1-2. Samu na yinki beto kekutakanaka na Mbambukulu konso mvula?

 YAMELUTA bamvula 2 000, Yesu pesaka luzingu na yandi samu na beto, yau zibudilaka beto nzila ya kubaka luzingu ya mvula na mvula. Na mpipa tekila ya lufua na yandi, Yesu pesaka banlonguki na yandi ntumu bakanisa na diambu ya nzola yina yandi salaka na nzila ya nkinzi mosi yina mekondua mindondo yina mesangisa dimpa mpe vinu.​—1 Bk. 11:23-26.

² Beto kezitisaka ntumu ya Yesu samu beto kezolaka yandi mingi. (Yoa. 14:15) Konso mvula na basabala yina kevuandaka tekila mpe na manima ya Mbambukulu, beto kemonisaka butondi na beto samu na yina yandi salaka samu na beto na kubakaka ntangu ya kukanisa mpe kusambila samu na mfunu ya lufua na yandi. Na kiese nionso, beto kelutisaka diaka ntangu mingi na kisalu ya kusamuna samu na kukindisa bantu mingi basangana na beto na diluaku yango ya spesiale. Mpe, ya kedika, beto kele na nzengolo ya kubika ata kima mosi ve yapekisa beto beto kutakana na Mbambukulu.

3. Yinki beto ketadila na disolo yayi?

³ Na disolo yayi, beto ketadila mitindu tatu yina bisadi ya Yehova kesalaka bangolo samu na kusala Mbambukulu ya lufua ya Yesu: (1) na kusalaka Mbambukulu mutindu Yesu lombaka bau basala, (2) na kubokidisaka bantu yankaka na Mbambukulu, mpe (3) na kusalaka Mbambukulu ata na ntangu ya mpasi.

4. Yinki bakedika beto kelongukaka konso mvula na Mbambukulu, mpe samu na yinki beto fueti lunda bakedika yango kaka samu na beto mosi ve? (Luka 22:19, 20)

⁴ Konso mvula na Mbambukulu, beto kelandaka diskur yina mesimbama na Biblia yina kepesaka bamvutu na biuvu mingi. Beto kelongukaka mfunu yina bantu kele na nsatu ya nkudulu mpe mutindu lufua ya muntu kaka mosi lenda katula masumu ya bantu mingi. Beto kezabaka yina dimpa mpe vinu kemonisaka mpe banani fueti kudia yau. (Tanga Luka 22:19, 20.) Mpe beto keyindulaka na balusakumunu ya kitoko yina kele na bilumbu kena kuiza samu na bantu yina kele na kivuvu ya kuzinga awa na ntoto. (Yez. 35:5, 6; 65:17, 21-23) Beto fueti lunda bakedika yango kaka samu na beto mosi ve. Yakele na mafunda ya bantu yina kebakusaka ve bakedika yango, mpe bakebakusaka ve mfunu ya nkayilu ya Yesu. Katula yau, bakesalaka ve Mbambukulu ya lufua na yandi na kulandaka kifuani yina yandi bikaka. Samu na yinki yakele mutindu yina?

5. Na manima ya lufua ya bantumua mingi ya Yesu, yinki mutindu bantu bandaka kukanisa lufua ya Yesu?

⁵ Ntangu fioti na manima ya lufua ya bantumua mingi ya Yesu, Baklisto ya luvunu kotaka na kimvuka. (Mat. 13:24-27, 37-39) Batubaka mambu ya ‘mbilingambilinga samu na kubenda banlonguki balanda bau.’ (Bis. 20:29, 30) Mosi ya ‘mambu yango ya mbilingambilinga’ yina Baklisto ya luvunu bandaka kulonga vuandaka ti Yesu pesaka ve nzutu na yandi ‘mbala mosi kaka samu na kunata masumu ya bantu mingi,’ mutindu Biblia ketubilaka yau, kasi nkayilu na yandi fueti pesama mbala na mbala. (Ebr. 9:27, 28) Bubu yayi, yakele na bantu mingi ya ntima mbote yina kendiminaka malongi yango ya luvunu. Bakekuendaka na bayinzo nzambi konso sabala, bantangu yankaka konso kilumbu samu na kukanisa nkayilu ya Yesu yina dibundu ya Katoliki kebokidilaka “Misa ya nkayilu.” b Mabundu yankaka kekanisaka ve mbala na mbala lufua ya Yesu, kasi mingi ya bankuikizi na yau zaba mpenza ve mfunu ya nkayilu ya Yesu. Bantu yankaka lenda kukiyuvusa, ‘Lufua ya Yesu lenda sala mpenza ti Nzambi nlemvukila masumu na munu?’ Samu na yinki bakekukiyuvusaka kiuvu yango? Samu bavuandaka na bupusi ya bantu yina kendimaka ve ti Nzambi lenda nlemvukila masumu na beto na nzila ya nkayilu ya Yesu. Yinki mutindu Baklisto ya kedika kesadisaka bantu ya mutindu yina?

6. Na 1872, yinki mambu grupe mosi ya banlonguki ya Biblia bakusaka?

⁶ Na nsuka ya siekle ya 19, grupe mosi ya banlonguki ya Biblia yina Charles Taze Russell vuandaka tuadisa bandaka kulonguka na mpinda Masonukua. Bavuandaka na nsatu ya kuzaba kedika yina metadila valere ya nkayilu ya Yesu mpe mutindu bafueti sala Mbambukulu ya lufua na yandi. Na 1872, na nzila ya Biblia babakusaka ti Yesu pesaka nkudulu samu na bantu nionso. Balundaka ve mambu yina babakusaka samu na bau mosi kaka. Kutu bazabisaka nsangu yango na bantu yankaka na nzila ya mikanda, bazulunalo, mpe na nzila ya bisadulu yankaka. Ntangu fioti na manima, babandaka kusala Mbambukulu kaka mbala mosi na mvula na kulandaka Baklisto ya siekle ya ntete.

7. Yinki mambote beto kebakaka na mambu yina banlonguki ya Biblia ya siekle 19 longukaka?

⁷ Bubu yayi beto kebakaka mambote na mambu yina Baklisto yango ya kedika longukaka yameluta bamvula mingi. Na yinki mutindu? Na nzila ya lusadusu ya Yehova, beto bakusaka kedika yina metadila nkayilu ya Yesu mpe yina yakesala samu na beto mpe samu na bantu nionso. (1 Yn. 2:1, 2) Beto longukaka diaka ti Biblia kele  na bivuvu zole samu na bantu yina kesepedisaka Nzambi​—mua grupe ya bantu kekuenda zinga na dizulu mpe kebaka nzutu yina lenda kufua ve mpe bamilion ya bantu yankaka kebaka luzingu ya mvula na mvula awa na ntoto. Beto kepusanaka penepene na Yehova ntangu beto ketadilaka nzola yina yandi kele na yau samu na beto mpe mambote yina konso muntu kebakaka na nkayilu ya Yesu. (1 Pi. 3:18; 1 Yn. 4:9) Na yau, mutindu mosi na bampangi na beto ya kukuikama ya ntama, beto diaka beto kebokidisaka bantu yankaka bakuiza sangana na beto samu na kusala Mbambukulu na kulandaka kifuani yina Yesu bikaka.

8. Yinki bisadi ya Yehova kesalaka samu na kubokidisa bantu yankaka na Mbambukulu? (Tala foto.)

⁸ Banda ntama, bisadi ya Yehova kebokidisaka bantu yankaka na Mbambukulu. Kubanda 1881, balombaka na bampangi ya babakala mpe ya banketo ya États-Unis babanda kusangana na yinzo ya mpangi mosi na mbanza ya Allegheny, na Pennsylvanie samu na nkinzi yango ya mfunu. Na manima, konso kimvuka bandaka kusala Mbambukulu bau mosi. Na ngonda ya mars 1940, bansamuni bakaka nsangu ti balenda bokidisa muntu nionso ya terituare na bau yina mesepela. Na 1960, samu na mbala ya ntete, Betele pesaka bimvuka bapapie ya mbokodoso. Banda vana, bamilion ya bapapie ya mbokodoso samu na Mbambukulu kabuluaka. Samu na yinki beto kelutisaka ntangu mingi mpe beto kesalaka bangolo samu na kubokidisa bantu yankaka?

9-10. Banani kebakaka mambote na bangolo yina beto kesalaka samu na kubokidisa bantu yankaka na Mbambukulu? (Yoane 3:16)

⁹ Mosi ya mfunu yina beto kebokidisaka bantu yankaka na Mbambukulu kele samu beto kezolaka ti bantu yina mekuiza kutakana samu na mbala  ya ntete balonguka kedika samu na yina Yehova mpe Yesu salaka samu na beto nionso. (Tanga Yoane 3:16.) Beto ketulaka kivuvu ti mambu yina bakemona mpe bakekuwa na Mbambukulu kesadisa bau balonguka mambu mingi mpe bakuma bisadi ya Yehova. Kasi bantu yankaka diaka kebakaka mambote yango.

¹⁰ Beto kebokidisaka diaka bantu yina mebikaka kusadila Yehova. Beto kebambulaka bau ti Nzambi kezolaka bau kaka. Mingi kati na bau kendimaka mbokodoso na beto, mpe beto kesepelaka kumona bau na Mbambukulu. Kukutakana na Mbambukulu kebambulaka bau mutindu bavuandaka sepela kusadila Yehova na ntama. Beto tadila kifuani ya mpangi Monica. c Yandi vutukilaka kisalu na yandi ya kusamuna na ntangu ya maladi ya COVID-19. Na manima ya kukutakana na Mbambukulu na 2021, yandi tubaka: “Mbambukulu yango vuandaka mpenza spesiale samu na munu. Samu na mbala ya ntete na manima ya bamvula 20, munu kumaka diaka na dikoki ya kusamunina bantu mpe kubokidisa bau na Mbambukulu. Munu salaka nionso yina munu lendaka samu na kubokidisa bantu yankaka samu munu kele na butondi na yina Yehova na Yesu salaka samu na munu.” (Nk. 103:1-4) Ata kana bantu mendima mbokodoso na beto to ve, beto kesalaka nionso yina beto lenda samu na kubokidisa bantu yankaka na Mbambukulu, na kuzabaka ti Yehova kesepelaka na bangolo na beto.

11. Yinki mutindu Yehova kesakumunaka bangolo na beto ya kubokidisa bantu na Mbambukulu? (Agai 2:7)

¹¹ Yehova sakumunaka mingi bangolo yina beto salaka samu na kubokidisa bantu na Mbambukulu. Na 2021, ata na yinsi ya bipekiseli samu na kukitanina na maladi ya COVID-19, beto nungaka kubokidisa bantu 21 367 603 na Mbambukulu. Yalutaka ntalu ya Bambangi ya Yehova na yinza ya mvimba mbala zole na ndambu! Ya kedika, Yehova ketalaka kaka ve ntalu ya bantu yina kekuizaka na lukutakanu. Kasi yandi ketudilaka mosimosi kati na bau dikebi. (Luka 15:7; 1 Tm. 2:3, 4) Beto mendimisama ti Yehova kesadilaka kisalu na beto ya kubokidisa bantu na Mbambukulu samu na kumona bantu yina kele na bantima yina mebonga.​—Tanga Agai 2:7.

12. Yinki mambu lenda sala ti yavuanda mpasi samu na beto na kusala Mbambukulu? (Tala foto.)

¹² Yesu samunaka ti na bilumbu ya nsuka beto kekutana na mambu mingi ya mpasi​—kutelemina na dibuta, mikakatano, bamvita, kimputu mpe mambu mingi yankaka. (Mat. 10:36; Mar. 13:9; Luka 21:10, 11) Na bantangu yankaka, mambu yango kesalaka ti yavuanda mpasi kusala Mbambukulu ya lufua ya Yesu. Yinki bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo salaka samu banunga mikakatano ya mutindu yina, mpe yinki mutindu Yehova sadisaka bau?

13. Yinki mutindu Yehova sakumunaka kibakala ya mpangi Artem mpe nzengolo na yandi ya kusala Mbambukulu atako na buloko?

¹³ Kukota babuloko. Bampangi na beto yina kele na buloko samu na kiminu na bau kesalaka nionso yina balenda samu na kusala Mbambukulu ya lufua ya Yesu. Beto tadila kifuani ya mpangi Artem. Na 2020 na basabala tekila mpe na manima ya Mbambukulu, batulaka yandi na mua kisika yina vuandaka na bametre 17 yina vuandaka na babakala 5 na ntangu yango. Atako yandi vuandaka na buloko, yandi vuandaka na dikoki ya kubaka bima yina yandi sadilaka lokola dimpa mpe vinu ya Mbambukulu, mpe yandi kukibongisaka samu na kusala diskur ya Mbambukulu samu na mambote na yandi. Kasi bantu yina vuandaka kintuadi na yandi na kati ya mua buloko yango vuandaka kunua nsunga mpe kusadila bampova mingi ya yimbi. Yinki yandi salaka? Yandi lombaka bau  kana balenda lemba kunua nsunga mpe kubika bampova na bau ya yimbi samu na wola mosi kaka. Kasi diambu ya kukamua samu na mpangi Artem, bantu yango yina vuandaka kintuadi na yandi na mua buloko yango bandimaka kubika kunua nsunga to kulemba kufinga ntangu yandi vuandaka sala Mbambukulu. Mpangi Artem metuba, “Munu bandaka kutubila bau mambu metadila Mbambukulu.” Na ebandeli batubaka ti bakekuwa ve mambu metadila nkinzi yango, kasi na manima ya kumona mpe kuwa mutindu mpangi Artem vuandaka sala Mbambukulu, bayuvusaka yandi mambu mingi yina metadila Mbambukulu.

14. Yinki bangolo bisadi ya Yehova salaka samu na kusala Mbambukulu ata na ntangu ya maladi ya COVID-19?

¹⁴ Maladi ya COVID-19. Samu na maladi yango ya yambi, bisadi ya Yehova vuandaka na dikoki ve ya kusala Mbambukulu na Yinzo ya Kimfumu. Kasi yapekisaka bau ve basala Mbambukulu. d Bimvuka yina kevuandaka kisika Internet kele, balutisaka Mbambukulu na nzila ya zoom. Kasi, bosi samu na bamilion ya bantu yina kevuandaka na kisika yina Internet kele ve? Na babuala yankaka, bankubukulu bakamaka samu na kulanda  diskur ya Mbambukulu na nzila ya televizion to radio. Katula yau, bafiliale salaka baanrejistrema ya badiskur na bandinga kuluta 500 yina salaka ti yavuanda bantu yina kevuandaka na bizunga yina kele ntama balanda Mbambukulu. Mpe bampangi ya babakala ya kukuikama bakaka bankubukulu samu na kukabula badiskur na bantu yina vuandaka na nsatu na yau.

15. Yinki dilongi nge mebaka na kifuani ya nlonguki mosi ya Biblia na nkumbu ya Sue?

¹⁵ Kutelemina ya dibuta. Samu na bantu yankaka, mukakatano ya nene samu na kukutakana na Mbambukulu kele kutelemina ya dibuta. Beto tadila kifuani ya nlonguki mosi ya Biblia na nkumbu ya Sue. Na 2021, na kilumbu tekila Mbambukulu, Sue tubilaka nlongisi na yandi ya Biblia ti lokola bantu ya dibuta na yandi kena kutelemina yandi, yandi kevuanda ve na dikoki ya kukuiza na Mbambukulu. Nlongisi na yandi ya Biblia tangaka Luka 22:44. Na manima yandi sasilaka yandi ti kana beto mekutana na mikakatano, beto fueti landa kifuani ya Yesu na kusambilaka Yehova mpe na kutudilaka Yandi ntima na beto ya mvimba. Na kilumbu yina landaka, Sue bongisaka dimpa mpe vinu ya Mbambukulu mpe yandi landaka programe ya spesiale ya Nsambudulu ya sunka na jw.org. Na nkokila yango, kaka yandi mosi na shambre na yandi, yandi kotaka na zoom mpe yandi landaka Mbambukulu na nzila ya telefone na yandi. Na manima, Sue sonikinaka nlongisi na yandi ya Biblia ti: “Mazono nge kindisaka munu mingi. Munu salaka nionso yina munu lendaka samu na kulanda Mbambukulu, mpe Yehova sadisaka munu mpenza. Munu kena zaba kutu ve mutindu munu lenda monisa kiese mpe butondi na munu!” Nge mekanisa ti Yehova lenda sadisa nge kana nge mekutana na diambu ya mutindu yayi?

16. Samu na yinki beto fueti tula ntima ti Yehova kesakumuna bangolo na beto samu na kukutakana na Mbambukulu? (Baroma 8:31, 32)

¹⁶ Yehova kesepelaka na bangolo na beto yina beto kesalaka samu na kusala Mbambukulu ya lufua ya Yesu. Beto lenda kukindimisa ti yandi kesakumuna beto ntangu beto kena kumonisa butondi samu na yina yandi salaka samu na beto. (Tanga Baroma 8:31, 32.) Bika beto vuanda na nzengolo ya kukutakana na Mbambukulu mvula yayi mpe beto sala nionso yina beto lenda samu na kusala diaka mingi na kisalu ya kusamuna na ntangu ya Mbambukulu.