1. Yinki mutindu beto lenda lutisa ntangu kintuadi na Yehova?

BETO kezolaka kulutisa ntangu kintuadi na bantu yina beto kezolaka. Bankuelani yina kele na kiese kesepelaka kulutisa ntangu kintuadi. Bantuenia kesepelaka kulutisa ntangu kintuadi na bankundi na bau. Mpe beto nionso beto kesepelaka kulutisa ntangu kintuadi na bampangi na beto Baklisto. Kasi yina meluta mfunu, beto kesepelaka kulutisa ntangu kintuadi na Nzambi na beto. Beto lenda sala yau na kusambilaka yandi, na kutangaka Mpova na yandi, mpe na kuyindulaka na mpinda samu na lukanu mpe bikadulu na yandi ya kitoko. Ntangu yina beto kelutisaka kintuadi na Yehova kele mpenza na mfunu!—Nk. 139:17.

2. Yinki mambu ya mpasi beto kekutanaka na yau?

² Atako beto kesepelaka kulutisa ntangu kintuadi na Yehova, beto kekutanaka na mambu ya mpasi. Luzingu na beto mefuluka na mambu mingi, yalenda sala ti yavuanda mpasi samu na beto beto bongisa ntangu samu na mambu ya kimpeve. Kisalu na beto ya kinsuni, biyekua ya dibuta, mpe mambu yankaka lenda baka beto ntangu mingi yina lenda sala ti yavuanda mpasi samu na beto beto sambila, beto tanga to beto yindula na mpinda.

3. Yinki kele diambu yankaka yina lenda baka beto ntangu?

³ Yakele na diambu yankaka yina lenda kudia ntangu na beto. Kana beto kenga ve, beto lenda kukipesa na kusala mambu yina kele kuandi yimbi ve kasi yalenda baka beto ntangu mingi mpe yakesala ti yavuanda mpasi samu na beto beto pusana penepene ya Yehova. Na kifuani, beto tubila diambu metadila bandutusulu ya ntangu. Yakevuandaka diambu ya mfunu samu na muntu nionso na kusala bandutusulu ya ntangu. Bandutusulu ya ntangu yina beto keponaka lenda vuanda mbote, kasi kana beto kena kulutisa  ntangu mingi na yau, beto kevuanda ve na ntangu mingi ya kusala mambu ya kimpeve. Beto fueti tula bandutusulu ya ntangu na kisika na yau.—Bin. 25:27; 1 Tm. 4:8.

4. Yinki beto ketadila?

⁴ Na disolo yayi, beto ketadila mfunu yina beto fueti tula mambu ya mfunu na kisika ya ntete. Beto ketubila diaka mutindu beto lenda sadila ntangu na beto mbote kintuadi na Yehova mpe mutindu beto lenda baka mambote na kusadilaka ntangu na beto na nduenga.

5. Yinki mutindu dilongi yina kele na Baefezo 5:15-17 lenda sadisa ntuenia na kupona luzingu yina meluta mbote?

⁵Pona luzingu yina meluta mbote. Mbala mingi bantuenia kekukitungisaka samu na diambu metadila mutindu ya mbote ya kulutisa luzingu na bau. Na ndambu yankaka, banlongisi mpe bampangi ya dibuta yina kele Bambangi ya Yehova ve lenda kindisa bau batanga bainiversite samu bavuanda na kisalu ya mbote mpe mbongo mingi. Kutanga bakalasi ya mutindu yina lenda kudia ntangu na bau mingi. Na ndambu yankaka, bibuti mpe bankundi na kimvuka lenda kindisa bantuenia balutisa luzingu na bau na kisalu ya Yehova. Yinki lenda sadisa bantuenia yina kezolaka Yehova samu babaka banzengolo ya mbote? Balenda baka mambote na kutangaka Baefezo 5:15-17 mpe na kuyindulaka na mpinda na zulu na yau. (Tanga.) Na manima ya kutanga baverse yango, ntuenia lenda kukiyuvusa: ‘Yinki kele “lukanu ya Yehova”? Yinki nzengolo kesepedisa yandi? Yinki nzengolo yina kesadisa munu munu sadila ntangu na munu mbote?’ Kuzimbakana ve ti, ‘bilumbu kele yimbi,’ mpe ntama mingi ve yinza yayi kele na yinsi ya luyalu ya Satana kebebisama. Yakevuanda diambu ya nduenga kusadila luzingu na beto na kusala mambu yina kesepedisaka Yehova.

6. Yinki diambu Maria ponaka, mpe samu na yinki nsodolo yango vuandaka ya nduenga?

⁶Tula mambu ya mfunu na kisika ya ntete. Samu na kusadila ntangu na beto na mutindu ya mbote, yalenda lomba beto baka nzengolo samu na mambu zole yina kele yimbi ve. Beto lenda mona yau na diambu yina salamaka ntangu Yesu kuendaka tala Maria mpe Marta. Marta vuandaka na kiese mingi ya kuyamba Yesu, na yau yandi lambaka madia mingi samu na yandi. Kasi, Maria vuandaka kintuadi na Yesu mpe yandi vuandaka kuwa malongi ya Yesu. Diambu yina Marta vuandaka sala vuandaka kuandi yimbi ve, kasi Yesu tubaka ti: Maria ‘mepona kima ya mbote.’ (Luka 10:38-42, nyp.) Mbala yankaka Maria zimbakanaka madia yina lambamaka na diluaku yango, kasi beto lenda kukindimisa ti yandi zimbakanaka ata fioti ve malongi yina yandi bakaka na Yesu. Mutindu kaka Maria sepelaka na ntangu yina yandi lutisaka kintuadi na Yesu, beto diaka beto kesepelaka na ntangu yina beto kelutisaka kintuadi na Yehova. Yinki mutindu beto lenda sadila ntangu na beto mbote?

7. Samu na yinki yakele mpenza mfunu kusambila, kulonguka, mpe kuyindula na mpinda?

⁷Zaba ti kisambu, kulonguka, mpe kuyindula na mpinda kele kitini ya nsambudulu na beto. Kana beto kena kusambila, beto kesololaka na Tata na beto ya dizulu, yina kezolaka beto mingi. (Nk. 5:7) Kana beto kena kulonguka Biblia, beto kebakaka ‘nzayilu ya Nzambi,’ yina kele Yinto ya nduenga nionso. (Bin. 2:1-5) Kana beto kena kuyindula na mpinda mambu yina beto melonguka samu na Yehova, beto kekanisaka na bikadulu na yandi ya kitoko mpe beto kebambukaka na mambu ya kukamua yina yandi kele na nsatu ya kusala samu na beto mpe samu na bantu. Yau nde kele mutindu ya mbote ya  kusadila ntangu na beto. Kasi yinki mutindu beto lenda baka mambote na mua ntangu ya fioti yina beto kele na yau?

8. Yinki dilongi beto lenda baka na mutindu yina Yesu sadilaka ntangu na yandi na dezere?

⁸Kana dikoki kele, pona kisika yina mekondua makelele. Tadila kifuani ya Yesu. Tekila yandi banda kisalu na yandi ya kusamuna awa na ntoto, Yesu lutisaka bilumbu 40 na dezere. (Luka 4:1, 2) Na kisika yango yina mekondua makelele, Yesu lendaka sambila Yehova mpe kuyindula na mpinda lukanu ya Tata na yandi samu na yandi. Kusala mutindu yina salaka Yesu kukindimisa ti yandi mebongama samu na kumekama yina yandi lendaka kutana na yau ntama mingi ve. Yinki mambote nge lenda baka na kifuani ya Yesu? Kana nge kele na dibuta yina kele na bantu mingi, yalenda vuanda ntangu nionso pete ve samu na nge nge mona kisika yina mekondua makelele na yinzo. Kana yakele mutindu yina, nge lenda sosa kisika yina mekondua makelele na nganda. Yau nde Julie kesalaka kana yandi zola lutisa ntangu kintuadi na Yehova na nzila ya kisambu. Yandi kezingaka kintuadi na bakala na yandi na yinzo mosi ya fioti na France, yakevuandaka mpasi muntu vuanda kaka yandi mosi kondua mitungisi. Julie metuba: “Na yau, konso kilumbu munu kekuendaka na parke. Kuna munu lenda vuanda munu mosi, kutula makanisi na munu kisika mosi, mpe kusolola mpenza na Yehova.”

9. Atako Yesu vuandaka na mambu mingi ya kusala, yinki mutindu yandi vuandaka baka na valere nguizani na yandi na Yehova?

⁹ Yesu vuandaka na luzingu yina vuandaka na mambu mingi. Ntangu yandi vuandaka sala kisalu na yandi na ntoto, bagrupe ya bantu vuandaka landa yandi konso kisika yina yandi vuandaka kuenda, mpe bau nionso bavuandaka sosa kulutisa ntangu kintuadi na yandi. Na diluaku mosi, ‘mbanza ya mvimba kutakanaka na ntuala ya porte’ samu na kumona yandi. Atako mutindu yina, Yesu vuandaka ntangu nionso kubongisa ntangu samu na kusambila Yehova. Tekila muini bima, yandi vuandaka sosa ‘kisika yina bantu kele ve’ kuna yandi lendaka lutisa ntangu yandi mosi kaka na Tata na yandi.—Mar. 1:32-35.

10-11. Na kutadila Matayo 26:40, 41, yinki dilongi Yesu pesaka banlonguki na yandi na ntangu yina mefuana na bilanga ya Getesemane, kasi yinki salamaka?

¹⁰ Na mpipa ya nsuka ya luzingu na yandi na ntoto, lokola kisalu na yandi kumaka na nsuka, Yesu sosaka diaka kisika yina mekondua makelele, kuna yandi lendaka yindula na mpinda mpe kusambila. Yandi monaka kisika yango na bilanga ya Getesemane. (Mat. 26:36) Na diluaku yango, Yesu zabisaka banlonguki na yandi diambu mosi ya mfunu mingi yina metadila kisambu.

¹¹ Beto tadila diambu yina salamaka. Ntangu yandi kumaka na bilanga ya Getesemane, ntangu pusanaka mpenza, mbala yankaka yalutaka midi ya mpipa. Yesu lombaka na bantumua na  yandi ‘batatamana kukenga,’ mpe yandi kuendaka kusambila. (Mat. 26:37-39) Kasi ntangu yandi vuandaka sambila, bavuandaka leka. Ntangu yandi kutaka bau bakena kuleka, Yesu kindisaka bau diaka ‘batatamana kukenga mpe basambila ntangu nionso.’ (Tanga Matayo 26:40, 41.) Yandi bakusaka ti bavuandaka na mitungisi mingi mpe bavuandaka ya kulemba. Na kiadi nionso, Yesu bakusaka ti ‘nzutu kele na bulembu.’ Kasi, mbala zole diaka Yesu kuendaka sambila, mpe ntangu yandi vutukaka yandi kutaka banlonguki na yandi kena kuleka na kisika ya kusambila.—Mat. 26:42-45.

12. Yinki nge lenda sala kana na bantangu yankaka kutungisama to kulemba nzutu kena kupekisa nge kusambila?

¹²Pona ntangu ya mbote. Na bantangu yankaka beto lenda vuanda na mitungisi mingi to na bulembu samu na kusambila. Kana yakekuminaka nge, zaba ti nge kele nge mosi ve. Yinki nge lenda sala? Bantu yankaka yina vuandaka na mumeseno ya kusambila Yehova na nsuka ya kilumbu, bamonaka mbote kulutisa ntangu na kusambila ntangu nkokila mebanda kukota, na ntangu yango bakevuandaka mpenza ya kulemba ve. Bayankaka monaka ti baketulaka makanisi na bau nionso na kisambu bakena kusala kana bakele ya kuvuanda, to ya kufukama. Bosi kana kutungisama to kulemba nzutu kena kupekisa nge kusambila? Zabisa Yehova mutindu nge kena kukimona. Nge lenda kukindimisa ti Tata na beto yina mefuluka na kiadi kebakusa nge.—Nk. 139:4.

13. Yinki mutindu baapareyi lenda benda dikebi na beto ntangu beto kena kusambila, kulonguka, to beto kele na lukutakanu ya kimvuka?

¹³Katula kima nionso yina lenda benda dikebi na nge ntangu nge kena kulonguka. Kisambu kele kaka ve nzila mosi yina beto lenda sadila samu na kukumisa nguizani na beto na Yehova ngolo. Ndongokolo ya Mpova ya Nzambi mpe kukuenda na balukutakanu ya kimvuka lenda sadisa beto beto pusana penepene ya Nzambi. Yakele na diambu yina nge lenda sala samu na kusadila mbote ntangu yina nge kelutisaka na kulonguka mpe na balukutakanu ya kimvuka? Kukiyuvusa mutindu yayi: ‘Yinki kebendaka dikebi na munu ntangu munu kele na balukutakanu to ntangu mukena kusosa kulonguka?’ Yalenda vuanda baapele ya telefone, bamesaje na Internet, bamesaje na telefone, to apareyi yankaka? Bubu yayi, bamilion ya bantu kevuandaka na bisadulu yango ya mfunu. Bantu yankaka yina kesosasosaka metuba ti ntangu beto kena kumeka kutula makanisi kisika mosi, kaka telefone yina kele pembeni na  beto lenda benda dikebi na beto. Muntu mosi ya mayele yina ketadilaka makanisi ya yintu ya muntu (Psychologue) metuba ti: “Kana makanisi na nge kele ve na diambu yina nge kena kusala, yazola monisa makanisi na nge kele kisika yankaka.” Tekila balukutakanu ya nene banda, mbala mingi baketubilaka beto beto kanga to beto tula baapareyi na beto na vibrere samu yabika benda dikebi ya bantu yankaka. Beto lenda sala kaka mutindu yina kana beto kele beto mosi samu baapareyi bika benda dikebi na beto mpe yabika kudia ntangu yina beto kena kulutisa kintuadi na Yehova?

14. Na kutadila Bafilipi 4:6, 7, yinki mutindu Yehova kesadisaka beto beto tula makanisi na beto kisika mosi?

¹⁴Lomba Yehova sadisa nge nge tula makanisi na nge kisika mosi. Kana nge mebakusa ti nge mebanda kukanisa diambu yankaka ntangu nge kena kusala ndongokolo na nge mosi ya Biblia, to ntangu nge kele na lukutakanu ya kimvuka, lomba Yehova sadisa nge. Kana nge kena kutungisama na makanisi, yalenda vuanda pete ve nge tula mambu yina kena kutungisa nge pembeni mpe nge tula makanisi nionso na mambu ya kimpeve, kasi yakele mpenza mfunu nge sala yau. Sambila samu na kulomba kiyenge yina ketanina kaka ntima na nge ve kasi mpe ‘makanisi’ na nge.—Tanga Bafilipi 4:6, 7.

15. Yinki mambote beto kebaka na kulutisaka ntangu kintuadi na Yehova?

¹⁵ Kana nge kena kubaka ntangu ya kusolola, ya kuwa, to ya kukanisa Yehova, nge kebaka mambote mingi. Na yinki mutindu? Ya ntete, nge kebaka banzengolo ya mbote. Biblia kena kundimisa beto ti ‘muntu yina ketambulaka na bantu ya mayele kekuma mayele.’ (Bin. 13:20) Na yau, kana nge kena kulutisa ntangu kintuadi na Yehova yina kele Yinto ya nduenga, nge kekuma muntu ya nduenga. Nge kezaba mbotembote mutindu ya kusepedisa yandi mpe mutindu ya kumanga banzengolo yina kesala yandi mpasi.

16. Yinki mutindu kulutisa ntangu kintuadi na Yehova kekudisa makoki na beto samu na kulonga?

¹⁶ Ya zole, nge kekuma nlongisi ya mbote. Ntangu beto kena kulonguka Biblia kintuadi na muntu, mosi ya balukanu na beto yina meluta mfunu kele ya kusadisa nlonguki na beto yandi pusana penepene ya Yehova. Kana beto kena kusolola mbala na mbala na Tata na beto ya dizulu, nzola na beto samu na yandi kekuma ngolo mpe beto kekuma na makoki mingi ya kulonga nlonguki na beto yandi zola yandi. Diambu yango vuandaka kedika samu na Yesu. Yandi tubilaka mambu metadila Tata na yandi na mutindu mosi ya tiya mpe ya nzola yina sadisaka banlonguki na yandi bau diaka bazola Yehova.—Yoa. 17:25, 26.

17. Samu na yinki kisambu mpe ndongokolo ya Biblia kesadisaka beto beto kumisa kiminu na beto ngolo?

¹⁷ Ya tatu, kiminu na nge kekuma ngolo. Tadila diambu yina kesalamaka kana nge kena kulomba Nzambi yandi tuadisa nge, yandi bomba nge,  to yandi sadisa nge. Konso ntangu yina Yehova kepesaka mvutu na bisambu yango, kiminu na nge samu na yandi kekulaka. (1 Yoa. 5:15) Yinki diambu yankaka lenda sadisa samu nge kumisa kiminu na nge ngolo? Ndongokolo na nge mosi. Zaba ti, ‘kiminu kekatukaka na diambu yina muntu mekuwa.’ (Bar. 10:17) Kasi, samu na kukuma na kiminu ya ngolo, beto fueti suka kaka ve na kulonguka mambu. Yinki diambu yankaka beto fueti sala?

18. Pesa kifuani yina kena kumonisa mfunu yina beto fueti yindula na mpinda.

¹⁸ Beto fueti yindulaka na mpinda mambu yina beto kena kulonguka. Beto tadila disolo ya nsoniki mosi ya Nkunga 77. Yandi vuandaka kukitungisa samu yandi monaka ti yandi mpe bampangi na yandi Bayisaele zimbisaka kinkundi na bau na Yehova. Ata na mpipa yandi vuandaka leka ve samu yandi vuandaka kukitungisa mingi samu na yau. (Baverse 2-8) Na yau yinki yandi salaka? Yandi tubilaka Yehova: ‘Munu keyindula na zulu ya kisalu na nge nionso mpe munu keyindula mutindu na nge ya kusala mambu.’ (Verse 12) Ya kedika, nsoniki ya nkunga zabaka mbote mambu yina Yehova salaka samu na bisadi na yandi na ntama, kasi nsoniki yango yuvusaka: ‘Nzambi mezimbakana kumonisa ntima na yandi ya mbote, to yandi memanga nde kumonisa mambu ya ntima kiadi na yandi samu na nganzi?’ (Verse 9) Nsoniki ya nkunga yindulaka na mpinda na bisalu ya Yehova, mpe na mutindu Nzambi monisaka nlemvo mpe ntima kiadi na yandi na ntama. (Verse 11) Yinki mambu yabimisaka? Nsoniki ya nkunga ndimisamaka ti Yehova lendaka sundola ve bisadi na Yandi. (Verse 15) Mutindu mosi mpe kiminu na nge kekuma ngolo kana nge kena kuyindula na mpinda na mambu yina Yehova salaka samu na bisadi na yandi mpe na mambu yina yandi salaka samu na nge.

19. Yinki kele mutindu yankaka yina beto kebakila mambote na kulutisaka ntangu kintuadi na Yehova?

¹⁹ Ya yiya mpe yina meluta mfunu, nzola na nge samu na Yehova kekuma ngolo. Nzola, kikadulu yina meluta bikadulu yankaka, ketinda nge nge zitisa Yehova, nge kukiyimina samu na kusepedisa yandi, mpe nge kanga ntima na bampasi. (Mat. 22:37-39; 1Bk. 13:4, 7; 1 Yoa. 5:3) Kima mosi ve kele na valere kuluta kinkundi ya penepene, mpe ya nzola na Yehova!—Nk. 63:1-8.

20. Yinki mutindu nge lenda kukindimisa ti nge kena kulutisa ntangu ya mbote kintuadi na Yehova?

²⁰ Kuzimbakana ve ti kisambu, ndongokolo, mpe kuyindula na mpinda kele na kati ya nsambudulu na beto. Lokola Yesu, sosa bisika yina kele na makelele ve samu nge lutisa ntangu kintuadi na Yehova. Katula bima nionso yina lenda benda dikebi na nge. Lomba Yehova sadisa nge samu nge tula makanisi na nge kisika mosi ntangu nge kena kusala mambu ya kimpeve. Kana nge mesadila ntangu na nge mbote bubu yayi, Yehova kesakumuna nge na kupesaka nge luzingu ya mvula na mvula na yinza ya yimpa ya Nzambi.—Mar. 4:24.