တၢ်ဂ့ၢ်လၢလံာ်အကတၢၢ်
၁ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်
ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ် တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤအဂီၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ မၤစၢၤပှၤသ့ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒီးမၤတၢ်လၢအဘၣ်ကသ့အဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးပတၢ်အိၣ်သးတနီၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤမ့ၢ်တပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ် သနာ်က့ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲမၤစၢၤပှၤသ့ဝဲလီၤ.
၂ တၢ်ဒိကနၣ်
တၢ်ဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်န့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပမၤတၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤမၢပမၤတဖၣ် လၢတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဒိကနၣ်အကလုၢ် မ့ၢ်လၢပအဲၣ်အီၤအဃိလီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၅:၃) ပမ့ၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤ ဒီးနာ်အီၤန့ၣ် ပကမၤထွဲအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ တၢ်ခဲလၢာ်အပူၤလီၤ. ဒီးမ့ၢ်ကီလၢပဂီၢ်သနာ်က့ ပကဒိကနၣ်ယွၤအကလုၢ်ထီဘိလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိပှၤဒ်သိး ပတၢ်အိၣ်မူကပှဲၤဒီးတၢ်သးခု လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ တကးဒံးဘၣ် အဝဲအၢၣ်လီၤပှၤလၢ ခါဆူညါန့ၣ်ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်လီၤ.—ယၡါယၤ ၄၈:၁၇.
၃ တၢ်သဘျ့
ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သဘျ့အဃိ ပဆၢတဲာ်တၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်သ့ဝဲလီၤ. အဝဲတတ့လီၤပှၤဒ်သိးဒီး စဲးယိၣ်ဘၣ်. (၅ မိၤၡ့ ၃၀:၁၉; ယိၤၡူ ၂၄:၁၅) ပသူပတၢ်သဘျ့အံၤ ဒ်သိး ပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဘၣ်န့ၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်တပလီၢ်ပသးန့ၣ် ပတၢ်ဆၢတဲာ်ကကမၣ်ဝဲလီၤ. ပအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့အဃိ မ့ၢ်ပကတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပအဲၣ်အီၤအနီၢ်ကီၢ်ဧါ, တမၤဘၣ်ဧါန့ၣ် ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်လီၤ.
၄ တၢ်ဘျၢတဖၣ်
ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢအဂ့ၤအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤပာ်လီၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်ဘျၢတဖၣ်လီၤ. အဝဲပာ်လီၤဝဲတၢ်ဘျၢ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်, ဒီးဒ်သိးပတၢ်အိၣ်မူကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ် တၢ်ဘျၢတဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလီၤ. (ကတိၤဒိ ၆:၁၆-၁၉; ၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉-၁၁) တၢ်ဘျၢတဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်တၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤထံၣ်ဝဲလၢအဂ့ၤ ဒီးတၢ်လၢအဝဲထံၣ်ဝဲလၢ အတဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် မၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ် ဒီးရ့ဒီးပှၤဂၤလၢ တၢ်သးကညီၤအပူၤအဂီၢ်လီၤ. ပှၤတၢ်ချၢတဖၣ် အလုၢ်လၢ်ဒံးယံာ်ဒံးအၢထီၣ်သနာ်က့ မ့မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘျၢတဖၣ် လၢဘၣ်ဃးဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးန့ၣ် တဆီတလဲဝဲဘၣ်. (၅ မိၤၡ့ ၃၂:၄-၆; မၤလကံ ၃:၆) ပမ့ၢ်မၤထွဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘျၢတဖၣ်န့ၣ် ကဒီသဒၢပှၤဒ်သိး ပကအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ဒီးပသးသုတဘၣ်ဒိတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ.
၅ သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်
ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤ ပဝဲခဲလၢာ်လၢ သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လီၤ. ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါနီၤဖး တၢ်ဂ့ၤဒီးတၢ်အၢအဂီၢ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၂:၁၄, ၁၅) ဒ်သိးပသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်သိၣ်လိအီၤ ဒ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢတဖၣ်အိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ် ကမၤသးခုကစၢ်ယွၤအသးန့ၣ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၃:၁၆) တချုးလၢ ပဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အကမၣ်ဒံးဘၣ်အခါ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဆိပှၤသ့ဝဲလီၤ. ဒီးခီဖျိလၢ ပအိၣ်ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်အဃိ ပမ့ၢ်မၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်တမံၤမံၤန့ၣ် ပကသးအုးဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်တမၤတၢ်ဂ့ၤဂ့ၤလၢၤဘၣ်န့ၣ် ပလိၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးပကဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤအီၤအဂီၢ်လီၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤန့ၣ် ပကသူၣ်မံသးမုာ်ဒီး ပကပာ်ကဲလီၤပနီၢ်ကစၢ်အသးလီၤ.
၆ တၢ်ပျံၤယွၤ
တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပအဲၣ်ကစၢ်ယွၤဒီးပာ်ကဲအီၤ တုၤဒၣ်လဲာ် ပတအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်လၢ ကမၤသးအုးအီၤ နီတမံၤဘၣ်. တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢပကမၤတၢ်ဂ့ၤ ဒီးဟးဆှဲးတၢ်အၢအဂီၢ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၁:၁၀) တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ကတိၤ ကိးထံၣ်ဒဲး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်လၢပပာ်ကဲကစၢ်ယွၤဒိၣ်မးအဃိ ပမၤထွဲဒ် ပအၢၣ်လီၤအီၤအသိးလီၤ. တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ် ကဲဘျုးလၢပတၢ်ဆိကမိၣ်ကကဆှီ, ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးပှၤဂၤကဂ့ၤဝဲ ဒီးပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ် လၢတနံၤဘၣ်တနံၤအဂီၢ်လီၤ.
၇ တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး
တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပသးအုးဒိၣ်မး ခီဖျိလၢပမၤတၢ်ကမၣ် တမံၤမံၤအဃိလီၤ. ပှၤလၢအအဲၣ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အမၤတၢ်တမံၤမံၤလၢ အထီဒါလိာ်အသးဒီး ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီအခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အသးအုးဒိၣ်မးလီၤ. ပမ့ၢ်မၤတၢ်ကမၣ်တမံၤမံၤန့ၣ် ပကြၢးဃ့ကညး ယဟိဝၤယွၤလၢ ကပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိလီၤ. (မးသဲ ၂၆:၂၈; ၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁, ၂) ပမ့ၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤပသးနီၢ်ကီၢ် ဒီးပမ့ၢ်တမၤတၢ်အၢလၢၤဘၣ်န့ၣ် ပနာ်သ့လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်လီၤ. အဃိ ပတလိၣ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဒံးလၢၤဘၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၃:၁၀-၁၄; ၁ ယိၤဟၣ် ၁:၉; ၃:၁၉-၂၂) ပမ့ၢ်မၤကမၣ်တၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိ, ဆီတလဲက့ၤပတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် ဒီးအိၣ်မူက့ၤဒ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢအိၣ်ဝဲအသိးလီၤ.
၈ တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်ပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ
ဖဲပှၤတဂၤ မၤတၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်အခါ အဝဲမ့ၢ်တပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး ဒီးမ့ၢ်တအဲၣ်ဒိးလူၤပိာ်ထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲကဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတသ့လၢၤဘၣ်. ပှၤကဘၣ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤလီၤ. ဖဲပှၤတဂၤ ဘၣ်တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤအခါ ပတရ့ဒီးအီၤ ဒီးပတတဲတၢ်ဒီးအီၤလၢၤဘၣ်. (၁ ကရံၣ်သူး ၅:၁၁; ၂ ယိၤဟၣ် ၉-၁၁) တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ် ပှၤလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဒီသဒၢလၢ ယဟိဝၤယွၤအမံၤဒီး ပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၅:၆) တကးဒံးဘၣ် တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်ပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်သိၣ်ဃီၣ်တခါလၢ အကမၤစၢၤ ပှၤတဂၤအံၤလၢ အဝဲကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးဒ်သိး အဝဲဟဲက့ၤဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်ကသ့အဂီၢ်လီၤ.—လူၤကၣ် ၁၅:၁၇.
၉ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်, တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤ
ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ပှၤဒီး အဲၣ်ဒိးမၤစၢၤပှၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲဟ့ၣ်လီၤပှၤ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်, တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤ ခီဖျိလၢ လံာ်စီဆှံဒီး ပှၤလၢအအဲၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ပမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. (ယံးရမံယၤ ၁၇:၉) ယဟိဝၤယွၤသူပှၤဂၤလၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤအဃိ ပမ့ၢ်ဒိကနၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ပာ်ကဲအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပပာ်ကဲယဟိဝၤယွၤ ဒီးသးအိၣ်ဒိကနၣ်အကလုၢ်န့ၣ်လီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၇.
၁၀ တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသး ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး
ခီဖျိလၢ ပမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ ညီဝဲလၢပကအဲၣ်လီၤထဲပသး ဒီးပာ်ထီၣ်ထီပသးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤလီၤပသးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါလၢ ပတမ့ၢ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်, ဒီးကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးအဂီၢ်လီၤ. (ယိၤဘး ၃၈:၁-၄) အဂၤတမံၤန့ၣ် လၢပကဆိကမိၣ်လီၤထဲ ပနီၢ်ကစၢ်အဘျုးအလီၢ် ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးစ့ၢ်ကီးလီၤ. ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီအသးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်လၢ အဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပှၤအဂၤတဖၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်သမံသမိးလီၤအသး တီတီလိၤလိၤ ဒီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဒ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအိၣ်ဝဲအသိး အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်မၤကမၣ်တၢ်ဘၣ်ဆၣ် တကီဝဲလၢ ကအၢၣ်လီၤအတၢ်ကမၣ်, ကဃ့ဝံသးစူၤပှၤဂၤ ဒီးကတူၢ်လိာ် ပှၤဂၤအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ် သန့ၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးမၤထွဲအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလီၤ.—၁ ပ့းတရူး ၅:၅.
၁၁ ပှၤလၢအိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤ
ပှၤတနီၤအိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ် ဒီးပာ်လီၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်လၢ ပဖီခိၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ တ့လီၤတၢ်ခဲလၢာ်အဃိ အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢအိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤလီၤ. ထီဘိန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ အတၢ်စိတၢ်ကမီၤဒ်သိး ကကဲဘျုးလၢပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတနီၤတၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒ်သိးကအံးထွဲကွၢ်ထွဲပှၤအဂီၢ်လီၤ. အဒိ မိၢ်ပၢ်, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ဒီးပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဒိကနၣ်အဝဲသ့ၣ်အကလုၢ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၃:၁-၅; ၁ တံၤမသ့း ၅:၁၇) ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ထီဒါလိာ်အသးဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီအခါန့ၣ် ပကဘၣ်ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်လီၤ. (မၤတၢ် ၅:၂၉) ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤသူဝဲတဖၣ်အံၤ အကလုၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပပာ်ဖျါန့ၢ် ယဟိဝၤယွၤလၢ ပပာ်ကဲအီၤန့ၣ်လီၤ.
၁၂ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိအါမးလီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ သူအဝဲသ့ၣ်လၢ ကအံးထွဲကွၢ်ထွဲဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၁:၁၃; မၤတၢ် ၂၀:၂၈) ပိာ်ခွါတဖၣ်အံၤ မၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤ ကဆူၣ်ဝဲထီဘိအဂီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤဃူဃူဖိးဖိးန့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၄:၃၃, ၄၀) ဒ်သိးသးစီဆှံ ကပာ်ထီၣ်ပှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်အလီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒီးအလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး ကဘၣ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးဒ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိးလီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၃:၁-၇; တံတူး ၁:၅-၉; ၁ ပ့းတရူး ၅:၂, ၃) မ့ၢ်လၢပနာ်ဒီးဆီၣ်ထွဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကရၢကရိအဃိ ပဒိကနၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အကလုၢ် လၢတၢ်သးခုအပူၤလီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၈:၆; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၇.
၁၃ ဟံၣ်ခိၣ်
ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤမိၢ်ပၢ် မူဒါလၢ ကအံးထွဲကွၢ်ထွဲအဝဲသ့ၣ်အဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးလံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ ဝၤန့ၣ်မ့ၢ်ဟံၣ်ခိၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပၢ်မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ် မိၢ်ဘၣ်ကဲထီၣ်ဟံၣ်ခိၣ်လီၤ. ဟံၣ်ခိၣ်အိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ, ဒီးကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ် ဒီးတၢ်ကူတၢ်သိးန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ ဟံၣ်ခိၣ်ကဘၣ်တီခိၣ်ရိၤမဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဒိ အဝဲကဘၣ်မၤစၢၤအဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ ကထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ထီဘိ, ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးမၤလိလံာ်စီဆှံ ဒ်သိးသိးန့ၣ်လီၤ. ဒီးဟံၣ်ခိၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢး ကွၢ်လိမၤဒိးယ့ၣ်ၡူးခရံာ် ခီဖျိလၢ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးလီၤ. အဝဲတပၢဆူၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ် ရ့အဝဲသ့ၣ် ဆူၣ်ဆူၣ်ကိၤကိၤဘၣ်. ခီဖျိလၢ အဝဲမၤဒ်အံၤအဃိ အဟံၣ်ဖိဃီဖိကိးဂၤဒဲး တူၢ်ဘၣ်တၢ်ကဟုကယာ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ဘူးထီၣ်ဝဲလီၤ.
၁၄ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်
ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်န့ၣ် မ့ၢ်ပိာ်ခွါစှၤဂၤတကရူၢ်လၢ အိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ်လၢ မူခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးကစၢ်ယွၤသူအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးကဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်လၢ ကဟံးစုနဲၣ်ကျဲခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဒီး အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. (မၤတၢ် ၁၅:၂) မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတကရူၢ်လၢ အကဲဝဲ ပှၤပၢဆှၢတၢ်ကမံးတံာ်န့ၣ် တီခိၣ်ရိၤမဲ, ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးဒီသဒၢဝဲကစၢ်ယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အံၤ ဆၢတဲာ်တၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ် သန့ၤအသးလၢ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဒီးသးစီဆှံန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ ပိာ်ခွါတကရူၢ်အံၤလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤလၢ သးစီဆှံန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်အကုၢ်အပှၤလၢ အကလုၢ်တီ, ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” န့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၂၄:၄၅-၄၇.
၁၅ တၢ်ဖၢၣ်ခိၣ်
တဘျီတခီၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ ဘၣ်တၢ်မၢလီၤအီၤလၢ ကဖီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အမူဒါတခါလၢ ညီနုၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဖီၣ်ဝဲမူဒါတခါအံၤအခါ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အပာ်ကဲယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤသ့ခီဖျိလၢ အဝဲဖၢၣ်အခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲကဘၣ်ဖၢၣ်အခိၣ်လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်အဂၤ အိၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. အဒိ ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ သိၣ်လိပှၤဂၤလံာ်စီဆှံအခါ အဝၤ မ့တမ့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဒိးဘျၢထံဝံၤတဂၤ မ့ၢ်အိၣ်ဒီးအီၤန့ၣ် အဝဲကဘၣ်ဖၢၣ်အခိၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၁၁-၁၅.
၁၆ တၢ်အိၣ်ဘၢၣ်စၢၤ
ပမ့ၢ်အိၣ်လၢတၢ်အိၣ်ဘၢၣ်စၢၤန့ၣ် ပတအိၣ်ဃူ ဒီးပတဆီၣ်ထွဲထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် နီတကပၤဘၣ်. (ယိၤဟၣ် ၁၇:၁၆) ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ဆီၣ်ထွဲဝဲယွၤအဘီအမုၢ်လီၤ. ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိး ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပတမၤဘၣ်ထွဲလိာ်ပသးဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ မၤလိာ်ပှၤလၢ ‘ပကဘၣ် ပာ်ပသးလၢပှၤအခိၣ်, ပှၤအိၣ်ဒီးအစိအကမီၤတဖၣ် အဖီလာ်’ န့ၣ်လီၤ. (တံတူး ၃:၁, ၂; ရိမ့ၤ ၁၃:၁-၇) ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ တဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ပတဘၣ်မၤသံပှၤဂၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်ဖိတဖၣ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ကလဲၤဒုးတၢ်ဘၣ်. လၢထံကီၢ်တနီၤနီၤအပူၤ ပဒိၣ်ပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပှၤလၢတအဲၣ်ဒိးကဲသုးန့ၣ် မၤဝဲတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ ကမျၢၢ်အဂီၢ် (civilian work) သ့ဝဲလီၤ. ခရံာ်ဖိတဂၤ ကမၤဝဲဧါ, တမၤဘၣ်ဧါန့ၣ် အဝဲကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်ဒ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤအသိးလီၤ.
ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် ပတၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်အဃိ ပဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ထဲအီၤတဂၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ပာ်ကဲဘၣ်ဆၣ် ပတယူးယီၣ်နီၣ်တယၢ်ဘၣ် ဒီးပတသးဝံၣ် ဒီကလုာ်တၢ်သးဝံၣ် (national anthem) စ့ၢ်ကီးဘၣ်. (ယၡါယၤ ၄၃:၁၁; ဒၤနံးယ့လး ၃:၁-၃၀; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၄) ပဝဲဒၣ်အံၤ ပဆီၣ်ထွဲယွၤအဘီအမုၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲပှၤကဃုထၢထီၣ် ထံကီၢ်ပဒိၣ်ပပှၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ဆၢတဲာ်လီၤအနီၢ်ကစၢ်အသးလၢ တဟ့ၣ်တၢ်ဖးဘၣ်.—မးသဲ ၂၂:၂၁; ယိၤဟၣ် ၁၅:၁၉; ၁၈:၃၆.
၁၇ ဟီၣ်ခိၣ်အသး
ဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ဆီၣ်ထွဲဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဒ်သိး ကအိၣ်ဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပှၤအါဂၤ တအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ, တကွၢ်လိအီၤဘၣ် ဒီးတကနၣ်ဃုာ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ်လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၅:၁၉) တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒီး တၢ်အိၣ်ထီၣ်အိၣ်လီၤလၢ အလီၤဂာ်ဒီး မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးအတၢ်အိၣ်ထီၣ်အိၣ်လီၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံကိးဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အသးလီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၂:၂) ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ပလီၢ်အသးဒ်သိး ဟီၣ်ခိၣ်အသးအံၤ သုတလုၢ်ဘၢအဝဲသ့ၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၆:၁၀-၁၈) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပအဲၣ်တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဝဲတဖၣ် ဒီးပဂုာ်ကျဲးစၢးကွၢ်လိမၤဒိး အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလီၤ.
၁၈ ပှၤလၢအထီဒါ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်
ပှၤတနီၤန့ၣ် တတူၢ်လိာ်လံာ်စီဆှံ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ထီဒါက့ၤ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်လၢအမ့ၢ် ယွၤအဘီအမုၢ်အစီၤပၤန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပှၤဂၤလၢ ကမၤသကိးတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁:၂၅) အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ဒိးဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်သးဒ့ဒီလၢ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤတဖၣ်အသးပူၤလီၤ. ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ်အကျါတနီၤန့ၣ် ကဲထီၣ်ဝဲပှၤလၢအထီဒါက့ၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဒီး မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပှၤတနီၤမၤဝဲဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (၂ သ့းစၤလနံ ၂:၃) ပှၤလၢအတီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တမၤဘၣ်ဃးအသးဒီး ပှၤလၢအထီဒါက့ၤ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်နီတစဲးဘၣ်. ပသးမ့ၢ်အိၣ်တစဲးဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤဂၤမ့ၢ်မၢဆူၣ်ပှၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပတဖးလံာ်လဲၢ်, ကွၢ်တၢ်ဂီၤမူ မ့တမ့ၢ် ကနၣ်ဃုာ်တၢ်အဂၤတဖၣ်လၢ အပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤလၢအထီဒါ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်ထံၣ်ဘၣ်.
၁၉ တၢ်မၤပူၤဖျဲး
လၢညါန့ၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်မၤထွဲဝဲ စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃ့ပျၢ်ကွံာ် အတၢ်ဒဲးဘးလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ဟဲစိာ်ဝဲကိၣ်, သိ ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိဆူ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ဒ်သိး ကလုၢ်ထီၣ်တၢ်အဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်မၤဝဲဒ်အံၤအဃိ ကဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ် အံၣ်စရ့လးဒီတကလုာ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် တဂၤစုာ်စုာ်အတၢ်ကမၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ် ဖဲယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးသမူဒ်သိး ပတၢ်ကမၣ်ကပျၢ်အဂီၢ် ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤတလိၣ်လုၢ်ထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်မၤပူၤဖျဲး တၢ်ဒဲးဘးအဂီၢ်လၢၤဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးသမူ ဒ်တၢ်လုၢ်တၢ်ပာ်လၢ အလၢအပှဲၤထဲ “တဘျီ” ဧိၤလီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၁, ၄, ၁၀.
၂၀ တၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ
ပမ့ၢ်ကွၢ်စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကအီၣ်ဝဲဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအညၣ်လီၤ. ဒီးကစၢ်ယွၤမၤလိာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကလုၢ်ထီၣ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၁:၅, ၆) ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤတဟ့ၣ်အခွဲးလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကမၤအၢမၤနးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ နီတဘျီဘၣ်. (ကတိၤဒိ ၁၂:၁၀) စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်ဒီးတၢ်မၤလိာ်တဖၣ်လၢ အဒီသဒၢဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးပှၤသုတမၤအၢမၤနးအီၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ ဘၣ်တၢ်မၤလိာ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကကွၢ်ထွဲဝဲ အဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.—၅ မိၤၡ့ ၂၂:၆, ၇.
၂၁ တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတဖၣ် ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲ
တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီ ဆံးဆံးဖိတဖၣ် (Blood fractions) န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ တၢ်သွံၣ်အဂံၢ်ခိၣ်သ့ၣ် (main parts) လွံၢ်မံၤလၢအမ့ၢ် သွံၣ်ဂီၤဖျၢၣ်, သွံၣ်ဝါဖျၢၣ်, သွံၣ်ထံဆှံဒီးဖျ့ၣ်လဲး (platelets) အကျါန့ၣ်လီၤ. *
တၢ်သွီနုာ်တၢ်သွံၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်သွံၣ်အဂံၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လွံၢ်မံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ခရံာ်ဖိတဖၣ် တတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်ကြၢးတူၢ်လိာ် တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတဖၣ်ဧါ. လံာ်စီဆှံ တပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်ဖိတဂၤစုာ်စုာ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢအနီၢ်ကစၢ် ဒ်အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤအသိးလီၤ.
ခရံာ်ဖိတနီၤနီၤန့ၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကဘၣ်လူလီၤကွံာ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအသွံၣ်လၢ “ဟီၣ်ခိၣ်” လိၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်တအဲၣ်ဒိးတူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိ နီတခါဘၣ်.—၅ မိၤၡ့ ၁၂:၂၂-၂၄.
မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် အတၢ်ဆၢတဲာ်တဒ်သိးဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီ ဆံးဆံးဖိတဖၣ်အံၤ ပှၤမ့ၢ်ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ တၢ်သွံၣ်ကျါသနာ်က့ တၢ်တပာ်ပနီၣ်အီၤဒ် သးသမူအသိးလၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟ့ၣ်အီၤအခွဲးလၢ ကတူၢ်လိာ် တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတနီၤလီၤ.
ဖဲပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတဖၣ်အခါ ပကြၢးဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤလီၤ.
-
ယမ့ၢ်တတူၢ်လိာ် တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိ နီတခါဘၣ်န့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ယတတူၢ်လိာ်ကသံၣ်ကသီတနီၤလၢ ပှၤသူအီၤဒ်သိးကတြီဆၢ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ် မၤပတုာ်ဝဲသွံၣ်လၢ အယွၤလီၤန့ၣ် မ့ၢ်ယသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လံဧါ.
-
ဘၣ်မနုၤအဃိ ယတတူၢ်လိာ် တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတခါအံၤလဲၣ် မ့တမ့ၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ယတူၢ်လိာ်အီၤလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ယတဲနၢ်ပၢၢ် ယကသံၣ်သရၣ်ကသ့ဧါ.
တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲ. ဒ်ပမ့ၢ်ခရံာ်ဖိအသိး ပတဟ့ၣ်မၤဘူၣ်လီၤပသွံၣ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်ဘၣ် ဒီးပတပာ်ဖှိၣ်ဃာ်ပနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်လၢ တၢ်ကသွီနုာ်က့ၤအီၤအဂီၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲလၢ ပှၤသူက့ၤအနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒံးတနီၤလီၤ. ဖဲခရံာ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်ဖှဲး (ခွဲ) အသးမ့ၢ်ဂ့ၤ မၤကွၢ်အသးမ့ၢ်ဂ့ၤ မ့တမ့ၢ် ကကူစါယါဘျါအသးအခါမ့ၢ်ဂ့ၤ အဝဲသ့ၣ်ကပျဲဝဲလၢ ပှၤကသူအသွံၣ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်အနီၢ်ကစၢ်အတၢ်ဆၢတဲာ်လီၤ. ဖဲပှၤမၤတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲတဖၣ်အံၤအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤဆါတဂၤအသွံၣ် ကဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ အမိၢ်ပှၢ်အပူၤတစိၢ်တလီၢ်န့ၣ်လီၤ.—ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အံၤအဂီၢ် ကွၢ် The Watchtower, October 15, 2000, pages 30-31.
အဒိ ဖဲကသံၣ်သရၣ် ကစးထီၣ်ဖှဲးပှၤဆါတဂၤအခါန့ၣ် အဝဲကအဲၣ်ဒိးဒုးဟးထီၣ်ဆိ ပှၤဆါတဂၤအသွံၣ်ဆူ တၢ်သွံၣ်အထၢၣ်တဖၣ်အပူၤ ဝံၤဒီးသွီနုာ်ဝဲ ကသံၣ်ထံတခါဆူ ပှၤဆါတဂၤအံၤအနီၢ်ခိမိၢ်ပှၢ်အပူၤ ဒ်သိးအသွံၣ်လၢ အအိၣ်တ့ၢ်ဝဲတဖၣ် ကအါထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. လၢခံ ဖဲကသံၣ်သရၣ် ဖှဲးပှၤဆါတဂၤအံၤအခါ မ့တမ့ၢ် ဖဲကသံၣ်သရၣ်ဖှဲးအီၤဝံၤအလီၢ်ခံ ကဒုးယွၤလီၤက့ၤ တၢ်သွံၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်ဒုးဟးထီၣ်တ့ၢ်အီၤတဖၣ် ဆူအနီၢ်ခိမိၢ်ပှၢ်အပူၤလီၤ. တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲအံၤ ပှၤကိးဝဲလၢ ဟံမိၤဒလူၡၢၤ (hemodilution) န့ၣ်လီၤ.
မ့မ့ၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲလၢ အမ့ၢ် စဲ(လ်) စဲလဘ့း (cell salvage) န့ၣ် ဖဲကသံၣ်သရၣ် ဖှဲးပှၤဆါအခါ ကဟံးန့ၢ်ဝဲတၢ်သွံၣ်ဖဲဖှဲးဝဲအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤဒီး တၢ်သွံၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤကဆှီထီၣ်က့ၤအီၤဒီး ဖၢနုာ်ကဒါက့ၤဝဲလၢ ပှၤဆါတဂၤအံၤအနီၢ်ခိမိၢ်ပှၢ်အပူၤ ဖဲကသံၣ်သရၣ် ဖှဲးဒံးပှၤဆါတဂၤအံၤ မ့တမ့ၢ် ဖဲကသံၣ်သရၣ် ဖှဲးအီၤဝံၤအလီၢ်ခံလီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်ကသံၣ်သရၣ် တဂၤဒီးတဂၤမၤဝဲ အကျိၤအကျဲတဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တချုးလၢနတူၢ်လိာ် ကသံၣ်ကသီ, တၢ်မၤကွၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲတမံၤမံၤအခါ ပှၤကသူက့ၤနနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ် ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် နကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ.
တချုးဖဲနဆၢတဲာ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲလၢ ကသူက့ၤနနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်အခါ သံကွၢ်လီၤနသးဒ်အံၤလီၤ.
-
ပှၤမ့ၢ်ဒုးဟးထီၣ် ယသွံၣ်တနီၤလၢယမိၢ်ပှၢ်အပူၤ ဒီးယသွံၣ်အတၢ်လဲၤတရံး မ့ၢ်လဲၤပတုာ်ဝဲတစိၢ်ဖိန့ၣ် မ့ၢ်ယသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကပျဲယၤလၢ ယကထံၣ်လၢတၢ်သွံၣ်အံၤ ဘၣ်ဃးဒီးယၤဒံးဧါ မ့တမ့ၢ် ကြၢးလၢအဘၣ်တၢ် လူလီၤအီၤလၢ “ဟီၣ်ခိၣ်” အလိၤဧါ.—၅ မိၤၡ့ ၁၂:၂၃, ၂၄.
-
ဖဲပှၤဖှဲးယၤအခါ ပှၤမ့ၢ်ထုးထီၣ်ယသွံၣ်ဒီး ကျဲၣ်ကျီအီၤဒီးကသံၣ်, ဝံၤဖၢနုာ်က့ၤလၢယမိၢ်ပှၢ်ပူၤ (မ့တမ့ၢ် လၢယမိၢ်ပှၢ်အလိၤ) န့ၣ်မ့ၢ်အကမၤတံာ်တာ် ယသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်ဧါ.
-
ယမ့ၢ်တတူၢ်လိာ် တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲလၢ တၢ်သူက့ၤယနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ် နီတခါဘၣ်န့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ယတတူၢ်လိာ်လၢ ပှၤကမၤကွၢ်ယသွံၣ်, တၢ်မၤကဆှီသွံၣ်လၢစဲး (hemodialysis) ဒီးစဲးလၢအမၤတၢ်လၢသးဒီးပသိၣ်အလီၢ် လၢအမ့ၢ် heart-lung bypass machine န့ၣ်မ့ၢ်ယနၢ်ပၢၢ်လံဧါ.
တချုးလၢ ပဆၢတဲာ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီဆံးဆံးဖိတဖၣ် ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲလၢ တၢ်သူက့ၤပနီၢ်ကစၢ်အသွံၣ်အခါ ပကဘၣ်ဃ့ယဟိဝၤယွၤလၢ ကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ကူၣ်သ့ ဒီးပကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. (ယၤကိာ် ၁:၅, ၆) ပမၤဒ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ် ဒ်ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤအသိးလီၤ. ပတကြၢးသံကွၢ်ပှၤဂၤလၢ နမ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်လၢယလီၢ် နကဆၢတဲာ်တၢ်ဒ်လဲၣ်, ဒီးပှၤဂၤတဖၣ် တကြၢးမၢပမၤထွဲ ဒ်အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ထံၣ် အိၣ်ဝဲအသိးစ့ၢ်ကီးဘၣ်.—ရိမ့ၤ ၁၄:၁၂; ကလၤတံ ၆:၅.
၂၂ လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အကဆှီ
လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အကဆှီန့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဝဲလၢ ပလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး ဒီးတၢ်လၢပမၤအီၤတဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ကဆှီလၢ ယွၤအမဲာ်ညါလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသး ဘၣ်ဃးဒီးပတၢ်ဆိကမိၣ်, ပတၢ်စံးတၢ်ကတိၤဒီး ပတၢ်မၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤမၤလိာ်ပှၤလၢ ပကဟးဆှဲး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အတကဆှီဘၣ်ဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ကိးကလုာ်ဒဲးန့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁:၁၀; ၃:၁) တချုးလၢပထံၣ်ဘၣ် တၢ်လ့ပစီအခါ ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဆိပာ်စၢၤပသးလၢ ပကမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အစီအဆှံတဖၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိးပကပာ်လီၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ် တၢ်လ့ပစီဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ ဒီးဒ်သိးပတၢ်ဆိကမိၣ် ကစီဆှံထီဘိအဂီၢ် ပကဘၣ်ဃ့ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉, ၁၀, ၁၈; အ့းဖ့းစူး ၅:၅.
၂၃ မၤကမၣ်တၢ်လၢ တအိၣ်ဒီးတၢ်မဲာ်ဆှးဒီး တၢ်တကဆှီဘၣ်
တၢ်မၤကမၣ်တၢ်လၢ အတအိၣ်ဒီးတၢ်မဲာ်ဆှးန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤမၤတၢ်ကမၣ် လၢအဒိၣ်တမံၤ ခီဖျိလၢတၢ်ကတိၤ မ့တမ့ၢ် လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးဘၣ်ဆၣ် အဝဲတမဲာ်ဆှးဝဲဘၣ်. ပှၤလၢအမၤဝဲဒ်အံၤတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်တပာ်ကဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်. မ့မ့ၢ်တၢ်တကဆှီဘၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဒဲးဘးလၢ ပှၤမၤဝဲအါမံၤလီၤ. ပှၤမ့ၢ်မၤတၢ်ကမၣ်လၢ တအိၣ်ဒီးတၢ်မဲာ်ဆှးန့ၣ် တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤသ့ဝဲလီၤ. ဒီးပှၤမ့ၢ်မၤတၢ်တကဆှီဘၣ်လၢ အဒိၣ်အမုၢ်န့ၣ် တၢ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤသ့ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ.—ကလၤတံ ၅:၁၉-၂၁; အ့းဖ့းစူး ၄:၁၉; ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂီၢ် ကွၢ်လၢ “Questions From Readers” in The Watchtower of July 15, 2006 တက့ၢ်.
၂၄ တၢ်ဖူးလဲး နီၢ်ကစၢ်မုၣ်ခွါက့ၢ်ဂီၤ
ယဟိဝၤယွၤ တိာ်ပာ်ဝဲလၢတၢ်မံဃုာ်န့ၣ် ကမ့ၢ်ကျဲလၢအကဆှီတဘိလၢ နီၢ်ဒီမါဝၤကပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပှၤတဂၤဂၤ ဖူးလဲးအနီၢ်ကစၢ်မုၣ်ခွါက့ၢ်ဂီၤလၢ တၢ်သးကတၢအပူၤန့ၣ် အဝဲမၤတၢ်လၢ အတကဆှီဘၣ်တခါလီၤ. ဒီးလုၢ်လၢ်အံၤ မၤဘၣ်ဒိအတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤသ့ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် လုၢ်လၢ်တခါအံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သးကတၢလၢ အတကြၢးတဘၣ်လၢ အတဟဲကဲထီၣ်အသးညီနုၢ်ဒီးပှၤဂၤတဖၣ် ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်အတၢ်ထံၣ်လၢ အကမၣ်လၢတၢ်မံဃုာ်အဖီခိၣ် သ့ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. (ကလီးစဲ ၃:၅) မ့ၢ်ကီလၢနဂီၢ်လၢ နကပာ်ပတုာ်လုၢ်လၢ်လၢ အတကဆှီဘၣ်တခါအံၤသနာ်က့ တဘၣ်ဟ့ၣ်အၡူတဂ့ၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၆:၅; ၁ ယိၤဟၣ် ၃:၂၀) ဃ့ထုကဖၣ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် လၢနသးဒီဖျၢၣ် ဒီးဃ့ကညးအီၤ ဒ်သိးကမၤစၢၤနၤအဂီၢ်တက့ၢ်. ဟးဆှဲးတၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့ လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အတကဆှီဘၣ်တဖၣ်တက့ၢ်. တဲသကိးတၢ်ဒီး နမိၢ်, နပၢ် မ့တမ့ၢ် တံၤသကိးတဂၤလၢအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ လၢအပာ်ကဲယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်တက့ၢ်. (ကတိၤဒိ ၁:၈, ၉; ၁ သ့းစၤလနံ ၅:၁၄; တံတူး ၂:၃-၅) နမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးအိၣ်ဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အကဆှီထီဘိန့ၣ် နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်ဝဲဒီး ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤနတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးန့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၁:၁၇; ယၡါယၤ ၁:၁၈.
၂၅ တၢ်ဟံးမါဟံးဝၤ အါန့ၢ်ဒံးတဂၤ
ပှၤတနီၤ ဟံးမါဟံးဝၤအါန့ၢ်ဒံးတဂၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ တိာ်ပာ်ဝဲလၢ ပှၤမ့ၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်တဂၤဒီး ပိာ်ခွါတဂၤန့ၣ်လီၤ. လၢအခီၣ်ထံးန့ၣ် ကစၢ်ယွၤတတိာ်ပာ်ဝဲလၢ ပှၤကဟံးမါဟံးဝၤ အါန့ၢ်ဒံးတဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လၢပျၢၤ လၢကီၢ်အံၣ်စရ့လးအပူၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤပိာ်ခွါတဖၣ် ကဟံးန့ၢ်အမါ အါန့ၢ်ဒံးတဂၤလီၤ. မ့မ့ၢ် မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကဟံးမါဟံးဝၤ အါန့ၢ်ဒံးတဂၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပိာ်ခွါန့ၣ် ဟံးအမါသ့ထဲတဂၤ ဒီးပိာ်မုၣ်စ့ၢ်ကီး ဟံးအဝၤသ့ထဲတဂၤလီၤ.—မးသဲ ၁၉:၉; ၁ တံၤမသ့း ၃:၂.
၂၆ တၢ်မၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီဒီး တၢ်အိၣ်လီၤဖး
ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ နီၢ်ဒီမါဝၤတဖၣ် ကအိၣ်ဒ်သိးသိး တစိၤသးလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၂:၂၄; မၤလကံ ၂:၁၅, ၁၆; မးသဲ ၁၉:၃-၆; ၁ ကရံၣ်သူး ၇:၃၉) ဒီးအဝဲဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ထဲဒၣ်လၢ တၢ်အဲၣ်ဘၢမါအဲၣ်ဘၢဝၤအဃိလီၤ. တၢ်မ့ၢ်ဟဲကဲထီၣ်အသးဒ်န့ၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢ သးသမူတံၤသကိးလၢ အတမၤကမၣ်တၢ်တဂၤ ကဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ မ့ၢ်အဝဲအဲၣ်ဒိး မၤကတၢၢ်ကွံာ် အတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီဧါန့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၁၉:၉.
တဘျီတခီၣ် ခရံာ်ဖိတဂၤ အသးသမူတံၤသကိး မ့ၢ်တမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ သနာ်က့ အဝဲကဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကအိၣ်လီၤဖး ဒီးအသးသမူတံၤသကိးလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၇:၁၁) ခရံာ်ဖိတနီၤ ဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကအိၣ်လီၤဖးဒီး အသးသမူတံၤသကိးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်လၢလာ်တဖၣ်အံၤ အဃိလီၤ.
-
ပှၤတဂၤတအဲၣ်ဒိး လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိနီတစဲးဘၣ်. အဒိ ဝၤတဂၤ တအဲၣ်ဒိးလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ နီၢ်ခိတခီအဃိ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ အကျိၣ်စ့ မ့တမ့ၢ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီတအိၣ်ဘၣ်.—၁ တံၤမသ့း ၅:၈.
-
ပှၤတဂၤမၤဒၢၣ်မၤဆါ အသးသမူတံၤသကိး နးနးကလဲာ်. အဒိ ပှၤတဂၤမၤဒၢၣ်မၤဆါ အသးသမူတံၤသကိး တုၤဒၣ်လဲာ်တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်အိၣ်ထီၣ်လၢ အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီး လၢအသးသမူအဂီၢ်လီၤ.—ကလၤတံ ၅:၁၉-၂၁.
-
ပှၤတဂၤကဲထီၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်ဖးဒိၣ် လၢအသးသမူတံၤသကိးအနီၢ်သးအဂီၢ်. အဒိ ဝၤ မ့တမ့ၢ် မါ မ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးတြီ အသးသမူတံၤသကိး တုၤဒၣ်လဲာ် အဝဲဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤတန့ၢ်လၢၤဘၣ်.—မၤတၢ် ၅:၂၉.
၂၇ တၢ်စံးပတြၢၤဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ
ပဝဲခဲလၢာ် ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်စံးပတြၢၤဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၂:၂၅; ၁၆:၂၄) ပဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဒီး မၤမုာ်ထီၣ်လိာ်ပသး တဂၤဒီးတဂၤသ့ခီဖျိလၢ ပကတိၤတၢ်လၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးတၢ်သးကညီၤအပူၤလီၤ. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် သနာ်က့ ပမ့ၢ်တဲတၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်မုာ်မုာ်န့ၣ် ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးအတူၢ်တၢ်ကန့ၢ် ဒီးဆဲးမၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤကကဲအဂီၢ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၂:၁၈; ဖံလံးပံၤ ၂:၁-၄) ပှၤတဂၤအသးဂံၢ်ဘါ မ့ၢ်လီၤစၢ်န့ၣ် ပကြၢးဒိကနၣ်အီၤလၢ တၢ်ပာ်ကဲအပူၤ ဒီးဂုာ်ကျဲးစၢးနၢ်ပၢၢ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဖၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်တဲတၢ်ဒ်လဲၣ် ဒီးပမၤစၢၤအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါလီၤ. (ယၤကိာ် ၁:၁၉) ပာ်လီၤဖီတၢၣ်လၢ နကသ့ၣ်ညါ နဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်ဂ့ၤဂ့ၤ ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါအဝဲသ့ၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် လၢခံနမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးကဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်အသး ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ လၢတၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤခဲလၢာ် အကစၢ်အအိၣ်ကသ့ဝဲလီၤ.—၂ ကရံၣ်သူး ၁:၃, ၄; ၁ သ့းစၤလနံ ၅:၁၁.
၂၈ တၢ်ဖျီ
ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဖျီအဂ့ၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ တပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. ဒီးလၢတၢ်လီၢ် တတီၤဘၣ်တတီၤန့ၣ် လုၢ်လၢ်ဒီး ပဒိၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ တဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်. (၁ မိၤၡ့ ၂၄:၆၇; မးသဲ ၁:၂၄; ၂၅:၁၀; လူၤကၣ် ၁၄:၈) ဖဲပှၤဖျီသးအခါ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တခါန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲနီၢ်ဒီမါဝၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအမဲာ်ညါလီၤ. ပှၤအါဂၤန့ၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဖျီသးအခါ အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး အတံၤသကိးလၢ အဘူးဒီးအီၤတဖၣ် ကဟဲဝဲလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဃုထၢဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ လၢကဟ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢအဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဖျီဝံၤအခါ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ကမၤတၢ်ဖျီအမူးဒ်လဲၣ်တခါလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်အနီၢ်ကစၢ် အတၢ်ဃုထၢလီၤ. (လူၤကၣ် ၁၄:၂၈; ယိၤဟၣ် ၂:၁-၁၁) အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ရဲၣ်ကျဲၤအတၢ်ဖျီ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤသနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ပလီၢ်အသးဒ်သိး အတၢ်ဖျီန့ၣ် ကမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၂:၁၈-၂၄; မးသဲ ၁၉:၅, ၆) ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ်ကသ့အဂီၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁၆, ၁၇) ဖဲအဝဲသ့ၣ် မၤဝဲတၢ်ဖျီအမူး အဆၢကတီၢ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဒုးအီ ပှၤတမှံၤလၢသံးန့ၣ် ကဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒ်သိးပှၤကကွၢ်ထွဲမူးအံၤ ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၀:၁; အ့းဖ့းစူး ၅:၁၈) တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်အဲၣ်ဒိး အိးထီၣ်တၢ်သးဝံၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အဂၤလၢ တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကြၢးပလီၢ်အသးဒ်သိး တၢ်ခဲလၢာ်ကကဲထီၣ် တၢ်လၤကပီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် တကြၢးဆိကမိၣ်ထဲ တၢ်ဂ့ၢ်လၢဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်ဖျီအမုၢ်နံၤမုၢ်သီဘၣ်. တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲအဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ အတၢ်ရ့လိာ်သး ဒီးအဝဲသ့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ကစၢ်ယွၤလီၤ.—ကတိၤဒိ ၁၈:၂၂; ဒ်သိးနကထံၣ်န့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢအဂၤအဂီၢ် ကွၢ်လၢ The Watchtower of October 15, 2006, pages 18-22, 23-27 and 28-31 တက့ၢ်.
၂၉ တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ အဂ့ၤကတၢၢ်
ပအဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ် ကဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. အဒိ ဖဲပှၤမၤမူးပွဲအဆၢကတီၢ် ခရံာ်ဖိတဂၤ အသးသမူတံၤသကိးလၢ အတမ့ၢ်ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဂၤ မ့ၢ်မၢအီၤလၢ ကလဲၤအီၣ်သကိးအီသကိးတၢ်ဒီး အဘူးအတံၢ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်အဝဲကမၤဝဲဒ်လဲၣ်. နသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်ဟ့ၣ်နၤအခွဲးလၢ နကလဲၤန့ၣ် နတဲသကိးဆိဒီး နသးသမူတံၤသကိးသ့ဝဲလီၤ. အဒိ နကအဲၣ်ဒိးတဲနၢ်ပၢၢ် နသးသမူတံၤသကိးလၢ ဖဲပှၤအီၣ်သကိးတၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ် မၤလုၢ်လၢ်တဖၣ်လၢ အဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်န့ၣ် နတမၤဘၣ်. ဒီးနကြၢးဆိကမိၣ်ထံလၢ နမ့ၢ်လဲၤ အီၣ်သကိးအီသကိးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်အကကဲထီၣ်တၢ်လီၤဃံၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်ဧါန့ၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၈:၉; ၁၀:၂၃, ၂၄.
မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဖဲပှၤမၤမူးပွဲအဆၢကတီၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နတၢ်မၤခိၣ် ကအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်အါထီၣ်နၤစ့ (bonus) န့ၣ်လီၤ. ပတဲလၢ ပတကြၢးတူၢ်လိာ်စ့အံၤသ့ဧါ. ပတဲဒ်န့ၣ် တသ့ဘၣ်. နကတူၢ်လိာ်ဧါ, တတူၢ်လိာ်ဧါန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ နတၢ်မၤခိၣ်အတၢ်ပညိၣ်အဖီခိၣ်လီၤ. အဒိ မ့ၢ်အဝဲဆိကမိၣ်လၢ ခီဖျိနတူၢ်လိာ်စ့အံၤအဃိ မ့ၢ်ဒၣ်နပၣ်ဃုာ်လၢ မူးပွဲအပူၤဧါ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ထဲဒၣ်အဝဲ အဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အဖီခိၣ်ဧါ. နမ့ၢ်ဆိကမိၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤ ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤဒ်သိး နဆၢတဲာ်တၢ်ကဘၣ်အဂီၢ်လီၤ.
အဂၤတမံၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤတဂၤကဟ့ၣ်နၤတၢ်ဟ့ၣ်ဖဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါမူးပွဲ အဆၢကတီၢ်ဒီး ကတဲနၤလၢ “ယသ့ၣ်ညါလၢ နတမၤမူးပွဲအံၤဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ယအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်နၤ တၢ်ဟ့ၣ်အံၤလီၤ.” ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် မ့ၢ်လၢအသးဂ့ၤ အဃိအဝဲအဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်နၤ တၢ်ဟ့ၣ်တမံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲအဲၣ်ဒိးမၤကွၢ်နၤ မ့တမ့ၢ် လ့ပစီနၤလၢ နကပၣ်ဃုာ်လၢ မူးပွဲအံၤအပူၤလီၤ. ဖဲနဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံ မ့ၢ်နကတူၢ်လိာ်တၢ်ဟ့ၣ်အံၤဧါ, တတူၢ်လိာ်ဧါန့ၣ် နကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ နနီၢ်ကစၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢပတၢ်ဆၢတဲာ်ခဲလၢာ်အပူၤ ပအဲၣ်ဒိးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤဒီး ပအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဒီး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢ အကဆှီလီၤ.—မၤတၢ် ၂၃:၁.
၃၀ တၢ်ဖံးတၢ်မၤဒီး တၢ်မူးတၢ်ရၢ်
အါတက့ၢ်န့ၣ် ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ ပတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်လၢ အဆိအချ့ဒီး လၢတၢ်ဃူတၢ်ဖိးအပူၤန့ၣ် တကဲထီၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဖးဒိၣ်လၢၤဘၣ်. (မးသဲ ၅:၂၃-၂၆) ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပဝဲခရံာ်ဖိခဲလၢာ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲလၢ ပကမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤဒီး လၢပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ကအိၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၁၃:၃၄, ၃၅; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၃:၄, ၅.
၁ ကရံၣ်သူး ၆:၁-၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်မၢဖိပီလူး အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ ခရံာ်ဖိကဒဲကဒဲ မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂ့ၢ်သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်တကြၢး တီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဆူ စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူဘၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် မ့ၢ်မၤဝဲဒ်အံၤန့ၣ် မၤဘၣ်ဒိယဟိဝၤယွၤ ဒီးပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အမံၤဂ့ၤသၣ်ဂ့ၤ သ့ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်ဖိတဖၣ် ကြၢးဂုာ်ကျဲးစၢး မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ အတၢ်ဂ့ၢ်ဒ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ အိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. တဘျီတခီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်လၢ အဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ် ဒ်သိးဒီးတၢ်တဲဟးဂီၤပှၤဂ့ၢ် မ့တမ့ၢ် ပှၤသူတၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ ဒ်သိးကမၤန့ၢ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤအဂီၢ်န့ၣ် ကဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. ဒ်သိးခရံာ်ဖိတဖၣ် မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်တဖၣ်အံၤ ကသ့အဂီၢ် မးသဲ ၁၈:၁၅-၁၇ န့ၣ်တဲဝဲလၢ ပကဘၣ်ခါထီၣ်ခီၣ်ခါ သၢဆီန့ၣ်လီၤ. တၢ, နကြၢးဂုာ်ကျဲးစၢး မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ နတၢ်ကီတၢ်ခဲအံၤ ဒီးနဒီပုၢ်ဝဲၢ်ထဲ ခံဂၤဧိၤလီၤ. တၢတဆီ မ့ၢ်တကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်န့ၣ် ခံ, ဖဲနလဲၤတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒီးနဒီပုၢ်ဝဲၢ်အခါ နကြၢးကိးဃုာ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိလၢ အဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ တဂၤခံဂၤလီၤ. ဝံၤဒီးသၢ, အလီၢ်မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် နလဲၤတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤ ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကကျဲၤဘၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲအဂီၢ်သ့ဝဲလီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ကမၤစၢၤ ပှၤခံခီယၢ်ပၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကမၤထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဂီၢ်လီၤ. ဒီးကမၤစၢၤစ့ၢ်ကီးအဝဲသ့ၣ်လၢ ကမၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤ ဒ်သိးပှၤခံခီယၢ်ပၤ ကအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးက့ၤအဂီၢ်လီၤ. ပှၤတဂၤဂၤ မ့ၢ်တအဲၣ်ဒိးလူၤပိာ်ထွဲ လံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ဟီထီၣ်ကွံာ်အီၤ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤလီၤ.
ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် ဒ်သိးပကမၤကတၢၢ်ကွံာ်အီၤ ဒ်ပဒိၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ် ပကဘၣ်တီၣ်ထီၣ်အီၤဆူ စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူန့ၣ်လီၤ. အဒိ ပှၤကမၤန့ၢ်လံာ်လီၤဖးမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကကွၢ်ထွဲဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်နီၤလီၤက့ၤကျိၣ်စ့ဆူ ဒီမါဝၤလၢအလီၤဖးမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်န့ၢ်ဘၣ် အံၡၢၤရဲး (insurance) အစ့အီၣ်လိးမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဖၢနုာ်မံၤလၢ ပှၤဟ့ၣ်လိၢ်တၢ်တဖၣ်အစရီပူၤ ဖဲပှၤလိးက့ၤဒ့ၣ်ကမၢ်တန့ၢ်လၢၤဘၣ်အခါမ့ၢ်ဂ့ၤ ဒီးတၢ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤ တၢ်ကွဲးပာ်တၢ်န့ၢ်သါမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ် ဒ်သိးကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ကျဲအဂၤတအိၣ်ဘၣ်, ကဘၣ်ထီၣ်လၢစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူန့ၣ်လီၤ. ခရံာ်ဖိတဂၤ မ့ၢ်ထီၣ်စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူ ဒ်သိးကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ ဘျ့ဘျ့ဆှီဆှီအဂီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢ အထီဒါလိာ်အသးဒီး စီၤပီလူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်ဘၣ်.
တၢ်ကမၣ် ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဒ်သိးဒီး တၢ်မၤတရီတပါ, တၢ်ထိတၢ်တီၢ်တၢ်, တၢ်မၤသံမၤဝီ မ့တမ့ၢ် တၢ်တမျာ်တၢ် မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသး, ဒီးခရံာ်ဖိတဂၤမ့ၢ်တီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤဆူ ပဒိၣ်ပပှၢ်အအိၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢ အဝဲထီဒါလိာ်အသးဒီး စီၤပီလူးအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဘၣ်.
၃၁ မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ
စးထီၣ်လၢ နီၢ်အံၣ်အုဒီးစီၤအၤဒၣ် အိၣ်လၢဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်အလီၢ် တုၤလၢပစိၤခဲအံၤန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး လီန့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၃:၁-၆; လီၣ်ဖျါ ၁၂:၉) မုၣ်ကီၤလံၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲမၤဘံဘူပတၢ်ဆိကမိၣ် မ့ၢ်န့ၢ်န့ၣ် အဝဲကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပှၤလၢ ပကမၤတၢ်အၢတၢ်သီသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၄:၄; ယၤကိာ် ၁:၁၄, ၁၅) ဒီးအဝဲသူဝဲ ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်, တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ, ပနံာ်တၢ်ကၤ, တၢ်ဂီၤမူ, တၢ်သးဝံၣ်, တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် ဒ်သိးကဒုးဆိကမိၣ်ပှၤလၢ လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလၢ အတဂ့ၤဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢပတူၢ်လိာ်အီၤသ့လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၁၄:၃၀; ၁ ယိၤဟၣ် ၅:၁၉.
မုၣ်ကီၤလံၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲကလီန့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဂီၢ်န့ၣ် အတၢ်ဆၢကတီၢ် တအိၣ်အါအါလၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးလၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးကလီန့ၢ် ပှၤခဲလၢာ်အဂီၢ်လီၤ. လီၤဆီဒၣ်တၢ် အဝဲအဲၣ်ဒိးလီန့ၢ် ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၂:၁၂) ပမ့ၢ်တပလီၢ်ပသးန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ပတၢ်ထံၣ်လၢအကမၣ် ကယီကယီသ့ဝဲလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၂) အဒိ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ကဂၢၢ်ကျၢၤဝဲထီဘိလီၤ. (မးသဲ ၁၉:၅, ၆, ၉) ဘၣ်ဆၣ် မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်တစိၢ်တလီၢ်ဒီး ပှၤမၤကတၢၢ်ကွံာ်အီၤ ညီညီဖိသ့ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်ဂီၤမူအါတက့ၢ်န့ၣ် ဆီၣ်ထွဲဝဲတၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်အံၤလီၤ. အဃိ တဘၣ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အကမၣ်တဖၣ်အံၤ ကနုာ်လီၤလၢနသးပူၤတဂ့ၤ.
အဂၤတမံၤန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်သူဝဲ တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤဒ်သိး ပကပာ်ထီၣ်ထီပသး ဒီးပကအဲၣ်ဒိးမၤဖဲပသးအဂီၢ်လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၃:၄) ပမ့ၢ်တပလီၢ်ပသးန့ၣ် ပတၢ်ပာ်ကဲ ပှၤလၢယဟိဝၤယွၤပာ်လီၤဝဲ လၢကတီခိၣ်ရိၤမဲပှၤန့ၣ် လီၤမၢ်ကွံာ်သ့ဝဲလီၤ. အဒိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဟ့ၣ်ကူၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤသနာ်က့ အဝဲကအဲၣ်ဒိးမၤက့ၣ်အနၢ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၅) မ့တမ့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ ကစးထီၣ်ထံၣ်ကမၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လၢအဘၣ်ဃးဒီး ဟံၣ်ခိၣ်အသနၢၣ်န့ၣ်လီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၃.
ပကဘၣ်ပာ်လီၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပတဟ့ၣ်အခွဲးလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်ကမၤဘံဘူ ပတၢ်ဆိကမိၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပအဲၣ်ဒိးကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒီး “သးအိၣ်တၢ်လၢထး” ထီဘိန့ၣ်လီၤ.—ကလီးစဲ ၃:၂; ၂ ကရံၣ်သူး ၂:၁၁.
၃၂ တၢ်ကူစါယါဘျါ
ပဝဲခဲလၢာ် ပအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လီၤ. ဒီးပအိၣ်မ့ၢ်တဆူၣ်ဘၣ်န့ၣ် ပအဲၣ်ဒိးလၢ ပတၢ်ဆါ ကဘျါက့ၤဝဲလီၤ. (ယၡါယၤ ၃၈:၂၁; မၢ်ကူး ၅:၂၅, ၂၆; လူၤကၣ် ၁၀:၃၄) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကသံၣ်သရၣ်ဒီး ပှၤဂၤတဖၣ် အိၣ်ဒီးကသံၣ်ကသီအါမး ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲ အိၣ်ဝဲအကလုာ်ကလုာ်လီၤ. ဖဲပကဃုထၢ တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲအဆၢကတီၢ် အရ့ဒိၣ်လၢ ပကလူၤပိာ်ထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလီၤ. ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်လၢ ထဲယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ် ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် ပတၢ်ဆါခဲလၢာ်လီၤ. ပတအဲၣ်ဒိး သးစၢၢ်ဆၢပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တုၤလၢ ပသးတဆူၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအဂီၢ်လၢၤဘၣ်.—ယၡါယၤ ၃၃:၂၄; ၁ တံၤမသ့း ၄:၁၆.
တၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲတခါဂ့ၤတခါဂ့ၤ မ့ၢ်ဖျါလၢ အသူဝဲတၢ်ဝံတၢ်နါ အစိအကမီၤန့ၣ် ပကဘၣ်ဟးဆှဲးအီၤလီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၁၈:၁၀-၁၂; ယၡါယၤ ၁:၁၃) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တချုးလၢ ပတူၢ်လိာ်ကသံၣ်ကသီ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲတမံၤမံၤန့ၣ် ပကဘၣ်ဃုသ့ၣ်ညါအီၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၄:၁၅) မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်ပှၤလၢ ပကမၤဘၣ်ထွဲလိာ်ပသးဒီး တၢ်ဝံတၢ်နါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ် ပတကြၢးသးပ့ၤနီၣ် နီတဘျီဘၣ်. ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်ကူစါယါဘျါ အကျိၤအကျဲတခါဂ့ၤ တခါဂ့ၤ ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဝံတၢ်နါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ ကျဲတဘိဘိန့ၣ် ပကြၢးဟးဆှဲးအီၤလီၤ. —၁ ပ့းတရူး ၅:၈.
^ ကသံၣ်သရၣ်တနီၤနီၤပာ်ပနီၣ် တၢ်သွံၣ်အဂံၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လွံၢ်မံၤ ဒ်သိးဒီး တၢ်သွံၣ်အကူာ်အခီ ဆံးဆံးဖိတဖၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဘၣ်ဃးဒီး နတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ နတတူၢ်လိာ်တၢ်သွံၣ်ဒီး တၢ်သွံၣ်အဂံၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လွံၢ်မံၤလၢအမ့ၢ် သွံၣ်ဂီၤဖျၢၣ်, သွံၣ်ဝါဖျၢၣ်, သွံၣ်ထံဆှံ ဒီးဖျ့ၣ်လဲးန့ၣ် နကဘၣ်တဲနၢ်ပၢၢ် ကသံၣ်သရၣ်လီၤ.
