“Kilima ke na lutilá kubeba bilumbu nyonso. Ntoto ke na kumá kisika yina bantu ke lenda dyaka ve kuzinga.”—The Guardian.

 Bantu ke na kutaná na mambu ya mpasi yina bawu mosi me sosa. Bantu mingi ya mayela me zonza ti ni bamambu yina bantu ke na salá ke na salá ti tiya kuma ngolo na ntoto. Mambu yayi me sala ti kilima soba, mpe ya me natina bantu bampasi mingi. Na kifwani:

•   Bantangu ya ngolo, bisifu ya ngolo, mpe mipepe ya ngolo yina ke salá ti maza dyamisa babwala mpe batiya yoka bamfinda.

•   Bamaza ya matadi ya nene ke na sulumukaka.

•   Kufuluka ya banzadi ya mungwa.

 Kilima ya kubeba ke na natá bampasi na bisika nyonso ya ntoto. Na manima ya kulakisa bamambu yina kilima ya kubeba me sala na babwala 193, New York Times me zonza: “Ntoto ke na lombá ba sadisa yawu.” Samu na lufwa mpe bampasi yina kilima ya kubeba me nata, kimvuka yina ke tadilá mambu ya mavimpi na yinza (OMS) me zonzila yawu mutindu “mambu ya kulutila nene yina lenda bebisa mavimpi ya bantu.”

 Kasi beto ke na bamambu yina ke pesá beto kivuvu samu na bilumbu yina ke kwiza. Biblia zonzilá bamambu yina beto ke na talá bubu yayi. Ya ke zonzá mpe samu na yinki beto lenda vanda na kivuvu ti Nzambi ke yidika bamambu, mpe wapi mutindu yandi ke sala samu na kubumba luzingu na ntoto.

 Ee. Tiya ya ngolo yina ke na salá ti kilima beba ke na lungisá bambikudulu yina Biblia zonzá samu na ntangu ya beto.

 Mbikudulu: ‘Na bilumbu ya nsuka bantangu ya mpasi mpe ya nko ke vanda. Bantu ke vanda bantu yina ke na munimi, bantu yina ke zolaka mbongo, bantu yina me kondwa kukwikama, bantu yina ke zolaka ve kuwisana, bantu yina ke tekaka bampangi, bantu ya yintu-ngolo.’—2 Timote 3:1-4.

 Biblia zonzilá bifu mpe ndyatulu yina ke salá ti bantu bebisa kilima. Bamfumu ya yinza mpe bakompani ya nene ke landá kaka mbongo. Ba ke kanisá ve na bantu yina ke kwiza na mantwala. Ata na ntangu yina ba ke sosá kusala kintwadi na bampangi, ba ke lendá ve kuvanda na dikanisi mosi samu na kuyidika bamambu yina ke salá ti ntoto kuma tiya.

 Mbikudulu yayi ke na lakisá ti beto lenda tula ve kivuvu ti bantu soba ndyatulu ya bawu samu na kubumba ntoto. Biblia ke zonzá ti bantu yina ke tulá bansatu ya bawu na mantwala ke “lutila na kusala yimbi.”—2 Timote 3:13.

 Biblia ke lakisá ti ntoto na bantu yina ke zingá na zulu ya yawu ke mfunu mingi na meso ya Yehova a Nzambi, mvangi ya beto. Beto tala baverse tatu yina ke na lakisá ti Nzambi ke yidika bamambu.

1.  1. Nzambi ‘vangaka ntoto ve kaka samu na mpamba, kasi yandi salaka yawu samu bantu kuzinga.’—Izaya 45:18.

    Nzambi ke lungisa dikanisi ya yandi samu na ntoto. (Izaya 55:11) Yandi ke bika ve ba mwangisa yawu to ya kuma kisika yina bantu lenda zinga dyaka ve.

2.  2. ‘Bantu ya kukuluka ke baka ntoto, mpe tsyeleka ba ke wa kyese na ngemba ya mingi. Bantu ya lunungu ke baka ntoto, mpe ba ke zinga mankululu na zulu na yawu.’—Nkunga 37:11, 29.

    zambi pesá nsilulu ti bantu ke zinga ntangu nyonso na kizunu awa na ntoto.

3.  3. ‘Bantu ya yimbi, ba ke katula bawu na ntoto.’—Bingana 2:22.

    Nzambi pesá nsilulu ti yandi ke kufwa bantu yina ke na biká ve kusala bamambu ya yimbi, mpe ba yina ke bebisá ntoto.

 Wa’ faso Nzambi ke lungisa bansilulu ya yandi samu na ntoto? Yandi ke sala yawu na nzila ya kimfumu yina ke yala yinza nyonso. Ba ke bokilak’ yawu Kimfumu ya Nzambi. (Matayi 6:10) Kimfumu yango ke vanda na zulu. Yandi ke wisana ve na bimfumu ya bantu samu na kuyidika bima yina ke ya kubeba na ntoto. Kimfumu ya Nzambi ke baka kisika ya bimfumu ya yinza yayi.—Danyele 2:44.

 Kimfumu ya Nzambi ke sala bamambu ya mbote samu na bantu mpe samu na ntoto. (Nkunga 96:10-13) Beto tala bamambu yina Nzambi ke sala na nzila ya Kimfumu ya yandi.

•   Yandi ke yidika bima yina me beba na ntoto

   Biblia ke zonzaka: ‘Ntoto-makanga na ntoto ya kuyuma ke vanda na kyese, mpe yinsi ya kuyuma ke yangalala mpe ke basisa bifulu mutindu safrani.’ Izaya 35:1.

   Yinki ya zola zonza samu na bilumbu yina ke kwiza: Yehova ke yidika bima yina me beba na ntoto, ata bisika yina bantu bebisaka.

•   Yandi ke sala ti kilima beba dyaka ve

   Biblia ke zonzaka: ‘Yehova ke lembisaka mupepe ya ngolo; mpe bitembo ya nzadi ya mungwa ke kumaka swi.’—Nkunga 107:29.

•   Yandi ke lakisa bantu mutindu ya kukipe ntoto

   Biblia ke zonzaka: ‘Munu ke pesa nge mayela ya kubakula mambu mbote-mbote mpe ke longa nge nzila yina nge fwana kwenda.’—Nkung 32:8.

   Yinki ya zola zonza samu na bilumbu yina ke kwiza: Yehova pesá bantu kisalu ya kukipe ntoto. (Kubanda 1:28; 2:15) Yandi ke lakisa beto mutindu ya kukipe bima yina yandi yidiká, mpe kuzinga na mutindu yina ke sala ti ntoto beba ve.