“Beto nyonso zola luzingu vutuka faso ya vandaka.”—Angela Merkel, mfumu ya bwala ya Allemagne.

 Samu ti COVID-19 ke na kwamisá luzingu ya bantu nyonso na yinza, nge mpe lenda kanisa faso mfumu ya Allemagne. Kasi ntangu bantu ke zonzá “faso ya vandaka,” ba ke kanisá na yinki? Yinki bantu ke na vingilaka?

•   Kuvutukila luzingu ya bawu ya ntama. Ba ya nkaka ke na nsatu ya kuvutukila luzingu kintwadi na bampangi, kuyambana, kupesana bambote ya maboko mpe kukwenda na babwala ya nkaka. Mutindu ne zonza yawu docteur Anthony Fauci a, samu na bawu, kuvutukila luzingu ya ntama ni “kukwenda na restaurant, na cinema to na bisika ya nkaka.”

•   Kubongisa luzingu ya bawu. Ba ya nkaka ke na talá ti ba lenda kuzwa luzingu ya malu-malu, ya zola kuzonza luzingu ya kulutila kitoko na yina vandá na bawu tekila COVID-19 banda. Na bawu, ya kele na bamambu mingi me fwana kusoba: bisalu yina ke baká ntangu mpe ngolo ya kulutila, mutindu na yinza yayi ba ke tadilá bantu na mbongo yina ke na bawu to na mpusu ya bawu, mpe bamambu nyonso yina ke salá ti bantu mingi bela bimbevo ya yintu. Klaus Schwab, bakala mosi yina yidiká organisation yina ba ke bokilá Forum Économique Mondial me zonza: “COVID-19 ke na pesá beto bweso yina ke mpasi na kuzwa, na kuyidika makanisi ya beto mpe kusoba bamambu na yinza.”

 Ba ya nkaka, mutindu COVID-19 me bebisa luzingu ya bawu, ke dyaka ve na kivuvu ti bamambu lendá vutuka dyaka faso ya vanda na ntama. Na kifwani, mingi ke dyaka ve na kisalu, yinzo mpe mavimpi ya mbote. Ba ya nkaka zwá mpasi ya kulutila: ba me fwidila bantu yina ba vandá zola mingi.

 Na kutala, ata muntu lendá zonza faso bamambu ke vanda na manima ya kimbevo yayi. (Longi 9:11) Kasi Biblia lendá bakisa nge na kundima mpe na kununga nyonso yina lendá salama. Ya ke zonzilá mpe bamambu ya kitoko samu na mantwala. Ya lenda vanda mpasi na kundima bamambu yango, kasi ya ke salama.

 Bamvula mingi na manima, Biblia zonzá tii “bimbevo ya nene” ke vanda mingi na “nsuka ya yinza.” (Luke 21:11; Matayi 24:3) Mambu yayi ke na sadisá beto na kutala ti COVID-19 ke kaka mosi ya bampasi ya ngolo yina bambikudulu ya Biblia zonzilaka. Ya zonzilá mpe bamvita, kuningana ya ntoto, na bansatu.

 Wa’ faso kuzaba mambu yayi lenda sadisa beto: Ata ti bamambu lenda bonga na manima ya kimbevo yayi, Biblia ke zonzá ti beto ke na zingá na ntangu yina “bampasi ke lutila.” (2 Timote 3:1) Kuzaba mambu yayi lenda sadisa beto na kundima mambu ni mambu yina lenda kumina beto.

 Biblia ke fungulá beto meso: ya me bikana kaka ntangu fioti samu bamambu soba na yinza yayi yina ke na kwendá bebaná kaka. Yinki ke soba?

 Biblia zonzilá ve kaka bampasi ya kulutila yina beto ke na talaka, kasi ya zonzá mpe ti kaka ntangu fioti me bikana samu bamambu bonga. Ya me zonzila mantwala ya kulutila kitoko yina ata kimfumu ya bantu lenda pesa beto. Kaka ni Nzambi lenda pesa beto yawu. “Yandi ke kusuna mansangasa nyonso yina kele na meso ya bawu. Bantu ke kufwa dyaka ve, ke [vanda] dyaka ve na mawa, ke dila dyaka ve, to ke tala dyaka ve mpasi.”—Luzabusu 21:4.

 Yehova b me zonza: “Ntangu yayi, mu ke sala ti bima nyonso kuma ya malu-malu.” (Luzabusu 21:5) Yandi ke yidika bamambu nyonso ya yinza, na yina COVID-19 me nata. Tala yinki yandi ke pesa bantu:

•   Mavimpi ya kulunga. Bantu ke bela dyaka ve, ata bimbevo ya yintu, mpe lufwa ke vanda dyaka ve.—Izaya 25:8; 33:24.

•   Bisalu yina ke sepelisa bantu. Ba ke vanda dyaka ve na bisalu yina ke lembisá mpe ke fwemisá bawu.—Izaya 65:22, 23.

•   Luzingu ya mbote samu na bantu nyonso. Bantu ke kondwa ve bima ya mfunu mpe bansatu ke vanda dyaka ve.—Nkunga 72:12, 13; 145:16.

•   Kuzimbana ya bamambu nyonso yina ke kwamisá bantu na ntima, mpe kivuvu ya kuyamba bantu yina beto vandá zola, yina kufwaka.—Izaya 65:17; Bisalu 24:15.

 Wa’ faso kuzaba mambu yayi lenda sadisa beto: Biblia ke zonzaka: “Samu na beto, kivuvu yina ke sikikaka luzingu ya beto mutindu kizundu ke sikikaka masuwa.” (Baebre 6:19) Kivuvu ya bamambu ya kitoko na mantwala lenda sadisa beto na kuvanda na kizunu mpe kununga bampasi.

 Kasi beto lenda ndima kwandi bamambu yina Biblia ke zonzá samu na mantwala? Tanga disolo “La bible,une source de vérité fiable.”

•   Zitisa luzingu

   Verse: ‘Mayela ke bumbaka luzingu ya muntu yina kele na yawu.’—Longi 7:12.

   Yinki ya zola zonza: Baka mikanu yina ke sala ti nge kuzwa ve kimbevo ya COVID-19. Sosa kuzaba misiku yina luyalu me pesa na yina me tadila kimbevo yayi. Sosa mpe kuzaba bantu yikwa me kuzwa yawu mpe lutangu ya bantu yina me kuzwa vaccin kisika nge kele.

•   Sala keba

   Verse: ‘Muntu ya mayela ke salaka keba mpe ke tinaka mambu ya yimbi, kasi zoba kele mafu-mafu mpe ke tulaka ntima na yandi mosi kuluta ndilu.’—Bingana 14:16.

   Yinki ya zola zonza: Sala nyonso samu na kuzwa ve kimbevo ya COVID-19. Bantu ya mayela me zonza ti kimbevo yayi ke manisa ve malu-malu yayi.

•   Sosa kuzaba na ba yina zaba mbote-mbote

   Verse: ‘Muntu ya kukwonda mayela ke ndimaka mambu nyonso, kasi muntu ya mayela ke tadilaka konso kitambi na yandi.’—Bingana 14:15.

   Yinki ya zola zonza: Soola mbote-mbote malongi yina nge ke landa. Kana nge landa ve malongi ya mbote, nge lenda tula luzingu ya nge na mpasi.

•   Tala bamambu na mutindu ya mbote

   Verse: ‘Kutuba ve, “Samu na yinki bilumbu ya ntama vandaka mbote kuluta bilumbu yayi?” samu ya kele ve mayela ke nata nge na kuyufula kyuvu yayi.’—Longi 7:10.

   Yinki ya zola zonza: Sosa kunata luzingu ya mbote na yina nge ke na yawu bubu yayi. Sala ngolo na kukanisa ve ntangu nyonso na luzingu yina vandá na nge tekila kimbevo ya COVID-19. Kukanisa ve na bamambu yina nge me lenda ve kusala samu na misiku na yina me tadila kimbevo ya COVID-19.

•   Pesa bampangi buzitu

   Verse: “Beno zitisa bantu nyonso.”—1 Piere 2:17.

   Yinki ya zola zonza: Bantu me tadila ve mutindu mosi kimbevo ya COVID-19 na bamambu yina ya me nata. Zitisa faso ya bantu ya nkaka ya kutadila bamambu, kasi kusoba ve mikanu ya mbote yina nge me baka. Zitisa ba yina me kuzwa ve vaccin, bantu ya kununa, mpe ba yina ke na bimbevo ya ngolo.

•   Vanda na ntima ya yinda

   

  Verse: “Muntu yina ke zolaka bampangi ke [vandaka] na mvibudulu [to ntima ya yinda] mpe ke salaka mambu ya mbote”—1 Bakorinto 13:4.

   Yinki ya zola zonza: Vanda na ntima ya yinda ntangu bantu ya nkaka ke lakisá ti ba ke na boma ya kuvutukila bamambu yina ba vandá sala tekila COVID-19. Ntangu ba ke na katulá misiku malembe-malembe, kana nge ke na boma ya kuvutukila bisalu ya nge mutindu na ntama, baka ntangu ya nge.

 Bambangi ya Yehova ke kuzwá bukindi na bansilulu ya mbote ya Biblia. Ya ke sadisá bawu na kutala ve kaka bamambu yina COVID-19 me nata. Samu ba ke landá musiku ya Biblia ya kuvukana ntangu nyonso samu na kusambila Nzambi, ba ke kindisá bampangi. (Baebre 10:24, 25) Bambangi ya Yehova ke yambá bantu nyonso yina zola kuvukana na bawu. Na kati ya kimbevo ya COVID-19 balukutakanu ke salamá na nzila ya internet.

 Bantu mingi me tala ti kuvukana na Bambangi ya Yehova me sadisa bawu na kati ya ntangu ya mpasi yayi. Na kifwani, kento mosi yina kuzwá COVID-19 ndimá kulandu balukutakanu ya Bambangi ya Yehova na nzila ya internet. Ata ti nzutu ya yandi vandá ntete ya kulemba samu na COVID-19, balukutakanu sadisak’ yandi. Yandi me zonza: “Mu ke na talá ti munu mpe ke na kati ya dikanda yayi. Ntangu mu ke tangá Biblia, mu ke kuzwá kizunu na ntima, samu mu ke tulá dyaka ve makanisi ya munu na bamambu ya munu, kasi na nsilulu ya Biblia na yina me tadila bilumbu ya mantwala. Matondo na yina beno me sadisa munu na kukuma pene-pene na Nzambi. Ni yawu mu vanda sosá kusala luzingu ya munu nyonso.”