1. Yinki Yehova kena kulomba bisadi na yandi basala? (Tala diaka foto.)

 NA NANI beto lenda lomba lukindusu mpe lutuadusu? Beto mezaba mvutu na kiuvu yango. Beto lenda pusana penepene na Yehova Nzambi na nzila ya kisambu. Yehova kena kulomba beto beto sala yau. Yandi kezolaka beto sambila yandi mbala na mbala​—‘kusambila ntangu nionso.’ (1 Te. 5:17) Beto lenda pusana penepene na yandi na nzila ya kisambu kondua kukakatana mpe kulomba yandi lutuadusu na mambu nionso ya luzingu na beto. (Bin. 3:5, 6) Lokola Yehova kekabaka ntangu na yandi, yandi metuba ti beto lenda sambila yandi mbala mingi, yametadila kaka beto.

2. Yinki beto ketadila na disolo yayi?

² Beto kele na butondi mingi na Yehova na mutindu yandi mepesa beto nzila ya kusambila yandi. Kasi, na kutadila mambu nionso yina beto kevuandaka na yau ya kusala, yalenda vuanda mpasi samu na beto na kubaka ntangu ya kusambila. Beto lenda vuanda diaka na nsatu ya kubongisa diaka mutindu ya bisambu na beto. Diambu ya kiese kele ti beto lenda baka lukindusu mpe lutuadusu na Masonukua. Na disolo yayi, beto ketadila mutindu beto lenda baka ntangu ya kusambila na kutadila kifuani ya Yesu. Beto ketubila mpe mutindu beto lenda bongisa diaka mutindu ya bisambu na beto na kukotisaka mambu tanu ya mfunu.

3. Yinki Yesu zabaka na diambu metadila kisambu?

³ Yesu zabaka ti Yehova kebakaka kisambu na valere mingi. Bamvula mingi tekila Yesu kuiza na ntoto, yandi vuandaka mona mutindu Tata na yandi vuandaka pesa bamvutu na bisambu ya babakala mpe ya banketo ya kukuikama. Na kifuani, Yesu vuandaka pene ya Tata na yandi ntangu Yandi vuandaka pesa mvutu na bisambu ya Ana, Davidi, mpe Eliya mpe bisadi na yandi mingi yankaka ya kukuikama. (1 Sa. 1:10, 11, 20; 1 Bn. 19:4-6; Nk. 32:5) Samu  na yau, Yesu longaka banlonguki na yandi basambilaka ntangu nionso mpe batudilaka Nzambi ntima ya mvimba!​—Mat. 7:7-11.

4. Yinki dilongi beto lenda baka na bisambu ya Yesu?

⁴ Yesu pesaka banlonguki na yandi kifuani ya kulanda na nzila ya bisambu yina yandi mosi salaka na Yehova. Ntangu nionso yina Yesu vuandaka sala kisalu na yandi na ntoto, yandi vuandaka sambila mbala na mbala. Yavuandaka lomba yandi baka ntangu ya kusambila samu yandi vuandaka na mambu mingi ya kusala mpe bantu mingi vuandaka kuiza fulukila yandi. (Mar. 6:31, 45, 46) Yandi vuandaka lamuka sunkasunka samu yandi baka ntangu ya kuvuanda yandi mosi samu na kusambila. (Mar. 1:35) Na diluaku kuluta mosi, yandi sambilaka mpipa ya mvimba tekila yandi baka nzengolo mosi ya mfunu. (Luka 6:12, 13) Mpe Yesu sambilaka mbala mingi na mpipa ya nsuka tekila yandi kufua samu yandi vuandaka tula makanisi na yandi na diambu yina lutaka mpasi na kisalu yina yandi kuizaka sala na ntoto.​—Mat. 26:39, 42, 44.

5. Yinki mutindu beto lenda landa kifuani ya Yesu ntangu beto kena kusambila?

⁵ Kifuani ya Yesu kena kulonga beto ti yavuanda beto kele na mambu mingi ya kusala, beto fueti bakaka ntangu ya kusambila. Mutindu mosi na Yesu, beto fueti baka ntangu ya kusambila​—na kulamukaka sunkasunka to na mpipa. Kana beto mesala mutindu yina, beto kemonisa Yehova ti beto kele na butondi samu na dikabu yango ya mfunu. Mpangi mosi ya nketo na nkumbu ya Lynne kena kuzaba diaka mutindu yandi vuandaka na butondi ntangu yandi longukaka samu na mbala ya ntete diluaku ya kusambila. Yandi metuba, “Ntangu munu longukaka ti munu lenda solola na Yehova ata konso ntangu, yasadisaka munu munu tadila yandi lokola Nkundi ya ntima mpe mukumaka na nsatu ya kubongisa diaka bisambu na munu.” Kondua ntembe mingi kati na beto kekukimonaka mutindu yina. Na yau, beto tadila mambu tanu ya mfunu yina beto lenda kotisa na bisambu na beto.

6. Na kutadila Kusonga 4:10, 11, yinki Yehova mebonga kubaka?

⁶ Kumisaka Yehova. Na vizion mosi ya kukamua, ntumua Yoane monaka bankulutu 24 na dizulu kena kusambila Yehova. Bavuandaka kumisa Nzambi, mpe bavuandaka tuba ti yandi mebonga kubaka ‘nkembo, lokumu, mpe kilendo.’ (Tanga Kusonga 4:10, 11.) Bambasi ya kukuikama diaka kevuandaka na bamfunu mingi ya kukumisa mpe kupesa Yehova nkembo.  Bakele na dizulu kintuadi na yandi mpe bamezaba yandi mbote. Bakemonaka bikadulu na yandi ntangu baketalaka bima yina yandi salaka. Ntangu baketalaka mutindu Yehova kesadilaka mambu, yaketindaka bau bakumisa yandi.​—Yobi 38:4-7.

7. Yinki mambu beto lenda pesila Yehova lokumu?

⁷ Beto diaka beto kevuandaka na nsatu ya kukumisa Yehova na bisambu na beto. Beto lenda sala yau na kutubilaka yandi mambu yina beto kezolaka mpe yina beto kesepelaka samu na yandi. Ntangu nge kena kutanga mpe kulonguka Biblia, meka kumona bikadulu ya Yehova yina nge kesepelaka na yau mingi. (Yobi 37:23; Bar. 11:33) Na manima, tubila Yehova mutindu nge kekukimonaka samu na bikadulu yango. Beto lenda kumisa diaka Yehova samu yandi kesadisaka beto mpe bampangi na beto nionso Baklisto. Yandi ketudilaka beto dikebi mpe yandi ketaninaka beto ntangu nionso.​—1 Sa. 1:27; 2:1, 2.

8. Yinki kele ndambu ya bamfunu yina beto fueti pesila Yehova matondo? (1 Batesalonika 5:18)

⁸ Pesaka Yehova matondo. Beto kele na bamfunu mingi ya kupesa Yehova matondo na bisambu na beto. (Tanga 1 Batesalonika 5:18.) Beto lenda pesa yandi matondo samu na konso kima ya mbote yina beto kele na yau; kutu konso dikabu ya mbote kekatukaka na yandi. (Yak. 1:17) Na kifuani, beto lenda monisina yandi butondi na beto samu na ntoto na beto ya kitoko mpe bima ya kitoko yina yandi salaka. Beto lenda monisa diaka butondi na beto samu na luzingu na beto, dibuta na beto, bankundi na beto, mpe kivuvu na beto. Mpe beto fueti pesa Yehova matondo samu yandi mepesaka beto diluaku ya kuvuanda na kinkundi ya mbote na yandi.

9. Samu na yinki beto fueti kudisa butondi na Yehova?

⁹ Mbala yankaka yakelomba beto sala ngolo samu na kukanisa na zulu ya bamfunu yina fueti tinda beto mosi na kuvuanda na butondi na Yehova. Beto kena kuzinga na yinza yina bantu mekondua butondi. Mbala mingi bantu ketulaka dikebi na mambu yina bakezolaka basadila bau na kisika ya kutula dikebi na mambu yina balenda sala samu kumonisa butondi na yina bakele na yau. Kana beto mebanda landa kikadulu ya mutindu yina, bisambu na beto lenda kuma lokola kaka liste ya bima ya kulomba. Samu diambu yango bika kumina beto, beto fueti tatamana kukudisa mpe kumonisa butondi samu na nionso yina Yehova kesalaka samu na beto.​—Luka 6:45.

10. Yinki mutindu kikadulu ya kumonisa butondi sadisaka mpangi mosi ya nketo samu yandi kanga ntima? (Tala diaka foto.)

¹⁰ Kikadulu ya kumonisa butondi lenda sadisa beto beto kanga ntima na bampasi. Beto tadila kifuani ya mpangi Kyung-sook, yina kele na Linɔ́ngi ya Mosɛnzɛli ya 15 janvier 2015. Bamonaka mpangi yango ya nketo na maladi ya kanser ya bapumo yina mekula. Yandi metuba: “Maladi yango vuandaka pesa munu susi. Munu vuandaka kukimona neti mezimbisa bima nionso, mpe yavuandaka bangisa munu.” Yinki sadisaka yandi samu yandi kanga ntima? Yandi metuba, konso mpipa tekila yandi kuenda leka, yandi vuandaka kuenda na zulu ya balkon ya yinzo na yandi mpe yandi vuandaka sambila na ndinga ya  ngolo samu na mambu tanu ya kupesila Nzambi matondo samu na kilumbu yango. Yavuandaka sala ti yandi kukitungisa mingi ve mpe yavuandaka tinda yandi yandi monisa nzola na yandi samu na Yehova. Yandi vuandaka mona mutindu Yehova kesadisaka bisadi na yandi ya kukuikama ntangu bakena kukutana na mambu ya mpasi, mpe yandi bakusaka ti mambu ya mbote kele mingi na luzingu na beto kuluta mambu ya mpasi. Mutindu mosi na mpangi Kyung-sook, beto diaka beto kele na bamfunu mingi ya kupesa Yehova matondo, ata kana beto kena kukutana na mambu ya mpasi. Kumonisa yandi butondi na beto na nzila ya kisambu lenda sadisa beto beto kanga ntima mpe beto tatamana kuvuanda na kiese.

11. Samu na yinki banlonguki ya Yesu vuandaka na nsatu ya kibakala ntangu Yesu vutukaka na dizulu?

¹¹ Lombaka Yehova kibakala na kisalu ya kusamuna. Ntangu fioti tekila Yesu vutuka na dizulu, yandi bambulaka banlonguki na yandi kiyekua na bau ya kupesa kimbangi samu na yandi ‘na Yerusaleme, na Yudea nionso mpe na Samaria, mpe tii na kisika yina meluta ntama na ntoto.’ (Bis. 1:8; Luka 24:46-48) Ntangu fioti na manima, bamfumu ya mabundu ya Bayuda kangaka ntumua Petelo mpe Yoane mpe banataka bau na ntuala ya Sanedrina, mpe balombaka na babakala yango ya kukuikama balemba kusamuna, mpe babangisaka bau. (Bis. 4:18, 21) Yinki Petelo mpe Yoane salaka?

12. Na kutadila Bisalu 4:29, 31, yinki banlonguki salaka?

¹² Petelo mpe Yoane pesaka bamfumu ya mabundu ya Bayuda mvutu na kutubaka: ‘Kana yakele mbote na meso ya Nzambi na kuwila beno na kisika ya kuwila Nzambi, beno zenga beno mosi. Kasi beto, beto lenda bika ve kutubila mambu yina beto monaka mpe beto kuwaka.’ (Bis. 4:19, 20) Ntangu babikidilaka Petelo mpe Yoane, banlonguki salaka kisambu yina vuandaka na nguizani na luzolo ya Yehova. Basambilaka: ‘Pesa bananga na nge kibakala nionso samu batatamana kutuba mpova na nge.’ Yehova pesaka mvutu na kisambu yango yina katukaka na ntima.​—Tanga Bisalu 4:29, 31.

13. Yinki dilongi beto lenda baka na kifuani ya mpangi Jin-hyuk?

¹³ Beto lenda landa kifuani ya banlonguki na kutatamanaka kusamuna ata kana bamfumu ya Leta melomba beto beto lemba kusala yau. Beto tadila kifuani ya Jin-hyuk, mpangi mosi ya bakala yina kotaka buloko samu yandi mangaka kukota na kisalu ya kisoda. Na buloko, bapesaka yandi kisalu ya kupesa madia mpe bima yankaka na bantu yankaka ya buloko yina baketulaka na kisika na bau mosi kaka, kasi bapesaka yandi nzila ya kutubila bau kaka mambu yina kele na nguizani na bansatu na bau ya kinsuni. Yandi vuandaka ve na yinsua ya kutubila bau mambu metadila Biblia. Yandi sambilaka samu na kulomba kibakala mpe mayele ya kutuba samu na kulonga kedika na konso diluaku. (Bis. 5:29) Yandi metuba: “Yehova pesaka mvutu na bisambu na munu na kupesaka munu kibakala mpe nduenga samu na kubanda bandongokolo mingi ya Biblia ya miniti tanu kaka na ntuala ya baporte ya bantu ya buloko. Na manima, na mpipa, munu vuandaka sonika baletre yina mulendaka pesa na bantu ya buloko kilumbu kelanda.” Beto diaka beto lenda tula ntima ti Yehova kesadisa beto samu beto kokisa kisalu na beto. Mutindu mosi na mpangi Jin-hyuk, beto lenda sambila samu na kulomba kibakala mpe nduenga.

14. Yinki lenda sadisa beto ntangu beto kena kukutana na mambu ya mpasi? (Nkunga 37:3, 5)

¹⁴ Lombaka Yehova lusadusu samu na kukanga ntima na bampasi. Mingi kati na beto kena kukutana na bampasi na nzutu mpe na makanisi, na kifuani kufuila muntu yina beto vuandaka zola, mitungisi na kati ya dibuta, banzomono, to mambu yankaka ya mpasi. Mpe mambu lokola bamaladi ya yimbi mpe bamvita kesalaka ti mpasi buelama diaka. Tubila Yehova mutindu nge kena kukimona. Tubila yandi mambu nge kena  kukutana na yau kaka mutindu nge ketubilaka nkundi ya ntima. Ndimisama ti Yehova ‘kesadila nge mambu ya mbote.’​—Tanga Nkunga 37:3, 5.

15. Yinki mutindu kisambu lenda sadisa beto beto ‘kanga ntima na bampasi’? Pesa kifuani.

¹⁵ Kutatamana na kusambila kesadisa beto beto ‘kanga ntima na bampasi.’ (Bar. 12:12) Yehova mezaba mambu yina bisadi na yandi kena kukangila ntima​—‘Yandi kekuwaka kudila na bau samu na kulomba lusadusu.’ (Nk. 145:18, 19) Mpasudi nzila mosi yina kele na bamvula 29 na nkumbu ya Kristie monaka kedika ya diambu yango. Yandi kumaka maladi na kintulumukina. Yau salaka ti, yandi banda kuniokuama na makanisi. Na manima, yandi kuwaka ti mama na yandi mekuma na maladi mosi yina lendaka sala ti yandi kufua. Kristie metuba: “Munu sambilaka Yehova ngolo samu yandi pesa munu ngolo yina munu vuandaka na yau nsatu samu na konso kilumbu. Munu tatamanaka kuvuanda na programe ya mbote ya kusala mambu ya kimpeve na kukuendaka na balukutakanu mpe kusala ndongokolo ya munu mosi.” Yandi mebuela: “Kisambu kesadisaka munu na kukanga ntima na bantangu ya mpasi. Munu mezaba ti Yehova kevuanda kaka vana samu na beto, mpe dibanza yango kekitisaka munu ntima. Atako maladi na munu manisaka ve mbala mosi, Yehova pesaka mvutu na bisambu na munu na kupesaka munu kiyenge mpe yakitisaka munu ntima.” Beto fueti zimbakana ve ti ‘Yehova mezaba mutindu ya kukatula bantu yina kekangamaka na Nzambi na kumekama.’​—2 Pi. 2:9.

16. Samu na yinki beto kele na nsatu ya lusadusu ya Yehova samu na kutelemina bantotolo?

¹⁶ Lombaka Yehova lusadusu samu na kutelemina bantotolo. Lokola beto kele bantu ya kuzanga kukoka, beto kevuanda ntangu nionso na nsatu ya kunuanisa ntotolo ya kusala mambu ya yimbi. Satana kena kusala nionso yina yandi lenda samu mvita yango kuma diaka mpasi kuluta. Mosi ya mitindu yina yandi kesosaka kubebisa makanisi na beto kele na nzila ya bandutusulu ya ntangu ya yimbi. Bandutusulu ya ntangu ya mutindu yina lenda fulusa mabanza na beto na makanisi  ya yimbi​—makanisi yina lenda kumisa beto doti na meso ya Yehova mpe yalenda tinda beto beto sala disumu ya nene.​—Mar. 7:21-23; Yak. 1:14, 15.

17. Na manima ya kusambila samu na kulomba lusadusu, yinki beto fueti sala? (Tala diaka foto.)

¹⁷ Beto kele na nsatu ya lusadusu ya Yehova kana beto zola nunga ntotolo ya kusala mambu ya yimbi. Yesu kotisaka bampova yayi melanda na kisambu na yandi ya kifuani: ‘Kubika ve ti beto kubua na ntotolo, kasi vukisa beto na muntu ya yimbi.’ (Mat. 6:13) Yehova kele na nsatu ya kusadisa beto, kasi beto fueti lomba yandi lusadusu yango. Beto fueti sala diaka mambu yina kele na nguizani na bisambu na beto. Beto lenda sala nionso samu na kumanga kutanga mpe kuwa mabanza ya yimbi yina kena kupanzana na yinza ya Satana. (Nk. 97:10) Beto lenda fulusa mabanza na beto na makanisi ya mbote na kutangaka mpe kulongukaka Biblia. Kukuenda na balukutakanu mpe kukuenda na kisalu ya kusamuna ketanina makanisi na beto. Yehova, na ndambu na yandi, melaka beto ti yandi kebika ve nzila beto kutana na ntotolo yina beto kekoka ve kukangila ntima.​—1 Bk. 10:12, 13.

18. Na diambu metadila kisambu, yinki beto nionso fueti sala?

¹⁸ Mosimosi kati na beto fueti sambilaka diaka mingi samu na kubikana ya kukuikama na Yehova na bilumbu yayi ya nsuka ya mpasi. Bakaka ntangu konso kilumbu samu na kusala kisambu yina kekatukaka na ntima. Yehova zola beto ‘tiamuna bantima na beto na ntadisi na yandi’ na kisambu. (Nk. 62:8) Kumisa Yehova mpe pesa yandi matondo samu na nionso yina yandi kesalaka. Lomba yandi lusadusu samu na kuvuanda na kibakala na kisalu ya kusamuna. Lomba yandi lusadusu samu na kukanga ntima na mambu ya mpasi mpe kutelemina bantotolo yina nge lenda kutana na yau. Kubika kima mosi ve to muntu mosi ve pekisa nge kusambila Yehova mbala na mbala. Kasi, yinki mutindu Yehova kepesaka mvutu na bisambu na beto? Beto ketadila kiuvu yango ya mfunu na disolo melanda.