တၢ်မၤလိ ၂
နပၢၤဃာ် သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လၢအဂ့ၤကသ့ဒ်လဲၣ်
“အိၣ်ဒီးသုသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်အဂ့ၤ”—၁ ပ့းတရူး ၃:၁၆.
၁, ၂. ဖဲနလဲၤလၢတၢ်လီၢ်လၢ နတသ့ၣ်ညါဘၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ နလိၣ်ဘၣ်ပှၤတဂၤဂၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်တမံၤမံၤလၢ ကဒုးနဲၣ်နၤကျဲလဲၣ်, ဒီးဒ်သိးကနဲၣ်ပှၤကျဲအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
အဒိ ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ နကဘၣ်လဲၤခီဂာ် မဲးမုၢ်ခိၣ်တက့ၢ်. ခီဖျိလၢ ကလံၤဟဲဒီးမဲးဒံဝဲအဃိ နကွၢ်နီၣ်ကျဲတဘၣ်လၢၤဘၣ် ဒီးနဟးဖျိးညီဝဲလီၤ. ဒ်သိးနလဲၤကျဲကဘၣ်အဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤနၤလဲၣ်. နလိၣ်ဘၣ်ပှၤတဂၤဂၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်တမံၤမံၤလၢ ကဒုးနဲၣ်နၤကျဲလီၤ. အဒိ မုၢ်, ဆၣ်, ဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤ, GPS မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအသ့ၣ်ညါ မဲးမုၢ်ခိၣ်အဂ့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤတဂၤ မ့ၢ်အိၣ်ဒီးနၤန့ၣ် ကကဲဘျုးလၢနဂီၢ်လီၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးပှၤတဂၤဂၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်တမံၤမံၤလၢ ကဒုးနဲၣ်ပှၤကျဲန့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးပသးသမူကပူၤဖျဲးအဂီၢ်လီၤ.
၂ ဒ်န့ၣ်အသိး လၢပတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ် ပဝဲခဲလၢာ် ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲလီၤ. အဃိ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပဆိကမိၣ်တၢ်တဘၣ်လၢၤဘၣ်ဒီး ကလီၤဂာ်ဒ်သိးပဟးဖျိးကျဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤကိးဂၤဒဲး သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒ်သိးကနဲၣ်ပှၤကျဲအဂီၢ်လီၤ. (ယၤကိာ် ၁:၁၇) ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးကဲဘျုးလၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးပသိၣ်လိပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကြၢးဆိကမိၣ်ထံ ဘၣ်ဃးဒီးပှၤဂၤ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လဲၣ်. သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤန့ၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. ပကဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢလၢ တၢ်မၤလိအံၤအပူၤလီၤ.
သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးကဲဘျုးလၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်
၃. သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒ်သိးပနီၤဖး တၢ်အဘၣ်ဒီးတၢ်အကမၣ်ကသ့အဂီၢ်လီၤ. လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံက့ၤအီၤလၢ “သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲအခီပညီလၢ “တၢ်သ့ၣ်ညါလီၤက့ၤပသး” လီၤ. အဃိ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကသမံသမိးလီၤက့ၤပသး လၢပမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးပတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဖၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအဂ့ၤဧါ တဂ့ၤဧါန့ၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤသ့လီၤ. ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ ဒ်သိးပကမၤတၢ်လၢအဂ့ၤ ဒီးဟးဆှဲးတၢ်အၢအဂီၢ်လီၤ. ဒီးဖဲပဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဘၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် ကဒုးသူၣ်မံသးမုာ်ပှၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပတၢ်ဆၢတဲာ်မ့ၢ်ကမၣ်န့ၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကမၤတံာ်တာ်ပှၤလီၤ.—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၅ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.
၄, ၅. (က) နီၢ်အံၣ်အုဒီးစီၤအၤဒၣ် တမၤထွဲဝဲဒ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်အီၤအသိးအဃိ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အိၣ်ဒီးသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် တၢ်အဒိလၢလံာ်စီဆှံပူၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၄ မ့ၢ်ပကမၤထွဲဒ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤအသိးဧါ, တမၤထွဲဘၣ်ဧါ န့ၣ် ပဝဲခဲလၢာ် ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်လီၤ. နီၢ်အံၣ်အုဒီး စီၤအၤဒၣ် တမၤထွဲဝဲဒ်အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်အဝဲသ့ၣ်အသိးအဃိ မၤဘၣ်တၢ်ဒဲးဘးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တ့ၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အလၢအပှဲၤ ဒီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကဘၣ်ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ဃုထၢဝဲလၢ တဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီဘၣ်. အဃိ လၢခံန့ၣ်အဝဲသ့ၣ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်ပာ်တၢ်ကမၣ်လၢအလိၤသနာ်က့ အဘျုးတအိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လၢၤဘၣ်.—၁ မိၤၡ့ ၃:၇, ၈.
၅ ဘၣ်ဆၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အတလၢတပှဲၤဘၣ်ဒၣ်လဲာ် မၤထွဲဝဲဒ်အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤအသိးန့ၣ် အိၣ်ဝဲအါဂၤလီၤ. အဒိ စီၤယိၤဘးမ့ၢ်ပှၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် လၢပဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအဝဲဆၢတဲာ်တၢ် လၢအဘၣ်အဃိ အဝဲတဲဝဲလၢ “ယသးတသိၣ်ဃီၣ်ဘၣ်ယၤ တစိၤဒၣ်ယၤဘၣ်.” (ယိၤဘး ၂၇:၆) ဖဲစီၤယိၤဘးတဲဝဲဒၣ် “ယသး” အခါန့ၣ် အဝဲအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်စီၤဒၤဝံးန့ၣ် တဘျီတခီၣ်အဝဲတမၤထွဲဝဲဒ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်အီၤအသိးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲမၤကမၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ် အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အတၢ်ကမၣ်အိၣ်အါမး ဒီးလံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢအသး “သိၣ်ဃီၣ်အီၤ” လီၤ. (၁ ၡမူၤအ့လး ၂၄:၅) ခီဖျိလၢ စီၤဒၤဝံးအသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် သိၣ်ဃီၣ်အီၤအဃိ ကဲဘျုးလၢအဂီၢ် ဒီးသိၣ်လိအီၤဒ်သိး အသုတမၤကမၣ်တၢ် လၢခါဆူညါလၢၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ.
၆. ပှၤလၢအတသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤဒၣ်လဲာ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲသ့လၢ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လဲၣ်.
၆ ပှၤလၢအတသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤဒၣ်လဲာ် သ့ၣ်ညါဝဲတၢ်အဘၣ် ဒီးတၢ်အကမၣ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ တဲဝဲလၢ “အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်, အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် အုၣ်ဒၣ်အသးဒီး, မ့ၢ်တၢ်ဒဲးဘးမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်မၤပူၤဖျဲးမ့ၢ်ဂ့ၤ, အတၢ်ဆိကမိၣ်ပာ်ဒၣ်လၢအလိၤယၢ်ခီယၢ်ခီ” လီၤ. (ရိမ့ၤ ၂:၁၄, ၁၅) အဒိ ပှၤအါတက့ၢ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ပမ့ၢ်မၤသံပှၤဂၤ မ့တမ့ၢ် ပမ့ၢ်ဟုၣ်တၢ်န့ၣ် ကမၣ်ဝဲအဃိ အဝဲသ့ၣ်တမၤဝဲဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်မၤထွဲဝဲဒ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအီၤအသိး ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါလီၤအသးဘၣ်. ဒီးခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်အံၤအဃိ လီၤဂာ်ဒ်အဝဲသ့ၣ်လူၤပိာ်ထွဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ် ဒီးဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ်န့ၣ် သ့ဝဲလီၤ.
၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် ဆှၢကမၣ်ပှၤသ့လဲၣ်.
၇ တဘျီတခီၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် ဆှၢကမၣ်ပှၤသ့ဝဲလီၤ. အဒိ ပတၢ်ဆိကမိၣ်လၢ အကမၣ်တဖၣ် မၤဘၣ်ဒိပသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်သ့ မ့တမ့ၢ် ပတၢ်သူၣ်လီသးကွံ မ့ၢ်ဒိၣ်စိလၢပဖီခိၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကဆှၢပှၤကျဲလၢအကမၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၃၉:၁, ၂, ၇-၁၂) ဒ်သိးပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကမၤတၢ်ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်သိၣ်လိအီၤလီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤအသးစီဆှံ ဒီးလံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢကမၤစၢၤပှၤအဂီၢ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၉:၁) ခဲအံၤပကဃုသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃးဒီး ပသိၣ်လိပသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကသ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပသိၣ်လိပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်
၈. (က) ပတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး ပတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဖၣ် ဆှၢကမၣ်ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် သ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) တချုးလၢပဆၢတဲာ်တၢ်တမံၤမံၤအခါ ပကြၢးသံကွၢ်လီၤပသးဒ်လဲၣ်.
၈ နဆၢတဲာ်တၢ် ဒ်နသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဟံးစုနဲၣ်ကျဲနၤအသိး ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤန့ၣ် ပှၤတနီၤနီၤ သမံသမိးလီၤက့ၤ ထဲဒၣ်အနီၢ်ကစၢ် အတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး အတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်လၢ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်တမၤတံာ်တာ်အီၤဘၣ်န့ၣ် အမၤဖဲအသးသ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ပတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ ပတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးပတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဖၣ် ဆှၢကမၣ်ပှၤသ့ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဒီးပတၢ်သူၣ်လီသးကွံန့ၣ် ဒိၣ်စိလၢ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် အဖီခိၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒ်လံာ်စီဆှံတဲဝဲအသိး “ပှၤကညီအသးန့ၣ် လီန့ၢ်တၢ်ဒိၣ်န့ၢ်အါန့ၢ် တၢ်ခဲလၢာ်တက့ၢ်, ဒီးအၢဝဲဒိၣ်မးလီၤ. မ့ၢ်မတၤသ့ၣ်ညါအီၤသ့တဂၤလဲၣ်.” (ယံးရမံယၤ ၁၇:၉) အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်လၢအကမၣ်တခါန့ၣ် ပဆိကမိၣ်လၢအဘၣ်သ့ဝဲလီၤ. အဒိ တချုးစီၤပီလူး ကဲထီၣ်ပှၤခရံာ်ဖိအခါ အဝဲမၤအၢမၤသီ ကစၢ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ အဝဲနာ်ဝဲလၢ တၢ်လၢအမၤဝဲန့ၣ် ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒီး အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် တပာ်တၢ်ကမၣ်လၢအလိၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လၢခံစီၤပီလူးတဲဝဲလၢ “ပှၤလၢအစံၣ်ညီၣ်ယၤန့ၣ်, မ့ၢ်ကစၢ် [ယဟိဝၤယွၤ] လီၤ.” (၁ ကရံၣ်သူး ၄:၄; မၤတၢ် ၂၃:၁; ၂ တံၤမသ့း ၁:၃) ဖဲစီၤပီလူးနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ တတူၢ်လိာ်တၢ်လၢ အမၤဝဲတဖၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အကဘၣ်ဆီတလဲ အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်လီၤ. အဃိ တချုးလၢပမၤတၢ်တမံၤမံၤန့ၣ် ပကဘၣ်သံကွၢ်လီၤပသးလၢ ‘မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ယကမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.’
၉. တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်.
၉ တၢ်ပျံၤယွၤန့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ပပျံၤလၢပကမၤသးအုးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသးလီၤ. နမ့ၢ်အဲၣ်ပှၤတဂၤဂၤန့ၣ် နတအဲၣ်ဒိးမၤဘၣ်ဒိအသးဘၣ်. ဒ်န့ၣ်အသိး ခီဖျိလၢ ပအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဃိ ပတအဲၣ်ဒိးမၤဘၣ်ဒိအသးလၢ ကျဲနီတဘိဘၣ်. အဒိ စီၤနဃ့မယၤ ကဲပဒိၣ်ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတသူအစိကမီၤဒ်သိး အကကဲဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ “ယဲဒၣ်အံၤယတမၤဘၣ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်, လၢတၢ်ပျံၤယွၤအဃိလီၤ.” (နဃ့မယၤ ၅:၁၅) တၢ်လၢအတဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသးန့ၣ် စီၤနဃ့မယၤ တမၤဝဲနီတမံၤဘၣ်. ဒ်စီၤနဃ့မယၤအသိး ပပျံၤလၢ ပကမၤသးအုးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအသးအဃိ ပတအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်လၢ အကမၣ်ဘၣ်. ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါ တၢ်ဘၣ်ယဟိဝၤယွၤအသးန့ၣ် ပကဘၣ်ဖးလံာ်စီဆှံလီၤ.—ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၆ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.
၁၀, ၁၁. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အီသံးန့ၣ် ဒ်သိးပဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ် ကသ့အဂီၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.
၁၀ အဒိ ပကဆိကမိၣ်ကွၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အီသံးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ပကအီဧါတအီဧါန့ၣ် ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ ပနီၢ်ကစၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိးပက ဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲလီၤ. အဒိ တၢ်အီသံးဖဲအကြၢးအဘၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတတြီဝဲဘၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ စပံးထံမ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်တခါလၢ အဟဲလၢကစၢ်ယွၤ အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၄:၁၄, ၁၅) ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တဘၣ် “အီၣ်လုၣ်ကိအီလုၣ်ကိတၢ်” ဘၣ်. (လူၤကၣ် ၂၁:၃၄) ဒီးစီၤပီလူးတဲဘၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ဟးဆှဲး မူးပွဲလၢ အလီၤရၢၢ်လီၤစၢၢ်ဒီး “တၢ်အီလုၣ်ကိ သံးဧိၤဂာ်ဧိၤ” န့ၣ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၃:၁၃) စီၤပီလူးတဲကဒီးဝဲလၢ ပှၤလၢအအီမူၤသံးန့ၣ် “တန့ၢ်ဘၣ်သါယွၤ အဘီအမုၢ်ဘၣ်.”—၁ ကရံၣ်သူး ၆:၉, ၁၀.
၁၁ ပှၤခရံာ်ဖိတဂၤ ကဘၣ်သံကွၢ်လီၤအသးလၢ တၢ်အီသံးန့ၣ်အရ့ဒိၣ်လၢယဂီၢ်ထဲလဲၣ်. ဒ်သိးယတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ ကစှၤလီၤအဂီၢ် မ့ၢ်ယဘၣ်အီသံးဧါ. မ့ၢ်ယအဲၣ်ဒိး အီသံးထီဘိဧါ မ့တမ့ၢ် ယပၢၤယသးကန့ၢ်ဧါ. * ဖဲယထံၣ်လိာ်သးဒီး ယသကိးတဖၣ်အခါ ပမ့ၢ်တအီသံးသနာ်က့ ပအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီသ့ဒံးဧါ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အီသံးန့ၣ် ဒ်သိးပဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဘၣ် ကသ့အဂီၢ် ပဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်သ့ဝဲလီၤ. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၉:၂၃, ၂၄ တက့ၢ်.) ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပသိၣ်လိ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒ်သိးကနဲၣ်ပှၤကျဲ ဒ်လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် အိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပဆၢတဲာ်တၢ်အခါ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဒံးတခါလီၤ.
ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကြၢးဆိကမိၣ်ထံ ဘၣ်ဃးဒီးပှၤဂၤ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လဲၣ်
၁၂, ၁၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ခရံာ်ဖိတဂၤဒီးတဂၤ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် လီၤဆီလိာ်အသးလဲၣ်, ဒီးပကြၢးမၤဒ်လဲၣ်.
၁၂ တဘျီတခီၣ် ခရံာ်ဖိတဂၤဒီးတဂၤ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် လီၤဆီလိာ်အသးလီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တနီၤန့ၣ် ပှၤတနီၤနီၤတတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်. မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတနီၤနီၤမၤဝဲလၢ တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအပူၤ ဒီးဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အတမ့ၢ်တၢ်လၢအကမၣ်ဘၣ်. အဒိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တဘျီတခီၣ်နကဆၢတဲာ်လီၤနသးလၢ နကအီသံးတစဲးဖိ, မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢအတကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လီၤဆီလိာ်အသးဒ်အံၤလဲၣ်.
၁၃ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ပတၢ်လဲၤခီဖျိလၢညါ ဒီးပတၢ်အိၣ်သးန့ၣ် တဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်အဃိ ပတၢ်ထံၣ်တဂၤဒီးတဂၤ တဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်. မ့မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အီသံးန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ အဝဲတအီသံးနီတစဲးလၢၤဘၣ်. (၁ စီၤပၤ ၈:၃၈, ၃၉) အဃိ နမ့ၢ်ဒုးအီပှၤတဂၤသံးဒီး အဝဲမ့ၢ်တအဲၣ်ဒိးအီဘၣ်န့ၣ် နကတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်. မ့ၢ်နကသးထီၣ်အီၤဧါ. မ့ၢ်နကမၢဆူၣ်အီၤဧါ မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်နကသံကွၢ်အီၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ နတအီဘၣ်လဲၣ်. နတမၤ ဒ်န့ၣ်ဘၣ်, နကနၢ်ပၢၢ်လၢ အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် တဒ်သိးဒီးနၤဘၣ် ဒီးနကပာ်ကဲအတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ်လီၤ.
၁၄, ၁၅. ဖဲစီၤပီလူးအစိၤန့ၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လီၤဆီလိာ်အသးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဖီခိၣ်လဲၣ်, ဒီးစီၤပီလူး ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၄ စီၤပီလူးကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ခရံာ်ဖိလၢတၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် လီၤဆီလိာ်အသးလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်ညၣ်တနီၤလၢ ပှၤဆါအီၤလၢဖၠါ (စျေး) ပူၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်လုၢ်ထီၣ်တ့ၢ်အီၤလၢ တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၂၅) ပှၤမ့ၢ်ပှ့ၤအီၣ်တၢ်ညၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် စီၤပီလူးဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အတကမၣ်ဘၣ်. စီၤပီလူးနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ တၢ်အီၣ်တၢ်အီခဲလၢာ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်လီၤပှၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤနီၤန့ၣ် တချုးလၢအဝဲသ့ၣ် ကဲထီၣ်ပှၤခရံာ်ဖိအခါ ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤမ့ၢ်အီၣ်တၢ်ညၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ကမၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပီလူးမ့ၢ်တဲဝဲလၢ ‘တဘၣ်တၢ်နီတမံၤဘၣ်, ယသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် တမၤတံာ်တာ်ယၤအဃိ ယကအီၣ်ဖဲယအဲၣ်ဒိးအီၣ်’ န့ၣ်ကကြၢးဧါ.
၁၅ စီၤပီလူး တဆိကမိၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. စီၤပီလူးအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကအီၣ်တၢ်ညၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲပာ်ကဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် အတၢ်ထံၣ်အဃိ တၢ်ညၣ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်တၢ်လီၤဃံၢ်အလီၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲတအီၣ်လၢၤဘၣ်. စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ ပတကြၢး “လူၤဘၣ်ပသးဒၣ်ပဝဲဘၣ်.” ဒီးအဝဲတဲကဒီးလၢ “ခရံာ်န့ၣ်တလူၤဘၣ်အသးဒၣ်ဝဲဘၣ်.” (ရိမ့ၤ ၁၅:၁, ၃) ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိး စီၤပီလူးတဃုထဲအနီၢ်ကစၢ်အဘျုးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲပာ်ဆိ ပှၤဂၤအတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢညါလီၤ.—ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၈:၁၃; ၁၀:၂၃, ၂၄, ၃၁-၃၃ တက့ၢ်.
၁၆. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်ဟ့ၣ်အီၤအခွဲးလၢ အကမၤတၢ်တမံၤမံၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတကြၢးစံၣ်ညီၣ်အီၤလဲၣ်.
၁၆ ပှၤတဂၤဂၤအသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်ဟ့ၣ်အီၤ အခွဲးလၢ အကမၤတၢ် တမံၤမံၤဒီး ပမ့ၢ်ထံၣ်အီၤလၢ အကမၣ်န့ၣ် ပကမၤဒ်လဲၣ်. ပတဘၣ်ကဒူးကဒ့ၣ်အီၤဘၣ်. ဒီးပကဘၣ် ပလီၢ်ပသးဒ်သိး ပသုတမၢဆူၣ်အီၤလၢ အကတူၢ်လိာ် ပတၢ်ထံၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. (ဖး ရိမ့ၤ ၁၄:၁၀ တက့ၢ်.) ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤ ပှၤသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒ်သိးပကသမံသမိးလီၤက့ၤ ပနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်, တမ့ၢ်လၢပကစံၣ်ညီၣ် ပှၤဂၤအဂီၢ်ဘၣ်. (မးသဲ ၇:၁) တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ပကဘၣ်ဆၢတဲာ်လၢပနီၢ်ကစၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်ပလီၢ်ပသးဒ်သိး အသုတကဲထီၣ်တၢ်တဲအါတဲစှၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပကဘၣ်မၤအါထီၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိးန့ၣ်လီၤ.—ရိမ့ၤ ၁၄:၁၉
သးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤန့ၣ် ကဲဘျုးဒ်လဲၣ်
၁၇. မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပှၤတနီၤနီၤန့ၣ်အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မၤအသးဒ်လဲၣ်.
၁၇ တၢ်မၢဖိပ့းတရူးကွဲးဝဲလၢ “အိၣ်ဒီးသုသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်အဂ့ၤ” တက့ၢ်. (၁ ပ့းတရူး ၃:၁၆) ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအကွၢ်ကပာ်ကွံာ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ န့ၣ် လၢခံအသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် တဟ့ၣ်ပလီၢ်အီၤလၢၤဘၣ်. စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အသးလၢ အသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်အ “ဘၣ်ထးကိၢ်” အသိးလီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၄:၂) မ့ၢ်နစုဘၣ်ထးကိၢ် တဘျီဘျီဧါ. ဖဲနစုဘၣ်ထးကိၢ်ဒီးဘျါက့ၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အညၣ်မံထီအိၣ်တ့ၢ်အလီၢ်န့ၣ် နတတူၢ်ဘၣ်လၢအဆါလၢၤဘၣ်. ဒ်န့ၣ်အသိး ပှၤတဂၤမ့ၢ်ဆဲးမၤဒံးတၢ်ကမၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် “ဘၣ်ထးကိၢ်” အဃိ လၢခံတဟ့ၣ်ပလီၢ်အီၤလၢၤဘၣ်.
၁၈, ၁၉. (က) ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်ပာ်တၢ်ကမၣ်လၢပလိၤန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ဖဲပပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤပသးဝံၤအလီၢ်ခံ ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဒံးန့ၣ် ပမၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၈ ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်ပာ်တၢ်ကမၣ်လၢပလိၤန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ ပမၤကမၣ်တၢ်တခါလံ. ဖဲန့ၣ်အခါ ပသ့ၣ်ညါလီၤက့ၤပသး ဒီးကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢခါဆူညါ ဒ်သိးပသုတမၤဘၣ် တၢ်ကမၣ်လၢၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤတၢ်ကမၣ်တမံၤမံၤန့ၣ် ပအဲၣ်ဒိးဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိ ဒ်သိးခါဆူညါ ပဟးဆှဲးအီၤကသ့အဂီၢ်လီၤ. အဒိ စီၤပၤဒၤဝံး မၤတၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ် ဘၣ်ဆၣ် အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ်န့ၣ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤလၢ အကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးလီၤ. လၢခံန့ၣ် စီၤဒၤဝံးသးဟ့တၢ်ကမၣ်လၢ အမၤတ့ၢ်ဝဲတဖၣ် ဒီးဆၢတဲာ်လီၤအသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ကဒိကနၣ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ စီၤဒၤဝံးထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤမ့ၢ်ယွၤလၢအ ‘ဂ့ၤ, ဒီးအပျၢ်ကွံာ်တၢ်ညီ’ န့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၁:၁-၁၉; ၈၆:၅; ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ် ၇ လၢလံာ်အကတၢၢ်တက့ၢ်.
၁၉ ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပှၤတနီၤနီၤ ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဆဲးပာ်တၢ်ကမၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အလိၤ လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖးယံာ်ညါ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်အသးဘၣ်ဒိ ဒီးတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အလုၢ်အပှ့ၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်. တဘျီတခီၣ် နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် နကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ နဆီတလဲတၢ်လၢအပူၤကွံာ် တသ့လၢၤဘၣ်. ဒီးဖဲနမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်အခါ တၢ်လၢအဘၣ်ဒီးတၢ်လၢအကမၣ်န့ၣ် နနၢ်ပၢၢ်တ့ၢ်လံမ့ၢ်ဂ့ၤ တနၢ်ပၢၢ်ဒံးဘၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ်နတၢ်ဒဲးဘး လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့လီၤ. ခဲအံၤန့ၣ် နမၤတၢ်ဘၣ်ယဟိဝၤယွၤအသး ဒီးနနာ်သ့လၢန ကဆှီထီၣ် လၢအမဲာ်ညါလံ. လၢနသးပူၤနမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ နတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဒံးသနာ်က့ လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ယွၤဒိၣ်န့ၢ်ပသး” လီၤ. (ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၃:၁၉, ၂၀ တက့ၢ်.) ယွၤဒိၣ်န့ၢ်ပသးန့ၣ် အခီပညီအဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ နတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဒံး ဒီးနမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်တၢ်မဲာ်ဆှးသနာ်က့ ယွၤအတၢ်အဲၣ်ဒီး အတၢ်ပျၢ်တၢ်ကမၣ်န့ၣ် မၤစၢၤနၤဒ်သိး နမၤနၢၤကွံာ်နတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဖၣ်အံၤ ကသ့အဂီၢ်လီၤ. နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ကွံာ်နတၢ်ကမၣ်လံ. ပမ့ၢ်နၢ်ပၢၢ်ဒီးတူၢ်လိာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ပျၢ်ပတၢ်ကမၣ်လံန့ၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် တမၤတံာ်တာ်ပှၤလၢၤဘၣ် ဒီးပကမၤယွၤအတၢ်မၤ လၢတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအပူၤလီၤ.—၁ ကရံၣ်သူး ၆:၁၁; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၂.
၂၀, ၂၁. (က) လံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်အီၤဒ်သိး ကမၤစၢၤနၤလၢ နကမၤတၢ်မနုၤအဂီၢ်လဲၣ်. (ခ) ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤတၢ်သဘျ့ဒ်လဲၣ် ဒီးပကဘၣ်သူအီၤဒ်လဲၣ်.
၂၀ လံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်အီၤလၢ နကသိၣ်လိ နသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ဒ်သိးကဟ့ၣ်ပလီၢ် ဒီးဒီသဒၢနၤ ဖဲမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢနတၢ်အိၣ်မူအပူၤ တနံၤဘၣ်တနံၤန့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ အကလုာ်ကလုာ်လီၤ. ဒီးနကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် နတကြၢးမုၢ်လၢ်လၢ နကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် လံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကမၤထွဲလံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်လီၤ. ခဲအံၤန့ၣ် ပအိၣ်လၢ “ခရံာ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ” အဖီလာ်အဃိ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထံ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် ဒီးပကဘၣ်အိၣ်မူဒ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် နဲၣ်လိပှၤအသိးန့ၣ်လီၤ. (ကလၤတံ ၆:၂) ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤန့ၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီ မ့ၢ်တအိၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးသနာ်က့ အခီပညီတမ့ၢ်လၢ ပကမၤဖဲပသးဘၣ်. (၂ ကရံၣ်သူး ၄:၁, ၂; ဧ့ၤဘြံၤ ၄:၁၃; ၁ ပ့းတရူး ၂:၁၆) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပကဘၣ်သူပတၢ်သဘျ့အံၤဒ်သိး ပကပာ်ဖျါထီၣ်ပတၢ်အဲၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်လီၤ.
၂၁ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံဒီး ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤထွဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ပကဘၣ် “နီၤဖးတၢ်ဂ့ၤဒီး တၢ်အၢအဆၢ” ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆိကမိၣ်တၢ်ဒ် ယဟိဝၤယွၤ ဆိကမိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၅:၁၄) ဒီးလၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် ပသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် ကနဲၣ်ပကျဲ ဒ်သိးပအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ ယွၤအတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ ကသ့အဂီၢ်လီၤ.
^ ကသံၣ်သရၣ်အါဂၤ တဲဝဲလၢ ပှၤလၢအစွဲသံးန့ၣ် ကပၢၤအသးဒီး ကအီသံးဖဲ အကြၢးအဘၣ်န့ၣ် တညီလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် နီတစဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တကြၢးလၢအဝဲသ့ၣ် အီသံးနီတစဲးလၢၤဘၣ်.