DISOLO YA LUZINGU
Kutudila bantu yankaka dikebi kenataka balusakumunu ya luzingu ya mvimba
“DIBUNDU ya Anglican kelongaka kedika ve. Tatamana kusosa kedika.” Ntangu nkaka na beto ya nketo yina vuandaka sambila na dibundu ya Anglican tubaka mutindu yina, mama na beto bandaka kusosa dibundu ya kedika. Kasi, mama vuandaka zola ve kusolola na Bambangi ya Yehova mpe yandi tubilaka munu munu tinaka kana Bambangi ya Yehova mekuiza na yinzo na beto na Toronto, na Canada. Kasi ntangu leki ya mama na beto ya nketo bandaka kulonguka na Bambangi ya Yehova na 1950, mama na beto diaka bandaka kulonguka. Bavuandaka longukila na yinzo ya mama leki na beto mpe na manima babakaka mbotama.
Tata na beto vuandaka nkulutu na Dibundu ya bumosi na Canada, yau yina konso sabala yandi vuandaka tinda mpangi na munu ya nketo mpe munu na ekole ya bana fioti yina kelutaka Kilumbu ya lumingu, na manima beto vuandaka kuenda kuta yandi na yinzo ya Nzambi na 11:00. Na manima ya midi, beto vuandaka kuenda na Yinzo ya Kimfumu na mama. Beto vuandaka mona na pete nionso lusuasanu kati na mabundu nionso zole.
Mama tubilaka bindimeli na yandi ya yimpa na bankundi na yandi ya ntama Bob mpe Marion Hutcheson, yina ndimaka mpe kedika. Na 1958, mpangi Hutcheson mpe nketo na yandi nataka munu kintuadi na bana na bau tatu na lukutakanu ya nene yina kesangisaka babuala mingi ya bilumbu 8 yina vuandaka na yintu ya diambu La volonté divine, na mbanza ya New York. Bubu yayi, mebakusa ti yavuandaka pete ve samu na bau kunata munu, kasi lukutakanu yango ya nene kele mosi ya bantangu yina lutaka mbote na luzingu na munu.
BAMPANGI YA BABAKALA MPE YA BANKETO SADISAKA MUNU SAMU MUNU SALA DIAKA MINGI NA KISALU YA YEHOVA
Na bamvula ya kintuenia na munu, beto vuandaka zinga na ferme mosi kisika munu vuandaka sepela kutanina bibulu. Munu vuandaka kanisa mpenza kulonguka samu na kukuma veterinere. Mama na beto zabisaka diambu yango na nkulutu mosi ya kimvuka. Nkulutu yango bambulaka munu na kimpombo nionso ti beto kena kuzinga na ‘bilumbu ya nsuka’ mpe yandi tubilaka munu mutindu kukuenda na iniversite samu na bamvula mingi lendaka vuanda na bupusi samu na nguizani na munu na 2 Tm. 3:1) Yau salaka ti munu baka nzengolo ya kukuenda ve na iniversite.
Yehova. (Munu tatamanaka kukiyuvusa diambu yina mukesala na manima ya kubaka diplome na sekondere. Atako munu vuandaka kuenda na kisalu ya kusamuna konso week-end, munu vuandaka sepela ve na kisalu ya kusamuna mpe munu vuandaka kanisa ve kuvuanda mpasudi-nzila. Na ntangu yango, tata na beto mpe papa leki na beto yina vuandaka Bambangi ya Yehova ve vuandaka kindisa munu munu lutisa ntangu mingi na kisalu na kompani mosi ya asiranse na Toronto. Papa leki na beto vuandaka muntu ya nene na kompani yango, na yau munu ndimaka kisalu yango.
Na Toronto, munu vuandaka lutisa ntangu mingi na kusala mpe kusangana na bantu yina vuandaka Bambangi ya Yehova ve mpe yavuandaka pekisa munu na kukuenda na balukutakanu mpe kukuenda na kisalu ya kusamuna mbala na mbala. Na ebandeli, munu vuandaka zinga kintuadi na nkaka na beto ya bakala yina vuandaka ve Mbangi ya Yehova, kasi na manima yandi kufuaka, munu kumaka na nsatu ya kukuenda zinga kisika yankaka.
Mpangi Hutcheson na nketo na yandi, yina nataka munu na lukutakanu ya nene na 1958, vuandaka lokola bibuti samu na munu. Balombaka munu munu kuenda vuanda na yinzo na bau mpe basadisaka munu munu kula na kimpeve. Na 1960, munu bakaka mbotama kintuadi na muana na bau, John. John bandaka kisalu ya mpasudi-nzila, mpe yandi kindisaka munu munu samuna mingi. Bampangi na kimvuka vuandaka mona ti munu kena kukula na kimpeve, mpe nsukansuka baponaka munu lokola nkengi ya Kalasi ya kisalu ya teokrasi. a
MUNU MEBAKA NKETO MOSI YA MBOTE MPE MUNU MEKUMA MPASUDI-NZILA
Na 1966, munu kuelaka Randi Berge, mpasudi-nzila mosi ya vema yina vuandaka na nsatu ya kukuenda sala kisika yina nsatu kele ngolo. Nkengi ya kizungidila na beto tudilaka beto mpenza dikebi, yandi kindisaka beto beto kuenda sadisa kimvuka mosi na Orillia, na Ontario. Na yau, beto kangaka bifunda mpe beto kuendaka.
Ntangu kaka beto kumaka na Orillia, munu kumaka mpasudi-nzila ya ngonda na ngonda lokola Randi. Yandi tambikisaka munu kiese na yandi! Ya ntete, munu tulaka ntima na munu na kisalu ya mpasudi-nzila, munu monaka kiese ya kusadila Biblia mpe kumona mutindu bantu kena kuyamba kedika. Yavuandaka diambu ya kiese kusadisa bankuelani mosi ya mbote na Orillia samu basala
bansobolo na luzingu na bau mpe bakuma bisadi ya Yehova.BETO MELONGUKA NDINGA YANKAKA MPE BETO MEBONGISA MAKANISI NA BETO
Ntangu beto kuendaka tala Toronto, munu kutanaka na Arnold MacNamara, yina vuandaka mosi kati na bampangi yina vuandaka tuadisa Betele. Yandi yuvusaka munu kana beto kesepela kusala lokola bampasudi-nzila ya nene. Munu pesaka mbala mosi mvutu: “Ee! Konso kisika kasi na Québec ve!” Munu vuandaka landa makanisi ya yimbi ya bantu ya Canada yina vuandaka tuba Anglais na mutindu bavuandaka kanisa ti kuwelana kele na bantu ya kizunga ya Québec yina vuandaka tuba Français. Na ntangu yango, bantu vuandaka telemina guvernema mpe bavuandaka na nsatu kizunga ya Québec kabuka na Canada.
Arnold pesaka munu mvutu ti, “Québec kele kisika kaka mosi yina filiale kena kutinda bampasudi-nzila ya nene na ntangu yayi.” Munu ndimaka mbala mosi kukuenda kuna. Munu zabaka deja ti Randi vuandaka sepela kukuenda sala kuna. Na manima, mukuizaka bakusa ti yavuandaka mosi ya banzengolo meluta mbote yina beto bakaka na luzingu na beto!
Na manima ya kulutisa basabala 5 samu na kulonguka Français, Randi mpe munu kintuadi na bankuelani mosi beto kuendaka na Rimouski, yina kele na bakilometre kana 540 na nord-est ya Montréal. Beto vuandaka kaka na mambu mingi ya kulonguka. Diambu yango monanaka mpenza kedika na lukutakanu mosi ntangu munu vuandaka tanga mazayisu. Munu tubaka ti na lukutakanu ya nene yina kena kuiza, beto kevuanda na “bampangi mingi ya ostrich” yina kekuiza, na kisika mutuba beto kevuanda na “bampangi ya Autriche” yina kekuiza.
Na Rimouski, beto vuandaka yiya mpe bampangi yiya ya banketo ya bampupa yina vuandaka na vema kuizaka buelama, buela diaka mpangi Huberdeau mpe nketo na yandi mpe bana na bau zole ya banketo. Mpangi Huberdeau mpe nketo na yandi vuandaka futila yinzo mosi ya nene mpe bampasudi-nzila nionso yina vuandaka zingila kuna vuandaka pesa maboko samu na kufutila yinzo yango. Beto vuandaka bokidila yinzo yango Maison Blanche samu ntuala ya yinzo yango mpe makunzi na yau vuandaka ya mpembe. Mbala mingi beto vuandaka bantu kana 12 mpe 14 yina vuandaka zinga kuna. Lokola beto vuandaka bampasudi-nzila ya nene, Randi mpe munu beto vuandaka kuenda samuna na sunka, na manima ya midi, mpe na nkokila, na yau beto vuandaka sepela kuvuanda ntangu nionso na muntu mosi yina kekuenda samuna kintuadi na beto—ata na bankokila ya nsungi ya madidi ya ngolo.
Beto kumaka mpenza bankundi na bampasudi-nzila yango ya kukuikama mpe bakumaka lokola dibuta samu na beto. Na bantangu yankaka beto vuandaka vuanda kintuadi na ntuala ya tiya to beto vuandaka na kilumbu yina beto vuandaka lamba kintuadi. Mosi ya bampangi vuandaka bula miziki, na yau Kilumbu ya sabala na mpipa beto vuandaka yimbila mpe kukina.
Bantu mingi na Rimouski vuandaka sepela kulonguka Biblia! Kaka na bamvula 5, beto vuandaka na kiese ya kumona banlonguki mingi ya Biblia yina vuandaka kuenda na ntuala tii kubaka mbotama. Kimvuka vuandaka kula tii na kukuma na bansamuni kana 35.
Na Québec, beto bakaka formasion ya mbote lokola bamuangisi ya nsangu. Beto vuandaka mona mutindu Yehova vuandaka sadisa beto na kisalu ya kusamuna mpe na bansatu na beto ya kinsuni. Diaka, beto longukaka kuzola bantu yina vuandaka tuba Français, ndinga na bau, mpe nzingulu na bau—yina tindaka beto beto banda kuzola diaka banzingulu ya bantu yankaka.—2 Bk. 6:13.
Kondua ti beto vingila yau, filiale lombaka beto beto kuenda na mbanza ya Tracadie, yina kele na disimu ya est ya Nouveau Brunswick. Yavuandaka diambu ya mpasi samu beto katukaka kusinie kontra samu na kufutila yinzo mpe munu vuandaka na kontra yankaka samu na kusala lokola profesere na baekole na mua bawola na sabala. Diaka, banlonguki na beto ya Biblia yankaka katukaka kuma bansamuni mpe beto kumaka kaka na katikati ya ntungulu ya Yinzo ya Kimfumu na beto.
Mal. 3:10) Lokola Randi vuandaka na nguizani ya ngolo na Yehova, yandi vuandaka sosa ve mambote na yandi mosi kaka, mpe yandi vuandaka sekisa mingi, yau salaka ti kukuenda kuna vuanda mpasi ve.
Beto sambilaka week-end ya mvimba samu na diambu metadila kukuenda na Tracadie, yina vuandaka mpenza ya kusuasana na Rimouski. Kasi beto bakaka nzengolo ti lokola Yehova zola beto kuenda kuna, beto fueti kuenda. Beto mekaka Yehova mpe beto monaka mutindu yandi vuandaka katula konso diambu yina vuandaka sala beto mpasi. (Robert Ross vuandaka nkulutu kaka mosi ya kimvuka na beto ya yimpa. Yandi vuandaka mpasudi-nzila kuna kintuadi na nketo na yandi Linda mpe babakaka nzengolo ya kubikana kuna na manima ya kubutuka ya muana na bau ya ntete. Atako bavuandaka na muana na bau ya fioti ya bakala yina bavuandaka yundula, bavuandaka kindisa beto mingi samu bavuandaka bantu yina vuandaka na kikadulu ya kuyamba banzenza mpe bavuandaka na vema na kisalu ya kusamuna.
BALUSAKUMU YA KUSALA NA KISIKA YINA NSATU KELE MINGI
Na manima ya kusala bamvula zole lokola bampasudi-nzila na Tracadie, beto bakaka diaka diambu yankaka ya kukamua yina beto kukivingilaka na yau ve—balombaka munu munu sala kisalu ya kizungidila. Beto salaka bamvula 7 na kizungidila ya Anglais, mpe na manima batindaka beto na kizungidila ya Français, na Québec. Léonce Crépeault, nkengi ya kizunga na beto, vuandaka pesa munu bafelisitasion samu na badiskur na munu. Kasi na manima yandi vuandaka yuvusa munu ntangu nionso, “yinki mutindu yalendaka vuanda diaka mbote kuluta?” b Dikebi yina yandi vuandaka tudila munu sadisaka munu samu munu bongisa diaka malongi mpe munu sala ti yavuanda pete samu bantu bakusa yau.
Mosi ya biyekua yina munu kesala zimbakana ve kele yina munu bakaka na 1978 na lukutakanu ya nene yina kesangisaka bantu mingi yina vuandaka na yintu ya diambu “La foi victorieuse” na Montréal. Munu vuandaka sala na Departema yina vuandaka tadila bima kudia. Beto vuandaka vingila bantu 80 000, mpe yau vuandaka na mutindu ya yimpa yina salamaka samu na kudikila bantu. Mambu nionso kumaka ya yimpa: bima ya kusadila, madia ya kulamba, mpe mutindu ya kulambila yau. Beto vuandaka na bafrigo 20 ya nene, kasi na bantangu yankaka yavuandaka sala ve. Tekila kilumbu ya ntete ya lukutakanu banda, beto vuandaka na dikoki ve ya kukota na kati ya stade yango tekila minui samu bansaka mosi ya sport salamaka kuna. Mpe yavuandaka lomba beto zibula bafure tekila sunka kukia samu na kubongisa dejene! Beto lembaka nzutu, kasi munu longukaka mambu mingi na kisalu ya ngolo, kimpeve ya ngolo, mpe kikadulu ya kusekisa ya bampangi yina munu vuandaka sala kintuadi na bau. Beto mebikanaka bankundi tii bubu yayi. Yavuandaka kiese kuvuanda na lukutakanu yango ya nene ya mfunu na Québec, kaka na kizunga yina
bampangi na beto kutanaka na banzomono na bamvula 1940 mpe 1950!Munu longukaka mambu mingi na bampangi yina vuandaka bankengi na lukutakanu yango ya nene na Montréal. Na mvula mosi, David Splane, yina kele bubu yayi mpangi ya Kimvuka ya Ntuadisi, vuandaka nkengi ya lukutakanu ya nene. Na lukutakanu ya nene yina landaka ntangu bapesaka munu kiyekua yango, David vuandaka pesa munu lusadusu mingi.
Na 2011, na manima kulutisa bamvula 36 na kisalu ya kizungidila, balombaka munu munu kuma nlongisi na Kalasi ya bankulutu ya kimvuka. Randi mpe munu, beto lekaka na bamfulu 75 yina mesuasana na bamvula zole, kasi yavuandaka na mfunu kukiyimina. Na nsuka ya konso sabala, bankulutu vuandaka monisa butondi samu bavuandaka mona mutindu Kimvuka ya Ntuadisi vuandaka tula dikebi na kimpeve ya bankulutu.
Na manima, munu kumaka nlongisi na Kalasi ya bamuangisi ya nsangu ya Kimfumu. Mbala mingi bana kalasi vuandaka lemba mpe kukitungisa samu na programe yina mefuluka: kuvuanda na kalasi samu na bawola 7 na kilumbu, kusala badevuare samu na bawola tatu konso nkokila, mpe kuvuanda na biyekua ya kusala 4 to 5 konso sabala. Banlongisi yankaka mpe munu vuandaka sasila bau ti balendaka sala yau ve kondua lusadusu ya Yehova. Munu kezimbakana ve mutindu bana kalasi vuandaka kamua na kumona ti na kutudilaka Yehova ntima, bavuandaka na dikoki ya kukokisa mambu mingi kuluta yina bakanisaka.
KUTUDILA BANTU YANKAKA DIKEBI KENATAKA BALUSAKUMUNU YA LUZINGU YA MVIMBA
Dikebi yina mama na beto vuandaka tudila bantu yankaka sadisaka banlonguki na yandi ya Biblia samu bakuenda na ntuala mpe yasadisaka ata tata na beto samu yandi soba makanisi na yandi samu na kedika. Bilumbu tatu na manima ya lufua ya mama na beto, beto kamuaka kumona tata na beto mekuiza landa diskur ya bantu nionso na Yinzo ya Kimfumu, mpe yandi tatamanaka kukuenda na balukutakanu bamvula 26 yina landaka. Atako tata na beto salaka baka ve mbotama, bankulutu vuandaka tubila munu ti yandi vuandaka ntangu nionso muntu ya ntete yina vuandaka kuma na balukutakanu konso sabala.
Mama na beto vuandaka kifuani mosi ya mbote samu na munu mpe bampangi na beto ya banketo. Bampangi na munu nionso tatu ya banketo mpe babakala na bau kena kusadila Yehova na kukuikama nionso. Bampangi na munu zole ya banketo kena kusala na bafiliale—mosi na filiale ya Portugal mpe yankaka na filiale ya Haiti.
Randi mpe munu bubu yayi beto kena kusala lokola bampasudi-nzila ya nene na Hamilton, na Ontario. Ntangu beto vuandaka sala kisalu ya kizungidila, beto vuandaka sepela kukuenda na bampangi yankaka samu na kuvutukila bantu yina bavuandaka kutana na bau mpe banlonguki na bau ya Biblia. Kasi bubu yayi beto kele na kiese ya kumona banlonguki na beto mosi mutindu bakena kukuenda na ntuala na kimpeve. Mpe lokola beto mekuma na kinkundi ya ngolo na bampangi ya babakala mpe ya banketo na kimvuka na beto ya yimpa, beto kena kukindusua na kumona mutindu Yehova kena kusadisa bau yavuanda na bantangu ya mbote to na bantangu ya yimbi.
Kana beto mevutula makanisi na manima, beto kevuandaka na butondi mingi samu na dikebi yina bampangi mingi monisinaka beto. Na ndambu na beto, beto kesalaka nionso samu na kumonisina bantu yankaka ‘dikebi ya kedika,’ kukindisa bau samu basadila Yehova na mutindu yina meluta mbote yina balenda sala yau. (2 Bk. 7:6, 7) Na kifuani, na dibuta mosi, nketo, muana na bau ya bakala, mpe muana na bau ya nketo bau nionso kumaka na kisalu ya ntangu nionso. Munu yuvusaka tata yango kana yandi kekanisaka ve kisalu ya mpasudi-nzila. Yandi vutudilaka munu mvutu ti yandi vuandaka pesa bampasudi-nzila tatu maboko. Na yau munu yuvusaka yandi, “Nge lenda pesa bau maboko kuluta Yehova?” Munu kindisaka yandi yandi meka kusala yina bantu ya dibuta na yandi vuandaka sala. Bangonda 6 na manima yandi kumaka mpasudi-nzila.
Randi mpe munu ketatamana kuzabisa ‘dibuta ya bantu yina kekuiza’ ‘bisalu ya kuyituka’ ya Yehova, mpe beto kele na kivuvu ti bakesepela kusadila Yehova mingi lokola beto.—Nk. 71:17, 18.
a Bubu yayi nkengi ya Lukutakanu luzingu mpe kisalu ya Baklisto.
b Tala disolo ya luzingu ya Léonce Crépeault na Linɔ́ngi ya Mosɛnzɛli ya février 2020, p. 26-30.