1-3. (a) Yinki mutindu bantu mingi na yinza ketadilaka kisalu na bau? (b) Yinki biuvu beto ketadila na kikapu yayi?

BANTU nionso na yinza ya mvimba kesalaka kisalu ya ngolo samu na kukokisa bansatu na bau mpe ya dibuta na bau. Bantu mingi kesepelaka na kisalu na bau ve, mpe bayankaka kebangaka kukuenda na kisalu konso kilumbu. Kana nge diaka nge kekukimonaka mutindu yina, yinki nge lenda sala samu nge sepela na kisalu na nge? Yinki mutindu nge fueti tadila kisalu na nge?

² Yehova metubila beto: ‘Konso muntu fueti kudia, kunua, mpe kuwa kiese samu na kisalu na yandi nionso ya ngolo. Yakele dikabu ya Nzambi.’ (Longi 3:13) Yehova salaka beto na nsatu mpe kiese ya kusala kisalu. Yandi zola beto sepela na kisalu yina beto kesalaka.—Tanga Longi 2:24; 5:18.

³ Na yau, yinki kesadisa beto beto sepela na kisalu na beto? Bisalu ya yinki mutindu Baklisto fueti manga? Yinki mutindu beto lenda vuanda na bukatikati na diambu metadila kisalu na beto mpe nsambudulu ya Yehova? Mpe yinki kisalu meluta mfunu yina beto fueti sala?

4, 5. Yinki mutindu Yehova ketadilaka kisalu?

⁴ Yandi mosi Yehova yandi kezolaka kusala. Kuyantika 1:1 metuba: ‘Na ntonono Nzambi semaka dizulu  na ntoto.’ Na manima ya kumanisa kusala ntoto mpe bima yina kele na kati na yau, yandi tubaka ti yavuandaka ‘mbote mingi.’ (Kuyantika 1:31) Mvangi na beto sepelaka na kisalu yina yandi salaka.—1 Timoteo 1:11.

⁵ Yehova melembaka ve kusala. Yesu tubaka: ‘Tata na munu kena kutatamana kusala tii ntangu yayi.’ (Yoane 5:17) Atako beto zaba ve bima nionso ya kuyitukua yina Yehova mesalaka, beto mezaba ndambu kati na yau. Yandi keponaka bayina keyadila na Muana na yandi Yesu Klisto na Kimfumu na yandi. (2 Bakorinto 5:17) Diaka, Yehova ketuadisaka mpe yandi ketaninaka bantu. Na nzila ya kisalu ya kusamuna na ntoto ya mvimba, bamilio ya bantu mezabaka Yehova mpe bamebakaka kivuvu ya kuvuanda mvimba-mvimba na paradiso awa na ntoto.—Yoane 6:44; Baroma 6:23.

6, 7. Yesu vuandaka kisadi ya yinki mutindu?

⁶ Mutindu mosi na Tata na yandi, Yesu mpe kezolaka kisalu. Tekila yandi kuiza na ntoto, Yesu vuandaka “kapita ya kisalu” ya Nzambi, yandi sadisaka Nzambi na kusala bima nionso yina kele na dizulu mpe na ntoto. (Bingana 8:22-31; Bakolosai 1:15-17) Ntangu yandi kuizaka awa na ntoto, Yesu tatamanaka kusala kisalu ya ngolo. Ntangu yandi vuandaka ntuenia, yandi longukaka kisalu ya mabaya, lokola kusala bakiti, bameza mpe kutunga bayinzo. Yesu zabaka mbote kisalu yango, yau yina yandi zabanaka lokola “sharpantie.”—Marko 6:3.

⁷ Kasi, kisalu meluta mfunu yina Yesu salaka awa na ntoto, vuandaka ya kusamuna nsangu ya mbote mpe kulonga bantu mambu ya Yehova. Yandi vuandaka kaka na bamvula tatu na ndambu samu na kumanisa kisalu na yandi ya kusamuna, mpe yandi vuandaka sala ngolo kubanda n’suka n’suka tii na mpimpa. (Luka 21:37, 38; Yoane 3:2) Yesu vuandaka tambula bakilometre mingi na banzila ya  ntoto samu na kuzabisa bantu nsangu ya mbote.—Luka 8:1.

8, 9. Samu na yinki Yesu vuandaka sepela na kisalu na yandi?

⁸ Samu na Yesu, kusala kisalu ya Nzambi vuandaka lokola madia. Kisalu yango vuandaka pesa yandi ngolo mpe kilendo. Bilumbu yankaka, Yesu vuandaka sala kisalu ya ngolo, na yau yandi vuandaka baka ve ata ntangu ya kudia. (Yoane 4:31-38) Yandi sadilaka konso diluaku samu na kusadisa bayankaka bazaba Tata na yandi. Yau yina yandi lendaka kutuba na Yehova: ‘Munu mepesa nge nkembo na ntoto; samu munu memanisa kisalu yina nge pesaka munu sala.’—Yoane 17:4.

⁹ Yau kele puelele ti Yehova na Yesu kesalaka kisalu ya ngolo mpe bakesepelaka na kisalu na bau. Beto kezolaka ‘kulanda kifuani ya Nzambi,’ mpe ‘kulanda bitambi ya Yezu mbote-mbote.’ (Baefezo 5:1; 1 Piere 2:21) Yau yina beto kesalaka nionso samu beto vuanda ngolo na kisalu mpe beto kekukipesaka na konso diambu yina beto kesalaka.

10, 11. Yinki lenda sadisa beto beto vuanda na mabanza ya mbote samu na kisalu na beto?

¹⁰ Lokola beto kele bisadi ya Yehova, beto kesalaka kisalu ya ngolo samu na kukukisa bansatu na beto mpe ya dibuta na beto. Beto kezolaka kutadila kisalu na beto na mutindu mosi ya mbote, kasi kusala mutindu yina lenda vuanda mpasi. Yau yina, yinki beto lenda sala kana beto kena kusepela ve na kisalu na beto?

¹¹ Vuanda na mabanza ya mbote. Mbala yankaka beto kele na diluaku ve ya kusoba kisalu yina beto kesalaka, kasi beto lenda soba mabanza na beto. Kuzaba yina Yehova kena kulomba beto, lenda sadisa beto. Na kifuani: Yehova  kelombaka tata ya dibuta yandi kukisa bansatu ya dibuta na yandi na kitezo ya ngolo na yandi. Kutu, Biblia metuba ti muntu yina kena kukukisa ve bansatu ya dibuta na yandi ‘kele yimbi kuluta muntu yina kele ve na lukwikilu.’ (1 Timoteo 5:8) Kana nge kele tata ya dibuta, kukondua ntembe nge kesalaka kisalu ya ngolo samu na kukukisa bansatu ya dibuta na nge. Kana nge kezolaka kisalu na nge to ve, nge mezaba ti lokola nge kekukisaka bansatu ya dibuta na nge, nge kesepedisaka Yehova.

12. Yinki mambote kuvuanda ngolo na kisalu mpe ya kukuikama kenataka?

¹² Vuanda ngolo na kisalu mpe vuanda ya kukuikama. Yalenda sadisa nge, nge sepela na kisalu na nge. (Bingana 12:24; 22:29) Na kifuani, patron na nge ketudila nge ntima. Bapatron kesepelaka na bisadi yina kele ya kukuikama samu bakeyibaka bau mbongo ve, bima ya kisalu to ntangu ya kisalu. (Baefezo 4:28) Diambu meluta mfunu, Yehova kemonaka ti nge kena kusala ngolo mpe nge kele ya kukuikama. Nge lenda vuanda na ‘kikansasa ya mbote’ samu nge mezaba ti nge kena kusepedisa Nzambi yina nge kezolaka.—Baebreo 13:18; Bakolosai 3:22-24.

13. Yinki mambote kuvuanda ya kukuima na kisalu lenda natina beto?

¹³ Kuzimbakana ve ti kikadulu na nge na kisalu lenda pesa Yehova lukumu. Yau kele diaka mfunu yankaka yina kesalaka ti beto sepela na kisalu na beto. (Tito 2:9, 10) Yau lenda salama ti nkundi na nge ya kisalu kuma kusepela kulonguka Biblia samu na kifuani na nge ya mbote.—Tanga Bingana 27:11; 1 Piere 2:12.

14-16. Yinki mambu beto fueti tadila ntangu beto kena kupona kisalu?

¹⁴ Biblia pesa ve liste ya bisalu yina Muklisto fueti ndima to ve. Kasi, yakele na bansikudukusu yina lenda sadisa  beto beto baka banzengolo ya mbote samu na kisalu. (Bingana 2:6) Kana beto kena kusadila bansikudukusu ya Biblia, beto lenda kukiyuvusa biuvu yayi melanda.

¹⁵ Kisalu yango ketinda munu sala diambu yina Yehova metuba ti yakele yimbi? Beto longukaka mambu yina Yehova keyinaka, na kifuani kuyiba mpe kuvuna. (Kubasika 20:4; Bisalu 15:29; Baefezo 4:28; Kusonga 21:8) Yau yina beto fueti kukikenga samu na kumanga konso kisalu yina kele ve na nguizani na minsiku ya Yehova.—Tanga 1 Yoane 5:3.

¹⁶ Kisalu yango kekindisaka kifu mosi yina Yehova mepekisa? Na kifuani, yinki nge kesala kana bamelomba  nge nge sala na kisika yina bakeyambaka bantu na lupitalo yina bakekatulaka banketo bivumu? Yakele yimbi ve kusala na kisika yina bakeyambaka bantu. Kasi nge mezaba mutindu Yehova ketadilaka kukatula kivumu. Yau yina ata kana nge kekatula banketo bivumu ve, nge memona ve ti na meso ya Yehova nge diaka nge kena kupesa maboko na diambu yango?—Kubasika 21:22-24.

17. Yinki lenda sadisa beto beto baka banzengolo yina kesepedisa Nzambi?

¹⁷ Ntangu beto kena kusadila bansikudukusu ya Nzambi, beto lenda vuanda mutindu ya bantu yina Baebreo 5:14 metubila, ‘Bantu yina ntangu bakesadilaka mayele na bau ya kuvisikisa mambu kelongaka yau samu na kusuasikisa mambu ya mbote na ya yimbi.’ Nge kukiyuvusa mutindu yayi: ‘Kana munu mendima kisalu yango, yakebudisa bantu yankaka dibaku? Kisalu yango ketinda munu bika nkuelani mpe bana na munu mpe kukuenda na buala yankaka? Yinki mutindu yakesala bau?’

18. Samu na yinki yalenda vuanda mpasi kutula nsambudulu na beto na kisika ya ntete?

¹⁸ Yalenda vuanda mpasi kutula nsambudulu ya Yehova na kisika ya ntete na bantangu yayi ‘ya mpasi mpe ya nko (mikakatanu).’ (2 Timoteo 3:1) Kubaka kisalu mpe kutanina yau lenda vuanda mpasi mpenza. Beto fueti kukisa bansatu ya dibuta na beto, kasi beto mezaba ti nsambudulu na beto fueti vuanda na kisika ya ntete. Beto lenda bika ve bima ya kinsuni kuma na mfunu mingi na luzingu na beto. (1 Timoteo 6:9, 10) Kasi yinki mutindu beto lenda ‘sosa kuzaba mambu yina meluta mfunu’ mpe kaka na ntangu yango kukukisa bansatu ya dibuta na beto?—Bafilipi 1:10.

19. Yinki mutindu kutudila Nzambi ntima lenda sadisa beto, beto vuanda na bukatikati na mambu metadila kisalu?

 ¹⁹ Tudila Yehova ntima na nge ya mvimba. (Tanga Bingana 3:5, 6.) Beto mezaba ti Nzambi mezaba mbote-mbote yina beto kele na yau nsatu mpe yandi ketudilaka beto dikebi. (Nkunga 37:25; 1 Piere 5:7) Mpova na yandi metubila beto: “Nzola ya mbongo kuyala ve luzingu na beno, na ntangu beno kesepela na bima yina beno kele na yau. Samu Nzambi metubaka ti: ‘Munu kebika nge ve ata fioti mpe munu kesundula nge ve ata fioti.’ ” (Baebreo 13:5) Yehova zola ve ti beto kukikuamisa ntangu nionso samu na kukukisa bansatu ya dibuta na beto. Bambala mingi, yandi monisaka yau ti yandi lenda kukisa bansatu ya bisadi na yandi. (Matayo 6:25-32) Ata kana kisalu na beto kele yinki mutindu, beto fueti longuka Mpova ya Nzambi ntangu nionso, beto fueti samuna nsangu ya mbote, mpe beto fueti kuendaka na balukutakanu na beto.—Matayo 24:14; Baebreo 10:24, 25.

20. Yinki mutindu beto lenda tula disu na beto na mambu ya mfunu?

²⁰ Tula disu na mambu ya mfunu. (Tanga Matayo 6:22, 23.) Kutula disu na mambu ya mfunu zola monisa kuvuanda na luzingu yina mekondua mindondo samu beto tula mabanza na beto na kisalu ya Yehova. Beto mezaba ti yakevuanda buzoba kana beto mebika mbongo, luzingu ya kusosa kimvuama, to baapareyi ya bilumbu yayi yakuma na mfunu mingi kuluta kinkundi na beto na Nzambi. Yau yina, yinki kesadisa beto, beto tula mambu yina meluta mfunu na kisika ya ntete? Beto fueti sala nionso beto bika vuanda na bamfuka. Kana nge kele na mfuka ya bantu, sosa nge banda kufuta yau to nge manisa yau. Kana beto keba ve, bima ya kinsuni lenda kudia ntangu mpe ngolo na beto, mpe beto kekondua ntangu samu na kusambila, kulonguka, to kubima na kisalu ya kusamuna. Na  kisika ya kukumisa luzingu na beto mindondo na bima ya kinsuni, yameluta mbote beto longuka kusepela na bima ya mfunu yina beto kele na yau, na kifuani ‘madia mpe bilele.’ (1 Timoteo 6:8) Mpe yavuanda luzingu na beto kele yinki mutindu, yakele mbote kutadilaka mambu ya luzingu na beto mbala na mbala samu beto zaba mutindu beto lenda sadila diaka mingi Yehova.

21. Samu na yinki beto fueti zaba mambu yina beto fueti tula na kisika ya ntete na luzingu na beto?

²¹ Tula mambu yina meluta mfunu na kisika ya ntete. Beto fueti sadila ntangu na beto, ngolo na beto, bima na  beto ya kinsuni na mutindu mosi ya mbote. Kana beto keba ve mambu yina kele na mfunu mingi ve, na kifuani kutanga bakalasi to kusosa mbongo lenda baka beto ntangu. Yesu tubaka: “Beno landa . . . kusosa ntete Kimfumu.” (Matayo 6:33) Mambu yina beto keponaka, bifu na beto, mambu yina beto kesalaka konso kilumbu mpe balukanu na beto kemonisaka mambu yina kele na kisika ya ntete na ntima na beto.

22, 23. (a) Yinki kele kisalu meluta mfunu samu na Baklisto? (b) Yinki kesadisa beto samu beto sepela na kisalu na beto?

²² Kisalu yina meluta mfunu yina beto kele na yau, kele kusadila Yehova mpe kusamuna nsangu ya mbote na bantu. (Matayo 24:14; 28:19, 20) Lokola Yesu, beto zola sala nionso yina beto lenda samu na kisalu yango. Bampangi yankaka mekuendaka kusamuna na bisika yina nsatu ya bansamuni kele mingi. Bayankaka kena kulonguka bandinga ya banzenza samu balonga bantu yina ketubaka ndinga yango. Solola na bampangi yina mesalaka mambu yango, mpe yuvusa bau mambu yina metadila kisalu yango. Bakezabisa nge mutindu bakumaka na kiese mpe mambote yina babakaka.—Tanga Bingana 10:22.

²³ Bubu yayi, bantu mingi kati na beto kelutisaka bantangu mingi na kisalu mosi to na bisalu mingi kaka samu na kukukisa bansatu ya mfunu ya mabuta na bau. Yehova mezaba yau, mpe yandi kesepelaka na bangolo nionso yina nge kesalaka samu na kutanina dibuta na nge. Beto tatamana kulanda kifuani ya Yehova mpe ya Yesu na kusala kisalu ya ngolo, ata kana kisalu yango kele ya yinki mutindu. Mpe kuzimbakana ve ti kisalu na beto yina meluta mfunu kele kusadila Yehova mpe kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. Yau nde kepesa beto kiese ya kedika.