Mu butamá na Québec, bwala yina ba ke zonzá lumputu na Canada. Bibuti ya munu, Louis na Zélia, kulisá munu na luzolo nyonso. Tata ya munu vandá muntu ya nsoni mpe vandá zola kutanga. Mu zolá mingi kusonika mpe mu vanda sosa kukuma journaliste.

Ntangu mu vandá na bamvula 12, Rodolphe Soucy, mosi ya ba yina vanda sala na tata ya munu mpe ndiku ya yandi, kwizá tala beto na yinzo. Ba vandá batemwe ya Yehova. Mu zabá ve mbote-mbote batemwe ya Yehova mpe dibundu ya bawu vanda sepelisa ve munu. Kasi, mu zolá faso ya bawu ya kusadila Biblia samu na kupesa bamvutu na byuvu. Ya sepelisá mpe bibuti ya munu, na yina beto bandá kulongoka Biblia.

Na ntangu yina, mu vanda kota na lekole ya Catholique. Bantangu ya nkaka, mu vanda solola na bampangi ya lekole na bamambu yina mu vanda longoka na Biblia. Ba-maitre yina vandá mipelo, kuwá masolo yango. Na kisika ya kulakisa na Biblia, ti mambu yina mu vanda zonza, vandá ya luvunu, mosi ya bawu zonzá ti, mu ke mwana ya yimbi mpe ya yintu ngolo! Ya vandá mambu mosi ya mpasi, kasi ya natá bambote mingi, samu ya sadisá munu na kuzaba ti, malongi ya dibundu yango vanda kwelana ve na mambu yina Biblia ke zonzaka. Ni kuna mu zabá ti, mu zola katuka na lekole yina. Mpe bibuti ya munu ndimá mu kwenda na lekole ya nkaka.

Mu biká ve kulongoka Biblia, kasi mu vanda kula ve na kimpeve, samu mu vandá na boma ya kusala predikasion ya yinzo na yinzo. Dibundu ya Catholique vanda sosa kukanga nzila na kisalu ya beto ya predikasion. Maurice Duplessis, mosi ya bamfumu  ya Québec, vandá na kindiku ya politike ya ngolo na dibundu ya Catholique. Yandi puseke bantu mingi na kukwamisa batemwe ya Yehova. Na ntangu yina, ya vanda lomba bukindi mingi na batemwe samu na kusala kisalu ya predikasion.

Mpangi yina sadisá munu na kukatula boma ni John Rae, yandi salá 9^e klase ya Galaad. John, yina vandá na bamvula mingi na kimvuka ya Yehova, vandá ya kulembama, yandi vandá ve na lulendo, mpe ya vandá ve mpasi na kusolola na yandi. Yandi vanda pesa ve munu malongi ntangu nyonso, kasi mu longoká mingi na kifwani ya yandi ya mbote. John zabá ve mbote-mbote lumputu, beto vanda sala mingi kisalu ya predikasion na yandi, mpe mu vanda sadisa yandi na kuzonza lumputu. Bantangu yina mu lutisá na John sadisá munu na kubaka desizion ya kukuma temwe ya Yehova. Mu zwá bateme na 26 Mai 1951, bamvula 10 na manima ya kukutana na batemwe ya Yehova mbala ya ntete.

Mwa kimvuka ya beto ya fioti na Québec vandá ya kufuluka na bapionier. Bifwani ya bawu ya mbote natá munu na kukuma mpe pionier. Na ntangu yina, beto vanda sala kisalu ya predikasion ya yinzo na yinzo kaka na Biblia. Samu mikanda vandá ve, beto zola sadila mbote-mbote Biblia. Na yawu, mu salá bangolo mingi na kuzaba baverse ya Biblia samu na kulonga matsyeleka na faso ya mbote. Kasi, bantu mingi vanda manga kutanga babiblia yina dibundu ya Catholique ndimá ve.

Na 1952, Mu kwelá Simone Patry, mpangi mosi ya kento yina vandá ya kukangama na Yehova. Beto kwendá na Montreal, mpe na mvula yina, beto butá mwana ya kento, Lise. Ata mu biká kisalu ya kipionier avant mu kwela, Simone na munu, beto sosá ve kuvanda na bimvwama mingi, samu beto vanda na ntangu ya kusala mingi na kati ya kimvuka.

Bamvula 10 lutá avant mu kanisa dyaka mbote-mbote na kuvutukila kisalu ya kipionier. Na 1962, ntangu mu kwendá na lekole ya bakuluntu ya bimvuka na bethel ya Canada, ba tulá munu yinzo mosi na mpangi Camille Ouellette. Tiya ya mpangi Camille samu na kisalu ya predikasion kamwisá munu, surtout samu yandi vandá ya kukwela mpe na mwana ya bakala. Na ntangu yina, na Québec, ya vandá mpasi na kutala mpangi yina ke na mwana kuvanda pionier; kasi, ni yina Camille vanda sosa kusala. Bantangu nyonso yina mu vandá na yandi, yandi puseke munu na kukanisa na yina mu lenda sala. Na manima ya mwa bangonda, mu talá ti mu lenda vutukila dyaka kisalu ya kipionier. Bantu ya nkaka vanda zonza ti, desizion yina  mu baká, vandá ve mbote. Ata mpila yina, mu bandá kisalu ya kipionier samu mu zabá ti Yehova ke bika ve munu.

Na 1964, Simone na munu kumá bapionier special mpe ba filisá beto na Québec, bwala yina beto butamá, kisika yina beto salá bamvula mingi na kisalu ya Yehova. Na ntangu yina, ba vanda kwamisa dyaka ve beto mingi na kisalu ya predikasion faso na ntama.

Samedi mosi na manima ya midi, ba simbá munu na Sainte-Marie, bwala mosi ya fioti yina ke pene-pene na Québec. Policier mosi natá munu na poste, mpe tulá munu na boloko samu mu vandá ve na mukanda yina vanda pesa munu nzila ya kusala predikasion ya yinzo na yinzo. Na manima, ba natá munu na mantwala ya juge mosi na nkumbu ya Baillargeon, yandi vanda sakana ve. Yandi yufulá munu, nani ke vanda avocat ya munu. Ntangu mu zonzá na yandi ti ya ke vanda Glen How, * avocat mosi ya temwe ya Yehova ya kuzabana mingi, na boma nyonso yandi zonzá: “Oh, ve! Yandi ve!” Glen How zabaná na faso ya yandi ya kunwanina batemwe ya Yehova na tribunal. Tribunal bokilá munu samu na kuzonza na munu ti, mu me kuma libre.

Bakwamusu samu na kisalu ya beto ya predikasion na Québec talaná mpe, na mpasi yina beto vandá na yawu na kuzwa mwa bisika ya mbote ya kusala balukutakanu. Mwa kimvuka ya beto ya fioti, vanda sala balukutanu na garage ya yinzo ya muntu. Samu na kuzwa tiya na ntangu ya madidi ya ngolo (hiver), bampangi vanda yotila tiya na apareye mosi. Beto vandá na kifu ya kuvukaná na mantwala ya yawu avant balukutakanu banda, mpe ba vanda solola na mambu yina ke pesa bampangi ngolo.

Ya ke kilengi mingi na kutala faso fioti-fioti kisalu ya predikasion me buta bambuma. Na kati ya bamvula 1960, ya vandá na mwa bimvuka fioti na bwala Québec, Côte-Nord, mpe na Gaspésie. Bubu yayi, basirkonskription me luta zole, mpe bampangi ke vukaná na ba-salle du Royaume ya kitoko.

Ba bokilá Simone na munu na kisalu ya sirkonskripsion na mvula 1970. Mpe na 1973, ba filisá beto na kisalu ya distrike. Na kati ya bamvula yina, mu longoká mingi na sika ya bampangi yina zabá kusala bisalu ya kimpeve neti Laurier Saumur *, mpe David Splane, * bawu zole salá kisalu ya distrike. Na manima ya balukutakanu ya nene, munu na David, beto vanda sadisa bampangi na kubongisa faso ya beto ya kulonga. Mu ke na zabá dyaka kilumbu mosi yina David zonzá na munu: “Léonce, mu me zola diskur ya nge ya nsuka. Ya vandá mbote, kasi nge me zonza mambu mingi yina samu na munu, mu lenda sadila na badiskur tatu!” Mu vandá na kifu ya kuzonzá mambu mingi na badiskur ya munu. Mu vandá na nsatu ya kulongoka faso ya kupesa malongi na bunkufi.

 Bantwadisi ya distrike vandá na responsabilite ya kupesa bukindi na bantwadisi ya sirkonskripsion. Na yina, ba-proklamatere mingi zabá munu mbote na Québec. Ba vanda sosa kusala kisalu ya predikasion na munu ntangu mu vanda kwiza na visite na ntwadisi ya sirkonskripsion. Mu vanda lutisa bantangu mingi na kisalu ya predikasion na bawu, kasi bantangu fioti na ntwadisi ya sirkonskripsion. Mbala mosi, ntwadisi mosi ya sirkonskripsion zonzá na munu: “Ya ke mbote na kulutisá ntangu na bampangi, kasi kuzimbana ve ti nge me kwiza awa samu na kuvizite munu. Munu mpe, ke na nsatu ba pesa munu bukindi!” Mu longoká mingi na mambu yina yandi zabisá munu.

Na 1976, mambu mosi ya mpasi mingi kuminá munu. Kento ya munu Simone kuzwá maladi mosi ya ngolo yina natak’ yandi tii na lufwa. Yandi vandá kento mosi ya mbote samu ti, yandi vandá ve na munimi mpe yandi vanda zola mingi Yehova. Kusala mingi kisalu ya predikasion sadisá munu na kuvanda ve na basusi ya kulutila, mpe mu tondá mingi Yehova na yina yandi pesá munu ngolo na ntangu ya mpasi yina. Na manima ya mwa bamvula, mu kwelaná na Caroline Elliott, mpangi mosi ya pionier ya bwala ya Angleterre, yina kwizá na Québec samu na kupesa diboko na teritware yina baproklamatere vandá ve mingi. Caroline vandá na ntima ya mbote mpe vanda zola mingi bampangi, mingi mingi ba yina ke na nsoni mpe ba yina ke zolá kuvanda bawu mosi. Yandi sadisá munu na ntangu beto na yandi bandá kisalu ya distrike.

Na Janvier 1978, ba lombá na munu na kulonga na lekole ya bapionier na Québec. Mu vandá na boma samu ti, munu mosi, mu vandá nabunu mu sala lekole yango to kutala buku ya bapionier, ya vandá mambu ya malu-malu samu na munu. Ya vandá kilengi samu na munu, samu ti klase yina mu longá, vandá na bapionier yina zabá mingi na kimpeve. Ata mu vandá mulongisi, mu longoká mingi na bawu!

Na 1978, lukutakanu mosi ya nene yina vukisá bayinsi mingi, salamá na stade Olympic ya Montreal, ya vandá na teme: “La foi victorieuse”. Ya vandá lukutakanu ya kulutila nene yina vandá  nabunu ya salama na Québec, ya vukisá bantu kuluta 80000. Ba filisá munu na kusala na bampangi yina vanda sala kisalu ya kumwangisa-nsangu (service de presse). Mu sololá na ba-journaliste mingi, mpe mu vandá na kilengi ya kutala ti, ba soniká mambu mingi ya mbote samu na beto. Beto lutisá bantangu kuluta 20 na kuzonzila yawu na tele, mpe na radio, na manima, basoniká mikanda mingi samu na lukutakanu yango. Temwaniaje ya nene pesamá kilumbu yina!

Mambu ya kitoko kuminá munu na 1996. Na manima ya kulutisa bantangu mingi na Québec, ba filisá munu na Toronto, kisika yina ba ke zonzá Anglais na Canada. Samu Anglais ya munu vandá ya kutengama, mu vandá na boma ya kuzonza to kusala badiskur. Mu vanda sambila mingi, mpe mu vanda lomba na Yehova, yandi sadisa munu.

Avant na kubanda kisalu ya munu na Toronto mu vandá na boma mingi, kasi bubu yayi mu lenda zonza ti, mu lutisá bamvula zole ya kitoko kuna, na kisalu ya distrike. Na ntima ya yinda, Caroline sadisá munu na kuzonza mbote Anglais, mpe bampangi vandá ya kufunguka, na kifu ya kupesá bampangi ngolo. Beto zwá mbangu bandiku ya malu-malu.

Katula bantangu mu vanda lutisa na kuprepare lukutakanu ya nene ya nsuka ya lumingu, mpe bamambu ya nkaka, mu vanda sala mingi predikasion ya yinzo na yinzo vendredi na kokila. Mingi lendá yufula: ‘Samu na yinki kusala kisalu ya predikasion na kilumbu ya vendredi avant lukutakanu ya nene?’ Mu vanda zwa masolo mingi yina vanda pesa munu ngolo. Ata bubu yayi, mu ke vandá na kilengi mingi na manima ya kusala kisalu ya predikasion.

Na 1998, Caroline na munu kumá bapionier speciale, mpe ba vutulá beto na Montreal. Na kati ya bamvula mingi, kisalu ya munu vandá ya kubongisa predikasion publike speciale, mpe kuzonza na tele mpe na radio samu na kusadisa bantu na kuzaba matsyeleka na yina me tadila batemwe ya Yehova. Bubu yayi, Caroline na munu, beto ke zolá kusamuna na banzenza yina me kwiza malu-malu na Canada, mpe na ba yina ke na nsatu ya kuzaba mingi mambu ya Biblia.

Ntangu mu ke kanisá na bamvula 68 yina mu me lutisa na kisalu ya Yehova banda kilumbu yina mu zwá bateme, mu ke talá faso yandi me sala mingi samu na munu. Longoka na kuzola kisalu ya predikasion, mpe na kusadisa bantu mingi na kuzaba matsyeleka. Mwana ya munu Lise na bakala ya yandi, vandá na mwana mosi ntangu ba bandá kisalu ya kipionier. Ya ke salá munu kilengi na kutala ti, yandi ke kaka na tiya na kisalu ya predikasion. Mu ke na vutulá matondo mingi na bampangi bakristo yina bifwani mpe malongi ya bawu ya mbote, sadisá munu na kimpeve mpe na kusadila na faso ya mbote ba-responsabilite yina vandá na munu na kimvuka. Mu me tala ti, beto lenda sala na mbote nyonso, yina kimvuka ya Yehova ke na lombá beto, kaka si beto tula ntima na mpeve ya yandi. (Nku. 51:11) Mu ke lemba ve na kutonda Yehova samu yandi pesaka munu bweso ya nene, ya kupesa nkembo na nkumbu ya yandi!—Nku. 54:6.