1, 2. Samu na yinki nge mekanisa ti kisambu kele dikabu ya mfunu mingi, mpe samu na yinki beto fueti zaba yina Biblia kelongaka samu na kisambu?

KANA beto mefuanikisa ntoto na luyalanganu ya mvimba, ntoto kemonana fioti mpenza. Ntangu Yehova ketalaka ntoto, bantu ya makanda nionso kele kaka lokola litanga ya maza na kati ya kantini. (Nkunga 115:15; Yezaya 40:15) Ata beto kele fioti na kati ya luyalanganu, Nkunga 145:18, 19 metuba: ‘Yehova kele pene-pene ya bantu nionso yina kebokilaka yandi, na bantu nionso yina kebokilaka yandi na kedika. Yandi kekokisa nsatu ya bantu yina kemonaka yandi wonga; yandi kekuwaka kudila na bau samu na kulomba lusadusu, mpe yandi kevukisaka bau.’ Yakele diluaku ya mbote mpenza samu na beto! Yehova, Nkua-Ngolo Nionso mpe Mvangi, zola pusana penepene na beto, mpe yandi zola kuwa bisambu na beto. Ya kedika, kisambu kele mpenza diluaku, yakele dikabu ya mfunu mingi yina Yehova mepesaka mosi mosi na beto.

² Kasi Yehova kekuwa beto kaka kana beto kena kusambila yandi mutindu yandi kezolaka. Yinki mutindu beto lenda sala yau? Beto tadila yina Biblia kelongaka samu na kisambu.

3. Samu na yinki nge fueti sambila Yehova?

³ Yehova zola ti nge sambila yandi to kusolola na yandi. Yinki mutindu beto mezabila yau? Tanga Bafilipi 4:6, 7. Yindula ntete bampova ya verse yango. N’yadi ya luyalanganu ketudilaka nge mingi dikebi mpe yandi zola ti nge tubila yandi mabanza mpe mambu yina kena kukuamisa nge.

4. Yinki mutindu kusambila Yehova mbala na mbala lenda kumisa kinkundi na nge na yandi ngolo?

⁴ Kisambu kesadisaka beto beto kuma bankundi ya ntima  ya Yehova. Kana bankundi zole kesololaka mbala na mbala mpe baketubanaka mambu mpe bankuamusu na bau, kinkundi na bau kekuma ya ngolo. Yakele mpe mutindu mosi na diambu metadila kusambila Yehova. Na nzila ya Biblia, yandi metubila nge mabanza na yandi mpe mutindu yandi ketadilaka nge, yandi metubila nge diaka yina yandi kesala na bilumbu kena kuiza. Kana nge kena kusambila yandi mbala na mbala, nge lenda tubila yandi ata mambu yina mesuama na ntima ya nge. Kana nge mesala mutindu yina, kinkundi na nge na Yehova kekuma diaka ngolo.—Yakobo 4:8.

5. Yinki mutindu beto mezabila ti Yehova kekuwaka ve bisambu nionso?

⁵ Yehova kekuwaka bisambu nionso? Ve. Na ntangu ya mbikudi Yesaya, Yehova tubilaka Bayisaele: ‘Ata beno mesala bisambu mingi, munu kekuwa yau ve; maboko na beno mefuluka na menga.’ (Yezaya 1:15) Na yau, kana beto meluenga ve, beto lenda sala mambu yina lenda kabula beto na Yehova mpe yandi kekuwa diaka ve bisambu na beto.

6. Samu na yinki kiminu kele mfunu mingi? Yinki mutindu beto lenda monisa ti beto kele na kiminu?

 ⁶ Kana beto mezola ti Yehova kuwa bisambu na beto, beto fueti vuanda na kiminu. (Marko 11:24) Ntumua Paulo tubaka: ‘Kukondua kiminu muntu lenda pesa ve Nzambi kiese, samu muntu yina kepusana pene-pene na yandi fueti ndima ti yandi kele mpe yandi kekumaka muntu yina kepesaka matabisi na bantu yina kesosaka yandi na kedika nionso.’ (Baebreo 11:6) Kasi beto fueti suka kaka ve na kutuba ti beto kele na kiminu. Beto fueti monisa kiminu na beto na kuzitisaka Yehova konso kilumbu.—Tanga Yakobo 2:26.

7. (a) Samu na yinki beto fueti vuanda na kukikulula mpe na luzitu ntangu beto kena kusambila Yehova? (b) Yinki mutindu beto lenda monisa ti beto kele na kukuikama ntangu beto kena kusambila?

⁷ Beto fueti vuanda na kukikulula mpe luzitu kana beto kena kusambila Yehova. Samu na yinki? Kana beto kena kusolola na mfumu mosi to prezida, beto kesala yau na luzitu mpenza. Lokola Yehova kele Nzambi Nkua-Ngolo Nionso, beto fueti monisa luzitu mpe kukikulula ya ngolo kuluta kana beto kena kusolola na yandi (Kuyantika 17:1; Nkunga 138:6) Beto fueti tubila Yehova mambu na kukuikama (sincère) mpe kusambila yandi na ntima ya mvimba, kuvutukilaka ve bampova kaka mosi mbala na mbala.—Matayo 6:7, 8.

8. Ntangu beto mesambila samu na diambu mosi, yinki diambu yankaka beto fueti sala?

⁸ Ntangu beto mesambila samu na diambu mosi, beto fueti sala diambu nionso yina kele na nguizani na kisambu ya beto. Na kifuani, kana beto mesambila samu na bansatu na beto ya kilumbu na kilumbu, beto fueti kanga maboko ve mpe kuvingila kaka ti Yehova kokisila beto bansatu yango nzokande beto kele kuandi na ngolo ya kusala. Beto fueti sala kisalu ya ngolo mpe kundima kusala kisalu nionso yina beto kelenda kusala. (Matayo 6:11; 2 Batesalonika 3:10) To kana beto mesambila Yehova sadisa beto samu beto lemba kifu mosi ya yimbi, beto fueti tina diambu nionso yina lenda ntota kiminu  na beto. (Bakolosai 3:5) Beto tadila ntangu yayi biuvu yina bantu mingi kekukiyuvusaka na yina metadila kisambu.

9. Nani beto fueti sambila? Yinki Yoane 14:6 melonga beto na diambu metadila kisambu?

⁹ Nani beto fueti sambila? Yesu zabisaka banlonguki na yandi basambilaka ‘Tata na beto yina kele na dizulu.’ (Matayo 6:9) Yandi tubaka diaka: ‘Munu kele nzila mpe kedika mpe luzingu. Ata muntu mosi ve kekuiza na Tata kana yandi kuiza ve na nzila na munu.’ (Yoane 14:6) Yau yina beto fueti sambila kaka Yehova na nzila ya Yesu. Kusambila na nzila ya Yesu zola monisa yinki? Samu Yehova ndima bisambu ya beto, beto fueti monisa ti beto mendima kiyekua ya nene yina Yehova pesaka Yesu. Mutindu beto longukaka yau, Yesu kuizaka awa na ntoto samu na kukula beto na masumu mpe na lufua. (Yoane 3:16; Baroma 5:12) Yehova meponaka diaka Yesu yandi vuanda Nganga-nzambi ya Nene mpe Zuzi.—Yoane 5:22; Baebreo 6:20.

10. Yakelombaka ti beto vuanda ya kufukama, ya kuvuanda, ya kutelema to ya kuleka ntangu beto kena kusambila? Monisa yau.

¹⁰ Beto fueti vuanda ya kufukama, kuvuanda, kuleka to kutelema ntangu beto kena kusambila? Ve, Yehova melomba beto ve diambu ya mutindu yina. Biblia melonga beto ti beto lenda solola na Yehova yavuanda beto kele ya kuvuanda, beto metelema to na mutindu yankaka nionso kasi yavuanda na luzitu. (1 Bansangu 17:16; Nehemia 8:6; Daniele 6:10; Marko 11:25) Diambu meluta mfunu na Yehova kele ti beto tubila yandi mambu yina beto kele na yau na ntima, kasi kufukama, kuvuanda, kuleka to kutelema ntangu beto kena kusambila kele na mfunu mingi ve. Beto lenda sambila na ndinga ya ngolo to na yinsi ya ntima konso kisika beto kele mpe na konso ntangu yavuanda na muini to na mpimpa. Ntangu beto kena kusambila Yehova, beto lenda tula kivuvu ti  yandi kekuwa beto ata kana muntu yankaka kena kuwa beto ve.—Nehemia 2:1-6.

11. Yinki mambu beto lenda lomba na bisambu na beto?

¹¹ Yinki mambu beto lenda lomba na bisambu na beto? Beto lenda sambila Yehova samu na diambu nionso yina kele mbote na meso na yandi. Biblia metuba ti: ’Konso kima yina beto kelomba na nguizani na luzolo na yandi, yandi kekuwa beto.’ (1 Yoane 5:14) Beto lenda sambila samu na mambu ya beto mosi? Ee. Kusambila Yehova fueti vuanda lokola nge kena kusolola na nkundi mosi ya ntima. Beto lenda tubila Yehova mambu nionso yina kele na mabanza na beto mpe na ntima na beto. (Nkunga 62:8) Beto lenda sambila yandi, yandi pesa beto mpeve ya nlongo na yandi samu yasadisa beto, beto sala mambu ya mbote. (Luka 11:13) Beto lenda lomba diaka Yehova nduenga samu yasadisa beto, beto baka banzengolo ya mbote, mpe samu na kununga bampasi. (Yakobo 1:5) Beto fueti lomba Yehova yandi lemvukila masumu na beto. (Baefezo 1:3, 7) Beto fueti sambila diaka samu na bantu yankaka, na kifuani bampangi ya dibuta na beto mpe bampangi na beto Baklisto.—Bisalu 12:5; Bakolosai 4:12.

12. Yinki beto fueti lomba ntete ntete na bisambu na beto?

¹² Yinki beto fueti lomba ntete ntete na bisambu na beto? Yehova mpe luzolo na yandi. Beto fueti vutudila yandi matondo samu na mambu nionso yina yandi mesadilaka beto. (1 Bansangu 29:10-13) Beto mezaba yau samu ntangu Yesu vuandaka awa na ntoto, yandi longaka banlonguki na yandi mutindu ya kusambila. (Tanga Matayo 6:9-13.) Yandi tubaka ti bafueti sambilaka ntete ntete samu nkumbu ya Nzambi vuanda ya nlongo, yazola tuba basantisa yau. Na manima Yesu monisaka ti beto fueti sambilaka samu Kimfumu ya Nzambi kuiza mpe luzolo na yandi yasalama na ntoto ya mvimba. Kaka na manima ya kulomba mambu yina ya mfunu nde Yesu tubaka ti beto fueti sambila samu na mambu ya beto mosi. Ntangu beto kena kutula Yehova mpe luzolo na yandi  na kisika ya ntete na bisambu na beto, beto kemonisa yinki kele mfunu mingi samu na beto.

13. Bisambu na beto fueti vuanda nkufi to yinda?

¹³ Bisambu na beto fueti vuanda nkufi to yinda? Biblia mepesa mvutu ve. Bisambu na beto lenda vuanda nkufi to yinda nakutadila diambu yina beto kele na yau nsatu. Na kifuani, beto lenda sala kisambu ya nkufi tekila beto kudia kasi beto lenda sala kisambu ya yinda ntangu beto kena kupesa Yehova matondo to beto kena kutubila yandi bankuamusu na  beto. (1 Samuele 1:12, 15) Beto kesala ve bisambu ya yinda kaka samu na kubenda dikebi ya bantu yankaka, mutindu bantu na ntangu ya Yesu vuandaka sala. (Luka 20:46, 47) Bisambu ya mutindu yina keyitukisaka Yehova ve. Diambu meluta mfunu samu na Yehova kele ti bisambu na beto katuka na ntima.

14. Mbala yikua beto fueti sambila na kilumbu, mpe yinki yakena kulonga beto samu na Yehova?

¹⁴ Mbala yikua beto fueti sambila na kilumbu? Yehova kena kulomba beto, beto solola na yandi mbala na mbala. Biblia metuba ti beto fueti ‘sambila ntangu nionso,’ mpe ‘tatamana na kisambu.’ (Matayo 26:41; Baroma 12:12; 1 Batesalonika 5:17) Yehova kevuandaka ntangu nionso pene na kuwa beto. Beto lenda vutudila yandi matondo samu na nzola na yandi mpe samu na bima nionso yina yandi kepesaka beto. Beto lenda lomba yandi diaka lutuadusu na yandi, ngolo mpe  yandi kitisa beto ntima. Kana beto mendima mpenza ti kusambila Yehova kele dikabu ya nene, beto kesala yau ntangu nionso yina beto mebaka diluaku ya kusolola na yandi.

15. Samu na yinki beto fueti tuba “amen” na nsuka ya kisambu?

¹⁵ Samu na yinki beto fueti tuba “amen” na nsuka ya kisambu? Mpova “amen” zola monisa “ya kedika” to “yavuanda mutindu yina.” Yakele mutindu ya kumonisa ti beto mendima mambu yina beto metuba na kisambu ya beto mpe ti beto metuba kedika. (Nkunga 41:13) Biblia kelongaka beto ti yakele mbote ya kutuba “amen,” yavuanda na yinsi ya ntima to na ndinga ya ngolo, na nsuka ya kisambu ya bantu nionso samu na kumonisa ti beto mendima mambu yina tubamaka na kisambu.—1 Bansangu 16:36; 1 Bakorinto 14:16.

16. Yehova kepesaka mpenza mvutu na bisambu na beto? Monisa yau.

¹⁶ Yehova kepesaka mpenza mvutu na bisambu na beto? Ee. Biblia mebokidila yandi ‘Muntu yina kekuwaka kisambu.’ (Nkunga 65:2) Yehova kekuwaka mpe kepesaka mvutu na bisambu yina mekatuka na ntima ya bamilio ya bantu, mpe yandi kesadilaka banzila ya mutindu na mutindu samu na kupesa mvutu.

17. Yinki mutindu Yehova kesadilaka bambasi mpe bisadi na yandi awa na ntoto samu na kupesa mvutu na bisambu na beto?

¹⁷ Yehova kesadilaka bambasi mpe bisadi na yandi awa na ntoto samu na kupesa mvutu na bisambu na beto. (Baebreo 1:13, 14) Yakele na bifuani mingi ya bantu yina sambilaka samu na kulomba lusadusu ya kubakusa Biblia mpe ntangu fioti na manima bayambaka Mbangi ya Yehova mosi na yinzo na bau. Biblia memonisa ti bambasi kepesaka maboko na kisalu ya kusamuna “nsangu ya mbote” na ntoto ya mvimba. (Tanga Kusonga 14:6.) Katula yau, mingi kati na beto mesambilaka Yehova samu yandi sadisa beto samu na diambu mosi ya mfunu, mpe na manima mpangi mosi kuizaka  sadisa beto samu na diambu yango.—Bingana 12:25; Yakobo 2:16.

18. Yinki mutindu Yehova kesadilaka mpeve ya nlongo na yandi mpe Biblia samu na kupesa mvutu na bisambu?

¹⁸ Yehova kesadilaka mpeve ya nlongo na yandi samu na kupesa mvutu na bisambu na beto. Ntangu beto kena kulomba yandi yandi sadisa beto samu na kununga bampasi, yandi lenda sadila mpeve ya nlongo samu yapesa beto lutuadusu mpe ngolo. (2 Bakorinto 4:7) Yehova kesadilaka diaka Biblia samu na kupesa mvutu na bisambu na beto mpe kusadisa beto, beto baka banzengolo ya mbote. Ntangu beto kena kutanga Biblia, beto lenda mona kikapu mosi yina lenda sadisa beto. Yehova lenda tinda mpangi mosi yina kena kupesa mvutu na lukutakanu yandi tubila diambu yina beto kele mpenza na nsatu na yau to kusadila nkulutu mosi samu yandi tangila beto verse mosi ya mutindu yina.—Bagalatia 6:1.

19. Samu na yinki yalenda monana lokola ti Yehova pesa ve mvutu na kisambu na beto?

¹⁹ Ntangu yankaka, beto lenda kukiyuvusa: ‘Samu na yinki Yehova pesa ntete ve mvutu na bisambu na munu?’ Kuzimbakana ve, yandi mezaba ntangu mpe mutindu ya kupesa mvutu na bisambu na beto. Yandi mezaba yina kele mfunu samu na beto. Beto fueti tatamana kusambila samu na kumonisa ti beto kele mpenza na nsatu ya kima yina beto kena kulomba mpe beto kele mpenza na kiminu na yandi. (Luka 11:5-10) Ntangu yankaka, Yehova kepesaka mvutu na bisambu na beto na mutindu yina beto kanisaka ve. Na kifuani, beto lenda sambila samu na diambu mosi ya mpasi, kasi na kisika ya kukatula diambu yango, yandi lenda pesa beto ngolo samu beto kangila yau ntima.—Tanga Bafilipi 4:13.

20. Samu na yinki beto fueti sambila Yehova ntangu nionso?

²⁰ Kusambila Yehova kele mpenza dikabu ya mbote! Beto lenda vuanda na kivuvu ti yandi kekuwa bisambu na beto. (Nkunga 145:18) Mpe kana beto kena kusambila Yehova ntangu nionso na ntima ya mvimba, kinkundi na beto na yandi kekuma ngolo.