1. Yinki mambu nge longukaka ntangu nge bandaka kulonguka Biblia?

 NGE kena kuzaba diaka mambu yina nge longukaka ntangu nge bandaka kulonguka Biblia? Mbala yankaka nge kamuaka kuzaba ti Nzambi kele na nkumbu. Mbala yankaka ntima na nge kitaka ntangu nge zabaka ti Nzambi keniokolaka ve bantu na bilungi. Mpe kondua ntembe nge sepelaka kuzaba ti nge kemona diaka bantu yina nge vuandaka zola yina mekufuaka mpe nge kezinga na bau kintuadi na paradiso awa na ntoto.

2. Katula kulonguka bakedika ya Biblia, yinki mambu yankaka nge salaka samu na kumonisa ti nge kena kukuenda na ntuala? (Baefezo 5:1, 2)

² Ntangu nge vuandaka longuka Mpova ya Nzambi, nzola na nge samu na Yehova vuandaka kula. Nzola yango tindaka nge nge sadila mambu yina nge vuandaka longuka. Nge bakaka banzengolo yina meluta mbote yina simbamaka na bansikudukusu ya Biblia. Nge longukaka kukanisa mpe kusala mambu ya mbote samu nge zolaka kusepedisa Nzambi. Mutindu kaka muana kelandaka kifuani ya kibuti yina yandi kezolaka, nge diaka nge vuandaka landa kifuani ya Tata na nge ya dizulu.​—Tanga Baefezo 5:1, 2.

3. Yinki biuvu beto lenda kukiyuvusa?

³ Beto lenda kukiyuvusa: ‘Bubu yayi mukezolaka Yehova mingi kuluta ntangu mukumaka Muklisto? Banda mubakaka mbotama, mutindu na munu ya kukanisa mpe ya kusala mambu mekokana na ya Yehova​—mingimingi na diambu metadila kumonisa nzola na bampangi na munu ya babakala mpe ya banketo?’ Kana beto memona ti nzola na beto samu na Yehova mpe bantu yankaka kele diaka ngolo ve mutindu ‘yavuandaka na ebandeli’, beto fueti lemba nzutu ve. Diambu ya mutindu yina kuminaka Baklisto na siekle ya ntete. Yesu bikaka bau ve, mpe yandi kebika beto ve. (Kus. 2:4, 7) Yandi mezaba ti beto lenda lamusa diaka nzola yina beto vuandaka na yau na ebandeli ntangu beto bandaka kulonguka kedika ya Biblia.

4. Yinki beto ketadila na disolo yayi?

⁴ Disolo yayi ketubila mutindu beto lenda tatamana kukudisa  nzola na beto samu na Yehova mpe bantu yankaka. Na manima, beto kemona balusakumunu yina beto kebaka mpe yina bantu yankaka kebaka kana beto mekumisa nzola na beto ngolo.

5-6. Yinki mambu ya mpasi Paulo kutanaka na yau na kisalu na yandi, kasi yinki tindaka yandi yandi tatamana kusadila Yehova?

⁵ Ntumua Paulo vuandaka na luzingu mosi ya kitoko na kisalu ya Yehova, kasi yandi kutanaka na mambu mingi ya mpasi. Mbala mingi Paulo vuandaka sala bavuayaje ya yinda, mpe kusala vuayaje vuandaka pete ve na ntangu yina. Na bavuayaje na yandi, Paulo vuandaka kutana ntangu yankaka na ‘bivonza ya banzadi’ mpe ‘bivonza ya miyibi.’ Na bantangu yankaka bambeni na yandi vuandaka bula yandi. (2 Bk. 11:23-27) Mpe bampangi na yandi Baklisto vuandaka sepela ve ntangu nionso na bangolo yina yandi vuandaka sala samu na kusadisa bau.​—2 Bk. 10:10; Fil. 4:15.

⁶ Yinki sadisaka Paulo samu yandi tatamana kusadila Yehova? Paulo longukaka mambu mingi samu na kimuntu ya Yehova na nzila ya Masonukua mpe ya mambu yina yandi kutanaka na yau. Paulo kuizaka ndima ti Yehova Nzambi kezolaka yandi. (Bar. 8:38, 39; Efe. 2:4, 5) Mpe yandi kumaka kuzola Yehova mingi. Paulo monisaka nzola na yandi samu na Yehova ‘na kusadilaka bantu ya nlongo mpe na kutatamanaka kusadila bau.’​—Ebr. 6:10.

7. Yinki kele mosi ya mutindu beto lenda kudisa nzola na beto samu na Yehova?

⁷ Beto lenda kudisa nzola na beto samu na Nzambi na kulongukaka Mpova na yandi mbotembote. Ntangu nge kena kutanga Biblia, meka kumona yina konso verse kena kumonisa samu na Yehova. Kukiyuvusa: ‘Yinki mutindu disolo yayi kena kumonisa ti Yehova kezolaka munu? Yinki bamfunu yakena pesa munu ya kuzola Yehova?’

8. Yinki mutindu kisambu kesadisaka beto beto kudisa nzola na beto samu na Nzambi?

⁸ Mutindu yankaka yina beto lenda kudisa nzola na beto samu na Yehova kele na kuzibudilaka yandi mbala na mbala ntima na beto na nzila ya kisambu. (Nk. 25:4, 5) Na ndambu na yandi, Yehova kepesa mvutu na bisambu na beto. (1 Yn. 3:21, 22) Khanh, mpangi mosi ya nketo na Asie, metuba: “Na ebandeli muvuandaka zola Yehova samu na mambu yina muvuandaka longuka samu na yandi, kasi ntangu mumonaka mutindu yandi vuandaka pesa bamvutu na bisambu na munu, mukumaka kuzola yandi diaka mingi. Yau tindaka munu mubanda kusala mambu yina kesepedisaka yandi.” b

9. Yinki mutindu Timote monisaka ti yandi vuandaka kuenda na ntuala na kumonisaka nzola?

⁹ Mua bamvula na manima ya kukuma Muklisto, Paulo kutanaka na ntuenia mosi na nkumbu ya Timote. Timote vuandaka zola Yehova mpe yandi vuandaka zola bantu. Paulo tubilaka bampangi ya Filipi: ‘Munu kele ve na muntu yankaka yina kele na kikadulu lokola [Timote]; yandi kekukibanzaka mpenza samu na mambu na beno.’ (Fil. 2:20) Awa Paulo kena kupesa ve Timote felisitasion samu na makoki yina yandi vuandaka na yau ya kuzaba kubongisa mambu to ya kuzaba kulonga na ntuala ya bantu, nzola ya Timote samu na bampangi ya babakala mpe ya banketo nde simbaka ntima ya Paulo. Kondua ntembe bavuandaka vingila Timote na nsatu ya ngolo na bimvuka yina yandi vuandaka kuenda tala.​—1 Bk. 4:17.

10. Yinki mutindu Anna mpe bakala na yandi monisaka nzola yina bavuandaka na yau samu na bampangi na bau ya babakala mpe ya banketo?

¹⁰ Beto diaka beto kesosaka mutindu ya kusadisa bampangi na beto Baklisto. (Ebr. 13:16) Beto tadila disolo ya Anna, yina beto tubilaka na disolo yina lutaka. Na manima ya mupepe mosi ya ngolo, yandi mpe bakala na yandi kuendaka tala  yinzo ya dibuta mosi ya Bambangi ya Yehova mpe bamonaka ti mupepe yango bebisaka matolo ya yinzo yango. Yasalaka ti dibuta yango kondua bilele ya mbote ya kuvuata. Anna metuba: “Beto bakaka bilele na bau, beto mesukula yau, beto merepase yau mpe beto mebongisa yau. Samu na beto, yavuandaka diambu mosi ya fioti, kasi yasalaka ti beto kuma na kinkundi mosi yina mebikanaka ngolo tii bubu yayi.” Nzola ya Anna mpe bakala na yandi samu na bampangi na bau ya babakala mpe ya banketo tindaka bau na kupesa lusadusu ya mfunu.​—1 Yn. 3:17, 18.

11. (a) Yinki mutindu bantu yankaka kekukimonaka ntangu beto kena kumonisina bau nzola? (b) Na kutadila Bingana 19:17, yinki Yehova kesalaka ntangu beto kemonisaka nzola?

¹¹ Kana beto kele na kimpombo mpe beto kena kumonisina bantu yankaka nzola, balenda mona ti beto kena kumeka kulanda kifuani ya Yehova. Mpe balenda sepela na kimpombo na beto kuluta mutindu beto lenda kanisa yau. Khanh, yina beto tubilaka na ebandeli, kena kubambuka na kiese nionso na bantu yina sadisaka yandi. Yandi metuba: “Munu kele na kiese mingi samu na bampangi ya banketo ya nzola yina vuandaka nata munu na kisalu ya kusamuna. Bavuandaka kuiza baka munu na yinzo, bavuandaka kubokidisa munu samu na kukuenda kudia mua kima kintuadi na bau, mpe bavuandaka kuenda bika munu na yinzo na lutanunu nionso. Bubu yayi mumendima ti yavuandaka lomba basala bangolo mingi. Mpe bavuandaka sala yau na nzola.” Kasi bantu nionso ve kepesa beto matondo samu na yina beto kena sala samu na bau. Khanh metuba samu na bantu yina vuandaka sadisa yandi ti: “Munu kesepela kufuta bau samu na mambu nionso yina basalaka samu na munu, kasi munu zaba ve kisika bau nionso kele. Kasi, Yehova mezaba kisika bakele, mpe mukesambilaka Yehova samu yandi futa bau samu na munu.” Khanh metuba kedika. Yehova kemonaka konso diambu ya kimpombo beto kesalaka samu na bantu yankaka ata kana  yakele ya fioti mpenza. Yandi ketadilaka yau lokola bangolo mosi ya mfunu mpe lokola mfuka yina yandi kefuta.​—Tanga Bingana 19:17.

12. Yinki mutindu bampangi ya babakala lenda monisa nzola na bau samu na kimvuka? (Tala diaka bafoto.)

¹² Kana nge kele mpangi ya bakala, yinki mutindu nge lenda monisa nzola na nge samu na bantu yankaka mpe kusala diambu mosi samu na kusadisa bau? Mpangi mosi ya bakala na nkumbu ya Jordan yuvusaka nkulutu mosi yinki mutindu yandi lenda sala diaka mingi samu na kusadisa kimvuka. Nkulutu yango pesaka yandi felisitasion samu na mambu yina yandi kesalaka deja yina kena monisa ti yandi kena kuenda na ntuala mpe yandi pesaka yandi mua malongi samu na mutindu yandi lenda sala diaka mingi kuluta. Na kifuani, yandi lombaka Jordan yandi banda kukuiza avant na Yinzo ya Kimfumu mpe yandi banda pesaka bantu yankaka mbote, yandi pesaka bakomantere na balukutakanu, mpe yandi samunaka mbala na mbala na grupe na bau ya kisalu ya kusamuna, mpe yandi sosa mitindu ya mfunu ya kusadisa bantu yankaka. Ntangu Jordan sadilaka malongi yango, yandi longukaka mambu yankaka kasi yandi longukaka diaka kuzola mingi bampangi ya babakala mpe ya banketo. Jordan bakusaka ti kana muntu mekuma nsadisi na kisalu, yazola monisa ve ti yandi mebanda kusadisa bantu yankaka; kasi nde, yandi ketatamana kusadisa bantu yankaka.​—1 Tm. 3:8-10, 13.

13. Yinki mutindu nzola sadisaka mpangi mosi na nkumbu ya Christian samu yandi vutukila diaka kiyekua ya nkulutu?

¹³ Yinki nge lenda sala kana na ntama nge vuandaka ntete nsadisi na kisalu to nkulutu? Yehova mezaba kisalu yina nge salaka na ntama mpe nzola yina vuandaka tinda nge na kusala yau. (1 Bk. 15:58) Mpe yandi kena kumona diaka nzola yina nge kena kutatamana kumonisa. Mpangi mosi na nkumbu ya Christian lembaka nzutu ntangu bakatulaka yandi kiyekua ya nkulutu. Yandi metuba: “Kasi munu bakaka nzengolo ya kusala nionso yina munu lenda samu na kusadila Yehova na  nzola​—yavuanda munu kele na kiyekua to ve.” Na manima, yandi ponamaka diaka lokola nkulutu. Christian metuba: “Munu vuandaka na mua kubanga samu na kusala diaka lokola nkulutu. Kasi munu bakaka nzengolo ti kana Yehova, na nlemvo na yandi, mebika nzila ti munu sala diaka lokola nkulutu, munu kesala yau samu na nzola yina munu kele na yau samu na yandi mpe samu na bampangi ya babakala mpe ya banketo.”

14. Yinki dilongi nge mebaka na bampova ya mpangi mosi ya nketo na buala ya Georgie?

¹⁴ Bisadi ya Yehova kemonisaka diaka nzola na bau samu na bafinangani na bau. (Mat. 22:37-39) Na kifuani, Elena, mpangi mosi ya nketo na buala ya Georgie, metuba: “Na ebandeli, diambu mosi kaka yina vuandaka tinda munu samu na kusamuna vuandaka nzola na munu samu na Yehova. Kasi lokola nzola na munu samu na Tata na munu ya dizulu vuandaka kula, nzola na munu diaka samu na bantu kulaka. Munu vuandaka meka kukanisa mambu ya mpasi yina bavuandaka kutana na yau mpe masolo yina lenda simba ntima na bau. Lokola muvuandaka kanisa bau mutindu yina, munu kumaka na nsatu ya kusadisa bau.”​—Bar. 10:13-15.

15-16. Mutindu bafoto memonisa yau, yinki balusakumunu beto kebaka kana beto kena monisina bantu yankaka nzola?

¹⁵ Ntangu beto kena monisina bampangi na beto nzola, bau kaka ve kebakilaka yau mambote. Ntangu maladi ya COVID-19 bandaka, mpangi mosi ya bakala na nkumbu ya Paolo mpe nketo na yandi sadisaka bampangi mingi ya banketo yina mepusana na bamvula bazaba kusadila baapareyi  na bau samu na kupesa kimbangi. Mpangi mosi ya nketo yina vuandaka mona mpasi na ebandeli kusadila apareyi na yandi kuizaka nunga kusadila yau. Yandi nungaka kusadila yau samu na kubokidisa bampangi na yandi ya dibuta na Mbambukulu. 60 kati na bau landaka Mbambukulu na nzila ya zoom! Mpangi yango ya nketo mpe bampangi na yandi ya dibuta bakaka mambote na bangolo ya Paolo mpe nketo na yandi. Na manima, mpangi yango ya nketo sonikinaka Paolo: “Matondo mutindu nge kena kulonga beto bantu mepusana na bamvula. Munu kezimbakana ve dikebi yina Yehova kena kutudila beto mpe bangolo yina beno kena kusala samu na kusadisa beto.”

¹⁶ Bifuani lokola yayi longaka Paolo dilongi mosi ya mfunu. Ya bambulaka yandi ti nzola kele na mfunu mingi kuluta nzayilu to makoki na beto. Yandi metuba: “Munu salaka lokola nkengi ya kizungidila. Bubu yayi, munu mendima ti ata kana bansamuni lenda zimbakana badiskur na munu, kasi bakezimbakana ve lusadusu ya mfunu yina munu pesaka bau.”

17. Banani diaka kebaka mambote kana beto kena kumonisa nzola?

¹⁷ Ntangu beto kena kumonisina bantu yankaka nzola, beto diaka beto kebakaka mambote na mutindu yina beto kanisaka ve. Jonathan, yina kezingaka na Nouvelle-Zelande, mendima diambu yango. Kilumbu mosi ya sabala na manima ya midi na muini mosi ya ngolo, yandi monaka mpangi mosi ya bakala yina vuandaka mpasudi-nzila kena kusamuna yandi mosi. Jonathan bakaka nzengolo ya kusamuna kintuadi na mpasudi-nzila yango Bilumbu ya sabala na manima ya midi. Na ntangu yango yandi zabaka ve mambote yina yandi mosi lendaka baka samu na diambu yina yandi salaka ya kimpombo. Jonathan metuba: “Na ntangu yango na luzingu na munu, munu vuandaka sepela mpenza ve na kisalu ya kusamuna. Kasi ntangu mukuwaka mutindu ya kulonga ya mpasudi-nzila yango mpe mambote yina kisalu na yandi vuandaka bimisa, munu bandaka kusepela kusamuna. Mpangi yango kumaka nkundi na munu ya ntima mpe yandi sadisaka munu samu mukula na kimpeve, mubanda kusepela na kisalu ya kusamuna, mpe mukuma na nguizani ya penepene na Yehova.”

18. Yinki Yehova zola beto sala?

¹⁸ Yehova zola beto nionso beto kudisa nzola samu na yandi mpe samu na bantu yankaka. Mutindu beto melonguka yau, beto lenda kumisa nzola na beto na Yehova ngolo na kulongukaka Mpova na yandi mpe na kuyindulaka na mpinda na zulu na yau mpe na kusololaka na yandi mbala na mbala na kisambu. Beto lenda kudisa nzola na beto na bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo na kupesaka bau lusadusu ya mfunu. Ntangu nzola na beto kena kukula, beto kekuma mpenza penepene na Yehova mpe na dibuta na beto ya kimpeve. Mpe beto kevuanda na kinkundi yango samu na mvula na mvula!