1. Yesu vuandaka kukikuamisa na yinki diambu na mpimpa ya nsuka ya lufua na yandi?

NA MPIMPA ya nsuka ya lufua ya Yesu, yandi zabaka ti yandi kebika banlonguki na yandi, mpe yandi vuandaka kukikuamisa samu na luzingu na bau. Yandi zabisaka bau: ‘Beno kele ve bantu ya yinza.’ (Yoane 15:19) Na manima, yandi sambilaka Tata na yandi samu na bau, mpe yandi tubaka: ‘Bau kele ve bantu ya yinza, mutindu munu kele ve muntu ya yinza.’ (Yoane 17:15, 16) Yinki Yesu zolaka monisa?

2. ‘Yinza’ yina Yesu tubilaka zola monisa yinki?

² Na verse yayi, mpova ‘yinza’ zola monisa bantu yina zaba Nzambi ve mpe bantu yina kena kuyadulua na luyalu ya Satana. (Yoane 14:30; Baefezo 2:2; Yakobo 4:4; 1 Yoane 5:19) Yinki mutindu beto lenda manga kuvuanda ‘bantu ya yinza’? Na kikapu yayi, beto ketubila mambu yina kemonisaka ti beto kele bantu ya yinza ve: Beto kevuandaka ya kukuikama na Kimfumu ya Nzambi mpe beto kekotaka na mambu ya politiki ve. Beto kemangaka mpeve ya yinza. Beto ketadilaka mbongo na mutindu ya mbote. Beto mevuata mvuatu ya binuanunu nionso yina mekatuka na Nzambi.—Tala Noti ya 16.

3. Yinki mutindu Yesu vuandaka tadila politiki?

³ Ntangu Yesu vuandaka awa na ntoto, yandi monaka mambu mingi yina vuandaka kuamisa bantu mpe yandi zabaka ti luzingu na bau vuandaka ya mpasi. Yandi vuandaka tudila bau dikebi mpe yandi zolaka kusadisa bau. Kasi yandi kumaka mfumu ya politiki samu na kusadisa bau? Ve. Yandi zabaka ti bantu kele mpenza na nsatu ya Kimfumu ya Nzambi. Yesu kevuanda Mfumu ya Kimfumu yango, mpe Kimfumu vuandaka yintu ya diambu ya kisalu na yandi ya kusamuna. (Daniele 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Yesu kotaka ve na mambu ya politiki, mpe yandi kotaka ata fioti ve na mambu ya yinza. Ntangu Yesu vuandaka na ntuala ya Ponsi Pilati, Guvernere ya Roma, yandi tubaka: ‘Kimfumu na munu kele ve ya yinza yayi.’ (Yoane 18:36) Banlonguki na yandi diaka vuandaka kota ve na mambu ya yinza. Mukanda mosi Sur le chemin de la civilisation (na Anglais) metuba ti Baklisto ya ntete “vuandaka ndima biyekua ya politiki ve.” Bubu yayi diaka, Baklisto ya kedika kesalaka kaka mutindu yina. Beto kele ya kukuikama na Kimfumu ya Nzambi mpe beto kekotaka ve na mambu ya politiki ya yinza.—Matayo 24:14.

4. Yinki mutindu Baklisto ya kedika kepesaka maboko na Kimfumu ya Nzambi?

⁴ Baambasadere kele bamonikisi ya guvernema na bau na yinsi ya kinzenza. Yau yina bau kekotaka ve na mambu ya politiki ya yinsi yango. Yakele kaka mutindu yina samu na Baklisto yina metulua mafuta na kimpeve, yina kele na kivuvu ya kuyala na Klisto na dizulu. Paulo sonikinaka Baklisto yina metulua mafuta na kimpeve ti: ‘Beto kele baambasadere na kisika ya Kristu.’ (2 Bakorinto 5:20) Baklisto yina metulua mafuta na kimpeve kemonikisaka  guvernema ya Nzambi. Bakekotaka ve na mambu ya politiki mpe na mambu ya guvernema ya yinza yayi. (Bafilipi 3:20) Kutu, bamesadisa bamilio ya bantu bazaba Kimfumu ya Nzambi. “Mameme yankaka,” bayina kele na kivuvu ya kuzinga mvimba-mvimba na yinza ya yimpa ya Nzambi, bakepesaka Baklisto yina metulua mafuta na kimpeve maboko. Bau diaka, bakekotaka ve na mambu ya yinza. (Yoane 10:16; Matayo 25:31-40) Yau memonana puelele ti Muklisto ya kedika fueti kota ve na mambu ya politiki ya yinza yayi.—Tanga Yezaya 2:2-4.

5. Tanga mosi ya bamfunu yina Baklisto kekuendaka na bamvita ve.

⁵ Baklisto ya kedika kemonaka ti bampangi nionso na kimvuka kele kaka dibuta mosi mpe bakele na bumosi, yavuanda bamekatuka na konso buala to na konso mutindu ya kuzingila. (1 Bakorinto 1:10) Kana yavuandaka ti  beto kekuendaka na mvita, mbele beto kenuanisaka bantu ya dibuta na beto mosi, bampangi na beto Baklisto yina Yesu tubaka ti beto zola. (Yoane 13:34, 35; 1 Yoane 3:10-12) Katula yau, Yesu tubaka na banlonguki na yandi bazolaka ata bambeni na bau.—Matayo 5:44; 26:52.

6. Yinki mutindu bisadi ya Yehova ketadilaka baguvernema?

⁶ Atako beto kele Baklisto yina kekotaka mambu ya yinza ve, beto kesalaka nionso samu beto vuanda bana buala ya mbote na meso ya Leta. Na kifuani, beto kemonisaka luzitu na guvernema ntangu beto kezitisaka minsiku na yau mpe ntangu beto kefutaka mpaku na beto. Kasi beto kezimbakanaka ve ti beto fueti pesa ntangu nionso “bima ya Nzambi na Nzambi.” (Marko 12:17; Baroma 13:1-7; 1 Bakorinto 6:19, 20) “Bima ya Nzambi” mesangisa nzola na beto na yandi, luzitu na beto, mpe nsambudulu na beto. Beto kendimaka ata kufua na kisika ya kumanga kuzitisa Yehova.—Luka 4:8; 10:27; tanga Bisalu 5:29; Baroma 14:8.

7, 8. ‘Mpeve ya yinza’ kele yinki, mpe yaketindaka bantu na kusala yinki?

⁷ Kuvambana na yinza ya Satana zola monisa ti beto fueti bika ve ti ‘mpeve ya yinza’ tuadisa beto. Mpeve yango kele mutindu ya kubanza mpe ya kusala mambu yina mekatuka na Satana, mpe yaketuadisaka bayina kesadilaka Yehova ve. Kasi Baklisto keteleminaka kikadulu yango. Mutindu Paulo tubaka, ‘beto mebakaka, mpeve ya yinza ve, kasi mpeve yina ke katukaka na Nzambi.’—1 Bakorinto 2:12; Baefezo 2:2, 3; tala Noti ya 17.

⁸ Mpeve ya yinza kekumisaka bantu ntima yimbi, lulendo, mpe batomboki. Yau ketindaka bau bakanisa ti bakele na mfunu ve ya kuzitisa Nzambi. Satana kezolaka ti  bantu sala nionso yina bamezola kukondua kukanisa mambu ya yimbi yina yalenda bimisa. Yandi kezolaka ti bantu ndima ti ‘nsatu ya nzutu mpi nsatu ya meso’ kele na mfunu mingi kuluta mambu nionso na luzingu. (1 Yoane 2:16; 1 Timoteo 6:9, 10) Satana kena kusala nionso samu na kuvuna bisadi ya Yehova mpe kutinda bau bakanisa lokola yandi.—Yoane 8:44; Bisalu 13:10; 1 Yoane 3:8.

9. Yinki mutindu mpeve ya yinza lenda tuadisa nge?

⁹ Lokola mupepe yina beto kepemaka, mpeve ya yinza kele konso kisika. Kana beto mesala ngolo ve samu na kumanga mpeve yango, yakebanda tuadisa beto. (Tanga Bingana 4:23.) Yalenda kotila nge kukondua kuzaba, na kifuani nge lenda banda kulanda mabanza mpe bikadulu ya bantu yina kesambilaka Yehova ve. (Bingana 13:20; 1 Bakorinto 15:33) To yalenda tuadisa nge na mambu lokola pornografi, lipengui, to bansaka yina kemonisaka mpeve ya kuwelana.—Tala Noti ya 18.

10. Yinki mutindu nge lenda manga mpeve ya yinza?

¹⁰ Yinki mutindu nge lenda manga mpeve ya yinza yatuadisa nge? Nge fueti bikana pene-pene ya Yehova mpe kubika nduenga na yandi tuadisa nge. Nge fueti sambilaka mbala na mbala samu na kulomba mpeve ya nlongo na yandi mpe kutatamana kukipesa na kisalu na yandi. Yehova kele muntu yina meluta kilendo na yinza ya mvimba. Vuanda na kivuvu ti yandi kesadisa nge samu na kumanga mpeve ya yinza.—1 Yoane 4:4.

11. Yinki mutindu mpeve ya yinza ketuadisaka mutindu ya kuvuata ya bantu yankaka?

¹¹ Nge kemonisa diaka ti nge kele ve muntu ya yinza na mutindu na nge ya kuvuatila mpe ya kubongisa nzutu. Bantu mingi na yinza kevuataka samu na kubenda dikebi  ya bantu, kulamusa bansatu ya nzutu ya bantu yankaka, kumonisa butomboki, to samu na kumonisa ti bakele na mbongo mingi. Bantu yankaka ketalaka ve mutindu bakevuataka. Bantangu yankaka bakevuataka kaka na kimvuanzi to doti. Beto kebika ve bikadulu ya mutindu yina tuadisa beto.

12, 13. Yinki bansikudukusu fueti sadisa beto ntangu beto kena kupona bilele yina beto kevuata?

¹² Bisadi ya Yehova kezolaka kuvuata mbote ntangu nionso, bilele ya bunkete mpe yina mefuana na diambu yina bazola sala. Bakevuataka ‘kukondua kulutisa ndilu  mpe na mabanza ya mbote,’ samu na kumonisa ti bau “ke kangamaka na Nzambi.”—1 Timoteo 2:9, 10; Yude 21.

¹³ Mutindu na nge ya kuvuata lenda tinda bantu yankaka bavueza to bakumisa Yehova mpe bisadi na yandi. Beto kezolaka kusala ‘mambu nionso samu na nkembo na Nzambi.’ (1 Bakorinto 10:31) Kulutisa ndilu ve zola monisa kutadila makanisi mpe banguilu ya bantu yankaka. Yau yina ntangu beto kena kupona bilele na beto, to mutindu ya kubongisa nzutu, beto zimbakana ve mutindu yakesala bantu yankaka.—1 Bakorinto 4:9; 2 Bakorinto 6:3, 4; 7:1.

14. Yinki diambu beto fueti kanisa ntangu beto kena kupona bilele na beto samu na mambu na beto ya Buklisto?

¹⁴ Yinki mutindu beto kevuatilaka ntangu beto kele na balukutakanu na beto to na kisalu ya kusamuna? Beto kezolaka kubenda dikebi mingi na beto mosi? Bilele na beto kemonisaka bantu yankaka nsoni? Beto kemonaka ti mvuatu na beto metadila kaka beto mosi, kasi muntu yankaka lenda kota diambu yango ve? (Bafilipi 4:5; 1 Piere 5:6) Ya kedika, beto kezolaka kuvuata mbote, kasi diambu meluta mfunu kele bikadulu na beto ya Buklisto. Yakele bikadulu yina Yehova kemonaka ntangu yandi ketalaka beto. Bikadulu yango kemonisaka kimuntu na beto ya kati, “kimuntu ya kubumbana ya ntima  . . . , yina kele mfunu mingi na meso ya Nzambi.”—1 Piere 3:3, 4.

15. Samu na yinki Yehova mepesa beto ve liste ya bansiku yina metadila bilele ya kuvuata mpe kubongisa nzutu?

¹⁵ Yehova pesaka beto ve liste ya bansiku yina metadila bilele ya kuvuata. Kasi, yandi pesaka bansikudukusu ya Biblia, yina kesadisaka beto samu na kupona bilele na beto na mutindu ya mbote. (Baebreo 5:14) Yandi kezolaka ti banzengolo na beto, yavuanda ya fioti to ya nene, yamonisa ti beto kezolaka yandi mpe bantu yankaka.  (Tanga Marko 12:30, 31.) Na yinza ya mvimba, bisadi ya Yehova kevuataka na mutindu yakusuasana na kutadila mutindu ya buala na bau mpe mutindu bakesepelaka. Mvuatulu yango ya mutindu na mutindu kevuandaka kitoko mpe yakesepedisaka.

16. Yinki mutindu makanisi ya bantu na diambu metadila mbongo mesuasana na bampova ya Yesu? Yinki biuvu beto fueti kukiyuvusa?

¹⁶ Satana zola tinda bantu babanza ti yakele mbongo to bima ya kinsuni nde kepesaka kiese, kasi bisadi ya Yehova mezaba ti yakele kedika ve. Beto kendiminaka bampova yayi ya Yesu: ‘Ata ntangu muntu kele na bima mingi,  luzingu na yandi ke katukaka ve na bima yina yandi kele na yau.’ (Luka 12:15) Mbongo lenda pesa beto kiese ya kedika ve. Yalenda pesa beto bankundi ya kedika ve, kiyenge na makanisi ve, to luzingu ya mvula na mvula. Ya kedika, beto kevuandaka na nsatu ya mua bima ya kinsuni, mpe beto kezolaka kusepela na luzingu. Kasi Yesu tubilaka beto ti beto kevuanda na kiese kaka kana beto kele na nguizani ya mbote na Nzambi mpe nsambudulu na beto kele kima yina meluta mfunu na luzingu na beto. (Matayo 5:3; 6:22, noti na yinsi ya paje) Nge kukiyuvusa: ‘Munu ketadilaka mbongo mutindu yinza ketadilaka yau? Mbongo kele kima yina munu kekanisaka mingi to munu ketubilaka mingi?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yoane 6.

17. Yinki mutindu luzingu na nge lenda kuma ya mbote kana nge memanga mutindu yina yinza ketadilaka mbongo?

¹⁷ Kana beto metula mabanza ya beto na kisalu ya Yehova, mpe beto memanga kutadila mbongo mutindu bantu ya yinza ketadilaka yau, luzingu na beto kevuanda na kiyenge. (Matayo 11:29, 30) Beto kesepela na yina beto kele na yau mpe beto kevuanda na kiyenge na ntima mpe na makanisi. (Matayo 6:31, 32; Baroma 15:13) Beto kekukikuamisa mingi ve samu na bima ya kinsuni. (Tanga 1 Timoteo 6:9, 10.) Beto kemona kiese ya kupesa. (Bisalu 20:35) Mpe nzingulu na beto kepesa beto ntangu ya kuvuanda na ntangu ya kulutisa na bantu yina beto kezolaka. Beto lenda kutu kubanda kuleka mbote.—Longi 5:12.

18. Yinki Satana kesosaka kusala beto?

¹⁸ Satana kena kusala nionso samu na kubebisa nguizani na beto na Yehova, yau yina beto fueti sala nionso samu na kutanina yau. Beto kenuanaka na “bampeve ya mbi.” (Baefezo 6:12) Satana na bademo na yandi kezolaka  ve kumona beto beto vuanda na kiese to beto zinga mvimba-mvimba. (1 Piere 5:8) Bambeni yango ya ngolo kenuanisaka beto, kasi na lusadusu ya Yehova beto lenda nunga mvita!

19. Baefezo 6:14-18 metuba yinki samu na ‘mvuatu’ na beto?

¹⁹ Na ntangu ya ntama, basoda vuandaka vuata mvuatu ya mvita samu na kukitanina. Mutindu mosi mpe, beto fueti vuata ‘binuaninu nionso’ yina Yehova mepesa beto. (Baefezo 6:13) Yaketanina beto. Biblia ketubilaka binuaninu yango na mukanda ya Baefezo 6:14-18: ‘Yo yina, beno telema ngolo, beno vuata kieleka na luketo na beno bonso mukaba, beno vuata kitaninu-ntulu ya lunungu, mpe beno vuata na makulu na beno luzolo ya kuzabisa nsangu ya mbote ya ngemba. Katula mambu yayi nionso, beno baka kitaninu ya nene ya lukuikilu; yau kesadisa beno na kufua batolo-tolo nionso ya tiya ya muntu ya yimbi. Diaka, beno ndima mpu ya luvulusu, mpe mbele ya mpeve, ya zola monisa mpova ya Nzambi; ntangu beno ketatamana kusambila na mpeve na konso dibaku na mitindu nionso ya bisambu mpe kubondila.’

20. Yinki beto fueti sala samu ‘mvuatu ya mvimba ya mvita’ tanina beto?

²⁰ Kana soda mosi mezimbakana kima mosi ya mvuatu na yandi mpe kitini mosi ya nzutu na yandi kele ve na lutanunu, mbeni kebula yandi kaka vana. Kana beto zola ti ‘mvuatu ya mvita’ na beto tanina beto, beto kezimbakana ve ata kima mosi ya mvuatu yango. Beto fueti vuata yau konso ntangu mpe yafueti vuanda mbote konso ntangu. Mvita na beto ketatamana tii ntangu yinza ya Satana kekufua mpe Satana na bademo kekatulua awa na ntoto. (Kusonga 12:17; 20:1-3) Yau yina kana beto kenuanisaka nsatu mosi ya yimbi to kikadulu mosi ya yimbi, beto fueti lemba ve!—1 Bakorinto 9:27.

21. Yinki mutindu beto lenda nunga mvita na beto?

 ²¹ Na ngolo ya beto mosi, beto lenda nunga ve kunuanisa Diabulu. Kasi na lusadusu ya Yehova, beto kenunga! Kana beto zola bikana ya kukuikama, beto fueti sambila Yehova, kulonguka mpova na yandi, mpe kusanganaka na bampangi na beto. (Baebreo 10:24, 25) Mambu yango kesadisa beto beto bikana ya kukuikama na Nzambi mpe beto vuanda ya kukubama samu na kunungisa kiminu na beto.

22, 23. (a) Yinki mutindu beto fueti vuanda ntangu nionso pene ya kunungisa kiminu na beto? (b) Yinki beto ketubila na kikapu yina melanda?

²² Beto fueti vuanda ntangu nionso pene ya kunungisa kiminu na beto. (Yoane 15:19) Na mambu yankaka, Bambangi ya Yehova kebakaka nzengolo yina mesuasana na ya bantu mingi. Kukiyuvusa ntete: ‘Munu mezaba mpenza samu na yinki Bambangi ya Yehova kebakaka nzengolo yango? Munu kendimaka ti mambu yina Biblia mpe nanga ya kukuikama mpe ya mayele ketubaka kele ya kedika? Munu kesepelaka mutindu munu kele Mbangi ya Yehova? (Nkunga 34:2; Matayo 10:32, 33) Munu lenda tubila bantu yankaka mambu yina munu kendiminaka?’—Matayo 24:45; Yoane 17:17; tanga 1 Piere 3:15.

²³ Na mambu mingi, yakevuandaka mpasi ve kuzaba yina nge fueti sala samu nge vuanda ya kuvambana na yinza. Kasi na bantangu yankaka, nge kezaba ve yinki nge fueti sala. Satana kezolaka kubuisa beto na bantambu ya mitindu mingi. Mosi ya bantambu yandi kesadilaka kele ndutusulu ya ntangu. Yinki mutindu beto fueti pona ndutusulu ya ntangu na beto na nduenga? Beto ketubila yau na kikapu yina melanda.