၤလၢ အတကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤတၢ်ဘၣ်.

^၂ ဖဲစီၤပ့းတရူး ဃ့ထုကဖၣ်အခါ အဝဲထံၣ်ဝဲ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီတခါ. တၢ်လၢအထံၣ်ဝဲအံၤ ပှၤယူဒၤဖိ တဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤ မ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဖုးဝဲန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်အသးကဘၣ်တံာ်တာ်စ့ၢ်ကီး. စီၤပ့းတရူးထံၣ်ဝဲ တၢ်လၢအလီၤဂာ်ဒီး တၢ်ကံးညာ်ဖးလဲၢ်တဘ့ၣ်​ စဲၤလီၤသး ဒီးလၢအပူၤန့ၣ်​ အိၣ်ဝဲဒီး ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ အကလုာ်ကလုာ်. ဒီးလၢပှၤယူဒၤဖိ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်​ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အံၤ တကဆှီဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ တၢ်ကလုၢ်သီၣ်လၢမူခိၣ်​ ဒီးတဲဘၣ်စီၤပ့းတရူးလၢ မၤသံဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အံၤ ဒီးအီၣ်အီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ စီၤပ့းတရူး တဲက့ၤဝဲလၢ “ယတအီၣ်တၢ်လၢ အဘၣ်အၢဒီး အတကဆှီဘၣ်တဖၣ်​ နီတဘျီဘၣ်.” အဃိ တၢ်ကလုၢ် တဲအီၤသၢဘျီလၢ “တၢ်လၢကစၢ်ယွၤ မၤကဆှီထီၣ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်​ တဘၣ်ကိးအီၤလၢ တၢ်လၢအဘၣ်အၢ လၢၤတဂ့ၤ.” (မၤတၢ် ၁၀:၁၄-၁၆) စီၤပ့းတရူး တနၢ်ပၢၢ် တၢ်ထံၣ်လၢညါခီအံၤ အခီပညီဘၣ်​ သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤ ဒ်သိးအကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲ.

^၃ စီၤပ့းတရူး အတၢ်ထံၣ်လၢညါခီအံၤ အခီပညီဒ်လဲၣ်. စီၤပ့းတရူး အတၢ်ထံၣ်လၢညါခီအံၤ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ထံၣ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဖီခိၣ်​ အိၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်. အဃိဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကနၢ်ပၢၢ် တၢ်ထံၣ်လၢညါခီအံၤ အခီပညီ. တကးဒံးဘၣ်​ ဒ်သိးပကဆဲး စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဂီၢ် ပဝဲခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီန့ၣ်​ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကထံၣ်ပှၤဂၤ ဒ်ယဟိဝၤယွၤထံၣ်အဝဲသ့ၣ်အသိး. အဃိ ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် စီၤပ့းတရူး အတၢ်ထံၣ်လၢညါခီအံၤအဂီၢ် ပကကွၢ်သကိး တၢ်ဂ့ၢ်လၢအကဲထီၣ်သး တချုးဖဲ စီၤပ့းတရူး ထံၣ်ဝဲတၢ်ထံၣ်လၢညါခီ ဒီးဖဲအထံၣ်ဝဲဝံၤအလီၢ်ခံ.

၄, ၅. စီၤကန့လံးန့ၣ်​ အကဲမတဂၤလဲၣ်​ ဒီးဖဲအဃ့ထုကဖၣ်အခါ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်.

^၄ တချုးလၢ စီၤပ့းတရူး ထံၣ်ဝဲ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီဒံးဘၣ်တနံၤန့ၣ်​ တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါလၢ ဝ့ၢ်ကဲၤစါရံၤ ဒီးဝ့ၢ်အံၤ အယံၤဝဲဒီး ဝ့ၢ်ယၤဖိၤ လၢကလံၤစိးတခီ အမံးလာ် ၃၀ မ့တမ့ၢ် ၅၀ ကံလိမံထၢၣ်. ဖဲဝ့ၢ်ကဲၤစါရံၤန့ၣ်​ ပှၤတဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် စီၤကန့လံးန့ၣ်​ အထံၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ထံၣ်လၢညါခီတခါ. စီၤကန့လံးန့ၣ်​ အကဲဝဲ ပှၤရိမ့ၤဖိအသုးခိၣ်​ ဘၣ်ဆၣ်​ အကဲစ့ၢ်ကီး “ပှၤတဂၤလၢ အယူးယီၣ်​ ကစၢ်ယွၤ.” b စီၤကန့လံး မ့ၢ်ပှၤလၢ အအဲၣ်​ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ, အကွၢ်ထွဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိဂ့ၤဂ့ၤ ဒီး “အဝဲဒီးပှၤလၢ အအိၣ်ဟံၣ်တဖျၢၣ်ဃီဒီးအီၤ ကိးဂၤဒဲးန့ၣ်​ ပျံၤကစၢ်ယွၤ.” စီၤကန့လံးန့ၣ်​ အတကဲ ပှၤလၢအနုာ်လီၤလၢ ပှၤယူဒၤဖိအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအပူၤဘၣ်​ ဒီးအကဲဝဲ ပှၤကလုာ် အဂၤတဖၣ်လၢ အတဒိးတၢ်ကူးတရံးဘၣ်. သနာ်က့ အသးကညီၤ ဒီးမၤစၢၤဝဲ ပှၤယူဒၤဖိလၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤ ဒီးဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢစ့ မ့တမ့ၢ် တၢ်အဂၤတမံၤမံၤ. တကးဒံးဘၣ်​ စီၤကန့လံးန့ၣ်​ အကဲပှၤတဂၤလၢအ “ဃ့ကညး ကစၢ်ယွၤ ထီဘိ.”—မၤတၢ် ၁၀:၂.

^၅ ကဘၣ်ဖဲ ဟါခီ ၃ နၣ်ရံၣ်န့ၣ်​ စီၤကန့လံး ဃ့ထုကဖၣ်​ ဒီးလၢတၢ်ထံၣ်လၢညါခီအပူၤ အနၢ်ဟူ မူခိၣ်ကလူး တဲအီၤလၢ “နဟ့ၣ်မၤစၢၤ ပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိတဖၣ်​ ဒီးနတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤ တိၢ်နီၣ်ဃာ်ဝဲ.” (မၤတၢ် ၁၀:၄) ဒီးမူခိၣ်ကလူး မၢစီၤကန့လံး မၢလီၤအပှၤတဖၣ်လၢ ကလဲၤဃု တၢ်မၢဖိပ့းတရူး. စီၤကန့လံးန့ၣ်​ အကဲဝဲ ပှၤကလုာ်အဂၤလၢ အတဒိးတၢ်ကူးတရံးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ လၢပှၤကလုာ် အဂၤတဖၣ်အကျါန့ၣ်​ အကဲထီၣ်​ ခရံာ်ဖိအဆိကတၢၢ်တဂၤ.

၆, ၇. (က) ကစၢ်ယွၤ စံးဆၢဝဲပှၤလၢအဘၣ်သး မၤလိအါထီၣ်အဂ့ၢ်တဖၣ်​ အတၢ်ထုကဖၣ်ဒ်လဲၣ်. တဲဖျါထီၣ်​ တၢ်လဲၤခီဖျိတခါ. (ခ) ခီဖျိလၢ တၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်အံၤအဃိ ပသ့ၣ်ညါထီၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၆ ပှၤလၢအဃ့ထုကဖၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်​ ဒီးအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤန့ၣ်​ မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤ စံးဆၢအဝဲသ့ၣ်​ တၢ်ထုကဖၣ်ဧါ. ဆိမိၣ်ကွၢ် တၢ်လဲၤခီဖျိတခါအံၤ. ပိာ်မုၣ်တဂၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်အဲလဘ့နံယါန့ၣ်​ ဟံန့ၢ်ဝဲ တၢးထီခိးတၢ် မဲးကစံတဘ့ၣ်​ လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကွၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဖိအဂ့ၢ်. c ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အတဲဘၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ အဟ့ၣ်အီၤ မဲးကစံအံၤလၢ “ယဃ့ထုကဖၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ကမၤစၢၤယၤလၢ ယကကွၢ်ဒိၣ်ထီၣ်​ ယဖိမုၣ်အဂီၢ် ဒီးခဲအံၤန့ၣ်​ အဆှၢလီၤနၤ ဒ်သိးနကမၤစၢၤယၤ. တလီၤနာ်နီတစဲးဘၣ်.” ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤ ဒီးအဖိမုၣ်န့ၣ်​ စးထီၣ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးလၢခံ အဝၤစ့ၢ်ကီး မၤလိလံာ်စီဆှံ.

^၇ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါန့ၣ်​ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်အံၤ အိၣ်ဝဲအဘျီအါမး  ဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ တမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဘၣ်န့ၢ်အတီၤဘၣ်. အဃိ ပသ့ၣ်ညါထီၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. တၢ, ပှၤလၢအဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်​ ဒီးဘၣ်သး မၤလိအါထီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢအဝဲသ့ၣ်​ တၢ်ဃ့ထုကဖၣ်. (၁ စီၤပၤ ၈:၄၁-၄၃; စံး ၆၅:၂) ခံ, ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်​ မၤစၢၤပှၤ.—လီၣ်​ ၁၄:၆, ၇.

၈, ၉. ကစၢ်ယွၤ မၢစီၤပ့းတရူး မၤမနုၤလဲၣ်​ ဒီးစီၤပ့းတရူး မၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၈ စီၤပ့းတရူး အိၣ်ဒံးလၢ ဟံၣ်လၢတၢ်ဖီခိၣ်တတီၤ ဒီးခီဖျိလၢ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီအံၤအဃိ “အခိၣ်နူာ် ဘံဘူဝဲ.” ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤလၢ စီၤကန့လံး ဆှၢလီၤဝဲတဖၣ်န့ၣ်​ ဟဲတုၤလၢ စီၤၡံမိၣ်အဟံၣ်. (မၤတၢ် ၁၀:၁၇) စီၤပ့းတရူး မ့ၢ်တအီၣ်ဝဲ တၢ်အီၣ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိ တဘၣ်အီၣ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်အကဘၣ်သးလဲၤပိာ် ပှၤတဖၣ်အံၤအခံ ဒီးလဲၤနုာ်လၢ ပှၤလၢအတကဲပှၤယူဒၤဖိဘၣ်​ အဟံၣ်ပူၤဧါ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ကစၢ်ယွၤ သူဝဲအသးစီဆှံ ဒီးဒုးသ့ၣ်ညါ စီၤပ့းတရူးလၢ အတၢ်ဘၣ်သးအဂ့ၢ်. အဃိ သးစီဆှံတဲဘၣ်​ စီၤပ့းတရူးလၢ “ကွၢ်မီၤ, ပှၤသၢဂၤန့ၣ်​ ဃုနၤလီၤ. အဃိ လဲၤလီၤလၢ တၢ်ဖီလာ် ဒီးလဲၤပိာ် အဝဲသ့ၣ်အခံတက့ၢ်. ပှၤတဖၣ်န့ၣ်​ ယဆှၢလီၤအဝဲသ့ၣ်အဃိ တဘၣ်သးဒ့ဒီ နီတစဲးတဂ့ၤ.” (မၤတၢ် ၁၀:၁၉, ၂၀) တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ လၢစီၤပ့းတရူးထံၣ်ဝဲန့ၣ်​ မၤစၢၤအီၤဒိၣ်မးအဃိ စီၤပ့းတရူး မၤထွဲဝဲဒ်သးစီဆှံ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤအသိး.

^၉ စီၤပ့းတရူး သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ မူခိၣ်ကလူး မၢစီၤကန့လံး ဆှၢလီၤပိာ်ခွါတဖၣ်အံၤအဃိ စီၤပ့းတရူး ကိးနုာ်ပှၤတဖၣ်အံၤဒီး “တူၢ်လိာ် အဝဲသ့ၣ်​ လၢဟံၣ်ပူၤ.” (မၤတၢ် ၁၀:၂၃) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤပ့းတရူးန့ၣ်​ အသ့ၣ်ညါထီၣ်​ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်သး ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲစးထီၣ်​ ဆီတလဲက့ၤအတၢ်ထံၣ်.

၁၀. ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒ်လဲၣ်​ ဒီးပကဘၣ်​ သံကွၢ်လီၤပသးဒ်လဲၣ်.

^၁၀ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါထီၣ်​ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဒံးယံာ်ဒံးအါထီၣ်. (ကတိၤ ၄:၁၈) တကးဒံးဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲအသးစီဆှံ ဒ်သိးကဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ “ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့.” (မး ၂၄:၄၅) တဘျီတခီၣ်န့ၣ်​ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်နၢ်ပၢၢ်အသီ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကရၢကရိ အတၢ်ဆီတလဲတမံၤမံၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ပကဘၣ်သံကွၢ်လီၤပသးလၢ ‘မ့ၢ်ယသးအိၣ်​ ဆီတလဲ ယတၢ်ထံၣ်ဧါ. မ့ၢ်ယအိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးသးအိၣ်မၤထွဲ သးစီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဧါ.’

၁၁, ၁၂. ဖဲစီၤပ့းတရူး ဟဲတုၤလၢ ဝ့ၢ်ကဲၤစါရံၤအခါ အမၤမနုၤလဲၣ်​ ဒီးအနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၁ စီၤပ့းတရူး ထံၣ်တၢ်ထံၣ်လၢညါခီဝံၤ လၢခံတနံၤန့ၣ်​ အီၤဒီးပှၤအဂၤခွံဂၤ လၢအမ့ၢ် ပှၤပိာ်ခွါသၢဂၤလၢ စီၤကန့လံး ဆှၢလီၤဝဲဒီး “ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ [ပှၤယူဒၤဖိ] ဃုဂၤ” ဟးထီၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယၤဖိၤ ဒီးလဲၤဝဲလၢ ဝ့ၢ်ကဲၤစါရံၤ. (မၤတၢ် ၁၁:၁၂) စီၤကန့လံး အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲလၢ စီၤပ့းတရူး ကဟဲလၢအအိၣ်​ အဃိအကိးဖှိၣ်ပာ်စၢၤဝဲ “အဘူးအတံၢ် ဒီးအသကိးလၢ အရ့ဝဲ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်တဖၣ်” ဒီးလီၤဂာ်လၢ ပှၤတဖၣ်အံၤအကဲ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်​ ကိးဂၤဒဲးလီၤ. (မၤတၢ် ၁၀:၂၄) ဖဲစီၤပ့းတရူး ဟဲတုၤအခါ အမၤတၢ်တမံၤလၢ အတမၤဘၣ်ဝဲနီတဘျီဘၣ်. အလဲၤနုာ်လၢ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်လၢ အတဒိးတၢ်ကူးတရံးဘၣ်​ အဟံၣ်ပူၤ. ဒီးစီၤပ့းတရူး တဲဝဲလၢ “ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ တကြၢးရ့လိာ်အသးဒီး ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်​ ဒီးတကြၢးလဲၤလၢ အဝဲသ့ၣ်​ အအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်​ သုသ့ၣ်ညါဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ကစၢ်ယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ယၤလၢ ယတကြၢးကိးပှၤလၢ တၢ်ဘၣ်အၢ ဒီးတၢ်တကဆှီဘၣ်​ နီတဂၤဘၣ်.” (မၤတၢ် ၁၀:၂၈) ခဲအံၤန့ၣ်​ စီၤပ့းတရူး နၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ အခီပညီ ဒီးတၢ်မၤလိလၢ အန့ၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ်​ တဘၣ်ဃးထဲ တၢ်အီၣ်လၢ အတဘၣ်အီၣ်ဝဲအဂ့ၢ်ဘၣ်. အသ့ၣ်ညါဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပှၤတဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤမ့ၢ်ဂ့ၤ အတကြၢးကိး အဝဲသ့ၣ်လၢ “တၢ်ဘၣ်အၢ ဒီးတၢ်တကဆှီဘၣ်​ နီတဂၤဘၣ်.”

 ^၁၂ ပှၤကိးဂၤဒဲး လၢအအိၣ်လၢ စီၤကန့လံးအဟံၣ်ပူၤန့ၣ်​ ဘၣ်သးနၢ်ဟူဝဲ တၢ်လၢစီၤပ့းတရူးကတဲဝဲ. အဃိစီၤကန့လံး တဲစီၤပ့းတရူးလၢ “ပဝဲခဲလၢာ် ပအိၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအမဲာ်ညါ ဒ်သိးပကဒိကနၣ်​ တၢ်ခဲလၢာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤလိာ်နၤလၢ နကတဲဖျါထီၣ်အီၤ.” (မၤတၢ် ၁၀:၃၃) ဆိမိၣ်ကွၢ် နမ့ၢ်နၢ်ဟူဘၣ်​ ပှၤလၢအသးအိၣ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ တဂၤဂၤ တဲနၤတၢ်ကတိၤဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ နကသးခု ဖးဒိၣ်ညါ တမ့ၢ်ဧါ. ဖဲစီၤပ့းတရူး နၢ်ဟူဘၣ်ဒ်န့ၣ်အခါ အတဲဝဲလၢ “ခဲအံၤ ယနၢ်ပၢၢ်နီၢ်ကီၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ တကွၢ်ဒိၣ်ဆံး အါစှၤတၢ်ဘၣ်. ကစၢ်ယွၤ တူၢ်လိာ်ဝဲ ပှၤကိးကလုာ်ဒဲးလၢ အပျံၤအီၤ ဒီးမၤတၢ်လၢ အဘၣ်.” (မၤတၢ် ၁၀:၃၄, ၃၅) စီၤပ့းတရူး နၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ်​ အတကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤ ကလုာ်ဒူၣ်ဘၣ်. အဃိ စီၤပ့းတရူး တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ, အတၢ်သံအဂ့ၢ် ဒီးယ့ၣ်ၡူး ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအဂ့ၢ်.

၁၃, ၁၄. (က) ဖဲစီၤကန့လံး ဒီးပှၤကလုာ်တဖၣ်​ ကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိ ဖဲ ခ.န ၃၆ နံၣ်န့ၣ်​ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဘၣ်ကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤ ပှၤဂၤဘၣ်လဲၣ်.

^၁၃ ခဲအံၤ တၢ်လီၤကမၢကမၣ်​ ကဲထီၣ်သးတခါ. “ဖဲစီၤပ့းတရူးတဲဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ အခါ” သးစီဆှံဟဲလီၤလၢ “ပှၤကလုာ်တဖၣ်အလိၤ.” (မၤတၢ် ၁၀:၄၄, ၄၅) လၢညါန့ၣ်​ တၢ်တကဲထီၣ်သးဒ်အံၤ နီတဘျီဘၣ်. တၢ်ကဲထီၣ်သး ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤဒိးန့ၢ်ဘၣ်သးစီဆှံ တချုးလၢ အဒိးဘျၢထံဒံးဘၣ်န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲ ဖဲအံၤတဘျီလီၤ. စီၤပ့းတရူး သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤတူၢ်လိာ် ပှၤတဖၣ်အံၤ ဒ်အပှၤကလုာ်အသိးလံ. အဃိ စီၤပ့းတရူး “မၤလိာ် အဝဲသ့ၣ်​ [ပှၤကလုာ်တဖၣ်အံၤ] လၢကဒိးဘျၢထံ.” (မၤတၢ် ၁၀:၄၈) ဒီးဖဲ ခ.န ၃၆ နံၣ်န့ၣ်​ ခီဖျိလၢ ပှၤကလုာ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိအဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤတပာ်ပနီၣ်​ ပှၤယူဒၤဖိဒ်သိး ကလုာ်ဒူၣ်လီၤလီၤဆီဆီတဒူၣ်လၢၤဘၣ်. (ဒၤ ၉:၂၄-၂၇) တၢ်ကဲထီၣ်သးတဘျီအံၤန့ၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ စီၤပ့းတရူးသူဝဲ သီးခွဲးသၢဘိတဘိလၢ “မူခိၣ်ဘီမုၢ် အသီးခွဲးတဖၣ်” အကျါ. (မး ၁၆:၁၉) ခီဖျိလၢ သီးခွဲးသၢဘိတဘိအံၤအဃိ ပှၤကလုာ် အဂၤတဖၣ်လၢ အတဒိးတၢ်ကူးတရံးဘၣ်န့ၣ်​ အိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ အကကဲထီၣ်ဘၣ်​ ကစၢ်ယွၤအဖိလၢ နီၢ်သးတခီ.

^၁၄ ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အခါ ပသ့ၣ်ညါလၢ “ကစၢ်ယွၤန့ၣ်​ တကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤတၢ်ဘၣ်.” (ရိ ၂:၁၁) ကစၢ်ယွၤ ဘၣ်သးဝဲလၢ “ပှၤကိးကလုာ်ဒဲး ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ.” (၁ တံၤ ၂:၄) အဃိ ပှၤလၢပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတဖၣ်​ မ့မ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်သနာ်က့ ပတဘၣ်​ ကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. ပမူဒါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပကဘၣ်​ စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. အဃိ ပှၤလၢပထံၣ်အီၤတဖၣ်​ အမ့မ့ၢ် ကလုာ်ဒူၣ်အဂၤ, အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ, အနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤ ဒီးအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ မ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်သနာ်က့ ပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ပှၤကိးဂၤဒဲး.

၁၅, ၁၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတနီၤန့ၣ်​ တဘၣ်သးတၢ်လၢ စီၤပ့းတရူး မၤဝဲဘၣ်လဲၣ်​ ဒီးစီၤပ့းတရူး တဲနၢ်ပၢၢ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ စီၤပ့းတရူး ဘၣ်သးလဲၤတဲဘၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အဃိ အဝဲလဲၤလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ တချုးလၢ စီၤပ့းတရူး လဲၤတုၤဒံးဘၣ်န့ၣ်​ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်​ နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ တၢ်ကစီၣ်ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤကလုာ် အဂၤတဖၣ်လၢ အတဒိးတၢ်ကူးတရံးဘၣ်​ “တူၢ်လိာ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ” အဂ့ၢ်လံ. အဃိ ဖဲစီၤပ့းတရူး လဲၤတုၤဝဲအခါ “ပှၤလၢအဆီၣ်ထွဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကူးတရံးန့ၣ်​ ပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤ.” ဒီးခီဖျိလၢ စီၤပ့းတရူး လဲၤနုာ်လီၤလၢ “ပှၤလၢအတဒိး တၢ်ကူးတရံးဘၣ်တဖၣ်​ အဟံၣ်ပူၤ ဒီးအီၣ်တၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်” အဃိ ပှၤတဖၣ်န့ၣ်​ သးထီၣ်စီၤပ့းတရူး. (မၤတၢ် ၁၁:၁-၃) အဝဲသ့ၣ်​ တသးထီၣ်တၢ် ခီဖျိလၢ ပှၤကလုာ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိအဃိဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ဆိမိၣ်ဝဲလၢ ဒ်သိး ပှၤကလုာ်တဖၣ်အံၤ ကကဲထီၣ်ဘၣ်​ ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ ကဘၣ်မၤထွဲဝဲ စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ  လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ကူးတရံး. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတနီၤန့ၣ်​ ဘၣ်သးမၤထွဲဝဲ စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီဒံး.

^၁၆ စီၤပ့းတရူး တဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး အဒိးဘျၢဝဲ ပှၤလၢအတမ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်န့ၣ်​ အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်. ဖဲ မၤတၢ် ၁၁:၄-၁၆ န့ၣ်စီၤပ့းတရူး တဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်အုၣ်သးလွံၢ်မံၤလၢ အသ့ၣ်ညါလၢ ကစၢ်ယွၤဘၣ်သးလၢ အမၤဝဲဒ်အံၤ. (၁) စီၤပ့းတရူးထံၣ်ဝဲ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ (အဆၢဖိ ၄-၁၀); (၂) ကစၢ်ယွၤ အသးစီဆှံမၢအီၤ (အဆၢဖိ ၁၁, ၁၂); (၃) မူခိၣ်ကလူးဟဲလၢ စီၤကန့လံးအအိၣ်​ (အဆၢဖိ ၁၃, ၁၄); (၄) သးစီဆှံဟဲလီၤလၢ ပှၤကလုာ်တဖၣ်အလိၤ. (အဆၢဖိ ၁၅, ၁၆) စီၤပ့းတရူး တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ “အဃိ ကစၢ်ယွၤ မ့ၢ်ဟ့ၣ်လီၤ အဝဲသ့ၣ်​ [ပှၤကလုာ်တဖၣ်လၢ အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်] တၢ်ဟ့ၣ်​ [သးစီဆှံ] တမံၤဃီလၢ အဟ့ၣ်လီၤ ပဝဲသ့ၣ်​ [ပှၤယူဒၤဖိ] လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢ အစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်န့ၣ်​ ယမ့ၢ် မတဂၤလၢ အတြီ ကစၢ်ယွၤသ့န့ၣ်လဲၣ်.”—မၤတၢ် ၁၁:၁၇.

၁၇, ၁၈. (က) ပှၤယူဒၤဖိလၢ အကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ ဖဲအနၢ်ဟူတၢ်လၢ စီၤပ့းတရူးတဲဝဲ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တညီဝဲထီဘိဘၣ်လဲၣ်​ ဒီးပကဘၣ်​ သံကွၢ်လီၤပသးလၢ တၢ်သံကွၢ် မနုၤလဲၣ်.

^၁၇ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ နၢ်ဟူဝဲ တၢ်လၢစီၤပ့းတရူးတဲဝဲ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်​ ကဆီတလဲ အတၢ်ထံၣ်ဧါ တဆီတလဲဘၣ်ဧါန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲ. မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်​ ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်ကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်​ ဒီးထံၣ်အဝဲသ့ၣ်​ ဒ်သိးဒီး ခရံာ်ဖိဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါဧါ. လံာ်မၤတၢ် တဲဘၣ်ပှၤလၢ “ဖဲအဝဲသ့ၣ်​ [တၢ်မၢဖိတဖၣ်​ ဒီးပှၤယူဒၤဖိလၢ အကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်] နၢ်ဟူ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤအခါ အဝဲသ့ၣ်​ တတဲအါတၢ်လၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ မၤလၤကပီၤ ကစၢ်ယွၤ ဒီးတဲဝဲလၢ ‘မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်လီၤစ့ၢ်ကီး ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်​ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ အကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မူအဂီၢ်လီၤ.’” (မၤတၢ် ၁၁:၁၈) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်​ သးအိၣ်ဆီတလဲ အတၢ်ထံၣ်အဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိး.

^၁၈ ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်​ ဟဲလၢ “ပှၤကိးကလုာ်ဒဲး, ကလုာ်ဒူၣ်ကိးဒူၣ်ဒဲး, ပှၤကိးဒူၣ်ဒဲး ဒီးပှၤတဲတၢ်အကျိာ် ကိးကျိာ်ဒဲးအကျါ” အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ် တညီထီဘိဘၣ်. (လီၣ်​ ၇:၉) ဒီးလၢယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ်​ ပထံၣ်ဘၣ်​ ကလုာ်ဒူၣ်, တၢ်ဆဲးတၢ်လၤ ဒီးပှၤအါဂၤ တၢ်အိၣ်သး တဒ်သိးလိာ်သးဘၣ်. အဃိ ပကဘၣ်​ သံကွၢ်လီၤပသးလၢ ‘ပှၤလၢအတဒ်သိးဒီးယၤဘၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ယကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤ အဝဲသ့ၣ်ဧါ. ဖဲယရ့ဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအခါ မ့ၢ်ယအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သး ဒ်သိးဒီး ပှၤတၢ်ချၢတဖၣ်လၢ အထံၣ်လီၤအသးလၢ အဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပှၤဂၤဧါ.’ ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး စီၤပ့းတရူး (စီၤက့ၤဖး) တခါအံၤ. ဖဲပှၤကလုာ်အဂၤ ကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိ စှၤကိာ်နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ စီၤပ့းတရူး မၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်တခါ. ခီဖျိလၢ ပှၤတနီၤထံၣ်ဆံးဝဲ ခရံာ်ဖိလၢ အတကဲပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ အဃိ  အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ထံၣ်န့ၣ်​ ဒိၣ်စိလၢ စီၤပ့းတရူးအဖီခိၣ်. ဒီးစီၤပ့းတရူးစ့ၢ်ကီး “ထုးဖးအသး” ဒီးခရံာ်ဖိလၢ အတကဲပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်ဘၣ်​ အဃိ စီၤပီလူး ဘှီဘၣ်ထီၣ်က့ၤ အတၢ်ထံၣ်​ တဘျီဃီ. (ကလၤ ၂:၁၁-၁၄) အဃိ ဒ်သိးပတကဲထီၣ်​ ပှၤလၢအကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤ ပှၤဂၤတဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်​ ပလီၢ်သးထီဘိ.

၁၉. ဖဲဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်န့ၣ်​ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ စးထီၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ မတဂၤတဖၣ်လဲၣ်​ ဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်.

^၁၉ ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်​ သ့ၣ်ညါဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး ဝံၤအလီၢ်ခံ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်​ စံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်လၢ အတဒိးတၢ်ကူးတရံးဘၣ်ဧါ. ပကကွၢ်သကိး တၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ် လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်စူၤရံအပူၤတခါ. d ဝ့ၢ်တဖျၢၣ်အံၤ ပှၤယူဒၤဖိ အိၣ်ဝဲအါမး ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ်​ ဂ့ၤဝဲ. အဃိ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်န့ၣ်​ အကဲဝဲတၢ်လီၢ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်မးလၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်အဂီၢ်. တကးဒံးဘၣ်​ ဖဲဝ့ၢ်တဖျၢၣ်အံၤန့ၣ်​ ပှၤယူဒၤဖိတနီၤ စံၣ်တဲၤတဲလီၤဘၣ်ဝဲ တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ “ပှၤလၢအတဲ ကြံးကျိာ်တဖၣ်” စ့ၢ်ကီး. (မၤတၢ် ၁၁:၂၀) အဝဲသ့ၣ်​ တစံၣ်တဲၤတဲလီၤထဲ ပှၤယူဒၤဖိလၢအတဲ ကြံးကျိာ်တဖၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်​ စံၣ်တဲၤတဲလီၤစ့ၢ်ကီး ပှၤကလုာ် အဂၤတဖၣ်လၢ အတဒိးတၢ်ကူးတရံးဘၣ်. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအဝဲသ့ၣ်တၢ်မၤအဃိ “ပှၤအါအါဂီၢ်ဂီၢ် ကဲထီၣ်​ ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်.”—မၤတၢ် ၁၁:၂၁.

၂၀, ၂၁. စီၤဘၢ်နါဘၤ ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒ်လဲၣ်​ ဒီးပကွၢ်လိအီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၂၀ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်​ ဆှၢလီၤဝဲ စီၤဘၢ်နါဘၤလၢ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ် ဒ်သိးကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ပှၤလၢအဘၣ်သးနၢ်ဟူ တၢ်သးခုကစီၣ်. တၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်န့ၣ်​ ပှၤလၢအဘၣ်သးနၢ်ဟူ တၢ်သးခုကစီၣ်​ အိၣ်ဝဲဒီဒူၣ်​ အဃိ စီၤဘၢ်နါဘၤ မၤဝဲထဲတဂၤ တဝးဘၣ်. အဃိ ပှၤလၢကဟဲမၤစၢၤတၢ် အဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤ လၢစီၤဘၢ်နါဘၤအဂီၢ်န့ၣ်​ အမ့ၢ်ဝဲစီၤစီလူး လၢအကဲဝဲ တၢ်မၢဖိလၢ ပှၤကလုာ်တဖၣ်အဂီၢ်. (မၤတၢ် ၉:၁၅; ရိ ၁:၅) မ့ၢ်စီၤဘၢ်နါဘၤ ကဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ စီၤစီလူး သိၣ်လိတၢ်ကဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံးအီၤအဃိ အတဘၣ်သး မၤသကိးတၢ်ဒီး စီၤစီလူးဘၣ်ဧါ. စီၤဘၢ်နါဘၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအဃိ အတဆိမိၣ်ဝဲ ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. စီၤဘၢ်နါဘၤ လဲၤဆိလၢ စီၤစီလူးအအိၣ်​ လၢဝ့ၢ်တၢ်စူး ဒီးဟဲက့ၤကိးအီၤလၢ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်လၢ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်တနံၣ်​ ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အအိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ ဖဲန့ၣ်တဖၣ်.—မၤတၢ် ၁၁:၂၂-၂၆.

^၂၁ ပပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ဆီၣ်လီၤသး လၢပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်​ ပကသ့ၣ်ညါလီၤသးလၢ ပမၤတၢ်တသ့ခဲလၢာ်ဘၣ်. ပဝဲခဲလၢာ်န့ၣ်​ ပတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်​ တဒ်သိးလိာ်သးဘၣ်. အဒိ ပဝဲတနီၤန့ၣ်​ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တပူၤလၢ်လၢ် ဒီးပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢတဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ်​ သ့ဂ့ၤမး. ဘၣ်ဆၣ်​ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ ပမၤတၢ်က့ၤအိၣ်သကိးဟံၣ်ကစၢ် မ့တမ့ၢ် စးထီၣ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ တသ့အါအါဘၣ်. နမ့ၢ်ဘၣ်သး မၤဂ့ၤထီၣ်​ နတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအဂီၢ် တမံၤမံၤန့ၣ်​ ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ပှၤဂၤအအိၣ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ နကကဲထီၣ်​ ပှၤသိၣ်လိတၢ်လၢအဂ့ၤ ဒီးနကအိၣ်ဒီး တၢ်သးခုလၢ နတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ.—၁ ကရံၣ်​ ၉:၂၆.

၂၂, ၂၃. ခရံာ်ဖိ လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်န့ၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်​ အဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်​ ဒီးကစၢ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး မၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၂၂ လၢဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်န့ၣ်​ “ယ့ၣ်ၡူး အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်​ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ခရံာ်ဖိ” အဆိကတၢၢ်တဘျီ. (မၤတၢ်  ၁၁:၂၆) ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကကိးဝဲ ပှၤလၢကပိာ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အခံတဖၣ်လၢ ခရံာ်ဖိန့ၣ်​ ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒိၣ်မး. လၢခံ ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်​ ကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိစ့ၢ်ကီးအဃိ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်​ ဒီးခရံာ်ဖိ လၢအကဲပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်​ ဒီးရ့လိာ်သး ဒ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအသိးဧါ. ဖဲတၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိအိၣ်ထီၣ်​ ဖဲ ခ.န ၄၆ e အခါ အဝဲသ့ၣ်​ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. လၢညါ ဖဲတၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိ အိၣ်ထီၣ်အခါ ပှၤဖှီၣ်ဖိတဖၣ်​ အစ့ဒီးအတၢ်အီၣ်တၢ်အီ အပိၣ်တအိၣ်ဘၣ်​ အဃိ အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ နးဒိၣ်န့ၢ်ဒံးပှၤဂၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ခရံာ်ဖိ လၢအကဲပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ လၢအအိၣ်လၢ ယူဒၤအဟီၣ်ကဝီၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ဖှီၣ်ဝဲအဃိ အဝဲသ့ၣ်​ လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်​ ဒီးပှၤကလုာ်ဂၤတဖၣ်​ လၢအကဲထီၣ်​ ခရံာ်ဖိလၢ ဝ့ၢ်အၣ်တံၤအီာ်န့ၣ်​ သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ဆှၢလီၤ “တၢ်မၤစၢၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ အအိၣ်လၢ ယူဒၤအဟီၣ်ကဝီၤ.” (မၤတၢ် ၁၁:၂၉) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်အဲၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ နီၢ်ကီၢ်.

^၂၃ ကစၢ်ယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ် လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်အဲၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါဒ်န့ၣ်. အဒိ ဖဲပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢအအိၣ်တၢ်လီၢ် တတီၤဃီဒီးပှၤ မ့တမ့ၢ် အအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်အဂၤတဖၣ်​ လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤအခါ ပဃုကျဲလၢ ပကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်. တကးဒံးဘၣ်​ ဝဲၤတြၢ်ကမံးတံာ် ကရီရဲၣ်ကျဲၤဝဲ န့ဆၢၣ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ကမံးတံာ် ဒ်သိးကကွၢ်ထွဲဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်လၢ အထံၣ်ဘၣ်​ န့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဒ်သိးဒီး ကလံၤမုၢ်လီၤ, ဟီၣ်ခိၣ်ဟူး ဒီးစူၣ်နၣ်မံး. အဃိ ဖဲပမၤစၢၤ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤအခါ ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပအဲၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မး.—ယိၤဟၣ်​ ၁၃:၃၄, ၃၅; ၁ ယိၤဟၣ်​ ၃:၁၇.

၂၄. ပဟံန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ စီၤပ့းတရူး အတၢ်ထံၣ်လၢညါခီ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၂၄ ခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီတဖၣ်​ ကဘၣ်ဟံန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ စီၤပ့းတရူး အတၢ်ထံၣ်လၢညါခီ လၢအထံၣ်ဝဲဖဲ အအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယၤဖိၤအခါ. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ တကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤတၢ်ဘၣ်အဃိ ပှၤလၢ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤတဖၣ်​ အကလုာ်ဒူၣ်​ မ့ၢ်တဒ်သိးလိာ်သး ဒီးပှၤဂၤမ့ၢ်ကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤအီၤသနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ယွၤအဘီအမုၢ်အဂ့ၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး. အဃိ ပကဘၣ်​ ပာ်လီၤသးလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ပှၤတဂၤဂ့ၤ တဂၤဂ့ၤလၢ အသးအိၣ်ဒိကနၣ်​ တၢ်သးခုကစီၣ်.—ရိ ၁၀:၁၁-၁၃.