တၢ်ပိာ်ထွဲ
၁၉၁၄—နံၣ်လီၤဆီတနံၣ်လၢ လံာ်စီဆှံ တၢ်စံးပာ်အပူၤ
လံာ်စီဆှံကၠိဖိတဖၣ် ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဆိဝဲ အနံၣ်လွံၢ်ဆံဃၣ်ဃၣ်လၢ တၢ်မၤအသးလီၤဆီ ကအိၣ်ထီၣ်ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသး မနုၤတဖၣ်လဲၣ်, တၢ်မနုၤ ကဒုးကဲထီၣ် ၁၉၁၄ နံၣ်လၢနံၣ်လီၤဆီလဲၣ်.
လူၤကၣ် ၂၁:၂၄အပူၤ ကွဲးနီၣ်ဃာ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤဒ်အံၤလီၤ– “တၢ်ကယီၢ်တံၢ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် တုၤလီၤလၢ ပှၤကလုာ်အဂၤ အမုၢ်အလါ ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လီၤ.” ဝ့ၢ်ယရူၤ ၡလ့ၣ်မ့ၢ် ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် အဝ့ၢ်ခိၣ်ကျၢၢ်—စီၤပၤလၢ အဟဲလီၤစၢၤလၢ ဒၤဝံးတဖၣ် ပၢတၢ်အဝ့ၢ်လီၤ. (စံး. ၄၈:၁, ၂) ဘၣ်ဆၣ် စီၤပၤတဖၣ်န့ၣ် လီၤဆီန့ၢ်ဒံး ပှၤတခီဘီမုၢ် အခိၣ်အနၢ်တဖၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆ့ၣ်နီၤလၢ “ယွၤ အလီၢ်ပစိာ်” အဖီခိၣ်ဒ် ယဟိဝၤအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ အခၢၣ်စးအသိးလီၤ. (၁ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၉:၂၃) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ယရူၤၡလ့ၣ်မ့ၢ် တၢ်ပနီၣ်လၢ ယွၤအတၢ်ပၢတၢ်ပြးလီၤ.
ဘၣ်ဆၣ် ‘ကလုာ်အဂၤ ယီၢ်တံၢ်’ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ပၢ ဒ်လဲၣ်ဒီး ဖဲလဲၣ်အဆၢကတီၢ်လဲၣ်. မ့ၢ်ဖဲပှၤဘၤဘူၤလိၣ် ဖိတဖၣ် ဒုးနၢၤဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်ဖဲ ချ.ခ.န. ၆၀၇ အပူၤလီၤ. ‘ယဟိဝၤ အလီၢ်ပစိာ်’ လီၤဟိဝဲဒီး စီၤပၤလၢ ဟဲလီၤစၢၤလၢ ဒၤဝံးတဖၣ် လီၤတူာ်ဝဲလီၤ. (၂ စီၤပၤ ၂၅:၁-၂၆) ကဘၣ် ‘တၢ်ယီၢ်တံၢ်’ အီၤဒ်အံၤ လီၤစိၤဧါ. တမ့ၢ်ဘၣ်, ဘၣ်ဃးဒီး ယရူၤၡလ့ၣ် အစီၤပၤလၢခံကတၢၢ် စံးဒကံယၤန့ၣ် ယဃ့းစက့လး စံးပာ်ဝဲဒ်အံၤလီၤ– “ဘီၣ်လီၤကွံာ်ခိၣ်ဖၢၣ်, ထုးထီၣ်ကွံာ် ခိၣ်သလုးတက့ၢ်. . . .ယကကျၢၢ်အီထီလာ်အီၤလီၤ. ဒီးတအိၣ်လၢၤဘၣ်တုၤ ပှၤတဂၤဟဲလၢ အမ့ၢ်အတၢ်နီၢ်နီၢ်, ဒီးယကဟ့ၣ်အီၤလီၤ.” (ယဃ့းစက့လး ၂၁:၂၆, ၂၇) “ပှၤတဂၤဟဲလၢ အမ့ၢ်အတၢ်နီၢ်နီၢ်” လၢအကြၢးဒိးန့ၢ် ဒၤဝံးအစၢၤ ခိၣ်သလုးန့ၣ် မ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၁:၃၂, ၃၃) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ‘တၢ်ယီၢ်တံၢ်’ အံၤကကတၢၢ်ဖဲ ယ့ၣ်ၡူးကဲထီၣ်စီၤပၤ အခါလီၤ.
ဒၤနံးယ့လး အဆၢဒိၣ် ၄ အပူၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်လၢ ဒုးသ့ၣ်ညါ ဆၢကတီၢ်အံၤ ကယံာ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤန့ၣ် ဘၣ်ဃးလိာ်သးဒီး ဘၤဘူၤလိၣ်စီၤပၤ နဘူၤကးန့စၢ် မံမီၣ်ဝဲ တၢ်မံမီၣ်လၢ ဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ဝံအတၢ်စံးပာ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲမံမီၣ်ဝဲ သ့ၣ်ထူၣ်ဖးဒိၣ် တထူၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်ကူာ်လီၤကွံာ်အီၤလီၤ. သ့ၣ်ခိၣ်ဆၢၣ်အံၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်စၢတံၢ်ဃာ်အီၤလၢ ထးသွဲဒီးတိၢ်ဘီ အဃိ ဒိၣ်ထီၣ်တန့ၢ်ဘၣ်. မူခိၣ်ကလူးတဂၤ ကိးပသူထီၣ်ဝဲ ဒ်အံၤလီၤ– “တၢ်ကဆၢအလီၢ် နွံဘျီလၢအဖီခိၣ် တက့ၢ်.”—ဒၤနံးယ့လး ၄:၁၀-၁၆.
တၢ်မၤအသးလၢ အကါဒိၣ်အံၤ မၤအသးဖဲလဲၣ်အဆၢကတီၢ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါဝဲလၢ ကလုာ်ဂၤတဖၣ် ကပၢတၢ် တုၤဒၣ်ဖဲ ဆၢကတီၢ်တခါလၢ တၢ်သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ်ပာ် တုၤဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွဲးနီၣ်လၢလံာ်စီဆှံပူၤ ဘၣ်တဘျီဘျီ သူဝဲသ့ၣ်ထူၣ်လၢ ကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ပၢတၢ်ပြးအဂီၢ်လီၤ. (ဃ့းစက့လး ၁၇:၂၂-၂၄; ၃၁:၂-၅) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်ကူာ်လီၤကွံာ် သ့ၣ်ထူၣ်ဒိလီၤအံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် ယွၤအတၢ်ပၢလၢ စီၤပၤလၢ ယရူၤၡလ့ၣ်တဖၣ် ခၢၣ်စးဝဲန့ၣ် ကလီၤတူာ်ကွံာ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ တၢ်ထံၣ်လၢညါခီအံၤ ပာ်ဖျါဝဲလၢ “တၢ်ယီၢ်တံၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်” န့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်မီကိာ်— တၢ်ကတီၢ်လၢ ကယံာ် ‘တၢ်ကဆၢအလီၢ် နွံဘျီ’ န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်အကတီၢ်အံၤ ကယံာ်ဆံးယံာ်လဲၣ်.
လီၣ်ဖျါ ၁၂:၆, ၁၄ န့ၣ်ပာ်ဖျါဝဲလၢ တၢ်ကဆၢအလီၢ် သၢဘျီဒီးတဝာ်န့ၣ် ပှဲၤသိးဒီး “အသီတကထိ ခံကယၤဃုဆံလီၤ.” လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ‘တၢ်ဆၢအလီၢ် နွံဘျီ’ လၢအမ့ၢ် တၢ်ဆၢအလီၢ် သၢဘျီဒီးတဝာ်ခံစးန့ၣ် ကမ့ၢ်အသီ ၂,၅၂၀ လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် လီၤပှီၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ တမ့ၢ်‘ယီၢ်တံၢ်’ဝဲ ယွၤအတၢ်ပၢ ထဲဒၣ် အသီ ၂,၅၂၀ ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဖျါတြၢၤကလာ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အယံာ်ဒိၣ်န့ၢ်တက့ၢ်လီၤ. မ့ၢ်ဒိးသန့ၤထီၣ် ၄ မိၤၡ့ ၁၄:၃၄ ဒီး ယဃ့းစက့လး ၄:၆, ဒီးမ့ၢ်ပာ် “တနံၣ်လၢတနံၤအဂီၢ်” န့ၣ် ‘တၢ်ကဆၢအလီၢ်နွံဘျီ’ န့ၣ်ကမ့ၢ်အနံၣ် ၂,၅၂၀ လီၤ.
နံၣ် ၂,၅၂၀ န့ၣ်စးထီၣ်အသးဖဲ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် လီၤဘၣ်ဆူ ပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိအစုပူၤဒီး စီၤပၤဒၤဝံးအစၢၤ ဘၣ်တၢ်ပာ်လီၤကွံာ်အီၤလၢ လီၢ်ပစိာ်ဖဲ ချ.ခ.န. ၆၀၇ နံၣ်, လါအီးကထိဘၢၣ်,န့ၣ်လီၤ. တၢ်အကတီၢ်အံၤ ကတၢၢ်ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်, လါအီးကထိဘၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ‘ပှၤကလုာ်အဂၤ အမုၢ်အလါ’ ကတၢၢ်ကွံာ်လံဒီး ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ထီၣ်အီၤဒ် ယွၤအမူခိၣ်စီၤပၤ အသိးလံန့ၣ်လီၤ. * —စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂:၁-၆; ဒၤနံးယ့လး ၇:၁၃, ၁၄.
မးသဲ ၂၄:၃-၈; လူၤကၣ် ၂၁:၁၁) တၢ်မၤအသးတဖၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အုၣ်အသးဂၢၢ်ကျၢၤလၢ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ် ယွၤအမူခိၣ်ဘီမုၢ် စးထီၣ်ပၢတၢ်နီၢ်ကီၢ်, မ့ၢ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအၢသီအံၤအ ‘မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်’ စးထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.—၂ တံၤမသ့း ၃:၁-၅.
ဒ်ယ့ၣ်ၡူး တဲပာ်စၢၤဝဲအသိး ကစၢ်အတၢ် ‘ဟဲက့ၤ’ ဒ်မူခိၣ်စီၤပၤအသိး န့ၣ် တၢ်မၤနီၣ်ပာ်ဖျါအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်မၤအသး လီၤဆီတဖၣ်—တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ, တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိ, ဟီၣ်ခိၣ်ဟူး, တၢ်ဆါသံသတြိာ် တဖၣ်လီၤ. (^ လံာ်အဆၢ. 4 ချ.ခ.န. ၆၀၇, လါအီးကထိဘၢၣ် တုၤလၢ ချ.ခ.န. ၁, လါအီးကထိဘၢၣ် န့ၣ်မ့ၢ် ၆၀၆ နံၣ်လီၤ. ၀ (သိၣ်ပၤ) နံၣ်တအိၣ်အဃိ, ချ.ခ.န. ၁, လါအီးကထိဘၢၣ် တုၤလၢ ခ.န. ၁၉၁၄, လါအီးကထိဘၢၣ် န့ၣ်မ့ၢ် ၁၉၁၄ လီၤ. မ့ၢ်ပာ်ဖှိၣ် အနံၣ် ၆၀၆ ဒီး ၁၉၁၄ န့ၣ်ကန့ၢ် အနံၣ် ၂,၅၂၀ လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ပီၢ်လၢ အပာ်ဖျါ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် အတၢ်လီၤပှီၢ်ဖဲ ချ.ခ.န. ၆၀၇ န့ၣ်ကွၢ်ယဟိဝၤ အပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ထုးထီၣ်ဝဲ တၢ်နၢ်ပၢၢ်လီၤတံၢ် လၢလံာ်စီဆှံအဖီခိၣ် [အဲကလံး], “တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အပိာ်လိာ်အခံ” တၢ်ကွဲးဖှိၣ်ရၤ ဒီး ‘လံာ်စီဆှံဒီဘ့ၣ်’ မ့ၢ်ဝဲတီဝဲဒီး အဘျုးအိၣ် [ပယီၤကျိာ်], ကဘျံးပၤ ၃-၄ န့ၣ်တက့ၢ်.