Mpangi Femi Durodola mpe nketo na yandi, Yana lamukaka na 5h00 ya sunka, samu nkulutu ya kimvuka na bau bokilaka bau na telefone. Mpangi Yana metuba: “Nkulutu yango tubaka: ‘Beno banga ve, beno vuanda ya kukubama. Basoda ya Russie kena kuiza na Kiev!’ Na ntangu yango, munu bandaka kukitungisa mingi.”

Bankuelani yango ya yimpa vuataka bilele na bau, bakunuaka kafe ya nsuka na yinzo na bau, mpe batangaka kikapu ya kilumbu. Kikapu yango tubaka ti: ‘Beno kevuanda ngolo kana beno mebikana niee mpe beno metula ntima.’ (Yezaya 30:15) Mpangi Femi sambilaka ngolo Yehova. Mpangi Femi, yina kele muana buala ya Nigeria, mpe mpangi Yana, ya Ukraine, bakaka bavalize na bau mpe babikaka bima na bau nionso samu na kutina na Pays-Bas.

Diambu yango kena kukumina bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo yina bakaka nzengolo ya kutina Ukraine ntangu Russie bandaka kunuanisa buala yango na kilumbu ya 24 Février 2022. Na Ukraine, Bambangi ya Yehova kele kana 130 000. Tii na kilumbu ya bubu yayi, Bambangi ya Yehova kuluta 36 000 bakaka nzengolo ya kubika bayinzo na bau mpe Bambangi ya Yehova kuluta 16 000 tinaka na babuala yankaka. Bampangi mingi kena kubika bayinzo na bau, bisalu, mpe bimvuka na bau. Na ntangu ya mvita, babakala ya buala Ukraine yina kele na bamvula 18 tii 60 kele ve na yinsua ya kubika buala. Kasi, babakala yina katukaka na babuala ya kinzenza lenda bima na buala.

Bantu yina kena kutina, menata kaka bima fioti. Bakena kusadila ba train to babisi samu na kutina, bakena kubaka bisika ya kuvuanda na mpasi mpe bazaba ve kisika bakena kukuenda. Kiminu na bau ya ngolo samu na Yehova kena kupesa bau ngolo ya kubika bambanza yina mebebisama na mvita kondua kuzaba kana bakevutuka.

Mpangi Yana metuba: “Beto bikaka bima na beto nionso. Beto nataka kaka bima fioti. Diambu yango kena kubambula beto ti diambu yina meluta mfunu kele nguizani na nge na Yehova.”

Ntangu yandi vuandaka na yinzo na yandi na mbanza ya Kiev, mpangi ya nketo Lilia Antoniuk vuandaka kuwa mutindu sirène vuandaka bula samu na kuluengisa bantu ti babombi kena kuiza mpe babombi zola muangana. Banzila fulukaka na bantomabilu yina yokanaka mpe bitini ya bayinzo yina kubuaka mpe ya ba pont.

Mpangi Lilia mpe muana na yandi Oleksandra yina kele na bamvula 17 bakaka nzengolo ya kubika buala. Basalaka bilumbu mingi na kati ya train yina vuandaka na bantu mingi samu na kutina na Pologne. Bavuandaka kaka na madia fioti mpe bavuandaka ya kutelema banda bawola mingi. Ntima ya bampangi yango kitaka ntangu bakumaka na mbanza ya Przemyśl, na Pologne.

Mpangi Lilia metuba: “Ntangu beto monaka bampangi na kidimbu ya ‘JW.ORG’ na maboko na bau, beto zabaka ti baketanina beto.” Banataka bampangi yango ya banketo na Yinzo ya Kimfumu kisika balendaka baka mua tiya, madia, mpe kupema tekila banata bau na bayinzo yina bafueti vuanda.

Mpangi Lilia, yina kuendaka na Allemagne tubaka: “Beto monaka lutanunu ya Yehova mpe kiminu na beto kumaka ngolo. Munu kele mpenza na butondi na Yehova samu na nzola na yandi mpe na bampangi ya babakala mpe ya banketo yina kele pene ya kusadisa beto na bantangu yayi ya mpasi.”

Mpangi ya nketo Anastasiia Kovalyova tubilaka mutindu basoda ya Russie kuizaka nuanisa mbanza ya Zaporizhzhia na nzila ya baavion. Yandi monaka mutindu baavion yango vuandaka loza babombi ya nene mpe yandi vuandaka kuwa makelele ya ngolo na yinzo na yandi. Babombi yango vuandaka kubua konso ntango mpe bana ya mpangi ya Anastasiia, ya bakala kele na bamvula 3 mpe ya nketo ya bamvula 7, bavuandaka banga ngolo mpenza, na yau babakaka nzengolo ya kutina. Mpangi Anastasiia tubaka: “Lokola beto vuandaka ve na dikoki ya kunata bima mingi, beto konduaka bilele mpe bima yankaka. Kasi bampangi taninaka beto na mambu nionso. Beto bakaka bima yina beto vuandaka na yau nsatu ata mpe kuluta.” Bokilo na yandi ya nketo, Anya, mpe bana tatu salaka vuayaje kukatuka na Pologne samu na kukuenda na Allemagne.

Mpangi ya nketo Anastasiia Shchukina mpe mama na yandi, mpangi Olha Lysenko, bavuandaka suama na yinzo na bau ya yinsi ya ntoto konso ntangu yina sirène vuandaka bula samu na kuluengisa bantu ti bombi zola kubua. Bampasudi nzila ya banketo vuandaka sala kisika nsatu vuandaka ngolo na mbanza mosi ya fioti ya Brailiv, Vinnytsia Oblast. Yavuandaka mpasi samu na bau na kubaka nzengolo ya kutina to ve, kasi nsukansuka ntangu mambu bebaka mpenza, babakaka nzengolo ya kutina. Na pongi na bau, banataka kaka bima fioti—mpe basalaka vuayaje na train—basalaka bilumbu zole na nzila. Samu na mpangi Olha, kutina vuandaka pete ve samu yandi kele na bamvula 58 mpe bavimpi na yandi vuandaka mbote ve. Bakumaka na mbanza ya Rzeszów, na Pologne na 2h ya sunka. Dibuta na bau ya kimpeve vuandaka vana samu na kuyamba bau. Mpangi Anastasiia tubaka: “Atako yavuandaka mpipa ya ngolo, bampangi vuandaka vingila beto. Beto kele mpenza na butondi samu na Yehova mpe samu na bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo.”

Na mbanza ya Soumy, mpangi mosi ya bakala Andrzej Chyba—ya buala ya Pologne—mpe nketo na yandi, Elizabeth, ya buala ya Grande-Bretagne, suamaka na yinsi ya ntoto ya yinzo ya mpangi mosi ya bakala, kintuadi na bampangi 5 yankaka. Bavuandaka kuwa makelele ya baavion yina vuandaka loza babombi. Bampangi yango bakaka kibakala ntangu batalaka drame ya disolo ya Biblia “Ee Yehova, . . . natyeli yo motema,” yina metubila disolo ya ntinu Hizikiya ntango bantu ya Asiri kuizaka nuanisa Yerusaleme.

Mpangi Andrzej, yina kele bubu yayi na Pologne kintuadi na nketo na yandi tubaka: “Bampangi vuandaka tindila beto lukindusu mingi ya Biblia, na kifuani yina kele na Nkunga 27.”

Beto mendimisama ti Yehova kesakumuna bampangi na beto yina ‘kena kuzimbisa bima na bau ya kinsuni’ mpe bakele na kivuvu ti na bilumbu kena kuiza bamvita kevuanda diaka ve.—Bafilipi 3:8.