1. Wapi mambu ya mpasi Davidi kutaná na yawu?

DAVIDI vandá kima samu na kubumba luzingu ya yandi. Saule, mfumu ya Izraele, baká lukanu ya kufwa yandi. Ntangu Davidi kumá na nsatu ya madya, yandi kotá na bwala ya Nob, mpe yandi lombá ba pesa yandi kaka mampa 5. (1 Sa. 21:1, 3) Na manima, yandi na babakala yina vandá na yandi kwendá bumbana na dibulu mosi. (1 Sa. 22:1) Wa’ faso Davidi kumá na kati ya mambu yayi?

2. Wa’ faso Saule tulá luzingu ya yandi mosi na mpasi? (1 Samuele 23:16, 17)

² Davidi vandá ya kuzabana mpe nungá bamvita mingi. Na yawu, Saule vandá sala yandi kimbanda ya kulutila. Saule zabá ti, samu yandi tumamá ve na Yehova, Yehova vandá zola dyaka ve yandi vandá mfumu ya Izraele. Mpe yandi soolá Davidi samu na kuzwa kimfumu. (Tanga 1 Samuele 23:16, 17.) Kasi, na ntangu yina, Saule vandá ntete mfumu ya Izraele. Na yawu, yandi vandá na basoda mpe bantu mingi na lutumu ya yandi. Ni yina salá ti Davidi kima samu na kubumba luzingu ya yandi. Saule vandá kanisa kwandi ti yandi lendá kanga Yehova nzila ya kukumisa Davidi mfumu? (Iza. 55:11) Beto zaba ve, samu Biblia me zonzila ve yawu. Kasi ya ke na kima yina beto zaba: Saule vandá tula luzingu ya yandi mosi na mpasi, samu ata muntu lenda nunga na mantwala ya Yehova.

3. Ata ti yandi vandá na kati ya bampasi, wapi yina vandá dikanisi ya Davidi?

³ Davidi vandá muntu ya kukuluka. Ni yandi mosi ve sosá kukuma mfumu ya Izraele. Kasi ni Yehova soolak’ yandi. (1 Sa. 16:1, 12, 13) Ya salá ti Saule bandá kuyina mingi Davidi. Kasi Davidi  ngalá ve Yehova samu na bamambu ya mpasi yina vandá kumina yandi. Yandi dasukilá ve Yehova samu yandi vandá kaka na madya ya fioti mpe yandi vandá bumbaná na kati ya dibulu. Ntangu ya nkaka, ni na ntangu yandi vandá na kati ya dibulu yina, yandi soniká nzimbu ya kitoko yina ndambu ya yawu kele: ‘Bantu yina ke sosaka Yehova ke kondwa ve kima ya mbote.’—Nku. 34:10.

4. Na wapi byuvu beto ke kuzwa bamvutu, mpe samu na yinki ya ke mfunu na kuzaba yawu?

⁴ Bubu yayi, bisadi mingi ya Yehova ke ve na madya ya kulunga to bima ya nkaka yina ba ke na yawu nsatu. * Bamambu ya faso yayi me salama mingi na kati ya maladi ya Coronavirus. Mpe ya ke beba dyaka ya kulutila na ntangu ya “mpasi ya nene” yina ke kwiza na mantwala. (Mat. 24:21) Na mambu yayi na yintu, beto me lunga kukanisa na byuvu 4 yayi: Samu na yinki Davidi zonzá ti yandi ‘kondwá ve kima ya mbote’? Samu na yinki beto me bonga kulongoka na kusepela na yina beto ke na yawu? Samu na yinki beto ke na kiminu ti Yehova ke kipe beto? Mpe wa’ faso bubu yayi beto lendá yidama samu na yina ke kwiza na mantwala?

5-6. Wa’ faso Nkunga 23:1-6 ke na sadisá beto na kuzaba samu na yinki Davidi zonzá ti bisadi ya Nzambi ke ‘kondwa ve kima ya mbote’?

⁵ Yinki Davidi vandá sosa kuzonza ntangu yandi zonzá ti bisadi ya Yehova ke ‘kondwa ve kima ya mbote’? Beto lenda zaba yawu kana beto tanga Nkunga 23, samu kuna yandi zonzá bamambu ya faso mosi. (Tanga Nkunga 23:1-6.) Na kubanda ya Nkunga 23 Davidi zonzá: ‘Yehova kele Muvungi ya munu. Munu ke kondwa kima ve.’ Na manima, Davidi zonzilá bima yina ke mfunu ya kulutila, bima ya mbote yina yandi kuzwá samu yandi ndimá Yehova faso muvungi ya yandi. Yehova vandá twadisa yandi na “banzila ya lunungu,” mpe vandá na Davidi na bantangu ya mbote mpe ya mpasi. Davidi zabá ti yandi ke kutana na bampasi ata Yehova tulak’ yandi na bisika ‘yina me fuluka  na matiti.’ Bantu ya nkaka zolá nwanisa yandi. Bantangu ya nkaka, yandi zolá vanda ya kulemba mutindu yandi vandá tambula na kati ya ‘dibenga ya mpimpa ya ngolo.’ Kasi, samu Yehova vandá muvungi ya yandi, Davidi zolá ‘kuwa ve boma ya kima ya yimbi.’

⁶ Beto me kuzwa mvutu na kyuvu yayi: Na wa’ faso Davidi ‘kondwá ve kima ya mbote’? Na kimpeve, yandi vandá na bima nyonso yina yandi vandá na yawu nsatu samu na kubumba kindiku ya ngolo na Nzambi. Yandi vandá ve na nsatu ya bima mingi na luzingu samu na kuvanda na kilengi. Davidi vandá sepelá na yina Yehova vandá pesa yandi. Yina vandá mfunu na meso ya yandi, vandá ti Yehova vandá sakumuna yandi mpe kubumba yandi.

7. Faso me zonza Luke 21:20-24, wapi bamambu ya mpasi bakristo ya Zude kutaná na yawu?

⁷ Bamambu yina Davidi zonzá ke na lakisá ti, beto zolá sala keba na faso ya beto ya kutadila bima yina beto ke na yawu nsatu na luzingu. Ya ke ya yawu ve yimbi na kuvanda na bima. Kasi, ni na yawu ve beto zolá tula ntima ya beto. Bamambu yayi, bakristo ya siècle ya ntete yina vandá vanda na bwala ya Zude kwizá ndima mpe yawu. (Tanga Luke 21:20-24.) Yesu zonzá ti na bilumbu yina ke kwiza ‘bankonga ya basoda ke zunga Yeruzalemi.’ Ntangu ya zolá salama, ba fwana “kukima na zulu ya myongo.” Kukima Yeruzalemi zolá sadisa bawu na kuvuuka. Kasi ba zolá bika bima mingi yina vandá na bawu. Samu na bima yina ba biká, Yinzo ya Kengidi mosi zonzá: “Ba biká bilanga ya bawu mpe bayinzo ya bawu. Ba lendá ve kunata bima yina ba vandá na yawu. Ba vandá na kiminu ti Yehova ke bumba bawu mpe ke kipe bawu. Na yawu, ba tulá kindiku ya bawu na Yehova na mantwala ya bima yina lendá talana mfunu.”

8. Bamambu yina kuminá bakristo ya siècle ya ntete ya Zude ke na longá beto yinki?

⁸ Yinki beto lenda longoka na yina kuminá bakristo ya siècle ya ntete yina vandá vanda na Zude? Yinzo ya Kengidi yina beto me zonzila zonzá dyaka: “Na mantwala, ya lenda vanda dyaka na bima yina lenda meka faso ya beto ya kutadila mbongo, to bimvwama. Yinki ke lutila valere na meso ya beto, mbongo mpe bimvwama to kuvuuka samu beto ke ya kukangama na Nzambi? Ntangu nsuka ya yinza yayi ke kuma, luzingu lenda vanda mpasi. Ntangu ya nkaka, beto ke vanda ve na bima nyonso yina beto ke vanda na yawu nsatu. Faso bampangi ya siècle ya ntete yina kimá Zude, beto ke ndima kusala yina ya ke lomba na beto samu na kuvuuka.” *

9. Wa’ faso bamambu yina Paul zonzá na bakristo ya Zude lenda pesa nge ngolo?

⁹ Kanisa na faso ya vandá mpasi na bakristo yina na kubika nyonso yina vandá na bawu mpe kubandila luzingu ya malu-malu! Ba vandá na nsatu ya kiminu samu na kundima ti Yehova zolá kipe bansatu ya bawu. Ya vandá na kima mosi yina zolá sadisa bawu. Bamvula 5 na manima, ntangu basoda ya Rome kwizá nwanisa ntete ve Yeruzalemi, ntumwa Paul pesá bakristo ya Zude malongi ya mbote. Yandi zonzá na bawu: ‘Luzolo ya mbongo kuyala ve mutindu na beno ya kuzinga, na ntangu beno ke sepela na bima yina beto kele na yawu. Samu yandi me tubaka ti: “Munu ke bika nge ve ata fioti mpe munu ke yambula nge ve ata fioti.” Na yina beto lenda vanda na bukindi mingi mpe kutuba ti: “Yehova kele kisadisi ya munu; munu ke kuwa boma ve. Muntu lenda sala munu yinki?”’ (Ebr. 13:5, 6) Ya vandá ve mpasi na bakristo yina landá malongi ya Paul na kusepela na fioti yina vandá na bawu kisika yina ba kwendá. Ba zabá ti Yehova ke pesa bawu bima yina ba ke na yawu nsatu. Beto mpe lendá tula ntima na bamambu yina Paul zonzá.

10. Wapi “kinsweki” Paul kabulá na beto?

¹⁰ Paul pesá mpe malongi ya mutindu mosi na Timote. Yina yandi zonzá lenda sadisa mpe beto. Yandi soniká: ‘Yawu yina, kana beto kele na madya, mpe bilele, beto ke sepela na bima yayi.’ (1 Tim. 6:8) Ya zola zonza kwandi ti ya ke yimbi na kudya madya ya mbote, kuvanda na yinzo ya kitoko, mpe kusumba bilele ya malu-malu? Ve. Paul vandá zonza ti beto fwana sepela na yina beto me lenda kuzwa. (Flp. 4:12) Ni yina vandá “kinsweki” ya Paul. Na beto, kima yina me lutila ntalu ni kindiku ya beto na Nzambi, kasi ve mbongo to bimvwama yina ke na beto.—Aba. 3:17, 18.

11. Bamambu yina Moyize zonzá na bana ya Izraele ke na longá beto yinki na yina me tadila kusepela na yina ke na beto?

¹¹ Bantangu ya nkaka beto lenda tala ti kima mosi ke mfunu samu na beto. Kasi Yehova lenda tala ti beto ke ve na nsatu ya kima yango. Beto tala yinki Moyize zonzá na bana ya Izraele na manima ya kulutisa bamvula 40 na yinsi ya kuyuma. Yandi zonzá na bawu: ‘Yehova Nzambi ya nge me sakumuna nge na mambu nyonso yina nge me sala. Yandi me zaba mbote-mbote mutindu nge me tambula na yinsi ya kuyuma yayi ya nene. Yehova Nzambi ya nge me vanda na nge bamvula yayi 40, mpe nge me kondwa ata kima ve.’ (Kul. 2:7) Na kati ya bamvula yina, Yehova vandá pesa bawu mana samu ba kudya. Yehova salá ti bilele yina katuká na bawu na Ezipte beba ve. (Kul. 8:3, 4) Bima yina Yehova vandá pesa bawu lenda talana fioti. Kasi Moyize zonzá na bana ya Izraele ti Yehova pesá bawu nyonso yina ba vandá na yawu nsatu. Yehova ke vandá na kilengi si beto  longoka kusepela na yina ke na beto. Yandi ke na nsatu beto vutula matondo ata na bima ya fioti yina yandi ke pesá beto, samu beto zaba ti ya ke katuká na yandi.

12. Yinki ke na lakisá ti Davidi tulá ntima na Yehova kasi na ngolo ya yandi mosi ve?

¹² Davidi zabá ti Yehova ke na mawa ya mingi ya ba yina ke zolak’ yandi mpe yandi lenda bika ve bawu. Ntangu Davidi soniká Nkunga 34, luzingu ya yandi vandá na mpasi. Ata faso yina, na kiminu nyonso yandi talá ‘mbazi ya Yehova ke na zungaka’ yandi. (Nku. 34:7) Ntangu ya nkaka Davidi vandá zonza ti mbazi ya Yehova ke faso soda yina zaba ti ba lenda kwiza nwanisa bawu. Na yawu, yandi ke na salá keba ntangu nyonso. Davidi vandá soda mosi ya ngolo mingi mpe yandi zabá ti Yehova zolá kumisa yandi mfumu. Ata faso yina, Davidi tulá ve ntima na mayela ya yandi ya kusadila matadi to mbele samu na kunwanisa ba-enemi. (1 Sa. 16:13; 24:12) Yandi tulá ntima na Nzambi mpe yandi zabá ti mbazi ya Yehova ‘ke vuukisaka bantu yina ke waka yandi boma.’ Bubu yayi, beto lenda vingila ve ti Yehova sala bimangu samu na kubumba beto. Kasi beto zaba ti ba yina ke tulá ntima na Yehova, ata ba kufwa bubu yayi, ba ke kuzwa luzingu ya ntangu nyonso.

13. Ntangu Gogi ya Magogi ke kwiza nwanisa beto, samu na yinki beto ke talana ve na ngolo, kasi samu na yinki beto zolá vanda ve na boma? (Tala foto ya paje ya kubanda.)

¹³ Na bilumbu yina ke kwiza, bamambu mingi ke meka kiminu ya beto. Ya ke lakisa si beto ke tulá ntima na ngolo ya Yehova ya kubumba beto. Na nsuka ya yinza yayi, ntangu makanda yina Biblia ke bokilá Gogi ya Magogi ke vukana, samu na kunwanisa bisadi ya Nzambi, beto lenda kanisa ti ba ke lenda kufwa beto nyonso. Na ntangu yina, kiminu ke sadisa beto na kundima ti Yehova ke na ngolo ya kuvuukisa beto mpe ti yandi ke sala yawu. Na meso ya bantu ya yinza yayi, beto ke talana faso mameme yina ke ve na ngolo mpe ata muntu samu na kubumba bawu. (Ezk. 38:10-12) Ba ke tala ti ya ke ve mpasi na kumanisa na beto samu beto ke ve na minduki mpe zaba ve kunwana. Ba ke tala ve bambazi ya Yehova ya kuyidama samu na kunwanina beto. Kasi beto, na meso ya kiminu, beto ke tala bawu. Makanda yina, ke pamuka ntangu ba ke tala kimvuka ya basoda yina ke katuka na zulu na kwiza nwanina beto!—Luz. 19:11, 14, 15.

14. Yinki beto lenda sala bubu yayi samu na kuyidama na bamambu yina ke kwiza na mantwala?

¹⁴ Yinki beto lenda sala samu na kuyidama na bamambu yina ke kwiza na mantwala? Ya ntete, beto zolá tula ve ntima ya beto na mbongo to bimvwama, samu ya ke na kilumbu yina beto ke bika yawu. Ya zole, beto fwana sepela na yina ke na beto, mpe kilengi ya beto zolá katuka na kindiku ya beto na Yehova. Kuzaba mbote-mbote Nzambi ke kulisa kiminu ya beto na ngolo ya yandi ya kubumba beto ntangu Gogi ya Magogi ke kwiza nwanisa beto.

15. Wapi bamambu kuminá Davidi na buntwenya, mpe wa’ faso ya sadisak’ yandi na kutula ntima na Yehova?

¹⁵ Beto zonzila kima ya nkaka yina sadisá Davidi mpe lenda sadisa beto na kuyidama na bampasi yina ke na mantwala. Davidi zonzá: ‘Beno meka mpe beno tala ti Yehova kele mbote; kiese na muntu yina ke bumbanaka na yandi.’ (Nku. 34:8) Bamambu yayi Davidi zonzá, ke na lakisá samu na yinki yandi vandá na kiminu ti Yehova ke sadisa yandi. Bambala mingi Davidi tulá ntima na Yehova, mpe Nzambi ya yandi fwisá ve yandi nsoni. Ntangu Davidi vandá  ntwenya, yandi nwaná na Goliati muntu mosi ya yinda mpe ya ngolo mingi ya bwala ya Filistia. Davidi zonzá na bakala yayi: ‘Bubu yayi ya tsyelika Yehova ke pesa nge na maboko ya munu.’ (1 Sa. 17:46) Na manima, ntangu Davidi vandá sala samu na mfumu Saule, Saule sosá bambala mingi kufwa yandi. Kasi ‘Yehova vandaka na’ Davidi. (1 Sa. 18:12) Davidi zabá ti Yehova sadisá yandi na ntama. Na yawu, yandi vandá na kiminu ti Yehova ke bika ve yandi na mantwala ya bampasi yina vandá kumina yandi.

16. Na wapi bamambu beto lenda “meka” ntima ya mbote ya Yehova?

¹⁶ Kana beto bika Yehova twadisa beto bubu yayi, na bilumbu yina ke kwiza, beto ke vanda na kiminu na ngolo ya yandi ya kuvuukisa beto. Beto ke na nsatu ya kutula ntima na Yehova. Ni kiminu yayi ke pesa beto bukindi ya kulomba na mfumu ya beto ya kisalu ntangu ya kuvanda na balukutakanu ya nene. To kuzonza na yandi na kuyidika ntangu yina beto ke lutisá na kisalu samu beto lenda kuvanda na balukutakanu nyonso mpe kusala kisalu ya kusamuna. Kana yandi manga kupesa beto yina beto ke na sosá mpe katula beto na kisalu, beto ke vanda kwandi na kiminu ti Yehova ke bika ve beto mpe ke kipe bansatu ya beto? (Ebr. 13:5) Mingi ya ba yina ke na kisalu ya pionnier lenda zonzila faso Yehova sadisá bawu na ntangu ya kulunga. Yehova ke zitisá bansilulu ya yandi.

17. Wapi yina ke dikanisi ya mvula 2022, mpe samu na yinki ya me kwiza na ntangu ya kulunga?

¹⁷ Kana Yehova ke na beto, beto ke vanda ve na boma ya nyonso yina lenda kwiza na mantwala. Nzambi ya beto ke bika ve beto ntangu nyonso yina beto ke tula Kimfumu ya yandi na kisika ya ntete. Kimvuka ya Bantwadisi me soola Nkunga 34:10 faso dikanisi ya mvula 2022: ‘Bantu yina ke sosaka Yehova ke kondwa ve kima ya mbote.’ Ba me soola yawu samu beto yidama na bampasi yina ke talana na mantwala, beto tula ntima na ngolo ya Yehova mpe beto vanda na kiminu ti Yehova ke bika ve beto.