1. Samu na yinki na bantangu yankaka beto lenda banga?

 KONSO muntu kevuandaka na kubanga na bantangu yankaka. Ya kedika, ndongokolo na beto ya Biblia katulaka beto kubanga ya lufua, kubanga ya bademo, mpe kubanga ya mambu yina kekumina beto na bilumbu kena kuiza. Kasi beto kena kutatamana kuzinga na ntangu ya ‘mambu yina kepesaka kubanga’, na kifuani bamvita, bakrime mpe maladi. (Luka 21:11) Beto lenda banga diaka bantu, na kifuani bamfumu ya Leta yina keniokolaka beto, to ata mpe bampangi na beto ya dibuta yina keteleminaka nsambudulu ya kedika. Bantu yankaka kekukitungisaka ti bakekoka ve kukanga ntima na banzomono yina bakena kukutana na yau bubu yayi to yina balenda kutana na yau na bilumbu kena kuiza.

2. Tubila mambu yina Davidi kutanaka na yau ntangu yandi vuandaka na Gate.

² Na bantangu yankaka Davidi vuandaka banga. Na kifuani, ntangu Ntinu Saulo vuandaka landa yandi mpe vuandaka sosa kufua yandi, Davidi bakaka nzengolo ya kutina na Gate, mbanza ya Bafilistia. Akishe, ntinu ya Gate kuwaka ti Davidi vuandaka soda ya kilendo yina bavuandaka yimbidila ti yandi kufuaka ‘makumi ya mafunda’ ya basoda ya Bafilistia. Davidi ‘kumaka na wonga ya ngolo.’ (1 Sa. 21:10-12) Yandi vuandaka kukitungisa samu na mambu yina Akishe lendaka sala yandi. Yinki mutindu Davidi nungaka kubanga na yandi?

3. Na kutadila Nkunga 56:1-3, 11, yinki mutindu Davidi nungaka kubanga na yandi?

³ Na Nkunga 56, Davidi mesasila puelele samu na yinki yandi vuandaka banga ntangu yandi vuandaka na Gate. Kasi yandi mesasila diaka yinki sadisaka yandi samu yandi lemba kubanga. Ntangu Davidi vuandaka banga, yandi tudilaka Yehova ntima. (Tanga Nkunga 56:1-3, 11.) Davidi vuandaka na bamfunu ya mbote ya kutudila Yehova  ntima. Na lusadusu ya Yehova, Davidi bakaka nzengolo ya kusadila mayele mosi ya kukamua: Yandi vunikisaka kuvuanda kilawu, mpe mayele na yandi simbaka! Na kisika ya kusosa kufua Davidi, Akishe kumaka sosa Davidi katuka na buala na yandi, yau salaka ti Davidi vuanda na dikoki ya kutina.​—1 Sa. 21:13–22:1.

4. Yinki mutindu beto lenda kumisa ngolo kikadulu na beto ya kutudila Yehova ntima? Pesa kifuani.

⁴ Beto diaka beto lenda nunga kubanga na kutudilaka Yehova ntima. Kasi, yinki mutindu beto lenda kumisa ngolo kikadulu na beto ya kutudila Yehova ntima, mingimingi ntangu beto kena kubanga? Beto tadila kifuani mosi. Kana nge mekuwa ti nge kele na maladi mosi, na ebandeli nge lenda banga. Kasi, nge lenda nunga kubanga na nge kana nge metudila munganga na nge ntima. Mbala yankaka yandi mesadisaka bantu mingi yina mebelaka maladi ya mutindu mosi na yina ya nge. Yandi lenda kuwa nge na dikebi, kundimisa nge ti yandi kena kubakusa mpenza banguilu na nge. Yandi lenda lomba nge ti nge baka tretema yina simbaka samu na bantu yankaka. Mutindu mosi, beto kekumisaka ngolo kikadulu na beto ya kutudila Yehova ntima na kutadilaka mambu yina yandi mesalaka deja, yina yandi kena kusala bubu yayi, mpe mambu yina yandi kesala samu na beto na bilumbu kena kuiza. Yau nde diambu Davidi salaka. Ntangu beto kena kutadila ndambu ya bampova na yandi yina mepemama yina kele na Nkunga 56, nge diaka kanisa mutindu nge lenda kumisa ngolo kikadulu na nge ya kutudila Yehova ntima mpe kununga kubanga na nge.

YINKI MAMBU YEHOVA MESALAKA DEJA?

5. Samu na kununga kubanga na yandi, Davidi vuandaka yindula na mpinda na zulu ya yinki mambu? (Nkunga 56:12, 13)

⁵ Ntangu luzingu ya Davidi vuandaka ntete na kivonza, yandi tulaka makanisi na yandi na mambu yina Yehova salaka deja. (Tanga Nkunga 56:12, 13.) Davidi vuandaka kanisa mutindu yina luzingu na yandi ya mvimba. Na kifuani, na bantangu yankaka yandi vuandaka yindula na mpinda na bima yina Yehova salaka, yau vuandaka bambula yandi ti Yehova kele na kilendo mingi mpe yandi kezolaka bantu mingi. (Nk. 65:6-9) Davidi vuandaka yindula diaka na mpinda na zulu ya mambu yina Yehova sadilaka bantu yankaka. (Nk. 31:19; 37:25, 26) Mpe yandi yindulaka na mpinda, mingimingi na mambu yina Yehova salaka samu na yandi mosi. Yehova sadisaka mpe taninaka Davidi banda bumuana na yandi. (Nk. 22:9, 10) Ya kedika,  kukanisa na mambu yango sadisaka Davidi na kukumisa ngolo kikadulu na yandi ya kutudila Yehova ntima!

6. Ntangu beto kena kubanga, yinki lenda sadisa beto na kutudila Yehova ntima?

⁶ Ntangu nge kena kubanga, kukiyuvusa, ‘Yinki Yehova mesadilaka munu deja?’ Kanisa na zulu ya bima yina yandi mesalaka. Na kifuani, ntangu beto ‘ketalaka mbotembote’ mutindu Yehova kekipeke bandeke mpe bafololo​—yina salamaka ve na kifuani na yandi mpe yina kele ve na dikoki ya kusambila yandi—​beto diaka beto ketula ntima ya ngolo ti yandi kekipe beto. (Mat. 6:25-32) Tadila diaka mambu yina Yehova salaka samu na bisadi na yandi. Nge lenda longuka disolo ya muntu mosi yina Biblia metubila yina monisaka kiminu ya ngolo, to nge lenda tanga disolo ya luzingu ya kisadi ya Yehova mosi ya bilumbu na beto. a Diaka, yindula na mpinda mutindu Yehova mekipeke nge deja. Yinki mutindu yandi bendaka nge na kedika? (Yoa. 6:44) Yinki mutindu yandi pesaka mvutu na bisambu na nge? (1 Yn. 5:14) Yinki mutindu nge kena kubaka mambote konso kilumbu na nkayilu ya Muana na yandi ya nzola?​—Efe. 1:7; Ebr. 4:14-16.

7. Yinki mutindu disolo ya mbikudi Daniele sadisaka Vanessa na kununga kubanga na yandi?

⁷ Vanessa, b mpangi mosi ya nketo yina kevuandaka na Haïti, kutanaka na diambu mosi ya mpasi. Bakala mosi ya buala na bau vuandaka bokila yandi mpe vuandaka tindila yandi bamesaje konso kilumbu, kutulaka yandi mbamba samu bazolana. Vanessa mangaka na ntima mosi. Kasi bakala yango kumaka na kinkesi mpe yandi kumaka na nsatu ya kusala yandi yimbi. Vanessa metuba, “Munu vuandaka banga.” Yinki mutindu yandi nungaka kubanga na yandi? Yandi salaka mambu yina yandi lendaka sala samu na kukitanina. Nkulutu mosi sadisaka yandi samu na kubokila Bapolisi. Kasi yandi tulaka diaka makanisi na mutindu Yehova taninaka bisadi na yandi na ntama. Vanessa metuba, “Muntu ya ntete yina munu kanisaka vuandaka mbikudi Daniele. Balozaka yandi na dibulu yina vuandaka na bankosi ya nganzi atako yandi salaka diambu mosi ve. Kasi, Yehova taninaka yandi. Munu sambilaka Yehova samu na kulomba yandi yandi baka mambu nionso na maboko. Na manima na yau, munu vuandaka banga diaka ve.”​—Dan. 6:12-22.

YINKI MAMBU YEHOVA KENA KUSALA BUBU YAYI?

8. Davidi ndimisamaka na yinki diambu? (Nkunga 56:8)

⁸ Atako Davidi vuandaka na kivonza ya nene ntangu yandi vuandaka na Gate, yandi tulaka makanisi na yandi ve na mambu yina lendaka bangisa yandi. Kasi, yandi ponaka kutadila mambu yina Yehova vuandaka sadila yandi na ntangu yango. Davidi vuandaka na dikoki ya kumona ti Yehova vuandaka tuadisa mpe kutanina yandi mpe Yandi vuandaka bakusa banguilu na yandi. (Tanga Nkunga 56:8.) Davidi vuandaka diaka na bankundi ya mbote, na kifuani Yonatane, mpe Nganga-nzambi ya nene Ahimeleke yina pesaka yandi lusadusu ya kukuikama mpe ya mfunu. (1 Sa. 20:41, 42; 21:6, 8, 9) Mpe atako Ntinu Saulo zolaka kufua yandi, Davidi tinaka. Yandi vuandaka kukindimisa ti Yehova zabaka mbotembote mambu yina vuandaka kumina yandi mpe mutindu yandi vuandaka kukimona.

9. Yinki Yehova ketalaka na mosimosi kati na beto?

⁹ Ntangu nge kena kukutana na nzomono yina kena kubangisa nge, zaba ti Yehova kena kumona nzomono na nge mpe mutindu nge kena kukimona samu na yau. Na kifuani, Yehova monaka kaka ve mambu ya mpasi yina bavuandaka sadila Bayisaele na Ezipito kasi yandi vuandaka mona diaka ‘mpasi yina bavuandaka [mona].’ (Kuy. 3:7) Davidi yimbilaka ti Yehova vuandaka mona “mpasi” na yandi mpe ‘mpasi na [yandi] ya ngolo.’ (Nk. 31:7) Mpe ntangu bisadi ya Nzambi vuandaka niokuama ata kana yavuandaka samu na banzengolo ya yimbi  yina babakaka ‘yavuandaka pesa yandi mpasi.’ (Yez. 63:9) Ntangu nge kena kubanga, Yehova kebakusaka mutindu nge kena kukimona mpe yandi kele na nsatu ya ngolo ya kusadisa nge samu nge nunga kubanga na nge.

10. Samu na yinki nge mekukindimisa ti Yehova ketudilaka nge dikebi mpe yandi kesadisa nge na kukanga ntima na konso nzomono?

¹⁰ Kana nge kena kukutana na nzomono mosi ya mpasi, mbala yankaka nge lenda mona ve mutindu Yehova kena kusadisa nge. Yinki nge lenda sala? Lomba yandi yandi sadisa nge samu nge mona lusadusu na yandi. (2 Bn. 6:15-17) Na manima tadila biuvu yayi: Yakele na diskur to komantere mosi yina kindisaka nge na lukutakanu ya kimvuka? Yakele na mukanda, video, to muyimbu ya Kimfumu mosi yina kindisaka nge? Yakele na muntu mosi yina tubilaka nge dibanza to verse mosi ya kukindisa? Beto lenda zimbakana na pete lusadusu ya nzola yina beto bakaka na nzila ya bampangi mpe lukindusu yina beto bakaka na Mpova ya Nzambi. Nzokande yakele makabu ya nene yina mekatuka na Yehova. (Yez. 65:13; Mar. 10:29, 30) Yakena kumonisa ti yandi ketudilaka beto dikebi. (Yez. 49:14-16) Mpe yakena kumonisa ti yandi mebonga nge tudila yandi ntima.

11. Yinki sadisaka Aida na kununga kubanga na yandi?

¹¹ Aida, yina kevuandaka na Sénégal, monaka mutindu Yehova sadisaka yandi na ntangu ya nzomono. Lokola yandi vuandaka muana ya ntete, bibuti na yandi vuandaka zola ti yandi sosa mbongo mingi samu yandi kukitanina mpe yandi tanina bau. Kasi na manima ya kukumisa luzingu na yandi pepele samu na kukuma mpasudi nzila, Aida kutanaka na mikakatano ya mbongo. Dibuta na yandi fueminaka yandi mpe vuezaka yandi. Yandi metuba, “Munu vuandaka banga ti munu kevuanda ve na dikoki ya kusadisa bibuti na munu, mpe bantu nionso kesundola munu, munu vuandaka ata mpe kupesa Yehova foti na mutindu yandi bikaka mambu beba.” Na manima yandi kuwaka diskur mosi na lukutakanu. Yandi metuba, “Mpovi bambulaka beto ti yavuanda ntima na beto meluala yinki mutindu, Yehova kezabaka yau. Malembemalembe, na nzila ya malongi ya bankulutu mpe ya bantu yankaka, munu kuizaka kukindimisa ti Yehova kezolaka munu. Ntangu munu vuandaka sambila Yehova munu bandaka kutudila yandi ntima mingi ti yandi kesadisa munu, mpe munu vuandaka mona kiyenge ya ngolo na ntima na kumonaka mutindu yandi vuandaka pesa bamvutu na bisambu na munu.” Na manima ya mua bantangu, Aida  bakaka kisalu yina sadisaka kaka yandi ve samu na kukitanina kasi mpe samu na kusadisa bibuti na yandi mpe bantu yankaka. Yandi metuba, “Munu longukaka kutudila Yehova ntima ya mvimba, bubu yayi mbala mingi na manima ya kusambila, kubanga na munu kemanisaka.”

YINKI YEHOVA KESALA NA BILUMBU KENA KUIZA?

12. Na kutadila Nkunga 56:9, Davidi kukindimisaka na yinki diambu?

¹² Tanga Nkunga 56:9. Verse yango kena kumonisa mutindu yankaka yina Davidi nungaka kubanga na yandi. Atako luzingu na yandi vuandaka kaka na kivonza, yandi yindulaka na mpinda na zulu ya mambu yina Yehova kesala samu na yandi na bilumbu kena kuiza. Davidi zabaka ti Yehova kevukisa yandi na ntangu yina mebonga. Ya kedika, Yehova tubaka ti Davidi kevuanda ntinu ya Yisaele. (1 Sa. 16:1, 13) Samu na Davidi, mambu nionso yina Yehova lakaka kokisamaka deja.

13. Beto lenda kukindimisa ti Yehova kesala yinki?

¹³ Yinki Yehova lakaka yandi kesala samu na nge? Beto kevingilaka ve ti yandi tanina beto na mambu nionso ya mpasi. c Kasi, yavuanda yinki nzomono yina nge lenda kutana na yau na yinza yayi, Yehova kekatula yau na yinza ya yimpa yina kena kuiza. (Yez. 25:7-9) Mvangi na beto kele na ngolo kuluta samu na kufutumuna bantu ya kufua, kubelusa beto, mpe kukatula bambeni nionso.​—1 Yn. 4:4.

14. Na zulu ya yinki diambu beto lenda yindula na mpinda?

¹⁴ Ntangu nge kena mona ti nge kena kubanga, yindula na mpinda na zulu ya mambu yina Yehova kesala na bilumbu kena kuiza. Kanisa na mutindu nge kekukimona ntangu Satana kevuanda diaka ve, ntangu bantu ya mbote kebaka kisika ya bantu ya yimbi, mpe ntangu kukondua kukoka kebanda katuka malembemalembe konso kilumbu. Lukutakanu ya nene ya 2014 vuandaka na mbonosono mosi yina monisaka mutindu beto lenda yindula na mpinda na kivuvu na beto. Tata mosi sololaka na dibuta na yandi mutindu 2 Timoteo 3:1-5 zolaka sonama na mutindu yankaka kana baverse yango vuandaka tubila mambu yina kesalama na Paradiso. “Na yinza ya yimpa bantangu ya kiese kuluta kevuanda. Samu bantu kevuanda bantu yina kezolaka bantu yankaka, bantu yina kezolaka kedika, bantu yina mezaba bandilu na bau, bantu ya kumikitisa, bantu yina kekumisaka Nzambi, bantu yina kezitisaka bibuti, bantu ya butondi, bantu ya kukuikama, bantu yina kele na nzola ya ngolo samu na mabuta na bau, bantu yina kezolaka kusala na nguizani, bantu yina ketubaka ntangu nionso mbote samu na bantu yankaka, bantu yina kele na kukiyala, bantu ya kimpombo, bantu yina kezolaka mambu ya mbote, bantu yina mebonga batudila bau ntima, bantu ya luzitu, bantu ya kumikitisa, bantu yina kezolaka Nzambi na kisika ya kuzola minkembo, bantu yina kekukipesaka na kedika na Nzambi, mpe nge kangama na bantu ya mutindu yina.” Nge kesololaka na dibuta na nge to na bampangi na nge Baklisto samu na mutindu luzingu kevuanda na Paradiso?

15. Atako Tanja vuandaka banga, yinki sadisaka yandi na kununga kubanga na yandi?

¹⁵ Mpangi mosi ya nketo na nkumbu ya Tanja yina kezingaka na Macédoine ya nord, nungaka kubanga na yandi na kuyindulaka na mpinda na balusakumunu yina kesalama na bilumbu kena kuiza. Bibuti na yandi vuandaka pekisa yandi ngolo kulonguka Biblia. Yandi metuba, “Mambu yankaka yina munu vuandaka banga ti yasalama salamaka, mama na munu vuandaka bula munu na manima ya konso lukutakanu. Bibuti na munu vuandaka tubila munu ti bakekufua munu kana munu mekuma Mbangi ya Yehova.” Nsukansuka, bibuti ya Tanja kukaka yandi na yinzo. Yinki yandi salaka? Yandi metuba: “Munu vuandaka tula makanisi na munu na kiese yina munu kevuanda na yau samu na mvimbamvimba kana munu metanina kukuikama na munu. Munu vuandaka kanisa diaka na mutindu Yehova lendaka pesa munu n’sendo na yinza  ya yimpa samu na bima nionso yina munu lendaka zimbisa na yinza yayi mpe mutindu munu lendaka zimbakana mambu nionso ya yimbi.” Tanja taninaka kukuikama na yandi. Mpe na lusadusu ya Yehova, yandi bakaka kisika ya kuvuanda. Bubu yayi, Tanja mekuelaka mpangi mosi ya bakala ya kukuikama, mpe bakena kusadila Yehova na kisalu ya ntangu nionso.

KUMISA NGOLO KIKADULU NA NGE YA KUTUDILA YEHOVA NTIMA BANDA BUBU YAYI

16. Yinki kesadisa beto na kuvuanda na kibakala ntangu beto kemona kukokisama ya bambikudulu yina kele na Luka 21:26-28?

¹⁶ Na ntangu ya mpasi ya nene, bantu ‘kelemba nzutu samu na kubanga.’ Kasi bisadi ya Nzambi ketatamana kuvuanda ngui mpe na kibakala. (Tanga Luka 21:26-28.) Samu na yinki beto kevuanda na kubanga ve? Samu beto longukaka deja mutindu ya kutudila Yehova ntima. Tanja, yina beto tubilaka na zulu, metuba ti mambu yina yandi kutanaka na yau na ntama kesadisaka yandi na kununga mambu yankaka ya mpasi. Yandi metuba, “Munu longukaka ti yakele na diambu mosi ve yina Yehova kekoka ve kusadisila beto, na bantangu yankaka yalenda monana lokola bantu yankaka kena kutuadisa mambu, kasi diambu ya kedika kele ti, Yehova kele na kilendo kuluta bau mpe atako nzomono lenda vuanda mpasi, nsukansuka yakemanisa.”

17. Yinki mutindu kikapu na beto ya mvula 2024 kesadisa beto? (Tala foto ya kuvertire.)

¹⁷ Bubu yayi yakele na mambu mingi yina lenda bangisa beto. Kasi na kifuani ya Davidi, beto lenda manga kubua na ntambu ya kubanga. Kikapu na beto ya mvula 2024 kele kisambu yina Davidi salaka na Yehova: ‘Ntangu munu kele na wonga, munu ketudilaka nge ntima.’ (Nk. 56:3) Mutindu mukanda mosi yina kesasilaka Biblia metuba samu na verse yango: “Davidi tatamanaka ve kukanisa mambu yina vuandaka bangisa yandi to mambu na yandi ya mpasi, kasi yandi tulaka ntima na Mvuluzi yina kevukisa yandi.” Na bangonda kena kuiza kanisa na zulu ya kikapu na beto ya mvula, mingimingi ntangu nge kena kukutana na mambu ya mpasi. Baka ntangu ya kukanisa na zulu ya mambu yina Yehova salaka na ntama, yina yandi kena kusala bubu yayi, mpe yina yandi kesala na bilumbu kena kuiza. Na manima, mutindu mosi na Davidi, nge lenda tuba: ‘Munu ketudilaka Nzambi ntima; munu kele na wonga ve.’​—Nk. 56:4.