1. Yinki mutindu nge kekukimonaka samu na kedika?

 BISADI ya Yehova kezolaka kedika yina kele na Mpova ya Nzambi. Kiminu na beto mesimbama na yau. (Bar. 10:17) Beto kendimaka mpenza ti Yehova tulaka kimvuka ya Buklisto lokola ‘dikunzi mpe kima yina kesimbaka kedika.’ (1 Tim. 3:15) Mpe beto kezitisaka na kiese nionso ‘bantu yina kena kutuadisa beto.’ Bakesasilaka beto kedika ya Biblia mpe bakepesaka beto lutuadusu yina kele na nguizani na luzolo ya Nzambi.​—Baeb. 13:17.

2. Mutindu Yakobo 5:19 memonisa yau, yinki lenda kumina beto na manima ya kulonguka kedika?

² Nzokande na manima ya kundima kedika mpe ya kundima ti beto fueti landa lutuadusu ya nkubukulu ya Nzambi, yalenda salama ti beto bika nzila. (Tanga Yakobo 5:19.) Satana kezola mpenza ti beto lemba kutudila Biblia ntima to beto lemba kutula ntima na lutuadusu yina beto kebakaka na nkubukulu ya Nzambi.​—Baef. 4:14.

3. Yinki beto kele na yau nsatu samu na kukangama ngolo na kedika? (Baefezo 6:13, 14)

³ Tanga Baefezo 6:13, 14. Ntama mingi ve Diabulu kesadila luvunu mosi ya ngolo samu na kutinda makanda nionso batelemina Yehova. (Kus. 16:13, 14) Beto mezaba diaka ti Satana kebuela bangolo samu na kuvuna bisadi ya Yehova. (Kus. 12:9) Na yau, yakele na mfunu beto longuka mutindu ya kumona lusuasanu yina kele kati na kedika mpe luvunu mpe mutindu ya kuzitisa kedika. (Bar. 6:17; 1 Pie. 1:22) Yakele na mfunu samu beto vuka na mpasi ya nene!

4. Yinki beto ketadila na disolo yayi?

 ⁴ Na disolo yayi, beto ketubila bikadulu zole yina beto fueti vuanda na yau samu na kuzaba kedika yina mekatuka na Biblia mpe kundima lutuadusu yina mekatuka na nkubukulu ya Nzambi. Mpe na manima beto ketubila mambu tatu yina beto fueti sala samu beto tatamana kukangama ngolo na kedika.

BIKADULU YINA BETO KELE NA YAU NSATU SAMU NA KUZABA KEDIKA

5. Na yinki mutindu kubanga Yehova kesadisaka beto beto zaba kedika?

⁵ Kubanga Yehova. Kana beto mekuna kubanga ya mbote ya Yehova, beto kezola yandi mingi, mpe yakesala ti beto sala ata diambu mosi ve yina kesepedisa yandi ve. Beto kevuandaka na nsatu ya kulonguka lusuasanu yina kele kati na mbote mpe yimbi, kati na kedika mpe luvunu, na mutindu yina beto lenda ndimama na Yehova. (Bing. 2:3-6; Baeb. 5:14) Beto fueti bika nzila ata fioti ve ti kubanga bantu kuma ngolo kuluta nzola na beto samu na Yehova, samu mbala mingi mambu yina kesepedisaka bantu kesepedisaka Yehova ve.

6. Yinki mutindu kubanga bantu salaka ti bamfumu ya mabuta 10 ya Yisaele balula kedika?

⁶ Kana beto kena kubanga bantu kuluta mutindu beto kebangaka Nzambi, beto lenda bika kedika. Beto tadila kifuani ya bamfumu ya mabuta 12 yina kuendaka kunonga ntoto yina Yehova lakaka ti yandi kepesa Bayisaele. Samu na bantu 10 kati na banongi yango, kubanga bantu ya Kanana vuandaka ngolo kuluta nzola na bau samu na Yehova. Batubilaka bampangi na bau Bayisaele: ‘Beto lenda nuana ve na bantu yina, samu bakele ngolo kuluta beto.’ (Kut. 13:27-31) Na kutadila mutindu bantu ketadilaka mambu, bantu ya Kanana vuandaka ngolo kuluta Bayisaele. Kasi kutuba ti Bayisaele vuandaka ve na makoki ya kununga bambeni na bau, vuandaka lokola bakena kuzimbakana Yehova. Yalombaka na banongi 10 yango batula makanisi na bau na mambu yina  Yehova lombaka Bayisaele basala. Yalombaka diaka bakanisa na mpinda na mambu yina yandi sadilaka bau mua ntangu fioti na ntuala. Na manima bazolaka bakusa ti ngolo ya bantu ya Kanana vuandaka kima ve kana bamefuanikisa yau na kilendo yina meluta nionso ya Yehova. Na lusuasanu na banongi ya kukondua kiminu, Yosua mpe Kalebe vuandaka na nsatu Yehova ndima bau. Batubilaka bantu: ‘Kana Yehova mendima beto, yandi kekotisa beto mpenza na ntoto yayi mpe yandi kepesa beto yau.’​—Kut. 14:6-9.

7. Yinki mutindu beto lenda kumisa ngolo kikadulu na beto ya kubanga Yehova? (Tala diaka foto.)

⁷ Samu na kukumisa ngolo kikadulu na beto ya kubanga Yehova, beto fueti kanisaka mambu yina kesepedisa yandi konso ntangu yina beto kena kubaka nzengolo mosi. (Nk. 16:8) Ntangu nge kena kutanga masolo ya Biblia, kukiyuvusa, ‘Kana munu kutanaka na diambu ya mutindu yayi, yinki nzengolo munu zolaka baka?’ Na kifuani, kanisa ti nge kena kuwa bamfumu ya mabuta 10 ya Yisaele kena kupesa lapolo na bau ya yimbi. Nge zolaka ndima lapolo yango mpe kuvuanda na wonga ya bantu, to nzola na nge samu na Yehova mpe nsatu na nge ya kusepedisa yandi zolaka vuanda ngolo kuluta wonga na nge? Dibuta ya mvimba ya Bayisaele ndiminaka ve Yosua mpe Kalebe ntangu bavuandaka tuba kedika. Yau salaka ti bakondua diluaku ya kukota na Ntoto ya nsilulu.​—Kut. 14:10, 22, 23.

8. Beto fueti sala ngolo samu na kukuna yinki kikadulu, mpe samu na yinki?

⁸ Kumikitisa. Yehova kemonisaka kedika na bantu yina kele na kumikitisa. (Mat. 11:25) Beto ndimaka na kumikitisa lusadusu samu na kulonguka kedika. (Bis. 8:30, 31) Kasi, beto fueti kenga ti beto bika kuma na lulendo. Kana beto kele na lulendo, beto kebanda kukanisa ti makanisi na beto kele mutindu mosi na bansikudukusu ya Biblia mpe lutuadusu yina mekatuka na nkubukulu ya Yehova.

9. Yinki mutindu beto lenda tanina kumikitisa na beto?

⁹ Samu na kutanina kumikitisa na beto, beto fueti zimbakana ve mutindu beto kele fioti kana beto mekukifuanikisa na bunene ya Yehova. (Nk. 8:3, 4) Beto lenda sambila diaka samu na kukudisa mpeve ya kumikitisa mpe ya kundima malongi. Yehova kesadisa beto samu beto tadila makanisi na yandi yina beto kelongukaka na nzila ya Biblia mpe ya nkubukulu na yandi ti yakele na valere mingi kuluta makanisi na beto. Na ntangulu na nge ya Biblia, sosa mambu yina kena kumonisa ti Yehova kezolaka kumikitisa mpe yandi keyinaka lulendo, lunangu, mpe kukizangula. Sosa mingimingi kumikitisa ntangu nge mebaka kiyekua mosi yina kena kupesa nge mua kimfumu to yina kena kusala ti bantu yankaka tudila nge dikebi.

MUTINDU BETO LENDA KANGAMA NGOLO NA KEDIKA

10. Banani Yehova sadilaka samu na kupesa malako mpe lutuadusu na bisadi na yandi?

¹⁰ Tatamana kutula ntima na lutuadusu yina kekatukaka na nkubukulu ya Yehova. Na Yisaele ya ntama, Yehova sadilaka Mose mpe na manima Yosua samu na kupesa malako na bisadi na Yandi. (Yoz. 1:16, 17) Bayisale vuandaka baka balusakumunu ntangu bavuandaka tadila bantu yango lokola bamonisi ya Yehova Nzambi. Basiekle mingi na manima ntangu kimvuka ya Buklisto salamaka, bantumua 12 vuandaka pesa lutuadusu. (Bis. 8:14, 15) Na manima bankulutu yankaka ya Yerusaleme buelamaka na grupe yango. Na kulandaka lutuadusu yina bavuandaka baka na babakala yango ya kukuikama, ‘Bimvuka tatamanaka kukuma ngolo mpenza na kiminu mpe bantu vuandaka kuma mingi konso kilumbu.’ (Bis. 16:4, 5) Na ntangu na beto, beto diaka beto kebakaka  balusakumunu ntangu beto kelandaka lutuadusu ya teokrasi yina kekatukaka na nkubukulu ya Yehova. Kasi yinki mutindu Yehova kekukimona kana beto memanga kuzitisa bantu yina yandi mepona samu na kutuadisa? Beto lenda pesa mvutu na kiuvu yango na kutadilaka mambu yina salamaka ntangu Bayisaele vuandaka kuenda na Ntoto ya nsilulu.

11. Yinki kuminaka Bayisaele ya ntama yina teleminaka Mose muntu yina Nzambi ponaka samu na kutuadisa? (Tala diaka foto.)

¹¹ Ntangu Bayisaele vuandaka sala vuayaje na bau samu na kukuenda na Ntoto ya nsilulu, bantu ya lokumu teleminaka Mose mpe kiyekua yina Yehova pesaka yandi. Batubaka: ‘Kimvuka ya mvimba ya bantu kele nlongo [Mose kaka ve], bau nionso, mpe Yehova kele na kati na bau.’ (Kut. 16:1-3) Atako yavuandaka kedika ti na meso ya Nzambi “kimvuka ya mvimba ya bantu” vuandaka nlongo, Yehova ponaka Mose samu na kutuadisa bisadi na Yandi. (Kut. 16:28) Na kuvuezaka Mose, batomboki yango vuandaka vueza mpenza Yehova. Batulaka ve makanisi na mambu yina Yehova vuandaka zola; kasi batulaka makanisi na mambu yina bavuandaka na yau nsatu. Nsatu na bau vuandaka kubaka kilendo mingi mpe kuzabana mingi. Nzambi kufuaka bantuadisi yango ya batomboki, mpe bantu kuluta 1 000 yina sanganaka na bau. (Kut. 16:30-35, 41, 49) Bubu yayi beto lenda kukindimisa ti Yehova kemangaka bantu yina kezitisaka ve lutuadusu ya nkubukulu na yandi.

12. Samu na yinki beto fueti tanina kikadulu na beto ya kutudila nkubukulu ya Yehova ntima?

¹² Beto lenda tanina kikadulu na beto ya kutula ntima na nkubukulu ya Yehova. Kana yamekuma puelele ti nsobolo mosi melombama samu na mbakusulu na beto ya kedika mosi ya Biblia to samu na kubongisa diaka kisalu ya Kimfumu, bampangi yina ketuadisaka beto kekakatanaka ve kusala nsobolo yango ya mfunu. (Bing. 4:18) Bakesalaka yau, samu bakezolaka kusepedisa Yehova kuluta diambu  nionso yankaka. Bakesalaka diaka nionso yina balenda samu banzengolo na bau simbama na Mpova ya Nzambi, yina kele lokola kifuani yina bisadi nionso ya Yehova fueti landa.

13. Yinki kele ‘kifuani ya bampova yina kepesaka mambote,’ mpe yinki beto fueti sala na yau?

¹³ ‘Tatamana kukangama na kifuani ya bampova yina kepesaka mambote.’ (2 Tim. 1:13) ‘Kifuani ya bampova yina kepesaka mambote’ zola monisa malongi ya Buklisto yina kele na Biblia. (Yoa. 17:17) Malongi yango nde mesimba mambu nionso yina beto kendiminaka. Nkubukulu ya Yehova kelongaka beto beto kangama na malongi yango. Ntangu nionso yina beto kena kusala mutindu yina, beto kebaka balusakumunu.

14. Yinki mutindu Baklisto yankaka lembaka kukangama na ‘kifuani ya bampova yina kepesaka mambote’?

¹⁴ Yinki lenda salama kana bindimeli na beto simbama diaka ve na ‘kifuani ya bampova yina kepesaka mambote’? Beto tadila kifuani mosi. Na siekle ya ntete, Baklisto yankaka vuandaka muangisa nsangu mosi ya luvunu ti kilumbu ya Yehova mekuizaka deja. Bantu vuandaka kanisa ti letre mosi yina ntumua Paulo sonikaka nde tubaka diambu yango. Kondua kubaka ntangu ya kutadila diambu yango, Baklisto yankaka ya Tesalonika ndiminaka nsangu yango ya luvunu, mpe babandaka ata kumuangisa yau. Bazolaka vunuka ve kana babambukaka na mambu yina Paulo longaka bau ntangu yandi vuandaka kintuadi na bau. (2 Bate. 2:1-5) Paulo longaka bampangi na yandi ti bandimina ve mambu nionso yina bakuwaka. Mpe samu na kusadisa bau samu na bilumbu kena kuiza, Paulo sukisaka letre na yandi ya zole na Batesalonika na bampova yayi: ‘Yayi mbote na munu, munu Paulo, yina munu mesonika na diboko na munu mosi; yakele kidimbu na mikanda na munu nionso; yakele mutindu munu kesonikinaka.’​—2 Bate. 3:17.

15. Yinki mutindu beto lenda kukitanina na luvunu yina kemonanaka lokola kedika? Pesa kifuani. (Tala diaka bafoto.)

¹⁵ Yinki beto lenda longuka na bampova yina Paulo sonikinaka Batesalonika? Kana beto mekuwa diambu yina kele ve na nguizani na mambu yina beto longukaka na Biblia, to kana  beto mekuwa nsangu mosi ya luvunu beto fueti sadila lusuasukusu. Na ex-Union soviétique, bambeni na beto pesaka bampangi letre mosi yina bavuandaka vuna ti yamekatuka na biro ya nene. Letre yango vuandaka kindisa bampangi na kusala nkubukulu mosi yina kele ya kusuasana mpe ya kukabuana na nkubukulu na beto. Letre yango vuandaka monana lokola yavuandaka ya kedika. Kasi bampangi ya kukuikama vunukaka ve. Babakusaka ti mambu yina vuandaka na letre yango vuandaka ve na nguizani na mambu yina balongaka bau. Bubu yayi, bambeni ya kedika kesadilaka ntangu yankaka mayele ya teknoloji samu na kukotisa mvualangani mpe samu na kukabula beto. Na kisika ya kubika ‘makanisi na [beto] ningana na nsualu,’ beto lenda kukitanina na kutadilaka kana mambu yina beto kena kuwa to beto kena kutanga kele na nguizani na bakedika yina beto melongukaka deja.​—2 Bate. 2:2; 1 Yoa. 4:1.

16. Na kutadila Baroma 16:17, 18, yinki beto fueti sala kana bantu yankaka mebika kedika?

¹⁶ Bikana na bumosi na bantu yina kele ya kukuikama na Yehova. Nzambi zola ti beto vuanda na bumosi na nsambudulu na beto. Beto kebikana na bumosi ntangu nionso yina beto kekangama na kedika. Muntu nionso yina kena kumuangisa konso nsangu yina kele ve na nguizani na kedika, kena kukotisa bukabuani na kati ya kimvuka, na yau Nzambi meluengisa beto ti ‘beto manga bau.’ Kana beto sala mutindu yina ve, beto lenda banda kundimina mambu yina kele ve kedika mpe beto lenda kondua kukuikama na Yehova.​—Tanga Baroma 16:17, 18.

17. Yinki mambote beto kebakaka na kuzabaka kedika mpe na kukangamaka ngolo na yau?

¹⁷ Kana beto mezaba kedika mpe beto mesimba yau ngolo, beto kebikana penepene ya Yehova mpe beto ketanina kiminu na beto ngolo. (Baef. 4:15, 16) Beto kekukitanina na malongi ya luvunu mpe na bansangu ya Satana, mpe beto kebikana na luvuvamu na yinsi ya lutanunu ya Yehova na ntangu ya mpasi ya nene. Tatamana kukangama ngolo na mambu yina kele kedika, ‘mpe Nzambi ya kiyenge kevuanda na [nge].’​—Bafil. 4:8, 9.