DISOLO YA LUZINGU
Luzingu mosi ya kitoko mpe ya kiese na kisalu ya Yehova
NA 1951, munu kumaka na Rouyn, buala mosi ya fioti na kizunga ya Québec na Canada. Munu bulaka na porte ya adresi yina bapesaka munu. Marcel Filteau a, misionere mosi yina kotaka na Ekole ya Gilead kuizaka zibula porte. Yandi vuandaka na bamvula 23 mpe yandi vuandaka ya yinda; munu vuandaka na bamvula 16 mpe munu vuandaka ya nkufi. Munu monisinaka yandi letre yina vuandaka tubila kiyekua na munu ya mpasudi nzila. Yandi tangaka yau, yandi talaka munu, mpe yandi tubaka, “Mama na nge mezaba ti nge kele awa?”
MUTINDU LUZINGU VUANDAKA NA DIBUTA NA MUNU
Munu butukaka na 1934. Bibuti na munu katukaka na Suisse samu na kukuiza zinga na Timmins, mbanza mosi ya Ontario na Canada yina vuandaka na bima ya ntalu ya ntoto. Na bamvula kana 1939, mama na munu bandaka kutanga zulunalo Yinzo’a zulu ya Nkengi mpe yandi bandaka kukuenda na balukutakanu ya Bambangi ya Yehova. Yandi vuandaka nata munu mpe bampangi na munu 6 ya dibuta. Yazingilaka ve, yandi kumaka Mbangi ya Yehova.
Tata na munu sepelaka ve na nzengolo na yandi, kasi mama na munu vuandaka zola kedika mpe yandi vuandaka na nzengolo ya kukangama na yau. Yandi salaka mutindu yina ata na ebandeli ya bamvula 1940 ntangu bapekisaka kisalu ya Bambangi ya Yehova na Canada. Mpe yandi vuandaka sadila ntangu nionso tata na beto mambu na kimpombo mpe na luzitu, ata ntangu tata na beto vuandaka tubila yandi bampova ya yimbi. Kifuani na yandi ya mbote sadisaka munu mpe bampangi na munu samu beto diaka beto ndima kedika. Diambu ya kiese, nsukansuka bikadulu ya tata na beto sobaka mpe yandi bandaka kusadila dibuta na beto mambu na kimpombo mpenza.
MUNU MEBANDA KISALU YA SPESIALE YA NTANGU NIONSO
Na août 1950, munu kutakanaka na Lukutakanu ya nene kukula ya mambu ya Teokrasi na mbanza ya New York. Munu vuandaka na nsatu ya kusala mingi na kisalu ya Yehova na manima ya kukutana na bampangi yina katukaka na babuala mingi ya yinza mpe na manima ya kuwa masolo ya bampangi mingi yina bakaka badiplome na Ekole ya Gilead! Munu kumaka na nzengolo ya ngolo kuluta ya kukota na kisalu ya spesiale ya ntangu nionso. Kaka ntangu munu vutukaka na yinzo, munu fulusaka formilere samu na kukuma mpasudi nzila ya ngonda na ngonda. Filiale ya Canada pesaka mvutu na kutubaka ti munu fueti baka ntete mbotama. Munu bakaka mbotama na kilumbu ya 1 octobre 1950.
Ngonda mosi na manima, munu kumaka mpasudi nzila mpe munu bakaka kiyekua na munu ya ntete na Kapuskasing. Mbanza yango vuandaka ntama mpenza na kisika yina dibuta na munu vuandaka zinga.Na prenta ya mvula 1951, filiale lombaka na Bambangi ya Yehova yina vuandaka tuba ndinga ya Français kana balenda vuanda pene samu na kukuenda vuanda na kizunga ya Québec kuna baketubaka ndinga ya Français. Nsatu ya bansamuni vuandaka ngolo kuna. Munu vuandaka tuba Français mpe Anglais, na yau munu ndimaka kukuenda mpe batindaka munu na Rouyn. Munu zabaka ata muntu mosi ve kuna. Kima yina munu vuandaka na yau vuandaka kaka adresi, mutindu munu tubilaka yau na ebandeli. Kasi mambu nionso tambulaka mbote. Marcel mpe munu beto kumaka bankundi ya mbote, mpe munu sepelaka kusala na Québec bamvula 4 yina landaka tii munu kumaka mpasudi nzila ya nene.
GILEAD MPE NTANGU YA KUVINGILAVINGILA
Ntangu munu vuandaka na Québec, munu sepelaka ntangu babokidisaka munu na kalasi ya 26 ya Ekole ya Gilead na sud ya Lansing, na New York. Bapesaka beto badiplome na kilumbu ya 12 février 1956, mpe batindaka munu na Afrique de l’Ouest na buala yina bakebokidilaka bubu yayi Ghana. b Kasi tekila munu kuenda, yalombaka munu vutuka na Canada samu na “mua basabala” tii ntangu munu bakaka mikanda yina lombamaka samu munu sala vuayaje.
Munu vingilaka bangonda 7 na Toronto samu na kubaka mikanda yango. Na ntangu yango, dibuta ya Cripps bikaka munu vuanda na yinzo na bau, mpe munu kuizaka zaba Sheila, muana na bau ya nketo. Beto zolanaka. Ntangu munu kumaka pene ya kulomba yandi na dikuela, viza na munu bimaka. Sheila mpe munu beto sambilaka samu na yau mpe beto bakaka nzengolo ti munu fueti kuenda kisika batindaka munu. Kasi beto tatamanaka kutindasana baletre samu na kumona kana beto lenda kuelana mpe yinki ntangu beto lenda kuelana. Yavuandaka nzengolo mosi ya pete ve, kasi yamonanaka ti yavuandaka nzengolo mosi ya mbote.
Na manima ya kusala vuayaje ya ngonda mosi na train, na bateau, mpe na avion, munu kumaka na mbanza ya Accra, na Ghana. Kuna bapesaka munu kiyekua ya kusala lokola nkengi ya kizunga. Na yau yalombaka munu sala bavuayaje na Ghana ya mvimba, na Côte d’Ivoire mpe na Togo. Mbala mingi, munu
vuandaka sala vuayaje munu mosi na ntomabilu yina filiale pesaka munu. Munu vuandaka sepela mingi kusala bavuayaje samu na kukuenda tala bampangi!Na nsuka ya basabala, munu vuandaka na biyekua na balukutakanu ya kizungidila. Beto vuandaka ve na Bayinzo ya balukutakanu ya nene. Na yau bampangi vuandaka tunga samu na mua ntangu tenta ya bayinti ya bambu yina bavuandaka tula mandalala samu muini bika baka beto. Lokola frigo vuandaka ve na kisika yina bavuandaka lambila madia (cafétéria) na balukutakanu ya nene, bavuandaka lunda bibulu ya moyo mpe kufua yau kaka kana bazola lamba yau samu na kudikila bantu yina vuandaka kuiza na balukutakanu.
Beto vuandaka na masolo ya kusekisa na balukutakanu yango. Kilumbu mosi, Herb Jennings, c nkundi na munu ya kisalu ya misionere vuandaka sala diskur ntangu ngombe mosi tinaka na kisika yina bavuandaka lambila. Yandi kuizaka telema na katikati ya estradi mpe bantu. Herb zengaka ntete kusala diskur na yandi mpe kibulu yango vuandaka zaba diaka ve kisika ya kukuenda. Kasi bampangi ya babakala yiya ya ngolo salaka ngolo samu na kukanga kibulu yango mpe bavutulaka yau na kisika yina bavuandaka lambila, mpe bantu vuandaka budila bau maboko.
Na katikati ya sabala, munu vuandaka monisa filme na beto La Société du Monde Nouveau en action na babuala ya pembeni. Samu na kusala yau, yavuandaka lomba munu telemisa kinkuti mosi ya mpembe yina munu vuandaka kanga na bayinti zole to na bapoto zole mpe na manima munu vuandaka monisa video yango. Bantu ya babuala yango vuandaka zola kutala yau! Samu na bantu mingi, yavuandaka filme ya ntete yina bavuanda tala. Bavuandaka bula maboko ngolo ntangu bavuandaka tala bantu kena kubaka mbotama. Filme yango sadisaka bantu yina vuandaka tala yau bazaba ti beto kele nkubukulu yina kele na bumosi na yinza ya mvimba.
Na manima ya kulutisa bamvula kana zole na Afrique, munu vuandaka na kiese ya kukuenda na lukutakanu ya nene yina kesangisaka babuala mingi na 1958 na mbanza ya New York. Munu vuandaka na kiese ya kumona diaka na Sheila, yina katukaka na Québec, kuna yandi vuandaka sala lokola mpasudi nzila ya nene. Beto vuandaka tindasana baletre, kasi ntangu yayi beto vuandaka diaka kintuadi, munu lombaka yandi beto kuelana mpe yandi ndimaka. Munu sonikinaka mpangi Knorr d mpe munu lombaka yandi kana Sheila lendaka kota Ekole ya Gilead samu yandi kuiza kuta munu na Afrique. Yandi ndimaka. Nsukansuka Sheila kuizaka na Ghana. Beto kuelanaka na Accra, na kilumbu ya 3 octobre 1959. Beto monaka ti Yehova sakumunaka beto mpenza mutindu beto tulaka yandi na kisika ya ntete ya luzingu na beto.
KUSALA KINTUADI NA CAMEROUN
Na mvula 1961 batindaka beto na buala ya Cameroun. Bampangi lombaka munu munu pesa maboko samu na kuzibula filiale ya yimpa, na yau munu kumaka na mambu mingi ya kusala. Lokola munu bakaka kiyekua ya kutuadisa kisalu na Cameroun, munu vuandaka na mambu mingi ya kulonguka. Na manima, na mvula 1965 Sheila kumaka na buemba. Samu na kutuba kedika yavuandaka mpasi samu na beto na kukimona lokola bibuti. Kasi ntangu beto vuandaka na kiese samu na kiyekua yango ya yimpa, mpe beto vuandaka kukibongisa samu na kuvutuka na Canada, beto bakaka nsangu mosi ya yimbi.
Bebe na beto kufuaka tekila yandi butuka. Doktere tubilaka beto ti muana na beto yina zolaka butuka vuandaka ya bakala. Yamesala bamvula kuluta 50, kasi beto kezimbakanaka yau ata fioti ve. Atako diambu yina salamaka pesaka beto mpasi ya ngolo, beto bikanaka na buala ya kinzenza kisika batindaka beto, samu beto vuandaka zola yau mingi.
Na Cameroun, mbala mingi bampangi vuandaka kutana na minioko samu bavuandaka kota ve na mambu ya politiki. Mambu vuandaka beba ngolo mingimingi na ntangu ya baeleksion. Diambu yina beto vuandaka banga ngolo salamaka na kilumbu ya 13 mai 1970, ntangu bamfumu ya Leta pekisaka kisalu ya Bambangi ya Yehova. Bamfumu ya Leta zionaka bayinzo na beto ya kitoko ya filiale ya yimpa, yina beto kotaka yalutaka kaka bangonda 5. Na sabala mosi kaka, bakukaka bamisionere nionso yina vuandaka na buala yango, yavuanda munu mpe Sheila. Yavuandaka mpasi kubika bampangi samu beto vuandaka zola bau mingi mpe beto vuandaka kukitungisa samu na mambu yina kekumina bau.
Beto lutisaka bangonda 6 yina landaka na biro ya filiale ya France. Kuna munu tatamanaka kusala nionso yina munu lenda samu na kukokisa bansatu ya bampangi na beto na Cameroun. Na ngonda ya décembre ya mvula yango, batindaka beto na filiale ya Nigeria, yina kumaka kutadila kisalu na beto na Cameroun. Bampangi ya Nigeria yambaka beto na nzola nionso, mpe beto sepelaka kusala kuna samu na bamvula mingi.
NZENGOLO MOSI YA MPASI
Na mvula 1973 beto bakaka nzengolo mosi ya mpasi. Sheila vuandaka bela maladi mosi ya ngolo. Ntangu beto vuandaka na lukutakanu mosi ya nene na New York, yandi tubilaka munu: “Munu kekoka diaka ve! Munu melemba samu munu kena kubela mbala na mbala.” Yandi salaka kintuadi na munu bamvula kuluta 14 na Afrique de l’Ouest. Munu vuandaka sepela na kisalu na yandi ya kukuikama, kasi yalombaka beto sala mua bansobolo. Na manima ya kusolola samu na diambu yango mpe kusambila mingi samu na yau, beto bakaka nzengolo ti beto fueti vutuka na Canada, kuna yandi lendaka baka tretema ya mbote samu na mavimpi na yandi. Kubika kiyekua na beto ya misionere mpe kisalu ya spesiale ya ntangu nionso vuandaka nzengolo yina meluta mpasi mpe yina salaka beto mpasi kuluta na banzengolo yina beto mebakaka.
Na manima ya kukuma na Canada, nkundi mosi ya ntama yina vuandaka teka bantomabilu na nord ya mbanza ya Toronto pesaka munu kisalu. Beto bandaka kufutila yinzo, beto sumbaka bima ya kusadila, mpe beto vuandaka na dikoki ya kubanda luzingu na beto ya yimpa kondua kukota bamfuka. Beto vuandaka na nsatu ya kutatamana kuvuanda na luzingu ya pepele, na kivuvu ti kilumbu yankaka beto lenda vuanda na dikoki ya kuvutuka na kisalu ya spesiale ya ntangu nionso. Diambu ya kukamua, kivuvu yango kokisamaka na nsualu kuluta mutindu beto kanisaka.
Munu bandaka kusala lokola volontere basamedi na shantie ya kutunga Yinzo ya yimpa ya balukutakanu ya nene na Norval, na Ontario. Na ntangu yango, balombaka munu sala lokola nkengi ya Yinzo ya lukutakanu ya nene. Mavimpi ya Sheila bandaka kukuma mbote, mpe beto monaka ti yandi lenda pesa maboko na kiyekua yango ya yimpa. Na yau beto kuendaka vuanda na Yinzo ya balukutakanu ya nene na juin 1974. Beto vuandaka na kiese ya kuvutukila kisalu ya spesiale ya ntangu nionso!
Diambu ya kiese, mavimpi ya Sheila tatamanaka kukuma mbote. Bamvula zole na manima, beto vuandaka na dikoki ya kundima kiyekua ya kisalu ya kizungidila. Kizungidila yango vuandaka na Manitoba, kizunga mosi ya Canada yina mezabana samu na madidi na yau ya ngolo. Kasi, beto vuandaka sepela mingi na kinkundi ya ngolo ya bampangi yina vuandaka zinga kuna. Beto longukaka ti kisika yina ve beto kena kusadila nde kele na mfunu, diambu ya mfunu kele kutatamana kusadila Yehova yavuanda yinki kisika beto kele.
MUNU LONGUKAKA DILONGI MOSI YA MFUNU
Na manima ya bamvula na kisalu ya kizungidila, babokilaka beto samu beto kuenda sala na Betele ya Canada na 1978. Yazingilaka ve, munu longukaka dilongi mosi ya mpasi kasi ya mfunu. Balombaka munu munu sala diskur ya wola mosi na ndambu na ndinga ya Français na lukutakanu mosi ya spesiale na Montréal. Diambu ya kiadi, diskur na munu simbaka ve bantima ya bantu yina vuandaka kuwa munu, mpe mpangi mosi ya Departema samu na kisalu pesaka munu malongi samu na yau. Samu na kutuba kedika, na manima munu bakusaka ti munu vuandaka ve mpovi mosi ya makoki. Kasi munu sepelaka mpenza ve na dilongi yango. Kimuntu na beto vuandaka monana lokola ya kusuasana. Munu vuandaka mona lokola yandi vuandaka vueza ntangu nionso kondua kupesa bafelisitasion. Munu salaka nzimbala ya kutadila dilongi yango mutindu yapesaminaka mpe mutindu munu vuandaka tadila muntu yina pesaka yau.
Mua bilumbu na manima, mpangi mosi ya Komite ya filiale sololaka na munu samu na diambu yango. Munu ndimaka ti munu salaka mbote ve mutindu munu mangaka dilongi yango mpe munu lombaka nlemvo. Na manima munu sololaka na mpangi yina pesaka munu dilongi yango. Yandi nlemvukilaka munu na nzola nionso. Diambu yango longaka munu mfunu ya kuvuanda na kumikitisa mpe munu kesala zimbakana yau ve. (Mas. 16:18) Munu sambilaka Yehova mbala mingi samu na diambu yango, mpe munu vuandaka na nzengolo ya kusala tadila diaka ata fioti ve dilongi na mutindu ya yimbi.
Yamesala bamvula kuluta 40 banda munu kele na Betele ya Canada, mpe banda 1985, munu bakaka kiyekua ya kusala na Komite ya filiale. Na février 2021, nketo na munu ya nzola Sheila kufuaka. Katula kukanga ntima samu na lufua ya nketo na munu, munu kena kunuana diaka na mitungisi ya mavimpi na munu mosi. Kasi kisalu ya Yehova kesalaka ti munu vuanda na mambu mingi ya kusala mpe yakepesaka munu kiese, na yau munu kemonaka mpenza ti “bilumbu ya luzingu [na munu] kena kuluta nsualunsualu.” (Mos. 5:20) Atako munu kutanaka na mambu mingi ya mpasi na luzingu na munu, munu kutanaka na mambu mingi yina pesaka munu kiese mpenza. Kutula Yehova na kisika ya ntete mpe kusepela bamvula 70 na kisalu ya spesiale ya ntangu nionso, vuandaka mpenza n’sendo samu na munu. Munu kesambilaka ti bampangi na beto ya bantuenia diaka tatamana kutula Yehova na kisika ya ntete, samu munu mekukindimisa ti bau diaka bakebaka n’sendo mpe luzingu ya mbote yina balenda baka kaka ntangu bakena kusadila Yehova.
a Tala disolo ya luzingu ya Marcel Filteau, “Yehova azali ekimelo mpe nguya na ngai,” yina bimaka na Linɔ́ngi ya Mosɛnzɛli ya 1 février 2000.
b Tii na mvula 1957, kizunga yango ya Afrique yina bavuandaka bokidila Côte d’or vuandaka na yinsi ya luyalu ya bantu ya Grande-Bretagne.
c Tala disolo ya luzingu ya Herbert Jennings, “Oyebi te ndenge bomoi na yo ekozala lobi,” yina bimaka na Linɔ́ngi ya Mosɛnzɛli ya 1 décembre 2000.
d Nathan H. Knorr vuandaka tuadisa kisalu na beto na ntangu yango.