1. Samu na yinki Yesu lombaka na Tata na yandi yandi sunga banlonguki na yandi?

 NA MPIPA ya nsuka tekila Yesu kufua, yandi lombaka na Tata na yandi ya dizulu diambu mosi ya mfunu. Yandi lombaka na Yehova yandi sunga banlonguki na yandi. (Yoa. 17:15, 20) Ya kedika, Yehova kesungaka ntangu nionso bisadi na yandi—yandi ketudilaka bau dikebi—mpe yandi ketaninaka bau. Kasi, Yesu zabaka ti banlonguki na yandi kekutana na kutelemina ya ngolo ya Satana yina basalaka kutana ntete ve. Yesu zabaka diaka ti bakevuanda na nsatu ya lusadusu ya Yehova samu na kununga kutelemina ya Diabulu.

2. Na kutadila Nkunga 33:18-20, samu na yinki beto kele na mfunu ya kubanga ve kana bakena kutelemina beto?

² Yinza yayi kele na yinsi ya luyalu ya Satana, kena kubimisina Baklisto ya kedika mambu mingi ya mpasi bubu yayi. Mambu ya mpasi yina beto kena kukutana na yau bubu yayi lenda lembisa beto ata mpe kutula kikuikama na beto na Yehova na kumekama. Kasi mutindu beto kemona yau na disolo yayi, beto kele na diambu ya kubanga ve. Yehova kena kusunga beto—yandi kena kumona mambu ya mpasi yina beto kena kukutana na yau, mpe yandi kevuandaka ntangu nionso pene ya kusadisa beto beto nunga yau. Beto tadila bifuani zole ya Biblia yina kena kumonisa mutindu Yehova ‘kesungaka bantu yina kebangaka yandi.’—Tanga Nkunga 33:18-20.

3. Yinki ntangu beto lenda kukimona ti beto kele kaka beto mosi?

³ Atako beto kele na bampangi mingi ya banketo mpe ya babakala na kimvuka, na bantangu yankaka, beto lenda kukimona ti beto kele kaka beto mosi. Na kifuani, bantuenia lenda kukimona ti bakele kaka bau mosi ntangu bakena kukotila bindimeli na bau na ntuala ya bankundi na bau na kalasi to kana bamekuenda na kimvuka yankaka ya yimpa. Mingi kati na beto lenda vuanda na kiadi to lenda vuanda  na mukakatano ya kununga makanisi ya yimbi, na kukanisaka ti beto fueti nunga makanisi yango beto mosi kaka. Beto lenda manga kutubila bantu yankaka mutindu beto kena kukimona samu beto kena kubanga ti balenda bakusa beto ve. Mpe na bantangu yankaka beto lenda kukiyuvusa kana yakele na muntu yina kena kutudila beto dikebi—kukimona ti beto kele kaka beto mosi, yavuanda samu na yinki diambu—lenda lembisa beto mpe lenda sala ti beto kukitungisa na makanisi. Yehova kezolaka ata fioti ve beto kukimona mutindu yina. Samu na yinki beto metuba mutindu yina?

4. Samu na yinki mbikudi Eliya tubaka: ‘Munu mebikana kaka munu mosi’?

⁴ Beto tadila kifuani ya bakala mosi ya kukuikama na nkumbu ya Eliya. Jezabele vuandaka sosa kufua yandi, yau yina yandi tinaka bilumbu 40 samu na kuvukisa luzingu na yandi. (1 Bn. 19:1-9) Nsukansuka, ntangu yandi kumaka na didusu mosi na yinsi ya dibanga, yandi tubilaka Yehova: ‘Munu mebikana kaka munu mosi [mbikudi].’ (1 Bn. 19:10) Yavuandaka na bambikudi yankaka na buala; na kifuani, Obadia vukisaka bambikudi 100 samu Jezabele bika kufua bau. (1 Bn. 18:7, 13) Na yau, samu na yinki Eliya kukimonaka ti yandi vuandaka kaka yandi mosi? Yandi kanisaka ti bambikudi yina Obadia vukisaka kufuaka? Mbala yankaka yandi kukimonaka yandi kele kaka yandi mosi samu bayankaka sanganaka ve na yandi samu na kusambila Yehova na manima ya kumonisa banzambi ya Baala ti Yehova kele Nzambi ya kedika na Mongo ya Karmele? Mbala yankaka yandi kanisaka ti muntu mosi ve zabaka kivonza yina kuminaka yandi, to yavuandaka na muntu mosi yina vuandaka tudila yandi dikebi? Biblia tubila ve banguilu nionso yina Eliya vuandaka na yau. Kasi yina beto mezaba mbote kele ti Yehova bakusaka samu na yinki Eliya kukimonaka ti yandi kele kaka yandi mosi mpe yandi zabaka mbotembote mutindu ya kusadisa yandi.

5. Yinki mutindu Yehova ndimisaka Eliya ti yandi vuandaka kaka yandi mosi ve?

⁵ Yehova sadisaka Eliya na mitindu mingi. Yandi kindisaka Eliya samu yandi tuba. Mbala zole yandi yuvusaka Eliya: ‘Yinki nge kena kusala awa?’ (1 Bn. 19:9, 13) Konso ntangu, Yehova vuandaka kuwa Eliya ntangu yandi vuandaka tubila yandi banguilu na yandi. Yehova pesaka Eliya mvutu na kumonisaka ti Yandi vuandaka pene na yandi mpe yandi kele na kilendo mingi. Yandi ndimisaka diaka Eliya ti  yavuandaka diaka na Bayisaele yankaka yina vuandaka tatamana kusambila yandi. (1 Bn. 19:11, 12, 18) Kondua ntembe, Eliya kukimonaka mbote na manima ya kutubila Yehova banguilu na yandi mpe kumona mvutu na Yandi. Yehova pesaka Eliya biyekua mingi ya mfunu. Yandi tubilaka yandi yandi pona Azaele yandi vuanda ntinu ya Siri, Yehu, ntinu ya Yisaele, mpe Elisha mbikudi. (1 Bn. 19:15, 16) Na kupesaka Eliya biyekua yango, Yehova sadisaka yandi samu yandi tula makanisi na mambu ya mbote. Nzambi pesaka yandi diaka nkundi ya mbote, Elisha. Yinki mutindu nge lenda baka lusadusu ya Yehova ntangu nge kena kukimona ti nge kele kaka nge mosi?

6. Yinki mambu beto lenda tubila na kisambu kana beto kena kukimona ti beto kele kaka beto mosi? (Nkunga 62:8)

⁶ Yehova kena kulomba nge nge sambila yandi. Yandi kena kumona mambu yina nge kena kukutana na yau, mpe yandi kena kundimisa nge ti yandi kekuwa bisambu na nge nionso konso ntangu. (1Te 5:17) Yandi kesepelaka kuwa bisadi na yandi. (Bin. 15:8) Yinki mambu nge lenda tuba na bisambu na nge ntangu nge kena kukimona ti nge kele kaka nge mosi? Tubila Yehova mambu nionso yina kele na ntima na nge, mutindu Eliya salaka yau. (Tanga Nkunga 62:8.) Tubila yandi mambu yina kena kutungisa nge mpe mutindu nge kena kukimona. Lomba Yehova yandi sadisa nge nge nunga banguilu na nge. Na kifuani, kana nge kena kukimona ti nge kele kaka nge mosi mpe nge kena kubanga ntangu bankundi na nge ya kalasi kena kuyuvusa nge biuvu, lomba Yehova yandi pesa nge kibakala yina nge kele na yau nsatu samu na kuvuanda na ngolo ya kutuba. Nge lenda lomba yandi ata mpe nduenga samu nge sasila bindimeli na nge na mutindu mosi ya mayele. (Luka 21:14, 15) Kana nge kele na mukakatano ya kununga banguilu ya yimbi, lomba Yehova yandi sadisa nge samu nge solola diambu yango na Muklisto yina kele ya kuyela na kimpeve. Nge lenda lomba Yehova sadisa muntu yina nge kena kutudila ntima samu yandi bakusa banguilu na nge. Tubila Yehova mambu yina kele na ntima na nge, mona mutindu yandi kena kupesa bamvutu na bisambu na nge, mpe ndima lusadusu ya bantu yankaka; nge kekukimona ti nge kele nge mosi ve.

7. Yinki dilongi nge mebaka na kifuani ya Mauricio?

⁷ Yehova pesaka beto nionso kisalu ya mfunu ya kusala. Nge lenda ndimisama ti yandi kemonaka mpe yandi kesepelaka na bangolo yina nge kesalaka samu na kukokisa biyekua na nge na kimvuka mpe na kisalu ya kusamuna. (Nk. 110:3) Yinki mutindu kukipesa na kisalu yango lenda sadisa nge ntangu nge kena kukimona ti nge kele kaka nge mosi? Beto tadila kifuani ya ntuenia mosi ya bakala na nkumbu ya Mauricio. * Ntangu fioti kaka na manima ya kubaka mbotama, mosi ya bankundi na yandi bandaka kubika kedika. Mauricio metuba: “Ntangu munu monaka ti yandi mebika Yehova, munu lembaka kukitudila ntima. Munu kukiyuvusaka kana munu kevuanda na dikoki ya kukokisa nsilulu na munu mpe kubikana na kati ya dibuta  ya Yehova. Munu kukimonaka munu mosi mpe munu kanisaka ti muntu mosi ve kebakusa banguilu na munu.” Yinki sadisaka Mauricio? Yandi metuba: “Munu kukipesaka mingi na kisalu ya kusamuna. Yasadisaka munu munu lemba kutula makanisi kaka na munu mosi mpe munu lemba kutula dikebi na makanisi ya yimbi. Munu kumaka na kiese mpe munu vuandaka kukimona diaka ve munu kele kaka munu mosi ntangu munu vuandaka sala kintuadi na bampangi ya kimvuka na kisalu ya kusamuna.” Na yau, atako beto lenda vuanda ve na dikoki ya kusala kintuadi na bampangi, beto lenda baka lukindusu na kusamunaka kintuadi na bau na nzila ya baletre mpe ya telefone. Yinki kele diambu yankaka yina sadisaka Mauricio? Yandi mebuela: “Munu vuandaka sala diaka bisalu mingi na kimvuka. Munu kukipesaka na kubongisa mpe kupesa badevuare na bana ya kalasi na lukutakanu. Biyekua yango salaka ti Yehova mpe bampangi yankaka sepela na munu.”

8. Yinki bupusi kumekama ya ngolo lenda vuanda na yau na zulu na beto?

⁸ Beto mezaba ti beto kekutana na mambu mingi ya mpasi na bilumbu yayi ya nsuka. (2Tm. 3:1) Kasi, diambu mosi ya mpasi yina beto vingilaka ve lenda kuizila beto na ntangu yina beto kanisaka ve. Na kintulumukina, beto lenda kuma na mitungisi ya mbongo, balenda mona beto na maladi mosi ya yimbi, to beto lenda fuila muntu yina beto kezolaka mingi. Na bantangu ya mutindu yina beto lenda lemba nzutu mpe beto lenda banda kukitungisa, mingimingi kana beto kena kukutana na kumekama yina kena kulandana to kumekama mingi na mbala mosi. Kasi kuzimbakana ve ti Yehova kena kusunga beto, mpe na nzila ya lusadusu na yandi, beto lenda nunga konso diambu ya mpasi.

9. Tubila ndambu ya mambu ya mpasi yina kuminaka Yobi.

⁹ Kanisa na mutindu Yehova sadisaka bakala mosi ya kukuikama na nkumbu ya Yobi. Yandi kutanaka na mambu mingi na ntangu ya fioti. Kilumbu mosi, batubilaka Yobi ti bameyiba to bamekufua bibulu na yandi nionso, bamekufua bisadi mpe bana na yandi. (Yobi 1:13-19) Na manima, kaka na kilokola yina yandi vuandaka dila mpasi na yandi, Yobi kumaka na maladi mosi ya yimbi. (Yobi 2:7) Diambu yina kuminaka yandi vuandaka mpenza yimbi, yau tindaka Yobi yandi tuba ti: ‘Munu memanga luzingu na munu; munu zola ve kuvuanda na luzingu.’—Yobi 7:16.

10. Yinki mutindu Yehova pesaka Yobi yina yandi vuandaka na yau nsatu samu yandi kanga ntima na bampasi na yandi? (Tala foto ya kuvertire.)

¹⁰ Yehova vuandaka sunga Yobi. Lokola Yehova vuandaka zola Yobi, yandi pesaka yandi yina yandi vuandaka na yau nsatu samu yandi kanga ntima na bampasi na yandi. Yehova sololaka na Yobi, yandi bambulaka yandi nduenga na yandi yina mekondua nsuka mpe dikebi ya nzola yina yandi ketudilaka bisemua na yandi. Yandi tubilaka bibulu mingi ya kukamua. (Yobi 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 41:1, 2) Yehova sadilaka diaka ntuenia mosi ya bakala na nkumbu ya Elihu samu na kukindisa mpe kubomba Yobi. Elihu ndimisaka yandi ti Yehova kepesaka ntangu nionso n’sendo na bisadi na yandi samu na kukanga ntima na bau. Kasi Yehova tindaka diaka Elihu yandi pesa Yobi malongi ya nzola. Elihu sadisaka Yobi yandi lemba kutula makanisi kaka na yandi mosi na kubambulaka yandi yandi zaba mutindu yandi kele na ntuala ya Yehova, Mvangi ya luyalanganu ya mvimba. (Yobi 37:14) Yehova pesaka diaka Yobi kiyekua mosi; yandi tubilaka yandi yandi sambila samu na bankundi na yandi tatu yina salaka disumu. (Yobi 42:8-10) Yinki mutindu Yehova kesadisaka beto ntangu beto kekutanaka na mambu ya mpasi?

11. Yinki mutindu Biblia kesadisaka beto ntangu beto kena kukutana na mambu ya mpasi?

¹¹ Yehova kesololaka na beto ve na mbala mosi, mutindu yandi salaka yau na Yobi, kasi yandi kesololaka na beto na nzila ya Mpova na yandi, Biblia. (Bar. 15:4) Yandi kebombaka beto na kupesaka beto kivuvu samu na bilumbu kena kuiza.  Beto tadila ndambu ya makanisi yina kele na Biblia yina kebombaka beto ntangu beto kekutanaka na mambu ya mpasi. Na Biblia, Yehova kena kundimisa beto ti kima mosi ve—buela diaka bampasi mingi yina beto kekutanaka na yau—‘kekoka kukabula beto na nzola na [yandi].’ (Bar. 8:38, 39) Yandi mendimisa beto diaka ti yandi ‘kele pene ya bantu yina kebokilaka yandi’ na kisambu. (Nk. 145:18) Yehova metubila beto ti kana beto metudila yandi ntima, beto lenda kanga ntima na bampasi mpe kuvuanda na kiese ata kana beto kele na mpasi. (1Bk. 10:13; Yak. 1:2, 12) Mpova ya Nzambi mebambula beto diaka ti bampasi na beto kele kaka samu na mua ntangu kana beto mefuanikisa yau na n’sendo yina kezingila mvula na mvula yandi melaka beto. (2Bk 4:16-18) Yehova mepesa beto diaka kivuvu ya kedika ti yandi kekatula musisa yina kebimisaka bampasi na beto nionso—Satana Diabulu mpe bantu yina kelandaka banzila na yandi ya yimbi. (Nk. 37:10) Nge melundaka na yintu ndambu ya baverse ya Biblia yina kekindisaka samu na kusadisa nge nge kanga ntima na bampasi yina kena kuiza?

12. Yinki Yehova zola beto sala kana beto zola baka mpenza mambote na Mpova na yandi?

¹² Yehova kena kulomba beto beto bakaka ntangu ya kulonguka Biblia mbala na mbala mpe kukanisa na zulu ya mambu yina beto ketangaka. Kana beto kena kusadila mambu yina beto ketangaka, kiminu na beto kekuma ngolo mpe yakesadisa beto beto pusana penepene ya Tata na beto ya dizulu. Yau kesala ti beto baka ngolo ya kukanga ntima na bampasi. Yehova kepesaka diaka mpeve ya nlongo na yandi na bantu yina ketudilaka Mpova na yandi ntima. Mpe mpeve yango lenda pesa beto ‘ngolo yina meluta ngolo ya bantu’ samu na kukanga ntima na konso diambu ya mpasi.—2Bk 4:7-10.

13. Yinki mutindu madia ya kimpeve yina ‘nanga ya kukuikama mpe ya mayele’ kepesaka kesadisaka beto beto kanga ntima na bampasi?

¹³ Na lusadusu ya Yehova, ‘nanga ya kukuikama mpe ya mayele’ kebimisaka mikanda, bavideo, mpe miziki mingi yina kesadisaka beto beto tunga kiminu na beto mpe beto bikana ya kukenga na kimpeve. (Mat. 24:45) Beto fueti baka mambote mingi na madia yango yina beto kebakaka konso ntangu. Ntama mingi ve mpangi mosi ya nketo na États-Unis monisaka butondi na yandi samu na madia yango nionso ya kimpeve. Yandi tubaka: “Na bamvula 40 yina munu mesala na kisalu ya Yehova, kukuikama na munu mekamaka mbala mingi.” Yandi kutanaka na mambu mingi ya mpasi—bakufuaka nkaka na yandi na nati ya ntomabilu yina vuandaka ya kukolua, bibuti na yandi kumaka na maladi mosi ya yimbi mpe bakufuaka, mpe yandi mosi yandi belaka maladi ya kansere mbala zole. Yinki sadisaka yandi yandi kanga ntima? Yandi metuba: “Yehova vuandaka tudila munu ntangu  nionso dikebi. Madia ya kimpeve yina yandi kepesaka na nzila ya nanga ya kukuikama mpe ya mayele sadisaka munu munu kanga ntima. Samu na yau, munu kena kukimona lokola Yobi, yina tubaka: ‘Tii ntangu munu kekufua, munu kebika ve kukuikama na munu!’”—Yobi 27:5.

14. Yinki mutindu Yehova kesadilaka bampangi na beto Baklisto samu na kusadisa beto beto kanga ntima na bampasi na beto? (1 Batesalonika 4:9)

¹⁴ Yehova longaka bisadi na yandi mutindu ya kuzola mpe kubomba bantu yankaka na ntangu ya mpasi. (2Bk 1:3, 4; tanga 1 Batesalonika 4:9.) Na kifuani ya Elihu, bampangi na beto ya banketo mpe ya babakala kele na nsatu ya kusadisa beto beto bikana ya kukuikama ntangu beto kena kukutana na mambu ya mpasi. (Bis. 14:22) Na kifuani, tala mutindu bampangi ya kimvuka ya Diane kindisaka yandi mpe basadisaka yandi samu yandi bikana ngolo na kimpeve ntangu bakala na yandi belaka maladi mosi ya yimbi. Yandi metuba: “Yavuandaka pete ve. Kasi beto monaka lusadusu ya ngolo mpe ya nzola ya Yehova na bantangu yango ya mpasi. Kimvuka na beto salaka mambu mingi samu na kusadisa beto. Bampangi vuandaka kuiza tala beto, bavuandaka bokila beto, mpe bavuandaka yamba beto na maboko na bau mpe yasadisaka beto beto tatamana kukuenda na ntuala. Lokola munu zaba ve kunata ntomabilu, bampangi vuandaka sala nionso samu munu kuenda na balukutakanu mpe kunata munu na kisalu ya kusamuna kana munu kele na dikoki.” Yakele mpenza lusakumunu kuvuanda na kati ya dibuta yayi ya nzola!

15. Samu na yinki beto mendimisama ti beto lenda kanga ntima na bampasi?

¹⁵ Beto nionso beto kutanaka na mambu ya mpasi. Kasi, mutindu beto mekatuka longuka yau, beto kesala nunga ve bampasi yango beto mosi. Lokola Yehova kele Tata mosi ya nzola, yandi kesungaka beto konso ntangu. Yandi kele pembeni na beto, mpe yandi kele pene ya kuwa bisambu na beto samu na kulomba lusadusu mpe yandi kele pene ya kusadisa beto. (Yez. 43:2) Beto mendimisama ti beto lenda nunga kutelemina, samu na nzola nionso, yandi pesaka beto konso kima yina beto kele na yau nsatu samu na kukanga ntima. Yandi pesaka beto kado ya kisambu, Biblia, madia mingi ya kimpeve, mpe bampangi na beto ya nzola samu na kupesa beto lusadusu na ntangu yina beto kele na yau nsatu.

16. Yinki mutindu beto lenda bikana na yinsi ya lutanunu ya nzola ya Yehova?

¹⁶ Beto kele mpenza na butondi samu na tata na beto yina kele na dizulu yina kena kusunga beto! ‘Bantima na beto kevuandaka na kiese samu na yandi.’ (Nk. 33:21) Beto lenda monisa Yehova ti beto kesepelaka na lutanunu na yandi ya nzola, na kubakaka mambote na bima nionso yina yandi kepesaka beto samu na kusadisa beto. Beto diaka beto fueti sala yina beto lenda samu na kubikana na yinsi ya lutanunu ya Nzambi. Na bampova yankaka, kana beto metatamana kusala yina beto lenda samu na kuzitisa Yehova mpe kusala yina kele mbote na meso na yandi, yandi kesunga beto samu na mvimbamvimba!—1 Pi. 3:12.