1. Bibuti kevuandaka na nsatu ya yinki samu na bana na bau?

 BIBUTI, beto mezaba ti beno kevuandaka na nsatu ya kusadisa bana na beno bazaba mpe bazola Yehova. Kasi Nzambi kemonanaka ve. Yinki mutindu beno lenda sadisa bana na beno bamona yandi lokola muntu ya kedika mpe bapusana penepene na yandi?​—Yak. 4:8.

2. Yinki mutindu bibuti lenda longa bana na bau bikadulu ya Yehova?

² Mutindu ya mbote samu na kusadisa bana bapusana penepene ya Yehova kele na kulongukaka na bau Biblia. (2 Tm. 3:14-17) Kasi, Biblia kena kumonisa mutindu yankaka yina bantuenia lenda longuka mambu metadila Yehova. Na mukanda ya Bingana, kondua ntembe bakena kumonisa tata mosi yina kena kubambula muana na yandi na kubika kuzimbakana bikadulu ya Yehova, yina kemonanaka na nsemono. (Bin. 3:19-21) Beto ketadila ndambu ya mitindu yina bibuti lenda sadila nsemono samu na kusadisa bana na bau balonguka kimuntu ya Yehova.

3. Yinki lusadusu bibuti fueti pesa na bana na bau?

³ Biblia metuba ti ‘bikadulu [ya Nzambi] yina kemonanaka ve kena kumonana puelele banda nsemono ya yinza, samu yakemonanaka na nzila ya bima yina yandi salaka.’ (Bar. 1:20) Bibuti, kondua ntembe beno kesepelaka kukuenda tambula samu na kulutisa ntangu kintuadi na bana na beno. Beno sadila ntangu yango samu na kusadisa bana na beno bamona nguizani yina kele kati na “bima yina Yehova salaka” mpe bikadulu na yandi ya kitoko. Beto tadila mambu yina bibuti lenda longuka na mutindu ya Yesu ya kulonga.

4. Yinki mutindu Yesu sadilaka nsemono samu na kulonga banlonguki na yandi? (Luka 12:24, 27-30)

 ⁴ Tala mutindu Yesu sadilaka nsemono samu na kulonga. Na diluaku mosi yandi tubilaka banlonguki na yandi batala bakorbo mpe bafololo lisi. (Tanga Luka 12:24, 27-30.) Yesu lendaka sadila konso kibulu to konso yinti, kasi yandi ponaka ndeke to fololo, bima yina banlonguki na yandi zabaka mbote. Banlonguki na yandi vuandaka na dikoki ya kumona bakorbo kena kupepumuka na zulu na bau mpe bafololo kena kupepa na bilanga. Nge lenda mona na makanisi mutindu Yesu vuandaka monisa musapi na bima yango ntangu yandi vuandaka tuba? Yinki yandi salaka na manima ya kutubila bifuani yango? Yandi longaka banlonguki na yandi dilongi mosi ya mfunu yina metadila kikadulu ya kukaba mpe ya kimpombo ya Tata na bau ya dizulu: Yehova kekondua ve kudikila mpe kuvuatisa bisadi na yandi ya kukuikama mutindu yandi kesalaka yau na bakorbo mpe na bafololo na bilanga.

5. Yinki bifuani yina kele na nsemono bibuti lenda sadila samu na kulonga bana na bau mambu metadila Yehova?

⁵ Bibuti, ntangu beno kelongaka bana na beno, yinki mutindu beno lenda landa kifuani ya Yesu? Nge lenda tubila muana na nge kima yina Yehova salaka yina nge kesepelaka na yau mingi, na kifuani kibulu to yinti yina nge kesepelaka na yau. Ntangu nge kena kutubila muana na nge kima yango, nge fueti sasila yandi mambu yina yakena kulonga beto samu na Yehova. Na manima nge lenda yuvusa muana na nge kibulu to yinti yina yandi kezolaka mingi. Kana nge kena kusadila nsemono mosi yina kebendaka deja dikebi na yandi, kondua ntembe yandi ketula mpenza dikebi ntangu nge ketubila yandi bikadulu ya Yehova.

6. Yinki dilongi beto lenda baka na kifuani ya mama ya Christopher?

⁶ Bibuti fueti lutisa ntangu mingi samu na kusosasosa kibulu to yinti mosi tekila ya kusolola na bana na bau mambu yina bima yango kena kulonga samu na Yehova? Kusala plina kele mpenza na mfunu ve. Yesu pesaka ve bansasulu ya yinda samu na mutindu bakorbo kekudiaka mpe bafololo lisi keyundukaka. Ata kana muana na nge kesepelaka kulonguka mambu mingi na yina metadila bima yina Yehova salaka, kasi na bantangu yankaka kutuba kaka diambu mosi to kuyuvusa kaka kiuvu mosi kevuanda mbote samu na kusadisa muana na nge yandi bakusa dilongi. Tala mambu yina mpangi mosi na nkumbu ya Christopher kena kubambuka samu na bumuana na yandi: “Mama na munu vuandaka tuba kaka fioti samu na kusadisa beto beto sepela na nsemono yina vuandaka nzinganzinga na beto. Na kifuani, ntangu beto vuandaka penepene ya bamongo, yandi vuandaka tuba: ‘Beno tala mutindu bamongo yayi kele nene mpe kitoko! Yehova kele mpenza muntu ya kukamua, mutindu yina ve?’ To kana beto kele penepene ya océan, yandi vuandaka tuba: ‘Beno tala kilendo ya bavage! Nzambi kele na kilendo, mutindu yina ve?’” Christopher metuba: “Bampova yango ya pete kasi ya mfunu, vuandaka tinda beto beto kanisa.”

7. Yinki mutindu nge lendaka sadisa bana na nge bakanisa na zulu ya nsemono?

⁷ Ntangu bana na nge kena kukula, nge lenda sadisa bau bakanisa na zulu ya bima yina Yehova salaka mpe balonguka mambu metadila kimuntu ya Yehova. Nge lenda tubila kima mosi yina Yehova salaka mpe na manima yuvusa bana na nge, “Yinki yamelonga beno samu na Yehova?” Nge lenda kamua kuwa mambu yina baketuba.​—Mat. 21:16.

8. Yinki diluaku bibuti yina vuandaka Bayisaele vuandaka na yau ntangu bavuandaka tambula “na nzila”?

⁸ Bayisaele yina vuandaka bibuti vuandaka longa bana na bau bansiku ya Yehova ntangu bavuandaka tambula “na nzila.” (Kul. 11:19) Banzila yango vuandaka nata na bamfinda ya Yisaele. Balendaka mona bibulu, bandeke, mpe bafololo ya mutindu na mutindu. Ntangu mabuta ya Bayisaele vuandaka tambula na banzila yango, bibuti vuandaka na diluaku ya kutubila bana na bau mambu metadila bima yina Yehova salaka. Beno diaka bibuti  beno kele na maluaku ya mutindu mosi ya kusadila nsemono samu na kulonga bana na beno. Beto tadila mutindu bibuti yankaka salaka yau.

9. Yinki dilongi nge lenda baka na kifuani ya Punitha mpe ya Katya?

⁹ Mama mosi na nkumbu ya Punitha yina kezingaka na mbanza mosi ya nene na Inde metuba: “Ntangu beto vuandaka kuenda tala dibuta na beto na buala, beto vuandaka tadila yau lokola diluaku samu na kusadisa bana na beto balonguka mambu metadila nsemono ya kitoko ya Yehova. Munu kemonaka ti bana na munu kebakusaka mbote nsemono ntangu bakele ntama na bisika mpe banzila yina bantu mingi kevuandaka na mbanza.” Bibuti, kondua ntembe bana na beno kesala zimbakana ata fioti ve ntangu yina beno kena kulutisa kintuadi na bisika ya kitoko. Katya mpangi mosi ya nketo yina kezingaka na Moldavie, metuba: “Mambu ya kitoko yina munu kezimbakanaka ve ya bumuana na munu kele ntangu yina munu vuandaka lutisa kintuadi na bibuti na munu na buala. Munu kele na butondi na bau mutindu balongaka munu banda bumuana na kubaka ntangu ya kutala bima yina Yehova salaka mpe kumona yandi na nzila ya nsemono na yandi.”

10. Yinki bibuti lenda sala kana bakele ve na dikoki ya kusala vuayaje samu na kukuenda na kisika yankaka? (Tala ankadre “ Lusadusu samu na bibuti.”)

¹⁰ Yinki nge lenda sala kana nge kele ve na dikoki ya kusala vuayaje na buala mosi? Amol, yina kevuandaka na Inde, metuba: “Kisika munu kezingaka, bibuti kelutisaka ntangu mingi na kisalu, mpe kusala vuayaje samu na kukuenda na buala mosi kevuandaka ntalu. Kasi, beno lendaka mona nsemono ya Yehova mpe kutubila bikadulu na yandi ntangu beno kele na mua parke ya fioti to na zulu ya balkon mosi.” Kana beno kena kutala na dikebi, kondua ntembe beno diaka beno kemona penepene ya yinzo na beno bima mingi yina Yehova salaka yina beno lenda monisa na bana na beno. (Nk. 104:24) Kondua ntembe beno kemona bandeke, bibulu ya fiotifioti, bayinti, mpe bima yankaka mingi. Karina, yina kezingaka na Allemagne, metuba: “Mama na munu kezolaka bafololo, yau yina ntangu  munu vuandaka muana fioti, yandi vuandaka longa munu diambu mosi na yina metadila bafololo ya kitoko bisika nionso yina beto vuandaka tambula kintuadi.” Bibuti, beno lenda sadila diaka bavideo mpe mikanda yina metubila nsemono yina nkubukulu na beto mebimisaka samu na kulonga bana na beno. Ya kedika, yavuanda yinki kisika beno kevuandaka, beno lenda sadisa bana na beno samu bamona bima yina Nzambi salaka. Ntangu yayi beto tubila ndambu ya bikadulu ya Yehova yina beno lenda tubila bana na beno.

11. Yinki mutindu bibuti lenda sadisa bana na bau bamona nzola ya Yehova?

¹¹ Samu na kusadisa bana na beno bamona nzola ya Yehova, beno lenda tubila mutindu ya nzola yina bibulu mingi kesadilaka samu na kutanina bana na bau. (Mat. 23:37) Beno lenda tubila diaka bima ya mutindu na mutindu ya kitoko yina beto kele na yau na nsemono. Karina, yina beto tubilaka na ebandeli, metuba: “Ntangu beto vuandaka tambula, mama na munu vuandaka kindisa munu munu tala mpe munu kanisa mutindu konso fololo mesuasana na yankaka mpe mutindu kitoko na yau kemonisaka nzola ya Yehova. Mua bamvula na manima, munu vuandaka tatamana kutala na dikebi bafololo mpe munu vuandaka mona mutindu bakulere na yau mesuasana mpe mosimosi na yau mesuasana. Bafololo yango ketatamanaka kubambula munu mutindu Yehova kezolaka beto.”

12. Yinki mutindu bibuti lenda sadisa bana na bau bamona nduenga ya Nzambi? (Nkunga 139:14) (Tala diaka foto.)

¹² Sadisa bana na nge bamona nduenga ya Nzambi. Yehova kele mpenza na nduenga mingi kuluta beto. (Bar. 11:33) Na kifuani, nge lenda tubila muana na nge mutindu maza kemonteke na zulu samu na kukuma matuti mpe mutindu matuti kekitisaka maza na bisika ya mutindu na mutindu. (Yobi 38:36, 37) Beno lenda tubila diaka mutindu ya kitoko yina nzutu ya muntu salamaka. (Tanga Nkunga 139:14.) Beto tubila mutindu tata mosi na nkumbu ya Vladimir salaka yau. Yandi metuba: “Kilumbu mosi, muana na beto kubuaka na velo na yandi mpe yandi lualaka. Na manima ya mua bilumbu, mputa yango yumaka. Munu mpe nketo na munu beto sasilaka yandi ti Yehova salaka nzutu na beto na dikoki ya kukibongisa yau mosi. Beto tubilaka yandi ti beto lenda mona ve diambu ya mutindu yina na bima yina bantu salaka. Na kifuani, ntomabilu lenda kukibongisa ve yau mosi na manima ya kusala kisumbula. Kifuani yango sadisaka muana na beto samu yandi bakusa nduenga ya Yehova.”

13. Yinki mutindu bibuti lenda sadisa bana na bau samu bamona kilendo ya Nzambi? (Yezaya 40:26)

 ¹³ Yehova kena kulomba beto beto nanguna meso na beto na dizulu mpe beto kanisa na mutindu kilendo na yandi ya kukamua ketaninaka luyalanganu na kisika na yau. (Tanga Yezaya 40:26.) Beno lenda kindisa bana na beno batala na dizulu mpe bakanisa na zulu ya mambu yina bakena kumona. Tala mambu yina Tingting, mpangi mosi ya nketo yina kezingaka na Taïwan, kena kubambuka diaka samu na bumuana na yandi: “Ntangu kaka mama na munu vuandaka nata munu na buala, beto vuandaka tala dizulu na mpipa yina fulukaka na bambuetete samu beto vuandaka ve na mbanza kisika yina minda kevuandaka mingi. Yavuandaka na kilokola yina munu vuandaka kukitungisa samu na mbamba yina bankundi na munu vuandaka tula munu mpe munu vuandaka kukiyuvusa kana munu kevuanda na dikoki ya kutatamana kusadila Yehova na kukuikama nionso. Mama na munu vuandaka kindisa munu munu kanisa na zulu ya kilendo yina Yehova sadilaka samu na kusala bambuetete yina nionso mpe munu zimbakana ve ti yandi lenda sadila kaka kilendo yango samu na kusadisa munu munu telemina kumekama nionso. Na manima ya kusala vuayaje yango samu na kutala nsemono, yatindaka munu munu longuka diaka kuzaba Yehova mbote, mpe munu bakaka diaka nzengolo ya kusadila yandi.”

14. Yinki mutindu bibuti lenda sadila nsemono samu na kusadisa bana na bau bamona ti Yehova kele Nzambi ya kiese?

¹⁴ Bima yina Yehova salaka kemonisaka ti yandi kele Nzambi yina kesekisaka mpe yandi zola beto vuanda na kiese. Bantu ya sianse metuba ti bibulu mingi kesekanaka, na kifuani bandeke mpe bambizi. (Yobi 40:20) Bana na nge kesekaka ve kana bakena kutala kibulu mosi kena kusekana? Mbala yankaka bamemonaka muana ya niawu kena kusekinisa mua bale ya bitende to bana ya yimbua kena kunuana kintuadi. Na bilumbu kena kuiza ntangu nge kemona bana na nge kena kuseka ntangu bakena kutala bansaka yina kibulu mosi kena kusala, samu na yinki ve kubambula bau ti beto kesambilaka Nzambi mosi ya kiese?​—1 Tm. 1:11.

15. Yinki bibuti lenda sala samu na kuzaba mambu yina kele na makanisi ya bana na bau? (Bingana 20:5) (Tala diaka foto.)

¹⁵ Na bantangu yankaka, yalenda vuanda mpasi na bibuti na kulomba na bana na bau batubila bau  mambu yina bakena kukutana na yau. Kana yakele mutindu yina samu na nge, nge lenda sala ti bana na nge bimisa makanisa yina kele na kati na bau. (Tanga Bingana 20:5.) Yakevuandaka pete samu na bibuti yankaka na kusala yau ntangu baketalaka bima yina Nzambi mesalaka kintuadi na bana na bau. Samu na yinki? Mosi ya mfunu kele samu yakevuandaka na mambu mingi ve yina kebenda dikebi ya bana mpe ya bibuti. Tata mosi na Taïwan na nkumbu ya Masahiko metubila mfunu yankaka: “Ntangu beto kena kulutisa ntangu kintuadi na bana na beto na kisika yankaka​—kumonte na bamongo to kutambula pembenipembeni ya plaje—​mbala mingi bakekukimonaka mpenza mbote. Yakevuandaka pete samu na beto beto pusana penepene na bau mpe beto zaba mambu yina kele na makanisi na bau.” Katya, yina beto tubilaka na ebandeli, metuba: “Na manima ya kukatuka na kalasi, mbala mingi mama na munu vuandaka baka munu samu beto kuenda na parke mosi ya kitoko. Na kisika yango yina ya kitoko, yavuandaka vuanda pete samu na munu na kutubila yandi mambu yina vuandaka kumina munu na kalasi to mambu yina vuandaka tungisa munu.”

16. Yinki mutindu mabuta lenda sadila nsemono ya Yehova samu na kulutisa ntangu ya mbote mpe kusekana?

¹⁶ Nsemono ya Yehova lenda pesa diaka mabuta diluaku ya kulutisa ntangu ya mbote mpe kusekana, na mutindu yina nde nguizani ya dibuta kekuma ngolo. Biblia metuba ti yakele “na ntangu ya kuseka” mpe “ntangu ya kukina.” (Lon. 3:1, 4, nyp.) Na nzila ya kisalu ya maboko na yandi, Yehova pesaka beto bisika ya kitoko ya kuvuanda samu na kusala mambu yina beto kezolaka. Mabuta mingi kesepelaka kuvuanda kintuadi na kisika yina kemonisaka bima yina Nzambi salaka, na buala, na bamongo, to na baplaje. Bana yankaka kesepelaka kuzawula mpe kusekana na parke, kutala bibulu, to kunaje na nzadi, na laki, to na nzadi mungua. Yakele na maluaku mingi ya kusepela na bima yina Yehova salaka!

17. Samu na yinki bibuti fueti sadisa bana na bau basepela na nsemono ya Nzambi?

¹⁷ Na yinza ya yimpa ya Nzambi, bibuti mpe bana kesepela na nsemono ya Yehova kuluta mutindu bakesalaka yau bubu yayi. Na manima, beto kevuanda ve na mfunu ya kubanga bibulu; mpe bibulu kebanga beto ve. (Yez. 11:6-9) Beto kevuanda na ntangu yina mekondua nsuka ya kusepela na bima yina Yehova salaka. (Nk. 22:26) Kasi bibuti, beno vingila ve ntangu yango samu na kusadisa bana na beno babanda kuzola nsemono. Kana beno kena kusadila nsemono samu na kulonga bana na beno mambu metadila Yehova, kondua ntembe bakendima mambu yina ntinu Davidi tubaka: ‘O Yehova, yakele ve na kisalu yina mefuanana na bisalu na nge.’​—Nk. 86:8.