1-2. Yinki kesala ti nsambudulu na beto ndimama na Nzambi?

 KANA nge mekuwa mpova “nsambudulu” yinki nge kekanisaka? Mbala yankaka nge kena kukanisa mpangi mosi ya bakala ya kumikitisa yina mefukama pembeni ya mfulu na yandi ntangu yandi kena kusambila mpe yandi kena kutubila Yehova mambu yina kele na ntima na yandi tekila yandi leka. To mbala yankaka nge kena kukanisa dibuta mosi ya kiese yina kena kusala ndongokolo na bau ya Biblia.

² Na kutadila makanisi yango zole, bantu yango mekukipesa na mambu ya nsambudulu. Yehova kendima nsambudulu na bau? Yandi kendima yau kana yakele na nguizani na lukanu na yandi mpe kana yakena kupesama na nzola mpe na luzitu. Beto kezolaka Yehova mingi. Beto mezaba ti yandi mebonga basambila yandi, mpe beto zola pesa yandi nsambudulu na beto na mutindu mosi ya mbote kuluta.

3. Yinki beto ketadila na disolo yayi?

³ Na disolo yayi, beto kemona mutindu ya nsambudulu yina Yehova vuandaka ndima na ntangu ya ntama mpe beto ketadila mambu 8 yina kesalaka ti Yehova ndima nsambudulu na beto bubu yayi. Ntangu beto kena kusala yau, beto lenda kanisa na mutindu beto lenda bongisa mutindu ya nsambudulu na beto samu yavuanda mbote kuluta. Beto kemona diaka bamfunu yina kesalaka ti nsambudulu ya kedika pesa beto kiese.

4. Yinki mutindu bisadi ya Yehova yina zingaka tekila Yesu kuiza monisaka luzitu mpe nzola na bau samu na Yehova?

⁴ Bantu ya kukuikama yina zingaka tekila Yesu kuiza, lokola Abele, Noa, Abrahami, mpe Yobi monisaka luzitu mpe nzola na bau samu na Yehova. Yinki mutindu? Na nzila ya luzitu, kiminu  mpe bankayilu na bau. Biblia kena kutubila beto ve mambu nionso yina basalaka na nsambudulu na bau. Kasi basalaka yina balendaka sala mbotembote samu na kupesa Yehova lokumu, mpe nsambudulu na bau ndimamaka na yandi. Na manima Yehova pesaka Nsiku ya Mose na bana ya Abrahami. Nsiku yango sangisaka mambu mingi na yina metadila mutindu Yehova zolaka basambila yandi.

5. Yinki nsobolo salamaka na nsambudulu ya kedika na manima ya lufua mpe mfutumukunu ya Yesu?

⁵ Na manima ya lufua mpe mfutumukunu ya Yesu, Yehova vuandaka zola diaka ve bantu zitisa Nsiku ya Mose. (Bar. 10:4) Baklisto kumaka kuzitisa nsiku ya yimpa, ‘nsiku ya Klisto.’ (Bag. 6:2) Balendaka zitisa “nsiku” yango, na kukangaka yau ve na yintu mpe na kuvuandaka ve na liste ya yinda yina kele na mambu ya kusala to ve, kasi nde na kulandaka kifuani ya Yesu mpe na kuzitisaka malongi na yandi. Bubu yayi diaka, Baklisto kesalaka nionso yina balenda na kulandaka Klisto samu basepedisa Yehova mpe samu na ‘kubaka kupema’ samu na bau mosi.—Mat. 11:29.

6. Yinki mutindu beto lenda baka mambote na disolo yayi?

⁶ Ntangu beto kena kutadila diambu mosi mosi na yina metadila nsambudulu na beto, kukiyuvusa, ‘Yinki bangolo munu mesala samu na diambu yango?’ Nge lenda kukiyuvusa diaka, ‘Mulenda bongisa diaka nsambudulu na munu samu yavuanda mbote kuluta?’ Nge lenda vuanda na kiese samu na mambu yina nge kena kusala bubu yayi, kasi nge kevuanda diaka na nsatu ya kusambila Yehova sadisa nge samu nge mona mutindu nge lenda sala diaka mbote kuluta.

7. Yinki mutindu Yehova ketadilaka bisambu na beto yina kekatukaka mpenza na ntima?

⁷ Beto kepesaka Yehova nsambudulu ntangu beto kesambilaka yandi. Masonukua kefuanikisaka bisambu na beto na mpaka na malasi yina mebongisama mbotembote yina vuandaka pesama na tabernakle mpe na manima na tempelo. (Nk. 141:2) Mpaka na malasi yango vuandaka bimisa nsunga yina vuandaka sepedisa Yehova. Mutindu mosi mpe, bisambu na beto yina kekatukaka mpenza na ntima kepesaka yandi “kiese,” ata kana beto kena kusadila bampova ya pete. (Bin. 15:8; Kul. 33:10) Beto kele na mfunu ya kundima ti Yehova kesepelaka na ntima ntangu yandi kena kuwa bampova na beto ya nzola mpe butondi na beto samu na yandi. Yandi kezolaka beto tubila yandi banguilu na beto, kivuvu na beto, mpe bansatu na beto. Tekila ya kupusana penepene ya Yehova na nzila ya kisambu, samu na yinki ve kukanisa mbotembote na mambu yina nge ketubila yandi? Na kusalaka plina, nge kepesa ‘mpaka na malasi’ yina mebonga na Tata na nge ya dizulu.

8. Yinki diluaku ya mbote beto kele na yau samu na kukumisa Nzambi?

⁸ Beto kepesaka Yehova nsambudulu ntangu beto kekumisaka yandi. (Nk. 34:1) Beto kekumisaka Yehova na kutubilaka bantu yankaka bikadulu na yandi ya kitoko mpe bisalu na yandi. Beto kevuanda na mambu mingi ya kitoko ya kutuba samu na Yehova kana beto kele na butondi samu na yandi. Ntangu beto kena kubaka ntangu ya kuyindula na mpinda na zulu ya mambote nionso yina Yehova salaka samu na beto, beto kevuanda na bamfunu mingi ya kukumisa yandi. Kisalu ya kusamuna kepesaka beto diluaku mosi ya mbote ya ‘kupesa Nzambi nkayilu ya lokumu, yazola monisa, mbuma ya mbebu na beto.’ (Ebr 13:15) Mutindu kaka beto fueti kanisa mbotembote na mambu yina beto ketubila Yehova tekila ya kupusana penepene na yandi na nzila ya kisambu, mutindu mosi mpe beto kekanisa mbotembote na mambu yina beto ketubila bantu yankaka na kisalu na beto ya kusamuna. Beto zola ‘nkayilu ya lokumu’ na beto vuanda  yina meluta mbote. Yau yina beto kevuandaka na kiese ntangu beto kena kusamunina bantu yankaka kedika.

9. Lokola Bayisaele ya ntama, yinki mutindu beto kebakaka mambote na kukutakanaka kintuadi? Pesa kifuani yina kena kumonisa mutindu balukutakanu sadisaka nge.

⁹ Beto kepesaka Yehova nsambudulu ntangu beto kekuendaka na balukutakanu. Batubilaka Bayisaele ya ntama ti: ‘Mbala tatu na mvula, babakala na nge nionso fueti kuenda na ntuala ya Yehova Nzambi na nge na kisika yina yandi mepona.’ (Kul. 16:16) Yalombaka babika bayinzo mpe bilanga na bau kondua muntu sunga yau. Kasi Yehova lakaka bau ti: ‘Ata muntu mosi ve kezinina yinsi na nge ntangu nge kemonte samu na kumona yilungi ya Yehova Nzambi na nge.’ (Kub. 34:24) Lokola Bayisaele tulaka ntima na bau ya mvimba na Yehova, bavuandaka kutakana na bankinzi yango konso mvula. Mpe bavuandaka baka mambote na mitindu mingi. Na kifuani, balongukaka mambu mingi na yina metadila Nsiku ya Nzambi, bavuandaka yindula na mpinda na zulu ya mambote ya Yehova, mpe bavuandaka na kiese ya kuvuanda kintuadi na bantu yankaka yina vuandaka zola Yehova. (Kul. 16:15) Beto kebakaka mambote ya mutindu yina ntangu beto kesalaka nionso yina beto lenda samu na kukuenda na balukutakanu ya Buklisto. Mpe na mutindu Yehova kemonaka kiese ntangu beto kebongisaka bakomantere ya nkufi mpe ya mfunu.

10. Samu na yinki kuyimbila kele kitini mosi ya mfunu samu na nsambudulu na beto?

¹⁰ Beto kepesaka Yehova nsambudulu ntangu beto keyimbidilaka yandi. (Nk. 28:7) Bayisaele vuandaka tadila miyimbu lokola kitini mosi ya mfunu na nsambudulu na bau. Ntinu Davidi ponaka balevi 288 samu bavuanda banyimbidi na tempelo. (1Bs. 25:1, 6-8) Bubu yayi, beto lenda monisa nzola na beto samu na Nzambi ntangu beto kena kuyimbidila yandi miyimbu ya lokumu. Yakena kulomba ve ti beto vuanda ntete banyimbidi ya mbote samu na kukumisa yandi. Beto tadila lusuasanu yayi: Ntangu beto ketubaka, ‘beto kebulaka mabaku mbala mingi,’ kasi yakepekisaka beto ve beto tuba na kimvuka mpe na kisalu ya kusamuna. (Yak. 3:2) Mutindu mosi mpe, beto lenda yimbila miyimbu ya lokumu samu na Yehova ata kana beto kena kukanisa ti beto kena kuyimbila mbote ve.

11. Mutindu Nkunga 48:13 memonisa yau, samu na yinki beto fueti bongisa ntangu na beto samu na kusala ndongokolo ya Biblia na kati ya dibuta?

¹¹ Beto kepesaka Yehova nsambudulu ntangu beto kelongukaka Mpova na yandi mpe kulonga bana na beto mambu metadila yandi. Sabata vuandaka pesa Bayisaele diluaku ya kutula na pembeni mambu na bau ya konso kilumbu mpe kusadila kilumbu yango samu na kukumisa ngolo nguizani na bau na Yehova. (Kul. 31:16, 17) Bantu ya kukuikama yina vuandaka na kati na bau vuandaka longa bana na bau mambu metadila Yehova mpe mambu na yandi ya mbote. Bubu yayi diaka beto fueti baka ntangu samu na kutanga mpe kulonguka Mpova ya Nzambi. Yakele kitini ya nsambudulu na beto samu na Yehova, mpe yau kesadisa beto beto pusana penepene na yandi. (Nk. 73:28) Mpe ntangu beto kena kulonguka kintuadi na dibuta, beto kesadisa bana na beto bakudisa kinkundi ya penepene na Tata na beto ya nzola ya dizulu.—Tanga Nkunga 48:13.

12. Yinki dilongi beto mebaka na mutindu Yehova vuandaka tadila kisalu ya bantu yina vuandaka tula tabernakle?

¹² Beto kepesaka Yehova nsambudulu ntangu beto ketungaka mpe beto kebongisaka bisika na beto ya nsambudulu. Biblia metuba ti kisalu ya kusala tabernakle mpe bima na yau vuandaka ‘kisalu ya nlongo.’ (Kub. 36:1, 4) Bubu yayi diaka, Yehova ketadilaka kisalu ya kutunga Bayinzo ya Kimfumu mpe bayinzo yankaka ya teokrasi lokola kisalu ya nlongo. Bampangi yankaka ya babakala mpe ya banketo kelutisaka  ntangu na bau mingi samu na kukipesa na bisalu yango. Yakevuandaka ve diambu ya kiese ntangu beto kena kupesa maboko na kisalu yango ya Kimfumu? Ya kedika, bakekukipesaka diaka na kisalu ya kusamuna. Bayankaka kati na bau lenda vuanda na nsatu ya kukuma bampasudi nzila. Bankulutu na kati ya kimvuka lenda pesa maboko na bau samu na bisalu yango ya kutunga na kubikaka bampangi yango ya babakala mpe ya banketo bakuma bampasudi nzila kana bakena kukokisa mambu yina kelombamaka. Yavuanda kana beto kele na makoki ya kusala kisalu ya kutunga to ve, beto nionso beto lenda pesa maboko samu na kutanina Bayinzo ya Kimfumu yango yavuanda na bunkete mpe kubongisa yau mbote.

13. Yinki mutindu beto fueti tadila makabu yina beto kepesaka samu na kupesa maboko na kisalu ya Kimfumu?

¹³ Beto kepesaka Yehova nsambudulu ntangu beto kepesaka maboko na kisalu ya Kimfumu na nzila ya makabu na beto. Bayisaele vuandaka telema ve na ntuala ya Yehova maboko mpamba. (Kul. 16:16) Yalombaka banata bima na bau lokola makabu na kutadilaka makoki na bau. Na mutindu yina nde, bamonisaka butondi samu na konso diambu yina Yehova vuandaka sala samu na bau. Yinki mutindu beto lenda monisa nzola na beto samu na Yehova mpe butondi na beto samu na madia ya kimpeve yina beto kebakaka? Mutindu mosi ya kusala yau kele na kupesaka makabu ya mbongo samu na kimvuka na beto mpe samu na kisalu ya kusamuna na yinza ya mvimba na kutadila makoki na beto. Ntumua Paulo tubilaka yau mutindu yayi: ‘Kana luzolo ya mbote kele ntete, yakendimama mingi mpenza na kutadila yina muntu kele na yau, kasi ve na kutadila yina muntu kele na yau ve.’ (2Bk 8:4, 12) Yehova kebakaka na valere makabu yina beto kepesaka yandi na ntima na beto ya mvimba, ata kana yakele mingi ve.—Mar. 12:42-44; 2Bk 9:7.

14. Na kutadila Bingana 19:17, yinki mutindu Yehova ketadilaka lusadusu yina beto kepesaka bampangi na beto yina kele na nsatu ya lusadusu?

¹⁴ Beto kepesaka Yehova nsambudulu ntangu beto kesadisaka bampangi na beto Baklisto yina kele na nsatu ya lusadusu. Yehova pesaka nsilulu ya kuvutusa mambote na Bayisaele yina vuandaka kabila bamputu. (Kul. 15:7, 10) Ee, konso ntangu yina beto kesadisaka bampangi na beto Baklisto yina kele na nsatu ya lusadusu, Yehova ketadilaka yau lokola dikabu yina beto kena kupesa yandi. (Tanga Bingana 19:17.) Na kifuani, ntangu Baklisto ya Filipi tindaka dikabu na bau na Paulo yina vuandaka na buloko, yandi bokidilaka yau ‘nkayilu yina mendimama, yina kesepedisaka Nzambi.’ (Fil 4:18) Kanisa na bantu yina kele na kati ya kimvuka na beno mpe kukiyuvusa, ‘Yakele na muntu mosi yina mulenda sadisa?’ Yehova kesepelaka ntangu yandi kemonaka beto kena kusadila ntangu, ngolo, makoki, mpe bima na beto ya kinsuni samu na kusadisa bayina kele na nsatu na yau. Yandi ketadilaka yau lokola kitini ya nsambudulu na beto.—Yak. 1:27.

15. Nsambudulu ya kedika kelombaka ntangu mpe ngolo, kasi samu na yinki yakele kilo ve?

¹⁵ Nsambudulu ya kedika kelombaka ntangu mpe ngolo. Kasi yakele kilo ve. (1 Yoa. 5:3) Samu na yinki? Samu beto kesambilaka Yehova samu na nzola yina beto kele na yau samu na yandi. Kanisa na muana mosi ya ntuenia yina zola pesa kima mosi na tata na yandi. Yandi lenda baka ntangu na kusala badesen samu na yandi. Muana yango kenionga ve na ntangu yina yandi melutisa samu na kusala yau. Yandi kezolaka tata na yandi mpe yandi kele na kiese ya kupesa yandi kado yango. Mutindu mosi mpe, lokola beto kezolaka Yehova, beto kele na kiese ya kusadila ntangu, mpe ngolo na beto samu na kusambila yandi.

16. Na kutadila Baebreo 6:10, yinki mutindu Yehova ketadilaka bangolo na beto samu na kusepedisa yandi?

 ¹⁶ Bibuti ya nzola kesosaka ve kubaka kado yina kele mutindu mosi na konso muana. Bamezaba ti konso muana kele ya kusuasana na diambu yina yandi kele na dikoki ya kusala. Mutindu mosi mpe, Tata na beto ya dizulu kebakusaka makoki ya konso muntu kati na beto. Mbala yankaka nge lendaka sala mingi kuluta bantu mingi yina nge mezaba mpe nge kezolaka. To nge kele ve na dikoki ya kusala mingi lokola bantu yankaka, mbala yankaka samu bamvula mepusana, mavimpi, to biyekua na kati ya dibuta. Kulemba nzutu ve. (Bag. 6:4) Yehova kezimbakana ve kisalu na nge. Kana nge kena kupesa yina nge lenda na makanisi ya mbote, yandi kevuanda na kiese. (Tanga Baebreo 6:10.) Yehova kezabaka ata makanisi ya ntima na nge. Yandi zola nge vuanda na kiese mpe nge sepela na nsambudulu yina nge kele na dikoki ya kupesa yandi.

17. (a) Kana beto memona ti mambu yankaka ya nsambudulu na beto kele mpasi, yinki beto lenda sala? (b) Yinki mutindu diambu mosi yina kele na ankadre “ Buela kiese na nge” sadisaka nge?

¹⁷ Yinki beto kesala kana yakele mpasi samu na beto na kukipesa na diambu mosi ya nsambudulu na beto, lokola ndongokolo na beto mosi to kisalu ya kusamuna? Kondua ntembe kana beto kena kusala mambu yango, mbala mingi beto kesepela na yau mingi mpe beto kebaka mambote mingi samu na yau. Beto lenda fuanikisa nsambudulu na beto na mambu lokola, kusala ngalasisi mosi to kusadila kisadulu mosi ya miziki. Kana beto kena kusala yau ve mbala na mbala, beto kekudisa ve makoki na beto. Kasi yinki kesalama kana beto mebaka nzengolo ya kusala yau konso kilumbu? Na ebandeli, mbala yankaka beto kesala yau samu na mua miniti konso ntangu, kasi na manima, beto lenda tatamana kusala yau samu na ntangu ya yinda. Ntangu beto kena kumona mambote yina bangolo na beto kena kubimisa, kondua ntembe beto kevuanda na nsatu ti ntangu yango koka na nsualu mpe kusala yau. Nge lenda mona mutindu beto lenda sadila dibanza yango na nsambudulu na beto?

18. Yinki kele diambu meluta mfunu yina beto lenda sala, mpe yinki kesalama kana beto mesala yau?

¹⁸ Kusala nionso yina beto lenda samu na kusambila Yehova kele diambu yina meluta mfunu yina beto lenda sala. Yakesala ti luzingu na beto vuanda na kiese, na mfunu mpe beto kevuanda na kivuvu ya kusambila Yehova mvula na mvula. (Bin. 10:22) Beto kele na kiyenge na makanisi samu beto mezaba ti Yehova kesadisaka bisadi na yandi ntangu bakena kukutana na mambu ya mpasi. (Yez. 41:9, 10) Kondua ntembe beto kele na bamfunu ya kuvuanda na kiese ntangu beto kena kusambila Tata na beto ya nzola, yina mefuana ‘kubaka nkembo mpe lokumu’ na bisemua na yandi nionso!—Kus. 4:11.