1-3. Yinki mambu ya mpasi yina lenda sala ti bisadi ya Yehova bimisa mansanga?

YINKI vuandaka diluaku ya nsuka yina salaka ti nge dila? Na bantangu yankaka, beto kebimisaka mansanga samu na mambu ya kiese. Kasi mbala mingi beto kedilaka nde samu na mambu ya kiadi. Na kifuani beto lenda dila samu beto mefuila muntu yina beto vuandaka zola mingi. Lorilei, mpangi mosi ya nketo na États-Unis, sonikaka: “Yavuandaka na bantangu yina mpasi ya kufuila muana na munu ya nketo vuandaka kuma ngolo mpe kima mosi ve vuandaka nunga kubomba munu. Na bantangu yankaka munu vuandaka kanisa ve ti mpasi yango lendaka kita.” *

² Beto lenda bimisa mansanga samu na bamfunu yankaka. Hiromi, mpangi mosi ya nketo yina kele mpasudi nzila na Japon tubaka: “Na bantangu yankaka munu kevuandaka na kiadi samu na bantu yina munu kesamuninaka, samu bakesepelaka ve kuwa nsangu ya Biblia. Na bantangu yankaka na mansanga na meso, munu kelombaka Yehova sadisa munu samu munu mona muntu yina kena kusosa kuzaba kedika.”

³ Bantangu yankaka nge kekukimonaka mutindu mosi na bampangi yayi ya banketo? Mingi kati na beto kekukimonaka mutindu yina. (1 Pi. 5:9) Beto kezolaka ‘kusadila Yehova na kiese,’ kasi beto lenda sadila yandi na mansanga na meso samu na kiadi, kulemba nzutu, to mambu ya mpasi yina kena kutula kukuikama na beto na Nzambi na kumekama. (Nk. 6:6; 100:2) Yinki beto lenda sala kana beto kena kukimona mutindu yina?

4. Yinki beto ketubila na disolo yayi?

⁴ Beto lenda baka malongi na kifuani ya Yesu. Yavuandaka na bantangu yina yandi diaka yandi vuandaka kutana na mambu yina vuandaka pesa yandi kiadi ya ngolo mpe yavuandaka sala ti yandi  ‘bimisa mansanga.’ (Yoa. 11:35; Luka 19:41; 22:44; Ebr 5:7) Beto vutukila mambu yango. Beto kemona malongi yina beto lenda baka na diambu metadila Yesu mpe Tata na yandi, Yehova. Beto kemona diaka yina beto lenda sala ntangu beto mekutana na mambu yina kesala ti beto dila.

5. Yinki dilongi beto mebaka na diambu metadila Yesu na disolo yina kele na Yoane 11:32-36?

⁵ Na nsungi ya madidi ya mvula 32 N.B., Lazare nkundi ya ntima ya Yesu belaka mpe yandi kufuaka. (Yoa. 11:3, 14) Lazare vuandaka na bampangi zole ya banketo, Maria mpe Marta, mpe Yesu zolaka dibuta yango mingi. Banketo yango vuandaka na kiadi mingi samu mpangi na bau ya bakala kufuaka. Na manima ya lufua ya Lazare, Yesu salaka vuayaje na buala ya Betani, kisika Maria mpe Marta vuandaka zinga. Ntangu Marta kuwaka ti Yesu vuandaka kuiza, yandi zawulaka samu yandi kuenda kutana na yandi na nzila. Kanisa ntete kiadi yina yandi vuandaka na yau ntangu yandi tubaka ti: ‘Mfumu, kana nge vuandaka awa, mpangi na munu zolaka kufua ve.’ (Yoa. 11:21) Ntangu fioti na manima, ntangu Yesu monaka Maria mpe bantu yankaka vuandaka dila, yandi ‘bimisaka mansanga.’—Tanga Yoane 11:32-36.

6. Samu na yinki Yesu dilaka na diluaku ya lufua ya Lazare?

⁶ Samu na yinki Yesu dilaka na diluaku yango? Mukanda ya Étude perspicace des Écritures mepesa mvutu: “Na lufua ya nkundi na yandi Lazare, na kumonaka kiadi yina bampangi ya banketo ya muntu yina kufuaka vuandaka na yau, Yesu ‘bimisaka mansanga.’” * Mbala yankaka Yesu vuandaka kanisa na mpasi yina nkundi na yandi Lazare vuandaka na yau ntangu yandi vuandaka bela, mpe yandi kanisaka mutindu Lazare vuandaka kukimona ntangu yandi zabaka ti ntama mingi ve yandi zola kufua. Yesu dilaka diaka ntangu yandi monaka kiadi yina Maria mpe Marta vuandaka na yau samu na lufua ya mpangi na bau ya bakala. Kana nge fuilaka nkundi mosi to mpangi mosi ya dibuta yina nge vuandaka zola mingi, kondua ntembe nge diaka nge vuandaka  na banguilu ya mutindu yina. Tala malongi tatu yina nge lenda baka na disolo yango.

7. Mansanga yina Yesu bimisaka samu na bankundi na yandi, yinki yamelonga beto samu na Yehova?

⁷Yehova kebakusaka banguilu na nge. Yesu ‘mefuanana mpenza’ na Tata na yandi. (Ebr 1:3) Ntangu Yesu dilaka, yandi monisaka mutindu Yehova kekukimonaka kana beto mefuila muntu yina beto vuandaka zola mingi. (Yoa. 14:9) Kana nge fuilaka muntu yina nge vuandaka zola mingi nge lenda ndimisama ti Yehova, ketalaka kaka ve mpasi yina nge kele na yau, kasi yandi diaka kevuandaka na kiadi samu na nge. Yandi kele na nsatu ya kubelusa ntima na nge yina meluala.—Nk. 34:18; 147:3.

8. Samu na yinki beto lenda kukindimisa ti Yesu kefutumuna bantu yina beto vuandaka zola?

⁸Yesu kele na nsatu ya kufutumuna bantu yina nge vuandaka zola. Ntangu fioti tekila yandi dila, Yesu ndimisaka Marta: ‘Mpangi na nge kefutumuka.’ Marta ndiminaka Yesu. (Yoa. 11:23-27) Lokola yandi vuandaka kisadi ya kukuikama ya Yehova, kondua ntembe Marta kuwaka bamfutumukunu yina salamaka basiekle mingi na ntuala na mbikudi Eliya mpe Elisha. (1Bn 17:17-24; 2Bn 4:32-37) Mpe mbala yankaka yandi kuwaka diaka bansangu ya bamfutumukunu yina Yesu salaka. (Luka 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Nge diaka nge lenda kukindimisa ti nge kemona bantu yina nge vuandaka zola. Mansanga yina Yesu bimisaka ntangu yandi vuandaka bomba bankundi na yandi yina vuandaka na kiadi, kele kidimbu yina kena kumonisa ti yandi kele na nsatu ya kufutumuna bantu!

9. Lokola Yesu, yinki mutindu nge lenda sadisa bayina kele na kiadi? Pesa kifuani.

⁹Nge lenda sadisa bayina kele na kiadi. Yesu sukaka kaka ve na kudila kintuadi na Marta mpe Maria, kasi yandi kuwaka mpe yandi bombaka bau. Beto lenda sala kaka mutindu yina samu na bantu yina kele na kiadi. Dan, nkulutu mosi yina kezingaka na buala ya Australie metuba: “Na manima ya kufuila nketo na munu, munu vuandaka na nsatu ya lusadusu. Bampangi mingi ya babakala mpe banketo na bau vuandaka ntangu nionso pene ya kuwa munu. Bavuandaka bikila munu nzila munu bimisa kiadi na munu, mpe ntangu munu vuandaka dila, bavuandaka mona yau yimbi ve. Bavuandaka sadisa munu diaka na bisalu yankaka lokola kusukula ntomabilu na munu, kusumba bima ya kudia, mpe kulamba ntangu munu vuandaka na dikoki ve ya kusala yau. Mpe mbala mingi bavuandaka sambila kintuadi na munu. Bamonisaka ti bakele bankundi ya kedika mpe bampangi yina ‘mebutaka samu na bantangu ya mpasi.’”—Bin. 17:17.

10. Tubila disolo yina kele na Luka 19:36-40.

¹⁰ Yesu kumaka na Yerusaleme na kilumbu ya 9 Nisana na mvula 33 N.B. Ntangu yandi kumaka pene ya mbanza yango, kimvuka ya bantu sanganaka mpe batandaka bilele na nzila na ntuala na yandi samu na kumonisa ti bamendima yandi lokola Ntinu na bau. Yavuandaka mpenza diluaku mosi ya kiese. (Tanga Luka 19:36-40.) Na yau mbala yankaka banlonguki na yandi zabaka ve mambu yina salamaka na manima. ‘Ntangu [Yesu] kumaka penepene, yandi monaka mbanza mpe yandi dilaka samu na yau.’ Na mansanga na meso, Yesu samunaka mambu ya mpasi yina kekumina bantu yina kele na Yerusaleme.—Luka 19:41-44.

11. Samu na yinki Yesu dilaka samu na bantu ya Yerusaleme?

¹¹ Yesu vuandaka na kiadi na ntima samu yandi zabaka ti atako yandi yambamaka na kiese, mingi ya Bayuda monisaka na bikadulu na bau ti bakendima ve nsangu ya Kimfumu. Yau salaka ti Yerusaleme bebisama, mpe ndambu ya Bayuda yina vukaka kuenda na kinanga. (Luka 21:20-24) Diambu ya kiadi, mutindu kaka Yesu tubaka, mingi ya bantu mangaka yandi. Yinki mutindu bantu mingi ketadilaka nsangu ya Kimfumu na kisika nge kevuandaka? Kana ndambu ya bantu ketadilaka  yau na mutindu mosi ya mbote samu na bangolo yina nge kesalaka samu na kulonga bau kedika, yinki dilongi nge lenda baka samu na mansanga yina Yesu bimisaka? Beto tadila diaka malongi tatu.

12. Mansanga yina Yeu bimisaka samu na banlonguki na yandi, yinki yalenda longa beto samu na Yehova?

¹²Yehova ketudilaka bantu dikebi. Mansanga yina Yesu bimisaka kena kubambula beto mutindu Yehova ketudilaka bantu dikebi. ‘Yandi zola ve ti ata muntu mosi kufua kasi yandi zola ti bantu nionso balula ntima.’ (2Pi. 3:9) Bubu yayi beto kemonisaka nzola na bantu na kumekaka ntangu nionso kusadisa bau balonguka nsangu ya mbote ya Kimfumu.—Mat. 22:39. *

13-14. Yinki mutindu Yesu monisaka ntima kiadi na bantu, mpe yinki mutindu beto lenda kudisa kikadulu yango?

¹³Yesu salaka kisalu ya ngolo samu na kusamunina bantu. Yandi monisaka nzola samu na bantu na kutatamanaka kulonga bau na konso diluaku. (Luka 19:47, 48) Yinki vuandaka tinda yandi yandi sala yau? Yesu vuandaka na kiadi samu na bau. Na bantangu yankaka, bantu mingi vuandaka na nsatu ya kuwa bampova ya Yesu yina yandi mpe banlonguki na yandi ‘kokaka ata kudia kima ve.’ (Mar. 3:20) Mpe ntangu bakala mosi vuandaka na nsatu ya kusolola na Yesu na mpipa—Yesu vuandaka pene ya kukutana na bakala yango. (Yoa. 3:1, 2) Mingi ya bantu yina kuwaka Yesu, bakumaka ve banlonguki na yandi. Kasi bantu nionso yina kuwaka yandi, babakaka kimbangi mosi ya mbote. Bubu yayi beto kele na nsatu ya kupesa konso muntu diluaku ya kuwa nsangu ya mbote. (Bis. 10:42) Samu na kukokisa yau, beto lenda vuanda na nsatu ya kubongisa mutindu na beto ya kusamuna.

¹⁴Vuanda pene ya kusala bansobolo yina mefuana. Kana beto kena kusoba ve bantangu na beto yina beto kelutisaka na kisalu ya kusamuna, beto lenda kutana ve na bantu yina kendima nsangu ya mbote. Mpasudi nzila mosi ya nketo na nkumbu ya Matilda metuba: “Munu mpe bakala na munu kemekaka kukuenda tala bantu na bantangu yina mesuasana. Na sunka sunka beto kesalaka mua mumbongo na terituare yango. Na midi, ntangu bantu mingi kebimaka na balabala, beto kesadilaka bashario samu na kusamunina bau. Na nkokila nde ntangu yina kevuandaka mbote samu na beto beto kuta bantu na bayinzo na bau.” Na kisika ya kukangama kaka na  programe yina kele mbote samu na beto, beto fueti vuanda pene ya kusoba programe na beto samu na kusamuna na ntangu yina beto kekuta bantu mingi. Kana beto mesala mutindu yina, beto lenda ndimisama ti Yehova kesepela.

15. Na kutadila Luka 22:39-44, yinki diambu salamaka na mpipa ya nsuka ya luzingu ya Yesu?

¹⁵ Na nkokila ya kilumbu ya 14 Nisana ya mvula 33 N.B., Yesu kuendaka na bilanga ya Getesemane. Kuna, yandi zibudilaka Yehova ntima na yandi. (Tanga Luka 22:39-44.) Yavuandaka na ntangu yango ya mpasi nde Yesu ‘salaka malombo . . . na kuganga ya ngolo mpe mansanga.’ (Ebr 5:7) Samu na yinki diambu Yesu vuandaka sambila na mpipa ya nsuka tekila yandi kufua? Yandi sambilaka samu na kubaka ngolo ya kubikana ya kukuikama na Yehova mpe samu na kusala lukanu na Yandi. Yehova kuwaka kisambu yina Muana na yandi salaka na ntima ya mvimba mpe yandi tindaka mbasi samu na kukindisa yandi.

16. Samu na yinki Yesu vuandaka kukitungisa ntangu yandi vuandaka sambila na bilanga ya Getesemane?

¹⁶ Kondua ntembe, Yesu vuandaka dila ntangu yandi vuandaka sambila na bilanga ya Getesemane samu yandi vuandaka kukitungisa na mutindu bantu lendaka tadila yandi lokola muntu yina kezitisaka ve nkumbu ya Nzambi. Yandi zabaka diaka kiyekua ya nene yina yandi vuandaka na yau—ya kukotila nkumbu ya Tata na yandi. Kana nge kena kukutana na mambu ya mpasi yina kena kutula kukuikama na nge na Yehova na kumekama, yinki dilongi nge lenda baka na mansanga yina Yesu bimisaka? Beto tadila diaka malongi tatu.

17. Bamvutu ya Yehova samu na bisambu yina Yesu salaka na ntima na yandi ya mvimba, yinki yalenda longa beto samu na Yehova?

¹⁷Yehova kekuwaka malombo na nge. Yehova kuwaka bisambu ya Yesu yina vuandaka katuka na ntima. Samu na yinki? Samu diambu ya mfunu yina vuandaka tungisa Yesu, vuandaka kubikana ya kukuikama na Tata na yandi mpe kukotila nkumbu na Yandi. Kana diambu ya mfunu samu na beto kele ya kubikana ya kukuikama na Yehova mpe kukotila nkumbu na yandi, yandi kepesa mvutu kana beto kena kusambila samu yandi sadisa beto.—Nk. 145:18, 19.

18. Na yinki mitindu Yesu kele lokola nkundi yina kebakusaka mutindu beto kena kukimona?

¹⁸Yesu kebakusaka banguilu na nge. Kana beto kena kukitungisa, beto kevuandaka na kiese kana  nkundi mosi kena kubakusa mutindu beto kena kukimona, mingi mingi nkundi yina mekutanaka na mambu ya mutindu mosi na yina ya beto. Yesu kele nkundi yango. Yandi mezaba yina zola monisa kulemba nzutu mpe kuvuanda na nsatu ya lusadusu. Yandi kebakusaka kulemba nzutu na beto mpe yandi kesala ti beto baka lusadusu yina beto kele na yau nsatu ‘na ntangu ya mbote.’ (Ebr 4:15, 16) Mutindu kaka Yesu ndimaka lusadusu ya mbasi na bilanga ya Getesemane, beto diaka beto fueti vuanda pene ya kundima lusadusu yina mekatuka na Yehova, yavuanda kana beto mebaka yau na nzila ya mukanda, ya video, ya diskur, ya lukindusu ya nkulutu mosi, to ya mpangi mosi yina kele ya kuyela na kimpeve.

19. Yinki mutindu beto lenda baka ngolo ntangu beto kena kukutana na mambu yina kena kutula kukuikama na beto na Nzambi na kumekama? Pesa kifuani.

¹⁹Yehova kepesa nge ‘kiyenge ya Nzambi.’ Yinki mutindu Yehova kekindisa beto? Kana beto kena kusambila yandi, beto kebaka ‘kiyenge ya Nzambi yina meluta mayele nionso ya kubakusa mambu.’ (Fil 4:6, 7) Kiyenge yina Yehova kepesaka kekitisaka bantima na beto mpe yakesadisaka beto beto kuma na makanisi ya mbote. Beto tadila kedika ya diambu yango na kifuani ya mpangi mosi ya nketo na nkumbu ya Luz. Yandi metuba: “Munu kenuanaka na banguilu ya kukimona ti munu kele kaka munu mosi. Bantangu yankaka banguilu yango ketindaka munu munu kanisa ti Yehova kezolaka munu ve. Kasi, kana banguilu yango mebanda, mbala mosi munu ketubilaka Yehova mutindu munu kena kukimona. Kisambu kesadisaka munu munu kukimona mbote.” Mutindu kaka disolo ya Luz kena kumonisa yau, beto lenda baka kiyenge na nzila ya kisambu.

20. Yinki malongi beto mebaka na nzila ya mansanga yina Yesu bimisaka?

²⁰ Yakele mpenza malongi ya lukindusu mpe ya mfunu yina beto lenda baka na nzila ya mansanga yina Yesu bimisaka! Beto melonguka ti beto fueti sadisa bankundi na beto yina kena kudila mpe beto tula ntima ti Yehova mpe Yesu kesadisa beto kana beto mefuila muntu yina beto vuandaka zola mingi. Beto mekindusua na kusamuna mpe kulonga na ntima ya kiadi samu Yehova mpe Yesu kemonisaka kikadulu yango ya kitoko. Mpe beto mebaka lukindusu ya kuzaba ti Yehova mpe Muana na yandi Yesu kebakusaka mutindu beto kekukimonaka, bakebakusaka bulembu na beto, mpe bakevuandaka na nsatu ya kusadisa beto samu beto kanga ntima. Beto lenda tatamana kusadila mambu yina beto melonguka tii kilumbu yina Yehova kekokisa bansilulu na yandi ya kusimba ntima ya ‘kupangusa mansanga nionso na meso na beto’!—Kus. 21:4.