1. Samu na yinki beto ke zolá bantu yina ke lakisá ntima ya yinda?

 BETO nyonso ke zolá bantu yina ke lakisá ntima ya yinda. Beto ke pesá buzitu mingi na bantu yina ke lendá kuvingila na ntima ya yinda nyonso. Ya ke salá beto kilengi na kutala ntima ya yinda yina bampangi ke lakisá beto ntangu beto ke salá bafoti. Mpe beto lenda zimbana ve faso mpangi yina longá beto Biblia lakisá beto ntima ya yinda ntangu beto vandá nwana na kulongoka mpe na kundima to na kusadila mambu yina beto vandá longoka. Ya kulutila, beto ke vutulá matondo mingi na Yehova Tata ya beto ya mazulu na ntima ya yinda yina yandi ke lakisá beto.​—Rom. 2:4.

2. Wapi mambu lenda sala ti ya vanda mpasi samu na beto na kulakisa ntima ya yinda?

² Ata ti beto ke zolá ntangu bampangi ke lakisá beto ntima ya yinda, bantangu ya nkaka ya ke vandá mwa mpasi samu na beto mosi na kulakisa kifu yayi. Na kifwani, nge ke na kwendá na lukutakanu mosi, nge me kangama na nzila mpe nge ke na talá ti nge ke kuma ve na ntangu yina me lunga. Kulakisa ntima ya yinda lenda vanda mwa mpasi. Ya lenda vanda mpe mpasi na beto na kulakisa ntima ya yinda ntangu bampangi ke salá mambu yina ke pesá beto nkele? Mpe bantangu ya nkaka, ya lenda vanda mpasi samu na beto na kuvingila bansilulu ya Yehova na yina me tadila yinza ya malu-malu. Nge ke kwandi na nsatu ya kukulisa kifu ya kuvanda na ntima ya yinda? Na disolo yayi beto ke tala, yinki zola zonza kuvanda na ntima ya yinda. Beto ke tala mpe yinki lenda sadisa beto na kukulisa kifu yango.

3. Yinki muntu yina ke na ntima ya yinda ke salá ntangu ba ke sombolak’ yandi?

³ Beto tala mambu 4 yina lenda lakisa ti beto ke na ntima ya yinda. Ya ntete, muntu yina ke na ntima ya yinda ke kuwá ve nkele na  mbangu. Yandi ke dasuká ve mpe ke salá ve bampangi yimbi ntangu yandi ke vandá na mambu mingi na yintu to ntangu ba ke salak’ yandi yimbi. Mbala ya ntete ba zonzila ‘kuwa nkele nswalu ve,’ ni ntangu ba vandá zonzila Yehova, mutindu ‘Nzambi yina ke wilaka bantu mawa mpe ke fwilaka bawu kenda, ke kuwaka nkele nswalu ve mpe kele ya kufuluka na luzolo ya kukwikama mpe tsyeleka.’​—Bas. 34:6.

4. Yinki muntu yina ke na ntima ya yinda ke salá ntangu mambu yina yandi ke na vingilá, ke lunganá ve na ntangu yandi ke na vingilak’ yawu?

⁴ Ya zole, muntu yina ke na ntima ya yinda ke vingilá mambu lungana. Kana mambu ke ve na lunganá na ntangu yandi ke na vingilak’ yawu, muntu yina ke na ntima ya yinda ke dasuká ve. (Mat. 18:26, 27) Bamambu mingi ke lunganá ve ntangu beto ke vingilak’ yawu. Na ntangu yina, muntu yina ke na ntima ya yinda ke kuzwa ve nkele. Na kifwani, ntangu beto ke sololá na mpangi, ntima ya yinda ke nata beto na kuwa yandi tii ntangu yandi ke manisa. (Yobi 36:2) Mpe beto lenda vanda na nsatu ya ntima ya yinda, ntangu beto ke sadisá muntu yina ke longoká Biblia na beto na kuzaba mbote-mbote dilongi mosi ya Biblia to na kubika kifu mosi ya yimbi.

5. Wa’ faso muntu lenda lakisa dyaka ntima ya yinda?

⁵ Ya tatu, muntu yina ke na ntima ya yinda ke salá ve bamambu na mbangu-mbangu, kasi ke kanisá ntete tekila yandi sala mambu. Mambu ya nkaka ke lombá ti beto sala kima na mbangu-mbangu. Kasi, ntangu mambu yina yandi ke na yawu ya kusala ke mfunu mingi, muntu yina ke na ntima ya yinda ke baká ntangu ya kusala yawu. Yandi ke sosá ve kubanda to kumanisa yawu na mbangu-mbangu. Yandi ke talá ntangu yina ya ke lomba yandi, mpe ke yidiká mambu samu na kuzwa ntangu yango. Mpe yandi ke baká ntangu ya kusala yawu mbote-mbote.

6. Yinki muntu yina ke na ntima ya yinda ke salá ntangu yandi ke lutisá bantangu ya mpasi?

⁶ Ya yiya, muntu yina ke na ntima ya yinda ke kwendá nyongá ve, kasi yandi ke kangá ntima na mantwala ya bampasi. Awa, ntima ya yinda ke  kwelaná na kukanga ntima. Ya ke ve yimbi na kufungula ntima ya beto na ndiku ya beto ya ntima samu na kuzonzila yandi mambu yina ke na kwamisá beto, mpe mpasi ya ke na salá beto. Kasi, muntu yina ke na ntima ya yinda ke salá bangolo na kutula makanisi ya yandi na mambu ya mbote yina ke kuminá yandi na luzingu, samu na kuvanda kaka na kilengi ya kusadila Yehova. (Kol. 1:11) Samu beto ke bakristo, beto me lunga kulakisa ntima ya yinda na bafaso nyonso beto me zonzila. Beto tala samu na yinki.

7. Faso ke zonzá Zaki 5:7, 8, samu na yinki ya ke mfunu na kuvanda na ntima ya yinda? (Tala mpe kizizi.)

⁷ Samu beto vuuka, ya ke mfunu beto vanda na ntima ya yinda. Mutindu bisadi ya Nzambi ya ntama, beto me bonga kuvingila na ntima ya yinda nyonso kulungana ya bansilulu ya Nzambi. (Ebr. 6:11, 12) Biblia ke fwanisá beto na muntu yina ke salá bilanga. (Tanga Zaki 5:7, 8.) Muntu yina ke salá bilanga ke salá kisalu ya ngolo ya kukunda mpe kulosa maza na bima yina yandi me kunda. Yandi ke zabá ve mbote-mbote wapi ntangu ya ke yela. Kasi, na ntima ya yinda nyonso, yandi ke vingilá samu yandi zaba ti yandi ke buka mbuma ya bima yina yandi kundaka. Mutindu mosi mpe, beto ke biká ve kusala bisalu nyonso yina bilandi ya Yesu me lunga kusala, ata ti beto “zaba ve wapi kilumbu Mfumu ya [beto] ke kwiza.” (Mat. 24:42) Na ntima ya yinda nyonso, beto ke na vingilá samu beto zaba ti, Yehova ke lungisa bansilulu ya yandi nyonso na ntangu yina me lunga. Kana beto vanda dyaka ve na ntima ya yinda, ya lenda lembisa beto na kuvingila, mpe malembe-malembe, beto lenda bika kusadila Yehova. Beto lenda banda mpe kutula ntima na bima yina beto ke na kanisá ti ya ke pesa beto kilengi bubu yayi. Kasi, kana beto ke na ntima ya yinda, beto ke lenda kukanga ntima tii na nsuka, mpe ya ke vuukisa beto.​—Mika 7:7; Mat. 24:13.

8. Wa’ faso kuvanda na ntima ya yinda ke sadisa beto na kuvanda na kindiku ya mbote na bampangi? (Bakolose 3:12, 13)

⁸ Ntima ya yinda ke sadisa beto na kuvanda na kindiku ya mbote na bampangi. Ya ke sadisa beto na kuwa bawu mbote-mbote ntangu ba ke zonzilá beto mambu. (Zaki 1:19) Mpe kana beto ke na mambu mingi, ntima ya yinda ke sadisa beto na kusala ve mambu na mbangu-mbangu mpe na kuzonza ve kidi-kidi. Ntima ya yinda ke sadisa dyaka beto na kudasuka ve na mbangu ntangu bampangi ke salá beto yimbi. Na kisika ya kuvutula yimbi yina ba me sala beto, beto “fwana kuvibidila bankadulu ya bampangi.”​—Tanga Bakolose 3:12, 13.

9. Ntangu beto ke vandá na nsatu ya kubaka mikanu, wa’ faso ntima ya yinda lenda sadisa beto? (Bingana 21:5)

⁹ Ntima ya yinda lenda sadisa mpe beto na kubaka mikanu ya mbote. Na yawu, beto me bonga ve kusala mambu na mbangu-mbangu. Kasi, beto me bonga kukanisa mbote-mbote tekila beto sala mambu. (Tanga Bingana 21:5.) Na kifwani, kana beto ke na sosá kisalu, beto lenda kubwa na mutambu ya kundima kisalu ya ntete yina ke talana, ata ti ya lenda bebisa kindiku ya beto na Yehova. Kasi, kana beto ke na ntima ya yinda, beto ke baka ntangu ya kukanisa na kisika beto ke vanda, na ntangu yina kisalu ke baka beto, mpe na yina ya ke sala na dikanda ya beto mpe na kindiku ya beto na Yehova. Kuvanda na ntima ya yinda lenda sadisa beto na kubaka ve mikanu ya yimbi.

10. Wa’ faso mukristo lenda kulisa kifu ya kuvanda na ntima ya yinda mpe kubumba yawu?

¹⁰ Sambila samu na kukulisa dyaka kifu ya kuvanda na ntima ya yinda. Ntima ya yinda ke kitini ya mbuma yina mpeve ya santu ke butaka. (Gal. 5:22, 23) Na yawu, beto lenda lomba na Yehova na lusambu, yandi pesa beto mpeve ya santu samu ya sadisa beto na kukulisa kifu yayi.  Kana beto me kutana na mambu yina ke na meká kiminu ya beto, beto “lomba” mpeve ya santu sadisa beto na kuvanda na ntima ya yinda. (Luke 11:9, 13) Beto lenda lomba mpe na Yehova na kusadisa beto na kutala mambu mutindu yandi. Na manima ya lusambu, beto me bonga kusala bangolo samu na kuvanda na ntima ya yinda konso kilumbu. Kana beto sambila mingi mpe beto sala bangolo samu na kuvanda na ntima ya yinda, ntima ya yinda ke kuma kifu yina ke vanda na kati ya beto.

11-12. Wa’ faso Yehova lakisá ntima ya yinda?

¹¹ Kanisa mbote-mbote na bifwani ya Biblia. Biblia ke na bifwani ya bantu mingi yina vandá na ntima ya yinda. Ntangu beto ke kanisá mbote-mbote na bifwani ya bawu, beto lenda longoka mingi na faso yina ba lakisá ntima ya yinda. Tekila beto zonzila bifwani ya bantu yina lakisá ntima ya yinda, beto tala kifwani ya Yehova, muntu yina me lutila kulakisa ntima ya yinda.

¹² Na bilanga ya Edeni, Satana bebisá nkumbu ya Yehova mpe yandi sosá kuzonza ti faso ya yandi ya kutwadisa ke yimbi. Kasi, yinki Yehova salaka? Yandi kufwá ve Satana na mbala mosi. Na ntima ya yinda nyonso, yandi biká ntangu lakisa ti faso ya yandi ya kutwadisa me lutila mbote. Yandi kangá ntima ata yimbi nyonso yina ba zonzá na nkumbu ya yandi. Samu Yehova vingilá na ntima ya yinda nyonso, yandi pesá bantu mingi luve ya kuzwa luzingu ya ntangu nyonso. (2 Pi. 3:9, 15) Ya me sala ti bantu mingi zaba yandi. Kana beto tula meso na bambote yina ntima ya yinda ya Yehova lenda natina beto, ya ke vanda ve mpasi na beto na kuvingila tii na Armagedoni, ntangu Nzambi ke kufwa bantu ya yimbi.

13. Wa’ faso Yesu landá mbote-mbote ntima ya yinda ya Tata ya yandi? (Tala mpe kizizi.)

¹³ Ntangu Yesu vandá awa na ntoto, yandi landá kifwani ya Tata ya yandi na yina me tadila kuvanda na ntima ya yinda. Bantangu ya nkaka, ya  vandá mwa mpasi na yandi na kulakisa ntima ya yinda, mingi-mingi na milongisi ya Misiku mpe Bafarize yina vandá na bantima zole. (Yoa. 8:25-27) Kaka mutindu Tata ya yandi, Yesu vandá dasuká ve na mbangu mpe vandá vutulá ve ntangu ba vandá sombolak’ yandi. (1 Pi. 2:23) Yesu vandá nyonga ve na bampasi yina yandi kutaná na yawu mpe yandi kangá ntima. Na yawu, beto lenda tala samu na yinki Biblia ke zonzaka: “Beto banza wapi mutindu yandi vibidilaka bampasi yina ba talisaka yandi na misumuki yina vwandaka yina yandi.” (Ebr. 12:2, 3) Na lubakusu ya Yehova, beto mpe na ntima ya yinda nyonso, beto lenda kanga ntima na mantwala ya bampasi.

14. Yinki beto lenda longoka na ntima ya yinda ya Abrahami? (Baebre 6:15) (Tala mpe kizizi.)

¹⁴ Ntangu ya nkaka, ya lenda vanda ti beto ke na vingilá nsuka ya yinza yayi banda bamvula. Mpe awa, beto ke na talá ti, beto ke kuma dyaka ve ntangu ya ke lungana. Kana ni yawu, kifwani ya Abrahami lenda sadisa beto na kuvanda kaka na ntima ya yinda. Ntangu yandi vandá na bamvula 75, Yehova pesak’ yandi nsilulu yayi: ‘Munu ke kumisa nge dikanda mosi ya nene.’ (Kub. 12:1-4) Abrahami talá kwandi kulungana ya nsilulu yayi? Nyonso ve. Bamvula 25 na manima ya kuluta maza ya nene ya Efrate, Abrahami talá kimangu, ntangu yandi butá mwana ya yandi Izaki. Mpe bamvula 60 na manima, yandi kwizá tala dyaka mitekolo ya yandi Ezau na Yakobi. (Tanga Baebre 6:15.) Kasi, Abrahami vandá ve ntangu mitekolo ya yandi kumá dikanda ya nene, mpe kotá na ntoto ya nsilulu. Ata yandi talá ve kulungana nyonso ya nsilulu, muntu ya kiminu yayi vandá kaka na kindiku ya ngolo na muntu yina yidikak’ yandi, Yehova. (Zaki 2:23) Mpe ntangu Abrahami ke vumbuka na lufwa, yandi ke tala ti ni kiminu mpe ntima ya yinda ya yandi salá ti makanda nyonso kuzwa bambote. (Kub. 22:18)  Wapi kileso samu na beto? Ya lenda vanda ti beto ke tala ve na meso ya beto mosi, mutindu Yehova ke lungisa bansilulu ya yandi nyonso. Kasi, kana beto ke na ntima ya yinda mutindu Abrahami, beto lenda vanda na kundima ti Yehova ke sakumuna beto bubu yayi, mpe ke lutila dyaka kusakumuna beto ntangu yandi ke lungisa nsilulu ya yandi na yina me tadila yinza ya malu-malu.​—Mrk. 10:29, 30.

15. Yinki beto lenda sosa kusala na kulongoka ya beto ya Biblia?

¹⁵ Na kati ya Biblia ke na bifwani mingi ya bantu yina vandá na ntima ya yinda. (Zaki 5:10) Ya ke vanda mbote nge longoka bifwani ya bawu. b Na kifwani, Davidi vandá ntete ntwenya ntangu ba tulak’ yandi mafuta samu na kukuma mfumu ya Izraele. Kasi, yandi vingilá bamvula mingi tekila yandi kuma mfumu. Simeyoni na Ana yina vandá ya kukangama na Yehova vingilá kulungana ya nsilulu na yina me tadila Masiya. (Luke 2:25, 36-38) Ntangu nyonso nge ke na longoká bifwani yayi, sosa kuzwa bamvutu na byuvu yayi: Yinki sadisá bantu yayi na kulakisa ntima ya yinda? Wapi bambote ba kuzwaka? Wa’ faso mu lenda landa kifwani ya bawu? Nge lenda kuzwa mpe bambote na kulongoka bifwani ya bantu yina lakisá ve ntima ya yinda. (1 Sa. 13:8-14) Mpe ntangu nge ke na longoká bifwani ya bawu, sosa kuzwa bamvutu na byuvu yayi: Yinki salá ti ba vanda ve na ntima ya yinda? Samu ba vandá ve na ntima ya yinda, wapi mambu ya mpasi kuminá bawu?

16. Wapi bambote beto ke kuzwa kana beto ke na ntima ya yinda?

¹⁶ Bambote ya kuvanda na ntima ya yinda. Kuvanda na ntima ya yinda ke sala ti beto vanda na kilengi mpe kizunu. Ya lenda sala ti beto bongisa mavimpi ya beto mpe beto bongisa makanisi ya beto. Ntangu beto ke lakisá ntima ya yinda na bampangi, kindiku ya beto na bawu ke kumá ngolo mpe kimvuka ke vandá na bumosi. Kana muntu me sombola beto, ntima ya yinda ke sadisa beto na kudasuka ve na mbangu mpe na kusala ve yina lenda nata kaka na mambu ya yimbi. (Nku. 37:8, nyp.; Bin. 14:29) Ya kulutila mfunu, beto ke landa kifwani ya Tata ya beto Yehova mpe beto ke vanda pene-pene na yandi.

17. Wapi bangolo beto me bonga kutatamana na kusala?

¹⁷ Ntima ya yinda ke kifu mosi yina lenda natina beto nyonso bambote. Ntangu ya nkaka, ya lenda talana mpasi na kuvanda na ntima ya yinda. Kasi, Yehova lenda sadisa beto na kubika ve kukulisa yawu. Mpe ntangu beto ke na vingilá yinza ya malu-malu, beto lenda vanda na kundima ti ‘meso ya Yehova ke talaka bantu yina ke waka yandi boma, bantu yina ke vingilaka luzolo ya yandi ya kukwikama.’ (Nku. 33:18) Bika ti beto nyonso tatamana na kusala bangolo samu na kuvanda na ntima ya yinda.