LUSADUSU SAMU NA DIBUTA | KUYUNDULA BANA
Yina bibuti fueti zaba tekila batinda bana na bau na kisika yina baketaninaka bana
Bibuti yankaka yina kesalaka, kebakaka nzengolo ya kutinda bana na bau ya fioti na kisika yina baketaninaka bana, yina kevuandaka lokola kalasi. Yakevuanda mbote samu na bana na nge?
Biuvu yina nge fueti kukiyuvusa
Kutinda muana na kisika yina baketanika bana lenda bebisa nguizani ya muana na bibuti to ve? Yalenda bebisa to ve. Ntangu muana kele ntete fioti, ntofi na yandi kekangaka mambu malu na mutindu yina kesala ti yandi vuanda na nguizani ya mbote to ve na bantu yankaka. Salaka ngolo nge lutisa ntangu mingi na yandi na ntangu yina ya mfunu mingi yina lenda sala ti yandi yunduka mbote to ve.—Kolimbola Mibeko 6:6, 7.
Ntangu bibuti zola tinda muana na bau na kisika baketaninaka bana, bafueti kanisa diaka kana nguizani na bau na muana kevuanda ntangu nionso ngolo.
Kutinda muana na kisika yina baketaninaka bana lenda sala ti bana bika diaka kuwa bibuti na bau? Yalenda salama. Mukanda mosi Hold On to Your Kids metuba: “Ntangu bana fioti kena kutatamana kulutisa ntangu na bankundi na bau, bakebanda kusala mambu lokola bankundi na bau.”
Ntangu bibuti zola tinda muana na bau na kisika yina baketaninaka bana, bafueti kanisa diaka kana muana na bau ketatamana kuwa bau.
Kutinda muana na kisika yina baketaninaka bana kebongisa yandi samu yandi banda kalasi na mutindu ya mbote? Bayankaka ketubaka ee. Kasi bayankaka metuba ti kutinda muana na kisika baketaninaka bana kesadisaka fioti na kuyunduka ya muana to ve. Yavuanda yinki dikanisi kele mbote, Penelope Leach muntu mosi ya piskoloji mesonika ti: “Beno kanisa ve ti ‘malongi’ yina bana kena kubaka na kalasi, yau nde kesadisa bau mingi na luzingu. Diaka, beno kanisa ve ti yakevuanda ntangu nionso mbote kana muana mebanda kalasi ntangu yandi kele ntete fioti. Kana beno mesala mutindu yina, mbala yankaka beno kezaba ve kana ‘malongi’ nionso yina beno pesaka muana banda bumuana kena kunatina yandi mambote.”
Ntangu bibuti zola tinda muana na bau na kisika yina baketaninaka bana bafueti diaka kukanisa kana yakele mpenza na mfunu to yakenata mambote.
Yalenda salama ti muntu mosi kati na beno bibuti bikana na yinzo samu na kutanina bana? Na bantangu yankaka, bibuti nionso zole kesalaka kisalu ya ngolo kaka samu na kuvuanda na luzingu yina meluta kitoko. Bangolo nionso yina kenataka mpenza mambote?
Ntangu bibuti zola tinda muana na bau na kisika yina baketaninaka bana bafueti kanisa diaka kana kibuti mosi lenda bikana na yinzo samu na kutanina bana samu balunda mua mbongo.
Nge fueti baka nzengolo ya kutinda muana na nge na kisika yina baketaninaka bana kana nge metadila mbotembote mambote to bivonza yina yalenda nata. Na manima ya kusala mutindu yina, yinki nge kesala kana nge memona ti yakevuanda mbote samu na dibuta na nge kutinda muana na kisika yina baketaninaka bana?
Mambu yina nge lenda sala
Biblia metuba ti “muntu ya kukenga kekanisaka tekila ya kusala diambu.” (Masese 14:15) Na lusadusu ya dilongi yayi, kanisa mbote mbote tekila nge tinda muana na nge na kisika yina baketaninaka bana.
Sosa kuzaba mambu yina nge lenda pona
Bibuti yankaka keponaka yinzo mosi lokola kisika ya kutanina bana, yina kevuandaka na muntu mosi to mua bantu yina ketaninaka mua kimvuka ya bana.
Bibuti yankaka kebakaka muntu mosi na kati ya dibuta na bau, muntu yina bakevuandaka na yandi, to bakesosaka muntu yankaka samu yandi sunga muana na bau.
Mambu nionso yina kele na mambote to bivonza. Samu na yinki ve kusolola na bibuti yankaka yina sadilaka ata mosi ya mayele yango samu na kutanina bana? Biblia metuba: “Nduenga kele na bantu yina kesosaka malongi.”—Masese 13:10.
Yinki nge kesala kana nge mepona kutinda muana na kisika baketaninaka bana? Kana yakele mutindu yina . . .
Sosa kuzaba mambu metadila kisika yango baketaninaka bana
Kisika yango kele na mikanda yina mendimama na minsiku ya Leta? Yamezabana ti yakele na lokumu na meso ya bantu?
Kisika yango kele bunkete mpe baketaninaka yau mbote?
Yinki mambu kesalamaka kuna? a
Sosa kuzaba mambu metadila bantu yina ketaninaka bana
Yinki formasion bamebakaka? Yamelomba diaka kubaka formasion yina metadila kulonga bana fioti, kupesa lusadusu ntangu kivonza mebima, mpe kusadisa muntu yina kebelaka maladi ya ntima.
Nge kevuanda na dikoki ya kuzaba mambu ya kinkesi yina bantu ketanina muana na nge salaka to yina bakesalaka?
Bakekatulaka mpambampamba bantu yina ketaninaka bana? Yau kelomba muana mesana mbala mingi na bantu ya yimpa yina ketaninaka bana.
Bantu yikua konso muntu fueti tanina na kisika yango? Kana bana kele mingi yakevuanda mpasi batudila muana na nge dikebi yina yandi mefuana na yau. Kondua ntembe, mutindu yina muana na nge kezola batudila yandi dikebi ketadila mvula mpe makoki na yandi.
Bantu yina ketaninaka bana bakesepela kusolola na nge samu na mambu yina kena kutungisa nge mpe yina kena kutungisa bau?
a Na kifuani, bakebikaka bana balutisa ntangu na kutala TV to mambu bakesalaka kuna kesadisa bana bavuanda na makanisi ya mbote to mavimpi ya mbote?