1. Yinki balusakumu beto kebakaka lokola beto kele na nkubukulu ya Yehova?

 YAKELE mpenza lusakumunu samu na beto kuvuanda na kati ya nkubukulu ya Yehova na ntangu ya bilumbu ya nsuka yayi ya mpasi. Lokola mambu ya yinza yayi kena kutatamana kubeba, Yehova mepesa beto dibuta ya kimpeve ya bampangi ya babakala mpe ya banketo yina kele na bumosi. (Nk. 133:1) Yandi kesadisaka beto beto vuanda na dibuta mosi ya kiese. (Efe. 5:33–6:1) Mpe yandi kepesaka beto mayele mpe nduenga yina beto kele na yau nsatu samu beto vuanda na kiyenge ya kedika ya ntima.

2. Yinki beto fueti sala, mpe samu na yinki?

² Kasi beto fueti sala ngolo samu na kusadila Yehova na kukuikama. Samu na yinki? Samu na bantangu yankaka banzimbala ya bantu yankaka lenda sala beto mpasi. Beto lenda lemba diaka nzutu kana beto mesala banzimbala, mingimingi kana beto kena kuvutukila kaka banzimbala ya mutindu mosi mbala na mbala. Beto fueti tatamana kusadila Yehova (1) ntangu mpangi mosi meluadisa beto, (2) ntangu nkuelani na beto mesala diambu yina melembisa beto, mpe (3) ntangu banzimbala na beto mosi kena kulembisa beto. Na disolo yayi, beto ketubila mosimosi ya mambu yango. Beto ketubila diaka mambu yina beto lenda longuka na muntu mosi ya kukuikama yina Biblia metubila.

TATAMANA KUSADILA YEHOVA NTANGU MPANGI MOSI MELUADISA NGE

3. Yinki mambu ya mpasi bisadi ya Yehova kekutanaka na yau?

³ Diambu ya mpasi. Bampangi na beto yankaka Baklisto kevuandaka na bikadulu yina kefuemisaka beto. Bayankaka lenda sala diambu yina meluadisa beto to balenda sadila beto mambu na mutindu  ya yimbi. Bankulutu diaka lenda sala banzimbala. Mambu yango lenda sala ti bayankaka kuma na ntembe ti beto kele na nkubukulu ya Nzambi. Na kisika ya kutatamana kusadila Nzambi “dipeka na dipeka” na bampangi ya babakala mpe ya banketo, balenda lemba kusangana na bantu yina luadisaka bau to ata mpe kulemba kukuenda na balukutakanu. (Sef. 3:9) Kusala mutindu yina kele mbote? Beto tadila malongi yina beto lenda baka na muntu mosi ya Biblia yina kutanaka na mambu ya mutindu yina.

4. Yinki mambu ya mpasi ntumua Paulo kutanaka na yau?

⁴ Kifuani ya Biblia. Ntumua Paulo zabaka ti bampangi na yandi Baklisto ya babakala mpe ya banketo vuandaka bantu ya kuzanga kukoka. Na kifuani, bantu yankaka vuandaka kanisina yandi yimbi ntangu yandi bandaka kusangana na kimvuka. (Bis. 9:26) Na manima, bantu yankaka bandaka kutuba mambu ya yimbi samu na yandi, samu bantu yankaka bika tudila yandi ntima. (2 Bk. 10:10) Paulo monaka nkulutu mosi yina bakaka nzengolo ya yimbi yina lendaka budisa bantu yankaka dibaku. (Bag. 2:11, 12) Mpe Marko yina vuandaka mosi ya bankundi ya Paulo ya ntima salaka diambu yina lembisaka yandi mpenza. (Bis. 15:37, 38) Paulo lendaka bika nzila ti mosi ya mambu yango pekisa yandi kusangana na bantu yina salaka yandi mpasi. Kasi, yandi tatamanaka kuzola bampangi na yandi ya babakala mpe ya banketo mpe yandi tatamanaka kusadila Yehova na kukuikama. Yinki sadisaka Paulo samu yandi tatamama kusadila Yehova?

5. Yinki sadisaka Paulo samu yandi bikana penepene ya bampangi na yandi ya babakala mpe ya banketo? (Bakolosai 3:13, 14) (Tala diaka foto.)

⁵ Paulo vuandaka zola bampangi na yandi ya babakala mpe ya banketo. Nzola ya Paulo samu na bantu yankaka sadisaka yandi samu yandi tula makanisi na bikadulu na bau ya mbote, kasi na banzimbala na bau ve. Nzola sadisaka diaka Paulo na kusadila mambu yina yandi mosi sonikaka na Bakolosai 3:13, 14. (Tanga.) Beto tadila mutindu Paulo nlemvukilaka Marko. Atako Marko sundolaka Paulo na vuayaje na yandi ya ntete lokola misionere, Paulo lundaka ve nganzi na ntima. Na manima ntangu Paulo sonikaka letre mosi ya nzola na kimvuka ya Kolose, yandi kumisaka Marko lokola nkundi na yandi ya kisalu ya mfunu, mpe ‘muntu yina kebombaka [yandi] mingi.’ (Kol. 4:10, 11) Ntangu yandi vuandaka na buloko na Roma, Paulo lombaka Marko kuiza sadisa yandi. (2 Tm. 4:11) Yamemonana puelele ti Paulo lembaka ve bampangi na yandi. Yinki dilongi beto lenda baka na kifuani ya Paulo?

6-7. Yinki lenda sadisa beto samu beto tatamana kumonisa nzola na bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo atako banzimbala na bau? (1 Yoane 4:7)

⁶ Dilongi. Yehova zola beto tatamana kumonisa nzola na bampangi na beto ya babakala mpe ya  banketo. (Tanga 1 Yoane 4:7.) Kana bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo mesadila beto mambu na mutindu yina bonga ve samu na Muklisto, beto lenda kukindimisa ti bavuandaka ve na nsatu ya kusala beto mpasi mpe bakena kumeka kusala yina Yehova metuba ti yakele mbote. (Bin. 12:18) Nzambi kezolaka bisadi na yandi ya kukuikama atako bakesalaka banzimbala. Ata kana beto mesala banzimbala; yandi ketatamanaka kuvuanda nkundi na beto mpe yandi kelundilaka beto nganzi ve. (Nk. 103:9) Yakele na mfunu samu na beto na kulanda kifuani ya Tata na beto yina kenlemvukilaka!​—Efe. 4:32–5:1.

⁷ Kuzimbakana ve ti lokola nsuka kena kuma pene, beto fueti bikana penepene ya bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo. Beto fueti zaba ti bantu ketelemina beto diaka ngolo. Beto lenda kota ata mpe na buloko samu na kiminu na beto. Kana mambu ya mutindu yina mekuma, beto kevuanda na nsatu mingi kuluta ya bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo. (Bin. 17:17) Beto tadila mambu yina kuminaka Josep, a nkulutu mosi na Espagne. Bakangaka yandi mpe bampangi yankaka na buloko samu bamangaka kukota na mambu ya yinza. Yandi metuba: “Na buloko yavuandaka pete kufuemina mpangi yankaka samu beto nionso beto vuandaka zinga kisika mosi. Yalombaka beto kanga ntima na banzimbala ya bampangi mpe kunlemvukila na ntima ya mvimba. Yau sadisaka beto beto vuanda na bumosi mpe na lutanunu. Beto vuandaka kintuadi na bantu yina vuandaka sadila Yehova ve. Na diluaku mosi, munu lualaka mpe bakangaka munu bande, na yau munu vuandaka ve na dikoki ya kusala mambu munu mosi. Kasi mosi ya bampangi vuandaka sukudila munu bilele mpe yandi vuandaka sadisa munu na mitindu mesuasana. Munu monaka nzola ya kedika ntangu munu vuandaka mpenza na nsatu na yau.” Yakele bamfunu ya mbote yina beto kele na yau bubu yayi ya kubongisa mambu na bampangi na beto!

TATAMANA KUSADILA YEHOVA NTANGU NKUELANI NA NGE MESALA DIAMBU YINA MELEMBISA NGE

8. Yinki mambu ya mpasi bankuelani kekutanaka na yau?

⁸ Diambu ya mpasi. Makuela nionso kevuandaka na mambu ya mpasi. Biblia metuba puelele ti bantu yina mekuelaka kekutana na ‘mpasi na nzutu na bau.’ (1 Bk. 7:28) Samu na yinki? Samu dikuela kesangisaka bantu zole ya kuzanga kukoka, mosimosi na bau kele na bikadulu yina mesuasana, na mambu yina yandi kezolaka mpe yandi kezolaka ve. Bankuelani lenda katuka na banzingulu mpe babuala yina mesuasana. Na manima ya mua ntangu balenda monisa bikadulu yina vuandaka monana ve tekila bakuelana. Mosimosi ya mambu yango lenda bimisa bampasi. Na kisika mosimosi na bau ndima nzimbala na yandi mpe sosa kubongisa mambu, balenda banda kupesana bafoti. Balenda banda kumona ti diambu ya mbote kele kuvambana to kufua dikuela. Kasi kuvambana to kufua dikuela kebongisa mpenza mambu na bau? b Beto tubila kifuani ya muntu mosi ya Biblia yina tatamanaka kusadila Yehova atako yandi vuandaka na dikuela mosi ya mpasi mpenza.

9. Yinki diambu ya mpasi Abigail kutanaka na yau?

⁹ Kifuani ya Biblia. Abigail vuandaka nketo ya Nabale, muntu yina Biblia metuba ti yandi vuandaka mambu ngolo mpe na bikadulu ya yimbi. (1 Sa. 25:3) Yavuandaka mpasi samu na Abigail kuzinga na bakala ya mutindu yina. Abigail vuandaka na diluaku ya kufua dikuela na yandi? Ee. Yandi bakaka diluaku yango ntangu Davidi, yina vuandaka muntu yina kekuma ntinu na Yisaele, kuizaka samu yandi kufua bakala na yandi samu yandi fingaka yandi mpe bantu na yandi. (1 Sa. 25:9-13) Abigail lendaka tina samu na kupesa Davidi nzila ya kufua Nabale. Kasi yandi salaka plina ve. Kutu yandi ndimisaka Davidi samu yandi  bika Nabale na luzingu. (1 Sa. 25:23-27) Samu na yinki yandi salaka plina?

10. Samu na yinki Abigail bikanaka kaka na dikuela na yandi ya mpasi?

¹⁰ Abigail vuandaka zola Yehova mpe yandi vuandaka zitisa bansikudukusu na yandi samu na dikuela. Kondua ntembe, yandi zabaka mambu yina Nzambi tubilaka Adamu ntangu Yandi bandisaka dikuela ya ntete. (Kuy. 2:24) Abigail zabaka ti Yehova vuandaka tadila makuela lokola nkubukulu mosi ya nlongo. Yandi vuandaka na nsatu ya kusepedisa Nzambi, mpe kondua ntembe yau nde vuandaka tinda yandi na kusala nionso yina yandi lendaka sala samu na kuvukisa yinzo na yandi, ata mpe bakala na yandi. Yandi salaka mambu na nsualu samu na kupekisa Davidi yandi bika kufua Nabale. Yandi vuandaka diaka pene ya kulomba nlemvo samu na yimbi yina yandi salaka ve. Yakele puelele ti, Yehova vuandaka zola nketo yango ya kibakala mpe yina konduaka muyimi. Yinki dilongi banketo mpe babakala lenda baka na kifuani ya Abigail?

11. (a) Yinki Yehova kelombaka na bankuelani? (Baefezo 5:33) (b) Yinki dilongi nge mebaka na mutindu Carmen salaka samu na kutanina dikuela na yandi? (Tala diaka foto.)

¹¹ Dilongi. Yehova kena kulomba na bankuelani bazitisa nkubukulu ya dikuela ata kana nkuelani mosi kena kuzitisa ve nkubukulu yango. Nzambi kesepelaka ntangu yandi kemonaka bankuelani kena kusala ngolo samu na kubongisa mambu mpe kumonasana luzitu mpe nzola yina mekondua muyimi. (Tanga Baefezo 5:33.) Beto tadila kifuani ya Carmen. Bamvula kana 6 na manima ya kukuela, Carmen bandaka kulonguka Biblia na Bambangi ya Yehova mpe na manima yandi bakaka mbotama. Carmen metuba, “Bakala na munu sepelaka ve na nzengolo na munu. Yandi kumaka na kimpala samu na Yehova. Yandi vuandaka finga munu mpe yandi vuandaka tuba ti yandi kesundola munu.” Atako plina, Carmen tatamanaka na dikuela na yandi. Samu na bamvula 50, yandi salaka ngolo samu na kuzola mpe kuzitisa bakala na yandi. Yandi mebuela: “Mutindu bamvula vuandaka luta, munu longukaka kukuma diaka na lusuasukusu mingi mpe kutuba na mayele na bakala na munu. Lokola munu zabaka ti dikuela kele nlongo na meso ya Yehova, munu salaka nionso yina munu lenda samu na kutanina yau. Munu vuandaka sosa ve kuvambana na bakala na munu samu munu kezolaka Yehova.” c Kana mambu ya mpasi mebima na dikuela na nge, nge lenda kukindimisa ti Yehova kepesa nge maboko mpe yandi kesadisa nge samu nge tatamana.

TATAMANA KUSADILA YEHOVA NTANGU BANZIMBALA NA NGE KENA KULEMBISA NGE

12. Yinki diambu ya mpasi beto lenda kutana na yau kana beto mesala disumu ya nene?

¹² Diambu ya mpasi. Beto lenda lemba mpenza nzutu kana beto mesala disumu mosi ya  nene. Biblia metuba ti masumu na beto lenda sala beto kukimona lokola beto ‘metoluka mpe [beto] metutama.’ (Nk. 51:17) Mpangi mosi na nkumbu ya Robert salaka ngolo bamvula mingi samu na kukuma nsadisi na kisalu. Kasi, yandi salaka disumu mosi ya nene yina salaka yandi kukimona ti yandi mevuna Yehova. Yandi metuba, “Kikansasa na munu vuandaka tungisa munu mingi mpenza. Na manima munu belaka estoma. Munu vuandaka dila mpe munu sambilaka Yehova. Munu vuandaka kanisa ti Nzambi kesala kuwa munu diaka ve. Samu na yinki? Samu munu monisaka yandi mpasi.” Kana beto mesala disumu mosi ya nene beto lenda kukimona lokola ntima na beto metoluka mpe beto lenda banda kukanisa ti Yehova mesundola beto, mpe yakele diaka ve na mfunu kusadila yandi. (Nk. 38:4) Kana nge kekukimonaka mutindu yina, tadila kifuani ya muntu mosi ya kukuikama ya Biblia, yina tatamanaka kusadila Yehova atako yandi salaka disumu ya nene.

13. Yinki disumu ya nene ntumua Petelo salaka, mpe yinki banzimbala yankaka nataka yandi na disumu yango?

¹³ Kifuani ya Biblia. Na mpipa tekila bakufua Yesu, ntumua Petelo salaka banzimbala mingi, mpe yau nataka yandi yandi sala disumu mosi ya nene. Ya ntete, Petelo kukitudilaka ntima kuluta ndilu, na kukikumisaka ti yandi kebikana ya kukuikama ata kana bantumua yankaka mesundola Yesu. (Mar. 14:27-29) Na manima, ntangu yandi vuandaka na bilanga ya Getesemane, mbala mingi Petelo vuandaka kenga ve. (Mar. 14:32, 37-41) Na manima, ntangu grupe ya bantu kuizaka kanga Yesu, Petelo sundolaka yandi. (Mar. 14:50) Nsukansuka Petelo wanganaka Yesu mbala tatu, yandi zengaka ata ndefi samu na luvunu na yandi. (Mar. 14:66-71) Yinki Petelo salaka ntangu yandi zabaka ti yandi mesala disumu mosi ya nene? Yasalaka yandi mpasi mpe yandi dilaka ngolo, mbala yankaka yandi kukimonaka lokola yandi menata mambu. (Mar. 14:72) Kanisa na mpasi yina Petelo monaka ntangu bakufuaka nkundi na yandi Yesu na manima ya mua bawola. Petelo kukimonaka lokola yandi kele na mfunu ve!

14. Yinki sadisaka Petelo samu yandi tatamana kusadila Yehova? (Tala foto ya.)

¹⁴ Petelo vuandaka na dikoki ya kutatamana kusadila Yehova samu na bamfunu mingi. Yandi kukivambulaka ve; yandi kuendaka na bampangi na yandi ya kimpeve mpe kondua ntembe babombaka yandi. (Luka 24:33) Katula yau, Yesu yina futumukaka biminaka Petelo kondua ntembe samu na kukindisa yandi. (Luka 24:34; 1 Bk. 15:5) Na manima, na kisika ya kutemina Petelo samu na banzimbala na yandi, Yesu tubilaka nkundi na yandi ti yandi kebaka biyekua ya nene. (Yoa. 21:15-17) Petelo zabaka ti yandi salaka disumu ya nene, kasi yandi tatamanaka kusala mambu ya mbote. Samu na yinki? Samu yandi kukindimisaka ti Mfumu na yandi Yesu, vuandaka tatamana kuzola yandi. Mpe bampangi ya Petelo  ya kimpeve vuandaka tatamana kusadisa yandi. Yinki dilongi beto lenda baka na kifuani ya Petelo?

15. Yehova zola beto kukindimisa na yinki diambu? (Nkunga 86:5; Baroma 8:38, 39) (Tala diaka foto.)

¹⁵ Dilongi. Yehova zola beto kukindimisa ti yandi kezolaka beto mpe yandi kenlemvukilaka beto. (Tanga Nkunga 86:5; Baroma 8:38, 39.) Kana beto mesala disumu beto kekukimonaka lokola beto menata mambu. Yakele yimbi ve kukimona mutindu yina. Kasi, beto fueti kanisa ve ti Yehova kezola beto diaka ve to yandi kenlemvukila beto ve. Kutu beto fueti sosa lusadusu kondua kuvingila. Robert yina beto tubilaka na baparagrafe meluta metuba: “Munu salaka disumu samu munu tudilaka ngolo na munu mosi ntima samu na kununga ntotolo.” Yandi bakusaka ti yalombaka yandi tubila bankulutu. Yandi metuba: “Ntangu munu tubilaka bankulutu, basadisaka munu samu munu kukimona ti Yehova kezolaka munu. Munu monaka ti bankulutu diaka kezolaka munu. Basadisaka munu samu munu ndima ti Yehova sundolaka munu ve.” Beto diaka beto lenda kukindimisa ti Yehova kezolaka beto mingi mpe yandi kenlemvukilaka beto kana beto mebalula ntima na masumu na beto, kana beto kena kusosa lusadusu yina beto kele na yau nsatu mpe kana beto kena kusala nionso samu na kuvutukila diaka ve banzimbala yango na ntima na beto ya mvimba. (1 Yn. 1:8, 9) Kana beto mekukindimisa ti Yehova kezolaka beto mpe yandi kezolaka kunlemvukila beto, beto kelemba ve kusadila yandi ata kana beto mesala nzimbala mosi.

16. Samu na yinki nge kele na nzengolo ya kutatamana kusadila Yehova?

¹⁶ Yehova kesepelaka mingi na bangolo yina beto kesalaka samu na kusadila yandi na bilumbu yayi ya nsuka ya mpasi. Na lusadusu ya Yehova, beto lenda tatamana kusadila yandi ata kana beto kena kukutana na mambu yina lenda lembisa beto. Beto lenda tatamana kuzola bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo mpe kunlemvukila bau ata kana bamesala beto diambu ya mpasi. Beto lenda monisa ti beto kele na nzola ya mpinda samu na Nzambi mpe beto kezitisaka bankubukulu na yandi na kusalaka nionso yina beto lenda samu na kubongisa mambu ya mpasi yina lenda bima na dikuela na beto. Mpe kana beto mesala disumu, beto lenda sosa lusadusu ya Yehova, beto ndima ti yandi kezolaka beto mpe yandi kenlemvukilaka beto, mpe beto fueti tatamana kusadila yandi. Beto lenda kukindimisa ti Yehova kesakumuna beto mingi kana ‘beto lemba ve kusala mambu ya mbote.’​—Bag. 6:9.