1-2. (a) Samu na yinki kukutana na mikakatano kekamuisaka beto ve? (b) Yinki beto ketadila na disolo yayi?

 LOKOLA beto kele bisadi ya Yehova, kukutana na mikakatano kekamuisaka beto ve. Mutindu Biblia ketubilaka yau, beto mezaba ti ‘Beto fueti kota na Kimfumu ya Nzambi na nzila ya bampasi mingi.’ (Bis. 14:22) Beto mezaba diaka ti bampasi na beto kemanisa kaka mbotembote ntangu beto kekota na yinza ya yimpa ya Nzambi, kuna ‘lufua kevuanda diaka ve, kiadi, bidilu, mpe mpasi kevuanda diaka ve.’​—Kus. 21:4.

² Yehova kemanisaka ve na mbala mosi mikakatano nionso yina kekuminaka beto. Kasi, yandi kesadisaka beto samu beto kangila yau ntima. Tala mambu yina ntumua Paulo tubilaka Baklisto yina vuandaka zinga na Roma. Yandi tubilaka ntete mikakatano yina yandi mpe bampangi na yandi Baklisto vuandaka kutana na yau. Mpe na manima yandi sonikaka: ‘Na mambu yayi nionso beto kena nunga mpenza na nzila ya muntu yina kezolaka beto.’ (Bar. 8:35-37) Yazola monisa ti Yehova lenda sadisa beto beto nunga ata kana mikakatano na beto kena kumanisa ve. Beto tala mutindu Yehova sadisaka Yozefi samu yandi nunga mpe mutindu Yandi lenda sadisa nge.

3. Yinki mambu sobaka na kintulumukina na luzingu ya Yozefi?

³ Yakobi monisaka puelele ti yandi vuandaka zola mingi muana na yandi Yozefi. (Kuy. 37:3, 4) Yau salaka ti bana ya bambuta ya Yakobi vuanda na kimpala na leki na bau Yozefi. Ntangu diluaku monanaka, batekaka Yozefi na grupe mosi ya bantu ya mumbongo ya  buala ya Madiane. Bantu yango ya mumbongo nataka Yozefi na buala mosi ya ntama, na Ezipito, kuna batekaka yandi diaka​—na mbala yayi na Potifare, yina vuandaka kapita ya yinzo ya Farao. Luzingu ya Yozefi sobaka mpenza na kintulumukina; muana yina bavuandaka zola mingi na tata na yandi, na mbala mosi yandi mekuma nanga na maboko ya bantu ya Ezipito!​—Kuy. 39:1.

4. Yinki mutindu beto lenda kutana na mukakatano yina mefuanana na yina Yozefi kutanaka na yau?

⁴ Biblia metuba ti ‘mambu ya yimbi kekuminaka konso muntu.’ (Lon. 9:11, Holy Bible​—Easy-to-Read Version) Na bantangu yankaka beto kekutanaka na mambu ya mpasi yina kekuminaka ‘bantu nionso’​—yakele mikakatano yina kekuminaka bantu nionso. (1 Bk. 10:13) To beto lenda niokuama samu kaka beto kele banlonguki ya Yesu. Na kifuani, bantu lenda seka beto, kutelemina beto, to kuniokola beto samu na kiminu na beto. (2 Tm. 3:12) Yavuanda yinki mukakatano nge kena kukutana na yau, Yehova lenda sadisa nge samu nge nunga. Yinki mutindu yandi salaka yau samu na Yozefi?

5. Yinki Potifare bakusaka na mutindu Yozefi vuandaka nunga? (Kuyantika 39:2-6)

⁵ Tanga Kuyantika 39:2-6. Potifare bakusaka ti Yozefi vuandaka bakala mosi ya makoki mpe kisadi ya ngolo. Mpe yandi zabaka samu na yinki Yozefi vuandaka mutindu yina. Potifare bakusaka ti ‘Yehova vuandaka nungisa mambu nionso yina [Yozefi] vuandaka sala.’ b Na mutindu yina nde yandi kumisaka Yozefi kapita na yandi. Mpe yandi bikaka diaka bima na yandi nionso na maboko ya Yozefi. Yau salaka ti, Potifare kuma na bima mingi.

6. Yinki mutindu Yozefi vuandaka kukimona samu na mambu yina kuminaka yandi na luzingu?

⁶ Sosa kukanisa na mutindu Yozefi vuandaka kukimona. Yinki diambu yandi vuandaka na yau mpenza nsatu? Yandi vuandaka na nsatu ti Potifare tudila yandi dikebi mpe yandi pesa yandi n’sendo? Yozefi vuandaka na nsatu ya kubaka kimpuanza mpe kuvutuka na tata na yandi. Atako Yozefi vuandaka na biyekua mingi na yinzo ya Potifare, yandi vuandaka kaka nanga ya muntu yina vuandaka kisadi ya Yehova ve. Kasi Yehova salaka diambu mosi ve samu Potifare pesa Yozefi kimpuanza. Mpe luzingu ya Yozefi vuandaka kuma kaka mpasi.

7. Na yinki mutindu luzingu ya Yozefi vuandaka tatamana kaka kubeba (Kuyantika 39:14, 15)

⁷ Mutindu kaka mukanda ya Kuyantika kikapu 39 kemonisaka yau, nketo ya Potifare vuandaka lula Yozefi, mpe yandi vuandaka sosa mbala na mbala kusangisa nzutu na yandi. Konso ntangu, Yozefi vuandaka manga. Nsukansuka, nketo yango fueminaka Yozefi mpe yandi vuninaka Yozefi mambu na kufundaka yandi ti yandi vuandaka sosa kusangisa nzutu na yandi. (Tanga Kuyantika 39:14, 15.) Ntangu Potifare kuwaka mambu yango, yandi tulaka Yozefi na buloko, kuna yandi salaka mua bamvula. (Kuy. 39:19, 20) Yinki mutindu buloko yango vuandaka? Na Ebreo, mpova “buloko” yina basadilaka samu na Yozefi lenda monisa ‘siterne’ to “dibulu,” yau kena kumonisa ti kisika yango vuandaka kitombe mpe yandi konduaka kivuvu. (Kuy. 40:15, nyp.) Katula yau, Biblia kena kumonisa ti samu na mua ntangu, makulu ya Yozefi vuandaka ya kukangama na bashene mpe bakangaka yandi bisengo na dilaka. (Nk. 105:17, 18) Luzingu ya Yozefi vuandaka tatamana kaka kubeba. Nanga yina bavuandaka tudila ntima, na mbala mosi yandi mesuka na buloko.

8. Yinki diambu nge fueti zimbakana ve ata kana mikakatano na nge mekondua kivuvu?

⁸ Yamekuminaka nge nge kutana na mambu ya mpasi na luzingu na nge yina vuandaka tatamana kaka kubeba ata kana nge kena kusala bisambu mingi ya ngolo? Yalenda kumina nge. Yehova kekatulaka ve na mbala mosi mikakatano nionso yina beto kekutanaka na yau na yinza yayi Satana kena kuyadila. (1 Yn. 5:19) Kasi, atako mutindu yina, kukindimisa ti: Yehova kezabaka mbotembote mambu yina kekuminaka nge, mpe yandi ketudilaka nge dikebi. (Mat. 10:29-31; 1 Pi. 5:6, 7) Katula yau, yandi pesaka nsilulu ti: ‘Munu kebika nge ata fioti ve mpe munu kesundola nge ata fioti ve.’ (Ebr. 13:5) Yehova lenda sadisa nge samu nge kanga ntima ata kana mikakatano na nge mekondua kivuvu. Beto tala mutindu yasalamaka samu na Yozefi.

9. Yinki kena kumonisa ti Yehova vuandaka kintuadi na Yozefi ntangu yandi vuandaka na buloko? (Kuyantika 39:21-23)

⁹ Tanga Kuyantika 39:21-23. Ata na ntangu ya mpasi yina yandi lutisaka na buloko, Yehova sadisaka Yozefi yandi nunga. Yinki mutindu? Na manima ya mua ntangu, kapita ya buloko bandaka kuzitisa mpe kutudila Yozefi ntima, mutindu kaka Potifare tudilaka yandi ntima. Na manima, kapita ya buloko pesaka Yozefi kiyekua na zulu ya bantu yankaka yina vuandaka na buloko. Kutu, Biblia metuba ti ‘kapita ya buloko vuandaka kipe diaka ve bima nionso yina vuandaka na kiyekua ya Yozefi.’ Na ntangu yango, Yozefi bakaka diambu ya kusala. Yavuandaka nsobolo mosi ya kukamua! Yinki mutindu muntu yina kele ya kukangama na buloko, yina bavuninaka mambu ti yandi vuandaka sosa kusangisa nzutu na kingolo na nketo ya mfumu na yandi, batudila yandi diaka ntima? Yakele na Muntu mosi yina vuandaka na manima ya mambu yango. Mutindu Kuyantika 39:23 metuba, ‘Yehova vuandaka kintuadi na Yozefi, mpe Yehova vuandaka nungisa mambu nionso yina Yozefi vuandaka sala.’

10. Sasila mfunu yina Yozefi lendaka kukimona ti yandi nunga ve na mambu nionso.

¹⁰ Sosa diaka kukanisa mutindu Yozefi kukimonaka. Na manima ya kufundama na mambu yina yandi zabaka ve mpe yandi kotaka buloko, nge mekanisa ti yandi nungaka na mambu nionso? Yinki diambu Yozefi vuandaka na yau mpenza nsatu? Yandi vuandaka mpenza na nsatu ya kundimama na meso ya kapita ya buloko? Yozefi vuandaka mpenza na nsatu ya kubaka kimpuanza. Yandi lombaka na muntu yankaka ya buloko yina vuandaka pene ya kubima yandi tubila Farao samu yandi bimisa yandi na buloko. (Kuy. 40:14) Kasi, muntu yango tubilaka ve mbala mosi Farao. Yau salaka ti Yozefi vuanda diaka na buloko samu na bamvula zole. (Kuy. 40:23; 41:1, 14) Kasi, Yehova tatamanaka kunungisa yandi. Yinki mutindu?

11. Yinki dikoki ya spesiale Yehova pesaka Yozefi, mpe yinki mutindu yasadisaka samu na kukokisa nsilulu ya Yehova?

 ¹¹ Ntangu Yozefi vuandaka na buloko, Yehova salaka ti ntinu ya Ezipito lota bandozi zole ya mpasi. Na kiadi nionso, Farao vuandaka na nsatu ya kuzaba bansasulu ya bandozi yango. Ntangu ntinu zabaka ti Yozefi vuandaka na dikoki ya kupesa bansasulu ya bandozi yango, yandi lombaka bakuenda baka yandi. Na lusadusu ya Yehova, Yozefi pesaka bansasulu ya bandozi yango mpe yakamuisaka Farao na mutindu Yozefi pesaka yandi malongi ya mfunu. Lokola yandi monaka ti Yehova vuandaka kintuadi na ntuenia yango ya bakala, Farao pesaka Yozefi kiyekua ya kutuadisa mambu metadila bima ya kudia na Ezipito ya mvimba. (Kuy. 41:38, 41-44) Na manima, nsatu mosi ya ngolo bimaka, kaka na Ezipito ve, kasi mpe na buala ya Kana, kisika dibuta ya Yozefi vuandaka zinga. Na mutindu yina nde Yozefi kumaka na dikoki ya kuvukisa dibuta na yandi mpe kukuma nzila yina kenata tii na Masiya.

12. Yinki banzila Yehova sadilaka samu na kunungisa Yozefi?

¹² Kanisa na mambu ya kukamua yina kuminaka Yozefi na luzingu. Nani salaka ti Potifare tudila Yozefi dikebi, muntu yina vuandaka nanga mosi ya mpamba? Nani salaka ti kapita ya buloko pesa Yozefi kiyekua, muntu yina vuandaka monana muntu ya mpamba na kati ya buloko? Nani salaka ti Farao lota bandozi mosi ya mpasi mpe yandi pesaka Yozefi dikoki ya kupesa bansasulu na yau? Nani tindaka Farao yandi pesa Yozefi kiyekua ya kutuadisa mambu yina metadila bima ya kudia na Ezipito ya mvimba? (Kuy. 45:5) Kondua ntembe, yavuandaka nde Yehova yina salaka ti Yozefi nunga mambu nionso. Na nsuka, Yehova kumisaka lukanu ya yimbi ya bampangi ya Yozefi nzila yina yandi kesadila samu na kukokisa lukanu na Yandi.

13. Yehova nde ketuadisaka mambu nionso yina kekuminaka beto na luzingu? Sasila.

¹³ Yinki dilongi beto lenda baka na disolo ya Yozefi? Yehova kesadisaka beto na konso diambu yina beto kekutanaka na yau? Yandi ketuadisaka konso diambu na luzingu na beto, samu mambu nionso ya yimbi yina kekuminaka beto vuanda samu na mfunu ya mbote? Ve, Biblia longa ve mutindu yina. (Lon. 8:9; 9:11) Kasi beto mezaba diambu yayi: Ntangu beto kekutanaka na mikakatano, Yehova kezabaka yau mpe yandi kekuwaka bisambu na beto samu na kulomba lusadusu. (Nk. 34:15; 55:22; Yez. 59:1) Yina meluta  mfunu, Yehova lenda sadisa beto beto kanga ntima na bampasi. Yinki mutindu?

14. Yinki mutindu Yehova kesadisaka beto na bantangu ya mpasi?

¹⁴ Mutindu mosi yina Yehova kesadisaka beto kele na kubombaka mpe na kukindisaka beto, mbala mingi na ntangu yina mebonga. (2 Bk. 1:3, 4) Yau nde diambu kuminaka mpangi Eziz, yina kevuandaka na buala ya Turkménistan, yina salaka bamvula zole na buloko samu na kiminu na yandi. Yandi metuba: “Na ebandeli ya mikakatano na munu, mpangi mosi ya bakala tangilaka munu Yezaya 30:15, yina ketubaka: ‘Beno kevuanda ngolo kana beno mebikana niee mpe beno metula ntima.’ Verse yango vuandaka sadisa munu ntangu nionso samu munu vuanda niee mpe munu tudila Yehova ntima na konso diambu. Kuyindula na mpinda na verse yango sadisaka munu samu munu nunga bilumbu nionso yina munu salaka na buloko.” Nge lenda kanisa na ntangu mosi ya luzingu na nge yina Yehova sadisaka nge na kubombaka nge mpe na kupesaka nge kibakala kaka na ntangu yina nge vuandaka na yau mpenza nsatu?

15-16. Yinki dilongi nge mebaka na disolo ya Tori?

¹⁵ Mbala mingi, beto kezabaka ve mutindu Yehova kesadisaka beto na mukakatano mosi tii ntangu mukakatano yango kemanisa. Mpangi mosi ya nketo na nkumbu ya Tori bakusaka ti diambu yango kele kedika. Muana na yandi ya bakala, Mason, vuandaka niokuama na maladi ya kansere bamvula 6 tii ntangu yandi kufuaka. Mutindu beto lenda bakusa yau, mukakatano yango salaka mpenza Tori mpasi. Yandi metuba, “Munu ndima ve ti munu lendaka kutana na mukakatano yina meluta mpasi mingi samu na munu mama na yandi.” Yandi mebuela, “Munu mendimisama ti bibuti yankaka lenda ndima ti kumona muana na nge kena kuniokuama na maladi kele mpasi mingi kuluta na kisika nge mosi kibuti niokuama.”

¹⁶ Atako Tori vuandaka mona mpasi mingi na kumona mutindu muana na yandi vuandaka niokuama  na maladi, kasi yandi kanisaka na mutindu Yehova sadisaka yandi samu yandi nunga. Yandi metuba: “Ntangu munu kekanisaka ntangu yango, munu kemonaka lusadusu ya nzola ya Yehova na ntangu nionso yina muana na munu vuandaka bela. Na kifuani, ata kana Mason vuandaka na dikoki ve ya kumona bampangi yina vuandaka kuiza tala yandi, bampangi yango vuandaka sala bawola zole na nzila samu na kukuiza tala yandi na opitale. Konso ntangu, ata mpangi mosi ve vuandaka kondua na kisika bakeyambilaka bantu na opitale​—mpe bavuandaka ntangu nionso pene ya kupesa lusadusu. Katula yau, bampangi vuandaka ntangu nionso pene ya kupesa lusadusu ya kinsuni. Ata na bantangu yina vuandaka mpasi mingi, beto vuandaka kondua ata kima mosi ve.” Yehova pesaka Tori yina yandi vuandaka na yau mfunu samu yandi nunga, mpe yandi salaka mutindu mosi samu na muana na yandi Mason.​—Tala ankadre “ Yehova pesaka beto mpenza yina beto vuandaka na yau nsatu.”

17-18. Yinki lenda sadisa beto samu beto zimbakana ve mpe beto monisa butondi na lusadusu ya Yehova na ntangu ya mikakatano? (Nkunga 40:5)

¹⁷ Tanga Nkunga 40:5. Lukanu ya muntu yina kemonteke bamongo kevuandaka ya kukuma na nsongi ya mongo yango. Kasi yakele na bisika mingi na nzila yina yandi lenda telema samu yandi baka ntangu ya kutala bima ya kitoko yina yandi lenda mona. Mutindu mosi mpe, bakaka mbala na mbala ntangu ya kutelema mpe kukanisa na mutindu Yehova kena kusadisa nge samu nge nunga ata kana nge kena kukutana na mukakatano. Na nsuka ya konso kilumbu, kukiyuvusaka mutindu yayi: ‘Na yinki mutindu munu monaka lusakumunu ya Yehova bubu yayi? Ata kana mukakatano na munu manisa ntete ve, yinki mutindu Yehova kena kusadisa munu samu munu nunga?’ Tala kana nge lenda mona ata lusakumunu mosi yina mekatuka na Yehova yina mesadisa nge samu nge nunga.

¹⁸ Yakele kedika ti nge lenda sambila samu mikakatano na nge manisa. Yakele yimbi ve kusala mutindu yina. (Fil. 4:6) Kasi beto fueti zimbakana ve balusakumunu yina beto kena kubaka bubu yayi. Yina meluta nionso, Yehova mepesa beto nsilulu ya kupesa beto lukindusu mpe ya kusadisa beto samu beto kanga ntima. Na yau, monisaka ntangu nionso butondi na mutindu Yehova kena kusadisa nge. Na manima nge kemona mutindu Yehova kena kusadisa nge nge nunga, mutindu yandi salaka yau samu na Yozefi, ata na ntangu ya mikakatano.​—Kuy. 41:51, 52.