1. Yinki kebendaka mpenza dikebi ya bantu mingi yina kekuizaka na balukutakanu na beto samu na mbala ya ntete? (Tala diaka foto.)

 KANISA bankuelani mosi mekuiza na lukutakanu na Yinzo ya Kimfumu ya Bambangi ya Yehova samu na mbala ya ntete. Bamesepela na mutindu bameyamba bau na kiese mpe na nzola yina bamemona kati na bampangi na kimvuka. Ntangu bankuelani yango kena kuvutuka na yinzo, nketo metubila bakala na yandi, ‘Bambangi ya Yehova kele ya kusuasana na bantu yankaka​—munu sepelaka kuvuanda kintuadi na bau.’

2. Samu na yinki bampangi yankaka kebulaka dibaku?

² Nzola yina kevuandaka na kati ya Bambangi ya Yehova mesuasana mpenza na ya bantu yankaka. Ya kedika Bambangi ya Yehova kele bantu ya kukondua kukoka. (1 Yn. 1:8) Na yau, kana beto kena kuzaba mbote bampangi na kimvuka, beto kebanda mona banzimbala na bau. (Bar. 3:23) Diambu ya kiadi, bampangi yankaka kebikaka banzimbala ya bantu yankaka budisa bau dibaku.

3. Yinki kele kidimbu yina kemonisaka banlonguki ya kedika ya Yesu? (Yoane 13:34, 35)

³ Tala diaka verse yina mesimba disolo yayi. (Tanga Yoane 13:34, 35.) Yinki kele kidimbu yina kemonisaka Baklisto ya kedika? Biblia metuba ti yakele nzola, kasi yatuba ve ti bakele bantu ya kukoka. Simba ti Yesu tubaka ve ti: ‘Na mutindu yango, beno kezaba ti beno kele banlonguki na munu.’ Kasi yandi tubaka: ‘Na mutindu yango, bantu nionso kezaba ti beno kele banlonguki na munu.’ Yesu monisaka na bampova yango ti yakele kaka ve banlonguki na yandi, kasi ata mpe bantu yina kele ve banlonguki na yandi kezaba banlonguki na yandi na nzila ya nzola yina mekondua muyimi yina kele kati na bau.

4. Yinki mambu bantu yankaka lenda sosa kuzaba na yina metadila Baklisto ya kedika?

 ⁴ Bantu yankaka yina kele ve Bambangi ya Yehova lenda yuvusa: ‘Yinki mutindu nzola kele kidimbu yina kemonisaka banlonguki ya kedika ya Yesu? Yinki mutindu Yesu monisinaka bantumua na yandi nzola? Mpe yinki mutindu beto lenda landa kifuani ya Yesu bubu yayi?’ Bambangi ya Yehova kesalaka mbote mutindu bakekanisaka na bamvutu ya biuvu yango. Kusala mutindu yina kesadisa beto beto monisa nzola mingi, mingimingi ntangu bantu yankaka kena kusadila beto mambu na mutindu yina kena kusepedisa beto ve.​—Efe. 5:2.

5. Sasila bampova ya Yesu yina kele na Yoane 15:12, 13.

⁵ Yesu monisaka puelele ti kumonisa nzola na mutindu mosi ya spesiale kele kidimbu yina kemonisa banlonguki na yandi. (Tanga Yoane 15:12, 13.) Yesu pesaka bau ntumu ti: ‘Beno zolanaka beno na beno mutindu munu zolaka beno.’ Yinki yazola monisa? Mutindu kaka Yesu sasilaka yau, yakele nzola yina mekondua muyimi​—nzola yina ketindaka Muklisto yandi ndima ata kufua samu na mpangi na yandi Muklisto kana yamelomba yandi sala yau. b

6. Yinki mutindu Mpova ya Nzambi kemonisaka ti nzola kele mpenza mfunu?

⁶ Mpova ya Nzambi kelongaka beto ti nzola kele mpenza mfunu. Na kifuani, na kati ya baverse yina bantu mingi kezolaka, baverse yayi melanda kevuandaka na kati: ‘Nzambi kele nzola.’ (1 Yn. 4:8) ‘Nge fueti zola finangani na nge lokola nge mosi.’ (Mat. 22:39) ‘Nzola kefukaka masumu mingi.’ (1 Pi. 4:8) ‘Nzola kesukaka ve.’ (1 Bk. 13:8) Baverse yango mpe mingi yankaka memonisa ti yakele na mfunu kukuna mpe kumonisa kikadulu yango ya kitoko.

7. Samu na yinki Satana lenda ata fioti ve kusangisa bantu na nzola ya kedika?

⁷ Bantu mingi kekukiyuvusaka: ‘Yinki mutindu munu lenda zaba dibundu ya kedika? Mabundu nionso ketubaka ti bakelongaka kedika,  kasi mosimosi kati na yau kelongaka mambu ya kusuasana na yina metadila Nzambi.’ Satana bimisaka mabundu ya luvunu mpe yakena kusala ti bantu vuanda na mukakatano ya kuzaba dibundu ya kedika. Kasi yandi kele ve na dikoki ya kusangisa bantu na yinza ya mvimba samu bavuanda na bumosi mpe bazolana. Kaka Yehova nde kele na dikoki ya kusala yau. Yakele diambu ya kukamua ve samu nzola ya kedika kekatukaka kaka na Yehova​—kaka bantu yina kele na mpeve mpe na lusakumunu ya Yehova lenda vuanda na nzola ya kedika kati na bau. (1 Yn. 4:7) Yau yina Yesu tubaka ti kaka banlonguki na yandi ya kedika kemonisaka nzola yina mekondua muyimi kati na bau.

8-9. Yinki mutindu nzola yina kele kati na Bambangi ya Yehova kesimbaka bantima ya bantu mingi?

⁸ Mutindu kaka Yesu samunaka yau, bantu mingi kezaba banlonguki na yandi ya kedika na nzila ya nzola ya kedika yina bakemonasanaka. Na kifuani, mpangi mosi ya bakala na nkumbu ya Ian, kena kuzaba diaka lukutakanu mosi ya nene yina yandi kuendaka samu na mbala ya ntete yina salamaka na stade yina vuandaka penepene ya yinzo na yandi. Ian kuendaka na stade na manima ya mua bangonda samu na kutala bansaka. Yandi metuba: “Lukutakanu yango ya nene vuandaka na lusuasanu mosi ya nene. Bambangi ya Yehova vuandaka na luzitu, bavuandaka na mvuatulu ya mbote, mpe bana na bau monisaka bikadulu ya mbote.” Yandi mebuela: “Yina meluta nionso, bantu yango vuandaka na kikadulu ya kusepela na bima yina bakele na yau mpe bavuandaka na kiyenge​—mambu yango nde munu vuandaka zola na luzingu na munu. Munu kena kuzaba diaka ve badiskur yina salamaka na kilumbu yango, kasi kikadulu ya Bambangi ya Yehova kele kaka na makanisi na munu.” c Ya kedika, mambu ya mutindu yina kekatukaka kaka na nzola ya kedika. Lokola beto kezolaka bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo, beto kesadilaka bau mambu na kimpombo mpe na luzitu.

⁹ Mpangi mosi ya bakala na nkumbu ya John vuandaka na makanisi ya mutindu yina ntangu yandi bandaka kukuenda na balukutakanu ya kimvuka, yandi metuba: “Kinkundi yina munu monaka kati na bau bendaka mpenza dikebi na munu . . . munu kanisaka ti​—bakele bantu yina mekondua banzimbala. Nzola na bau ya kedika ndimisaka munu ti munu memona dibundu ya kedika.” d Masolo yayi mpe mingi yankaka kena kundimisa ti bisadi ya Yehova kele Baklisto ya kedika.

10. Yinki ntangu beto kevuandaka mingimingi na diluaku ya kumonisa nzola ya Buklisto? (Tala noti na yinsi ya paje.)

¹⁰ Mutindu beto monaka yau na ebandeli, ata Muklisto mosi ve kele ya kukoka. Na bantangu yankaka, baketuba to bakesala mambu yina lenda lembisa beto nzutu. e (Yak. 3:2) Na maluaku ya mutindu yina, beto kevuandaka na diluaku ya kumonisa nzola ya Buklisto na mutindu na beto ya kusadila mambu. Samu na yau, yinki dilongi beto lenda baka na kifuani yina Yesu bikaka?​—Yoa. 13:15.

11. Yinki bikadulu ya yimbi Yakobo mpe Yoane monisaka? (Tala diaka foto.)

¹¹ Yesu vingilaka ve ti banlonguki na yandi vuanda bantu ya kukoka. Kasi na nzola nionso, yandi sadisaka bau babongisa bikadulu ya yimbi ya kimuntu na bau yina kesala ti bandimama na Yehova. Na diluaku mosi, bantumua zole ya Yesu, Yakobo mpe Yoane, tindaka mama na bau kuenda lombila bau na Yesu yandi pesa bau kisika ya mfunu na Kimfumu. (Mat. 20:20, 21) Na mutindu  yina Yakobo mpe Yoane monisaka kikadulu ya lulendo mpe basosaka kuvuanda na mfunu mingi kuluta bantu yankaka.​—Bin. 16:18.

12. Yakobo mpe Yoane kaka vuandaka bantu yina monisaka bikadulu ya yimbi? Sasila.

¹² Yakobo mpe Yoane vuandaka kaka ve bantu yina monisaka bikadulu ya yimbi ya mutindu yina na diluaku yango. Tala mutindu bantumua yankaka tadilaka diambu yango: ‘Ntangu bantumua yankaka kumi (10) kuwaka mambu yango, bakumaka na nganzi samu na bampangi yango zole.’ (Mat. 20:24) Beto lenda kanisa mutindu diambu yango bimisaka makelele kati na Yakobo, Yoane, mpe bantumua yankaka. Mbala yankaka bantumua yankaka tubaka mutindu yayi: “Beno kele banani samu beno lomba kisika ya mfunu na Kimfumu? Beno kaka ve kele bantu yina salaka kisalu ya ngolo kintuadi na Yesu. Beto diaka beto mebonga kubaka bisika ya mfunu mutindu mosi na beno!” Yavuanda yinki diambu bakanisaka to yina batubaka, bantumua bikaka nzila na diambu yango samu yakatula nzola na bau ya kimpangi samu na mua ntangu.

13. Yinki mutindu Yesu vuandaka tadila mantata yina vuandaka kati na bantumua na yandi? (Matayo 20:25-28)

¹³ Yinki Yesu salaka samu na diambu yango? Yandi fuemaka ve. Yandi tubaka ve ti yandi kesosa bantumua yankaka yina meluta mbote, babakala yina kele na kumikitisa ya ngolo mpe yina kebanda kusadila ntangu nionso bantu yankaka mambu na nzola. Kasi na ntima yinda nionso, Yesu yindulaka kintuadi na babakala yango, samu yandi zabaka ti bavuandaka na nsatu ya  kusala mambu yina kele mbote. (Tanga Matayo 20:25-28.) Yandi tatamanaka kusadila bau mambu na nzola atako yavuandaka ve mbala ya ntete mpe ya nsuka yina bantumua vuandaka sosa kuzaba nani meluta na kati na bau nionso.​—Mar. 9:34; Luka 22:24.

14. Na kisika ya yinki mutindu bantumua ya Yesu yundukaka?

¹⁴ Kondua ntembe, Yesu zabaka ti nzingulu yina bantumua yundukilaka na yau vuandaka na bupusi na zulu na bau. (Yoa. 2:24, 25) Bayundukaka na kisika yina bamfumu ya mabundu vuandaka kukitula na kisika ya ntete. (Mat. 23:6; fuanikisa na video Les premiers sièges dans les synagogues na Biblia ya ndongokolo ya Français na Matayo 23:6.) Bamfumu ya mabundu ya Bayuda vuandaka kukimona ti bameluta bantu yankaka. f (Luka 18:9-12) Yesu bakusaka ti kubutuka na bisika ya mutindu yina vuandaka na bupusi na bantumua na yandi samu na mutindu ya kukitadila mpe ya kutadila bantu yankaka. (Bin. 19:11) Yandi vuandaka zaba ntangu nionso ti banlonguki na yandi lenda sala banzimbala mpe yandi vuandaka monisa ntima yinda kana bamesala banzimbala. Yandi zabaka ti bavuandaka na ntima ya mbote, na yau, na ntima yinda nionso yandi sadisaka bau bakatula kikadulu ya lulendo mpe bavuata nzola.

15. Yinki dilongi beto lenda baka na mambu yina kuminaka Yakobo mpe Yoane?

¹⁵ Beto lenda baka malongi mingi na mambu yina kuminaka Yakobo mpe Yoane. Basalaka yimbi na kusosaka kubaka bisika meluta mfunu na Kimfumu. Kasi bantumua yankaka salaka yimbi na mutindu babikaka diambu yango bimisa mantata mpe yakatula bumosi na bau. Kasi, Yesu sadilaka bantumua na yandi 12 mambu na kimpombo mpe na nzola. Yinki kele dilongi samu na beto? Diambu ya mfunu kele kaka ve yina bantu yankaka kesalaka, kasi mutindu na beto ya kutadila banzimbala mpe mantata na bau. Yinki lenda sadisa beto? Kana beto kele na mantata na mpangi mosi, beto lenda kukiyuvusa: ‘Samu na yinki diambu yina yandi salaka kena kutungisa munu mingi? Yakena kumonisa ve kikadulu mosi ya yimbi yina munu fueti soba? Muntu yina mesadila munu diambu yango, yandi kena kulutisa ve ntangu ya yimbi? Ata kana yamemonana ti munu kele na mfunu ya kufuema, munu lendaka monisa nzola yina mekondua muyimi na kumangaka kutula dikebi na nzimbala yango?’ Kana beto kena kutatamana kusadila bantu mambu na nzola, beto kemonisa ti beto kele banlonguki ya kedika ya Yesu.

16. Yinki dilongi yankaka beto lenda baka na kifuani ya Yesu?

¹⁶ Kifuani ya Yesu kena kulonga beto diaka na kusosaka kubakusa bampangi na beto Baklisto. (Bin. 20:5) Ya kedika, Yesu vuandaka na dikoki ya kutanga mambu yina kele na bantima ya bantu. Kasi beto, beto kele ve na dikoki yango. Beto lenda monisina bampangi na beto ntima yinda kana bamesala mambu yina mesala beto mpasi. (Efe. 4:1, 2; 1 Pi. 3:8) Yakevuanda pete kusala mutindu yina kana beto melonguka nzingulu na bau mpe kisika yina bayundukaka. Beto tadila kifuani mosi.

17. Yinki mambote nkengi ya kizungidila mosi bakaka na kusosaka kuzaba mbote mpangi mosi Muklisto?

¹⁷ Nkengi ya kizungidila mosi yina kena kusala na Afrique de l’Est kena kuzaba diaka mpangi mosi ya bakala na kimvuka mosi yina yandi kuendaka tala. Na ebandeli yandi kanisaka ti mpangi yango vuandaka ve na kimpombo. Yinki nkengi ya kizungidila salaka? Yandi metuba: “Na kisika  ya kutina mpangi yango, munu bakaka nzengolo ya kuzaba yandi mbotembote.” Na kusalaka mutindu yina, nkengi ya kizungidila longukaka mambu metadila nzingulu mpe kisika yina mpangi yango yundukaka yina salaka ti yandi monisa kimuntu ya mutindu yina. Nkengi ya kizungidila metuba diaka: “Ntangu kaka munu bakusaka ti mpangi yango kena kusala ngolo samu na kukatula nzingulu mpe bikadulu ya kisika yina yandi yundukaka mpe bansobolo yina yandi menunga kusala, munu bandaka kusepela na yandi. Beto kumaka bankundi ya mbote.” Na yau, ntangu beto kena kusosa kubakusa bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo, mbala mingi yakekumaka pete samu na kumonisina bau nzola.

18. Yinki biuvu beto lenda kukiyuvusa kana bampangi na beto mesadila beto diambu mosi yina mesala beto mpasi? (Bingana 26:20)

¹⁸ Na bantangu yankaka beto lenda vuanda na nsatu ya kupusana penepene ya mpangi mosi yina mesala beto mpasi na ntima. Atako na ebandeli beto lenda kukiyuvusa biuvu lokola: ‘Munu mebakusa mbotembote diambu yina salamaka?’ (Bin. 18:13) ‘Yandi salaka diambu kondua kukana?’ (Lon. 7:20) ‘Munu sala ntete ve nzimbala ya mutindu yina?’ (Lon. 7:21, 22) ‘Na kupusanaka penepene ya muntu yango, munu kebimisa diaka mantata yankaka kuluta yina munu kena kusosa kumanisa?’ (Tanga Bingana 26:20.) Kana beto kena kubaka ntangu ya kutadila biuvu ya mutindu yina, beto lenda bakusa ti nzola na beto samu na bampangi na beto ketinda beto beto zimbakana diambu ya yimbi yina bamesadila beto.

19. Yinki nzengolo nge mebaka?

¹⁹ Bambangi ya Yehova kemonisaka ti bakele Baklisto ya kedika na mutindu bakemonisaka nzola ya kedika na kati na bau. Beto kemonisaka ti beto kele banlonguki ya Yesu kana beto kena kumonisa nzola yina mekondua muyimi na bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo atako bakele bantu ya kukondua kukoka. Na kusalaka mutindu yina beto kesadisa bantu yankaka na kuzaba dibundu ya kedika mpe kusangana na beto na nsambudulu ya Yehova, Nzambi ya nzola. Bika beto tatamana kumonisa nzola yina kele kidimbu ya Baklisto ya kedika.