Bilungi kevuandaka mpenza? Bilungi kele yinki na kutadila Biblia?
Mvutu ya Biblia
Bambangudulu mingi ya ntama ya Babiblia ya Anglais na kifuani King James Version, mesadila mpova “bilungi” na mua baverse. (Nkunga 16:10; Bisalu 2:27 a) Mutindu foto metadila malongi ya mabundu na disolo yayi kena kumonisa yau, bantu mingi kendimaka ti bilungi kele kisika ya tiya ya mvula na mvula kuna bakepesaka bantu ya yimbi kitumbu. Kasi Biblia kelongaka mutindu yina?
Na disolo yayi
Bilungi kele kisika yina bantu keniokuamaka samu na mvula na mvula?
Ve. Bampova ya ebandeli yina bamebangula na “bilungi” na bambangudulu yankaka ya ntama ya Babiblia (Na Ebreo, “Sheole”; na Greki, “Hadesi”) zola monisa mpenza “Diziami,” yina kele, diziami samu na bantu nionso. Biblia memonisa ti bantu yina kele na “Diziami” kevuandaka ve na luzingu.
Bantu ya kufua kezabaka kima mosi ve mpe balenda mona mpasi ve. “Kisalu kevuanda ve, makanisi mpe ve, nduenga mpe ve, mayele mpe ve, na diziami.” (Longi 9:10, Sa) Bilungi kevuandaka ve na makelele ya bantu yina kena kudila na mpasi. Kasi, Biblia metuba: “Bika ti bantu ya yimbi kufua nsoni mpe bavuanda niee na kati ya bilungi.”—(Nkunga 31:18, Traduction Œcuménique de la Bible [TOB]).
Nzambi tubaka ti, lufua nde kele kitumbu ya disumu, kasi kuniokuama na bilungi ya tiya ve. Nzambi tubilaka Adamu, bakala ya ntete, ti kana yandi memanga kuzitisa nsiku na yandi, yandi kebaka kitumbu ya lufua. (Kuyantika 2:17) Yandi tubaka ata diambu mosi ve samu na kuniokuama na bilungi ya tiya. Na manima, ntangu Adamu salaka disumu, Nzambi tubilaka yandi kitumbu na yandi: ‘Nge kele fundufundu, mpe nge kevutuka na fundufundu.’ (Kuyantika 3:19) Yazolaka monisa ti Adamu kevuanda diaka ve na luzingu. Kana Nzambi vuandaka na makanisi ya kutinda yandi na bilungi ya tiya, kondua ntembe Yandi zolaka tuba yau puelele. Nzambi sobaka ve kitumbu ya bantu yina kezitisaka ve bansiku na yandi. Ntangu ya yinda na manima ya disumu ya Adamu, Nzambi pesaka mpeve ya nlongo na nsoniki mosi ya Biblia samu na kutuba: ‘Mfutu yina disumu kepesaka kele lufua.’ (Baroma 6:23) Mfunu kele ve ya kubuela kitumbu yankaka, samu ‘muntu yina mekufua mefuta mfuka ya disumu na yandi.’—Baroma 6:7.
Nzambi keyinaka dikanisi ya kuniokola muntu mvula na mvula. (Yeremia 32:35) Dikanisi yango wizana ve na dilongi ya Biblia yina ketubaka ‘Nzambi kele nzola.’ (1 Yoane 4:8) Yandi kezolaka beto sadila yandi na nzola, kasi ve samu beto kena kubanga kuniokuama mvula na mvula.—Matayo 22:36-38.
Bantu ya mbote kuendaka na bilungi. Babiblia yina kesadilaka mpova “bilungi” memonisa ti bantu ya kukuikama, lokola Yakobi mpe Yobi vuandaka vingila ti bakuenda na bilungi. (Kuyantika 37:35; Yobi 14:13) Babiblia yango metuba ti, ata Yesu Klisto vuandaka na bilungi kubanda ntangu yina yandi kufuaka tii ntangu yina yandi futumukaka. (Bisalu 2:31, 32) Na yau, na Babiblia yango mpova “bilungi” mesadulua samu na kumonisa kaka Diziami. b
Yinki mutindu beto lenda bakusa kifuani yina Yesu pesaka ya muntu ya mvuama mpe Lazare?
Yesu nde sadilaka kifuani yango, mpe yakele na Luka 16:19-31. Bifuani kelongaka bakedika ya bikadulu ya mbote to ya kimpeve. Kifuani ya muntu ya mvuama mpe Lazare vuandaka ve disolo mosi yina salamaka mpenza. (Matayo 13:34) Samu na kuzaba mambu yankaka samu na kifuani yango, tala disolo “Mvuama mpe Lazare vuandaka banani?”
Bilungi zola monisa bantu yina kele ya kukabuana na Nzambi?
Ve. Dilongi ya mabundu yina ketubaka ti bantu ya kufua lenda zaba ti bakele ya kukabuana na Nzambi kele na nguizani ve na yina Biblia metuba. Biblia kelongaka puelele ti bantu ya kufua kezabaka kima mosi ve.—Nkunga 146:3, 4; Longi 9:5.
Muntu mebimaka deja na bilungi?
Ee. Biblia metubila masolo ya bantu 9 yina kuendaka na biziami (yina bamebangula na “bilungi” na Babiblia yankaka) mpe bafutumukaka samu na kuzinga diaka. c Kana bazabaka mambu yina vuandaka salama bisika yina bavuandaka na bilungi, kondua ntembe bazolaka tubila yau. Kasi, yakele mbote kuzaba ti ata muntu mosi ve na kati ya bantu yango 9 tubaka ti yandi vuandaka niokuama to yandi kutanaka na diambu mosi. Samu na yinki? Mutindu kaka Biblia kelongaka yau mbala na mbala, bavuandaka zaba kima mosi ve, yavuandaka kaka lokola bavuandaka ‘leka’ pongi ya ngolo.—Yoane 11:11-14; 1 Bakorinto 15:3-6.
a Bambangudulu mingi ya Babiblia ya bilumbu yayi sadila ve mpova “bilungi” na Bisalu 2:27. Kasi yamesadila bampova lokola ‘yinsi ya lufua,’ (La Bible en Kituba); Bambangudulu yankaka bangulaka kaka mpova ya Greki na “Hadesi.”—Holman Christian Standard Bible, NET Bible, New American Standard Bible, English Standard Version.
b Tala ankadre “ Bampova ya Biblia na ndinga ya ebandeli.”