Mvutu ya Biblia

 Daniele vuandaka mbikudi mosi Muyuda yina zabanaka mingi, yandi zingaka na siekle ya 7 mpe siekle ya 6 T.N.B. Nzambi pesaka yandi dikoki ya kusasila bandozi, ya kumona bavizion ya mambu kekuiza, mpe na nzila ya mpeve ya nlongo na yandi, Nzambi sadisaka Daniele samu yandi sonika mukanda mosi ya Biblia yina kele na nkumbu na yandi.—Daniele 1:17; 2:19.

Daniele vuandaka nani?

 Daniele yundukaka na Yuda, kimfumu yina sangisaka mbanza ya Yerusaleme mpe tempelo ya Bayuda. Na mvula 617 T.N.B., Nebukadenezare, ntinu ya Babiloni, bakaka Yerusaleme mpe yandi nataka ‘bantu yina meluta mfunu ya yinsi’ na kinanga na Babiloni. (2 Bantotila 24:15; Daniele 1:1) Mbala yankaka Daniele vuandaka ntete ntuenia ntangu banataka bau na kinanga.

 Daniele mpe bantuenia yankaka ya babakala (na kati na bau Shadraki, Meshaki, mpe Abedenego) banataka bau na yinzo ya mfumu ya Babiloni samu babaka formasion ya spesiale samu na kisalu ya Leta. Atako bavuandaka tula bau mbamba samu bawangana bindimeli na bau, Daniele na bankundi na yandi tatu bikanaka ya kukuikama na Nzambi na bau, Yehova. (Daniele 1:3-8) Na manima ya kulutisa bamvula tatu ya kubaka formasion, ntinu Nebukadenezare kumisaka bau samu na nduenga mpe makoki na bau, yandi monaka ti ‘balutaka mbala kumi banganga nkisi nionso yina kesadilaka maji mpe bantu yina kebokilaka bampeve nionso yina vuandaka na kimfumu na yandi ya mvimba.’ Yandi ponaka Daniele mpe bankundi na yandi samu basala na yinzo ya mfumu.—Daniele 1:18-20.

 Bamvula mingi na manima, yalenda vuanda Daniele kumaka na bamvula 90, babokidisaka yandi na yinzo ya ntinu. Bakala mosi na nkumbu ya Beleshazare, yina vuandaka yala na Babiloni, lombaka Daniele yandi pesa yandi nsasulu ya bisono yina diboko mosi vuandaka sonika na kibaka na mutindu ya kimangu. Na lutuadusu ya Nzambi, Daniele monisaka ti Babiloni kekubua na maboko ya kimfumu ya Bamede mpe Baperse. Kaka na mpipa yango Babiloni bakamaka.—Daniele 5:1, 13-31.

 Ntangu yayi, na yinsi ya luyalu ya Bamede mpe Baperse, Daniele kumaka muntu ya nene, mpe Ntinu Dariuse kanaka kupesa yandi biyekua yankaka. (Daniele 6:1-3) Bamfumu ya nene kumaka na kimpala samu na Daniele, basadilaka mayele ya yimbi samu na kufua yandi na kulozaka yandi na dibulu ya bankosi, kasi Yehova vukisaka yandi. (Daniele 6:4-23) Pene ya nsuka ya luzingu ya Daniele, mbasi mosi biminaka yandi mpe yandi kindisaka yandi mbala zole na kutubilaka yandi ti, “nge kele muntu ya mfunu mingi.”—Daniele 10:11, 19.

 Tala mutindu bamemonisa mambu yango na video ya drame ya Biblia ya bitini zole Danyele amonisaki kondima bomoi na ye mobimba.