1. Wa’ faso beto lenda lutisa ntangu na Yehova?

BETO ke sepelá kulutisa ntangu na ba yina beto ke zolá. Kento na bakala ya kukwela ke sepelá kulutisa ntangu bawu zole. Bantwenya ke zolá kuvanda bawu na bawu. Mpe beto nyonso ke zolá kulutisa ntangu na bampangi ya beto ya kimvuka. Kasi, na zulu ya nyonso yayi, beto ke zolá kulutisa ntangu na Nzambi ya beto. Beto ke salak’ yawu ntangu beto ke sambilak’ yandi, ke tangá Biblia mpe ke kanisá mbote-mbote na yina yandi zola kusala mpe na bifu ya yandi ya mbote. Ntangu yina beto ke lutisá na Yehova ke mfunu mingi na meso ya beto!—Nku. 139:17.

2. Yinki lenda sala ti ya kuma mpasi na beto na kuzwa ntangu samu na bima ya kimpeve?

² Ata beto ke zolá kulutisa ntangu na Yehova, bantangu ya nkaka, ya lenda vanda mpasi na kusala yawu. Beto ke na bima mingi ya kusala: kisalu, dikanda ya beto mpe bima ya nkaka ya mfunu. Ya lendá baka ntangu nyonso yina beto zolá pesa na bima ya kimpeve faso kusambila, kulongoka mpe kukanisa na yina beto me longoka.

3. Wapi kima ya nkaka lendá kudya ntangu ya beto?

³ Ya ke na bima yina, ata ya ke ve yimbi, lenda kudya ntangu nyonso yina beto zolá lutisa na Yehova. Na kifwani, ya ke ve yimbi na kubaka mwa ntangu ya kusakana. Ata bima yina beto ke sadilá samu na kusakana ke ve yimbi, kasi ya lenda baka ntangu yina beto zolá lutisa na bima ya kimpeve. Kusakana zolá baka ve kisika ya ntete na luzingu ya beto.—Bin. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Yinki beto ke zonzila na artikle yayi?

 ⁴ Na artikle yayi, beto ke tala samu na yinki beto me lunga kutula bamambu ya mfunu na kisika ya ntete. Beto ke zonzila mpe faso ya mbote ya kusadila ntangu yina beto ke lutisá na Yehova mpe bambote yina ya ke natina beto.

5. Wa’ faso bamambu yina ke na Baefeze 5:15-17 lenda sadisa ntwenya na kusoola luzingu yina me lutila mbote?

⁵Soola luzingu yina me lutila mbote. Ya ke vandá mpasi na bantwenya na kuzaba faso ya mbote yina ba ke nata luzingu ya bawu. Bantwenya ke kuwá bamambu mingi. Baprofesere mpe bantu ya dikanda ya bawu yina ke ve bambangi ya Yehova lendá nata bawu na kusala lekole ya yinda, samu na mantwala, ba kuzwa kisalu yina ke pesa bawu mbongo mingi. Lekole ya yinda lendá baka bawu ntangu mingi. Na kimvuka mpe na bibuti ya bawu, ba ke kuwá bamambu ya nkaka. Ba ke lakisá bawu ti ba zolá pesa luzingu ya bawu na kisalu ya Yehova. Yinki lenda sadisa ntwenya yina ke zolá Yehova na kusoola yina yandi ke sala? Ya ke vanda mbote na yandi na kutanga mpe ya kukanisa na Baefeze 5:15-17. (Tanga.) Na manima ya kutanga baverse yayi, yandi lenda yufula: ‘Wapi yina ke “luzolo ya Yehova”? Yinki mu ke soola samu na kusepelisa yandi? Wapi nzila ke sadisa munu na kusadila ntangu ya munu na faso ya mbote?’ Kuzimbana ve ti “bilumbu kele yimbi,” mpe yinza yayi ya Satana ke na kwendá na nsuka ya yawu. Na yawu, ya ke vanda mayela ya kusadila luzingu ya beto samu na kusala bima yina ke pesa Yehova kilengi.

6. Yinki Maria soolá kusala, mpe samu na yinki ya vandá mayela?

⁶Tula bamambu ya mfunu na kisika ya ntete. Bantangu ya nkaka, beto lenda vanda na bima zole ya mbote ya kusala. Kasi, mosi na kati ya yawu lenda vanda mfunu ya kulutila. Beto tala yinki salamá ntangu Yesu kwendá na yinzo ya Marta na Maria. Marta vandá na kilengi ya mingi ya kuyamba Yesu. Na yawu, yandi bandá kulamba madya mingi. Kasi, Maria kwendá vanda pene-pene na Yesu, mpe vandá kuwa bamambu yina yandi vandá zonza. Yina Marta vandá sala vandá ve yimbi. Kasi, Yesu zonzá ti Maria “me soola dyambu yina me lutila mfunu.” (Luke 10:38-42) Ntangu ya nkaka, na manima Maria zimbaná madya yina ba lambá kilumbu yina. Kasi yandi zimbaná ve yina Yesu longá. Kaka faso Maria sepelá na ntangu yina yandi lutisá na Yesu, beto mpe ke zolá kulutisa ntangu na Yehova. Wa’ faso beto lendá sadila na faso ya mbote ntangu yina beto ke lutisá na Yehova?

7. Samu na yinki beto zolá baka ntangu ya kusambila, kulongoka mpe kukanisa na yina beto me longoka?

⁷Kuzimbana ve ti kusambila, kulongoka, mpe kukanisa na yina beto me longoka ke kotá na faso ya beto ya kusadila Yehova. Ntangu beto ke sambilá, beto ke sololá na Yehova, Tata ya beto ya zulu yina ke zolá beto mingi. (Nku. 5:7) Ntangu beto ke longoká Biblia, beto ke zabá na Nzambi yina me lutila bantu nyonso na mayela. (Bin. 2:1-5) Ntangu beto ke kanisá mbote-mbote na mambu yina beto me longoka na Yehova, beto ke talá bifu ya yandi ya mbote. Mpe beto ke bambuká na mambu nyonso ya kitoko yina yandi ke na nsatu ya kusala samu na beto mpe samu na bantu nyonso. Ya ke faso ya kulutila mbote ya kusadila ntangu ya beto. Kasi, yinki lenda sadisa beto na kubebisa ve ntangu yina?

8. Yinki beto lenda longoka na faso Yesu sadilá ntangu ya yandi na ntoto ya kuyuma?

 ⁸Nge lenda sosa kisika yina ke ve na makelele. Beto tala yina Yesu vandá salá. Tekila yandi bandá kisalu ya kusamuna awa na ntoto, Yesu lutisá bilumbu 40 na yinsi ya kuyuma. (Luke 4:1, 2) Samu kisika yina vandá ve na makelele, Yesu lendá kusambila Yehova mpe kukanisa na yina Tata ya yandi vandá vingila yandi sala. Ya sadisá Yesu na kuyidama samu na bamambu yina zolá meka kiminu ya yandi na mantwala. Wa’ faso beto lenda landa kifwani ya Yesu? Si nge ke vandá na yinzo yina ke na bantu mingi, ya lenda vanda mpasi na kuzwa kisika yina ke ve na makelele. Si ni yawu, nge lenda kuzwa kisika ya mbote si nge basika na yinzo. Ni yina Julie ke salá ntangu yandi ke sosá kufungula ntima ya yandi na Yehova na lusambu. Yandi na bakala ya yandi ke vandá na yinzo mosi ya fioti na France. Mpe ya ke vandá mpasi na yandi na kuzwa ntangu yina yandi ke vanda kaka yandi mosi. Julie me zonza: “Mu ke kwendá bilumbu nyonso na parke. Kuna, mu lenda vanda munu mosi, mpe ata kima lenda kwiza zenga ntangu yina mu ke na lutisá na kuzonzila na Yehova bamambu yina ke na munu na ntima.”

9. Ata yandi vandá na bima mingi ya kusala, wa’ faso Yesu lakisá ti kindiku ya yandi na Yehova vandá mfunu mingi?

⁹ Yesu vandá na bima mingi ya kusala. Na kisalu ya kusamuna awa na ntoto, bantu mingi vandá landa yandi bisika nyonso yina yandi vandá kwendá. Ba vandá sosa kutisa ntangu na yandi. Kilumbu mosi, “bantu nyonso ya mbanza vukanaka na mantwala ya mwelo ya yinzo” samu na kutala yandi. Ata faso yina, Yesu baká ntangu ya kukipe kindiku ya yandi na Yehova. Na suka-suka yandi sosá “sika yandi vwandaka yandi mosi” samu na kulutisa ntangu na Tata ya yandi.—Mrk. 1:32-35.

10-11. Faso me zonza Matayi 26:40, 41, wapi malongi Yesu pesá na bilandi ya yandi na jardin ya Getsemane, kasi yinki salamá?

¹⁰ Na mpimpa ya nsuka yina yandi lutisá awa na ntoto, Yesu sosá dyaka kisika yina vandá ve na makelele samu na kukanisa mbote-mbote mpe kusambila. Yandi kwendá na jardin ya Getsemane. (Mat. 26:36) Kuna, yandi pesá bilandi ya yandi malongi na yina me tadila kusambila.

¹¹ Beto tala yinki salamá. Ntangu ya nkaka, ba kumá na jardin ya Getsemane na kati-kati ya mpimpa. Yesu zonzá na bantumwa: “Beno kyelola meso [to lala ve],” mpe yandi kwendá sambila. (Mat. 26:37-39) Kasi, ntangu yandi vandá sambila, ba bandá kulala. Ntangu yandi kwizá kutana ba ke na lalá, yandi zonzá dyaka na bawu: “Beno kyelola meso [to lala ve] mpe beno sambila.” (Tanga Matayi 26:40, 41.) Yandi zabá ti ba vandá lutisa ntangu mosi ya mpasi mpe nzutu ya bawu vandá dyaka ve na  ngolo. Na ntima ya kyadi, Yesu zonzá ti “Nzutu kele ya kulemba.” Bambala zole ya nkaka, yandi kwendá sambila. Ntangu yandi vutuká, yandi kwizá kutana ba ke na lalá. Ba vandá sambila ve.—Mat. 26:42-45.

12. Yinki nge lenda sala si nge ke na lendá ve kusambila samu ya ke na kima yina ke na kwamisá nge to nzutu ya nge ke ya kulemba?

¹²Soola ntangu yina me lunga. Bantangu ya nkaka, nge ke lendá ve kusambila samu ya ke na mambu yina ke na kwamisá nge to nzutu ya nge ke ya kulemba? Si ni yawu, zaba ti nge ke ve kaka nge mosi. Yinki nge lenda sala? Bampangi ya nkaka yina vandá na kifu ya kusambilá na mpimpa, me kwiza tala ti, samu ba vanda ve ya kulemba ntangu ba ke na sambilá, ya ke mbote ba sambila na nkokila. Ba ya nkaka me kwiza tala ti ba ke lendá kutula makanisi ya bawu nyonso na lusambu ntangu ba ke sambilá ya kuvanda to ya kufukama. Si nge ke na lendá ve kusambila samu kima ke na kwamisá makanisi ya nge to nge ke ya kulemba, zonzilá yawu na Yehova. Zaba ti Yehova ke Tata yina ke talá kyadi ya beto. Yandi ke dasukila ve nge.—Nku. 139:4.

13. Wa’ faso ba-apareye lenda kwiza bebisa ntangu yina beto ke na lutisá na Yehova?

¹³Ntangu nge ke na longoká katula bima yina lenda sala ti makanisi ya nge nyonso kwenda ve na yina nge ke na salá. Ya tsyelika, lusambu lenda kulisa kindiku ya beto na Nzambi. Kasi, ya ke mpe na kima ya nkaka yina lenda sadisa beto na kukuma pene-pene na Yehova: kulongoka Biblia mpe kuvanda na balukutakanu. Yinki nge lenda sala samu na kusadila na faso ya mbote ntangu yina nge ke lutisá na kulongoka mpe ntangu nge ke vandá na balukutakanu? Nge lenda yufula: ‘Yinki lenda sala ti makanisi ya munu vanda ve kisika mosi ntangu mu ke vandá na balukutakanu, to ntangu mu ke longoká?’ Makanisi ya nge ke vandá ve kisika mosi samu na telefone ya nge, nge ke na yambá ba-message to ba ke na bokilá nge? Bubu yayi, bantu mingi ke na batelefone to ba-tablette. Bantu ya nkaka ya siense ke zonzá ti si beto ke na telefone na kote ya beto na ntangu beto ke na salá kima, ya ke vanda mpasi na makanisi ya beto na kukwenda na yina beto ke na salá. Bakala mosi yina salá lekole ya yinda me zonza ti “makanisi ya nge ke vandá ve na  kima yina nge ke na salá. Ya ke vandá kisika ya nkaka.” Na kubanda balukutakanu ya nene, ba ke zonzá na beto na kukanga to kuyidika ba-apareye ya beto samu ya sala ve makelele, mpe ya sala ve ti bampangi landa ve bamambu yina ke na lutá. Si beto ke salak’ yawu samu na bampangi, beto lenda sala kwandi ve yawu samu na beto mosi na ntangu beto ke na longoká to ke na sambilá?

14. Faso me zonza Bafilipi 4:6, 7, wa’ faso Yehova ke sadisa beto na kutula makanisi ya beto na yina beto ke na salá?

¹⁴Lomba na Yehova sadisa nge na kutula makanisi ya nge na yina nge na salá. Si nge ke na talá ti ntangu nge ke na longoká to na balukutakanu, makanisi ya nge ke vandá ve kisika mosi, lomba na Yehova sadisa nge. Si ya ke na kima yina ke na kwamisá nge, ya lenda vanda mpasi na nge na kuzimbana yawu, mpe na kutula makanisi ya nge na bima ya kimpeve. Kasi, nge me bonga kunwana. Sambila samu na kuzwa kizunu yina ke bumba ntima mpe “mabanza” ya nge.—Tanga Bafilipi 4:6, 7.

15. Wapi mosi ya bambote beto ke kuzwa si beto lutisa ntangu na Yehova?

¹⁵ Si nge baka ntangu ya kusolola, ya kuwa mpe ya kukanisa na Yehova, nge ke kuzwa bambote mingi. Ya ntete, nge ke baka mikanu ya mbote. Biblia ke zonzá na beto ti ‘muntu yina ke tambulaka na bantu ya mayela ke kuma mayele.’ (Bin. 13:20) Na yawu, si nge lutisa ntangu na Yehova, muntu yina me lutila bantu nyonso na mayela, nge mpe ke kuma mayela. Nge ke zaba faso ya kusepelisa yandi, mpe nge ke manga kusala bima yina ke lwalisa ntima ya yandi.

16. Wa’ faso kulutisa ntangu na Yehova ke bongisa faso ya beto ya kulonga?

¹⁶ Ya zole, nge ke bongisa faso ya nge ya kulonga. Ntangu beto ke longoká Biblia na muntu, dikanisi ya beto ya ntete ke vandá ya kusadisa yandi na kukuma pene-pene na Yehova. Kana beto ke na kifu ya kusambilá, mpe beto ke longoká kuzaba Yehova, luzolo ya beto mosi samu na yandi ke kula. Na yawu, beto ke zaba faso ya mbote ya kulonga bantu na kuzola Yehova. Yesu vandá zonzila Tata ya yandi na tiya nyonso. Ntangu yandi vandá zonzila Yehova na bilandi ya yandi, ya vandá ve mpasi na bawu na kutala ti yandi vandá zola Tata ya yandi. Ni yina sadisá bawu mpe na kuzola Yehova. —Yoa. 17:25, 26.

17. Wa’ faso kusambila mpe kulongoka lenda sadisa beto na kukulisa kiminu?

¹⁷ Ya tatu, kiminu ya nge ke kuma ngolo. Kanisa na yina ke salamá ntangu nge ke lombá na Yehova twadisa nge, pesa nge ngolo, mpe sadisa nge. Ntangu nyonso yina nge ke talá bamvutu yina Yehova ke pesá na balusambu ya nge, kiminu ya nge na yandi ke kulá. (1 Yoa. 5:15)  Yinki dyaka lenda kulisa kiminu ya nge? Kulongoka ya nge mosi. Kuzimbana ve ti, “kiminu ke katukaka na mambu yina beto ke kuwaka.” (Rom. 10:17) Kasi, samu kiminu ya beto kuma ngolo, beto zolá suka ve kaka na kulongoka. Yinki dyaka beto me lunga kusala?

18. Pesa kifwani yina ke na lakisá ti beto me lunga kubaka ntangu ya kukanisa na yina beto me longoka.

¹⁸ Beto me lunga kukanisa na yina beto me longoka. Beto tala yinki kuminá muntu yina soniká Nkunga 77. Ntima ya yandi fuluká na basusi samu yandi vandá tala ti Yehova losak’ yandi na bampangi ya yandi, bana ya Izraele. Yandi vandá lenda dyaka ve kulala. (Baverse 2-8) Yinki yandi salá? Yandi zonzá na Yehova: ‘Mu ke yindula na kisalu ya nge nyonso mpe mu ke yindula na mitindu ya nge ya kusala mambu.’ (Verse 12) Yandi zabá bamambu nyonso ya mbote yina Yehova salá samu na dikanda ya yandi. Kasi, na ntima ya kufuluka na basusi, yandi yufulá: ‘Nzambi me zimbana kwandi kulakisa ntima ya mbote ya yandi, to nkele ya yandi me sala kwandi ti mawa ya yandi zimbana?’ (Verse 9) Na manima, yandi kanisá mbote-mbote na yina Yehova salá, mpe na faso yandi lakisá ntima ya kyadi na dikanda ya yandi na ntama. (Verse 11) Yinki ya pesá? Yandi kwizá ndima ti Yehova ke bika ve bisadi ya yandi. (Verse 15) Kiminu ya beto mpe ke kula si beto baka ntangu ya kukanisa na yina Yehova me sala samu na bisadi ya yandi, mpe na yina yandi me sala samu na beto mosi.

19. Kana beto lutisa ntangu na Yehova, wapi kima ya nkaka ya mbote beto ke kuzwa?

¹⁹ Ya yiya, mpe yina me lutila nyonso, luzolo ya nge samu na Yehova ke kula. Kulutila bifu ya nkaka, luzolo ke nata nge na kusadila mambu yina Yehova ke zonzá, na kusala nyonso samu na kusepelisa yandi, mpe na kukanga ntima na kati ya bampasi. (Mat. 22:37-39; 1 Ko. 13:4, 7; 1 Yoa. 5:3) Ya ke ve na kima yina me lutila mfunu na kindiku ya beto na Yehova!—Nku. 63:1-8.

20. Yinki nge me kanisa kusala samu na kubebisa ve ntangu yina nge ke na lutisá na Yehova?

²⁰ Kuzimbana ve ti kusambila, kulongoka mpe kukanisa na yina beto me longoka ke kotá na yina beto ke salá samu na kusadila Nzambi. Faso Yesu, sosa kisika yina ke ve na makelele samu na kulutisa ntangu na Yehova. Katula bima yina lenda sala ti makanisi ya nge nyonso kwenda ve na yina nge ke na salá. Lomba na Yehova sadisa nge na kutula makanisi ya nge nyonso na bamambu ya kimpeve yina nge ke na salá. Kana nge sadila ntangu ya nge na faso ya mbote, Yehova ke pesa nge luzingu ya ntangu nyonso na yinza ya malu-malu.—Mrk. 4:24.